SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 17
KALLARIY KICHWA SHIMI YACHAY



1. KALLARIY YUYAYTA KUNI.

  (Hago mi presentación)



  Alli tutamanta mashi…………………………………………………

  Ñukapa shutimi kan…………………………………………………

  Ñukaka…………………………………………..llamkani

  Ñukaka………………………………… llamkani




2. NAPAYTA RURANCHIK.

  (Realizamos el saludo)



   Alli tutamanta……………………………………………

  Alli chishi……………………………………………………

  Alli tuta………..……………………………………………

  Alli puncha ……..…………………………………………

  Yupaychani………………………………………………..
3.   NAPAY, RIMANAKUYTAPASH RURANCHIK.

     (Desarrollamos el saludo y la conversación)



     YACHACHIK               YACHAKUK



     YACHACHIK               Alli tutamanta……………..

     YACHAKUK                Alli tutamanta………………

     YACHACHIK               Imanalla kanki

     YACHAKUK                Allillami kani, kikinka

     YACHACHIK               Ñukapash allillami kani.

     YACHAKUK                Maymanta shamunki.

     YACHACHIK               Ñukapa wasimanta shamuni.

     YACHAKUK                Imapak shamunki.

     YACHACHIK               Kikinta yanapankapak shamuni.

     YACHAKUK                Yupaychani yachachik.

     YACHACHIK               Ñukapash kanta yupaychani.



     YACHACHIK, AYLLU MAMAKUPASH

     (Madre de familia y maestra)



     MAMAKU :                Alli tutamanta yachachik.

     YACHACHIK:              Alli tutamanta mamaku
MAMAKU :                    Imanalla kanki

     YACHACHIK:                  Allillami kani kikinka.

     MAMAKU :                    Ñukapash allillami, kani.

     YACHACHIK:                  Ima tukunki

     MAMAKU :                    Ñukapa wawata rikunaman shamuni

     YACHACHIK:                  Yupaychani mamaku.

     MAMAKU:                     Ñukapash yupaychani.




4.   KICHWA LLIKATA YACHANI.

     (Aprendo el Alfabeto kichwa).



     KICHWA LLIKAKA KASHNAMI KAN:

     A, CH, H, I, K, L, LL, M, N, Ñ, P, R, S, SH, T, U, W, Y,

     Kashanami rakirin:



     UYAYWAKUNA: A, I, U.

     (vocales)
UYANTINKUNA: CH, H, K, L, LL, M, N, Ñ, P, R, S, SH, T, W, Y.

     (Consonantes).



5.   KAY SHIMIKUNA KILLKANATA YACHANI.

     (Aprendo a escribir estas palabras)



     ÑAWPA KILLKA                   KUNAN KILLKANA

     Aicha                          aycha

     Sauna                          sawna

     Tamia                          tamya

     Wauki                          wawki

     Taita                          tayta

     Kausai                         kawsay

     Tauri                          tawri

     Tauka                          tawka

     chaupi                         chawpi

     ñaupa                          ñawpa

     apiu                           apyu

     maitu                          maytu

     mauka                          mawka

     paipa                          paypa

     kaina                          kayna
ishkai                       ishkay

       yuyai                        yuyay

       muskui                       muskuy

       yachai                       yachay

       kausaipura                   kawsaypura (intercultural)



6. SHUTIKUNATA YACHANI.

       (Aprendo los sustantivos).



6.1.      KIKIN SHUTI

       ( Sustantivo propio)

       Kay shutikunata riksini:

       Chimborazo                   María

       Colta                        Chambo

       Cotopaxi                     Carlos

       Sisa                         Toa.

       Inti                         Nina

       Shuyana                      Tupak

       Puruhá                       Tzalarón



       SHINAMI RIMANA:
Chimborazo marka

       Colta kiti

       Cotopaxi marka

       Sisa warmi

       Inti kuytsa

       Shuyana wawa

       Puruhá kawsaymarka (Nacionalidad Puruhá)

       Toa wamra

       Nina warmi

       Tupak runa

       Tzalarón ayllullakta

       Tzimbuto Quinkahuan ayllullakta

       (Los nombres propios y lugares históricos se escriben respetando su
       origen).

6.2.      YANKA SHUTI.

          (Sustantivo común).



          KAY SHUTIKUNATA RIKSINI.



          yaku                  yura                   allpa

          wakra                 rumi                   wiwika

          sacha                 urpi                   atallpa
chantasu   apyu          kuchi

yura       sisa          muru

misi       hampatu       chuchi

kuy        muyu          ukucha

urku       wallinku      allku

llakta     ayllullakta   kiti

kamu       sara          tanta

uma        chaki         maki

ñawi       kunka         shimi

wiksa      rinrin        ruka

llachu     kaspi         marka

muchiku    wara          ruwana

kulta      kipi          kuru

warmi      kari          yaya

mama       hatun yaya    hatun mama

shunku     kuytsa        wamra

manka      anaku         talpa

ushuta     sinka         rikra

sampi      ukku          chupa

sapi       panka         samaytu

chaka      kasha         larka

antawa     runa          wasi
7.     RIMANAKUYTA RURANCHIK

       (Desarrollamos la conversación)



       YACHASHKA SHUTIKUNAWAN              RIMANCHIK.



       INTI                      TUPAK



       TUPAK:                    Inti warmi, mayman rinki.

       INTI :                    Colta kitiman rini.

       TUPAK:                    Imaman.

       INTI:                     Kuchita rantinaman.

       TUPAK:                    Tantata apamunki.

       INTI:                     aparishkami shamusha.




8.       SHUTILLIKUNATA YACHANI.

         (Aprendo los adjetivos)

8.1.      IMASHINA SHUTILLIKUNA

          (Adjetivos calificativos)
hatun                wira                    uchilla

         sinchi              irki                     chuya

         kunuk               mishki                   chiri

         puka                yana                     yurak

         ruku                paya                     mawka

         sanpa               hutu                     millay

         suni                amsa                     uki

         killu               maywa                    alli

         sumak               chakishka                mushuk

         achik               llanpu                   yurak

         chusu               pusu                     killu



IMASHINA SHUTILLIWAN YUYAYKIKUNATA RURANI.

(Realizo frases cortas con adjetivos calificativos)

   ……………………kuchi                      …………………….misi

   ……………………chupa                      …………………….wasi

   ……………………tuta                       …………………….runa

   ……………………yura                       …………………….manka

   ……………………sisa                       …………………….wawa

   ……………………kaspi                      …………………….puncha

   ……………………sara                       …………………….tuta

   ……………………wara                       …………………….rumi
……………………chantasu              …………………….talpa

       ……………………anaku                 …………………….wiwika.



8.2.     KIKINYACHIK SHUTILLIKUNA

         (Adjetivos posesivos)



         Ñukapa                      Mio (mi)

         Kanpa                       tuyo (tu)

         Kikinpa                     suyo (su)

         Ñukanchipa                  Nuestro/a

         Kankunapa                   vuestro/a

         Kikinkunapa                 sus( de ustedes)

         Paykunapa                   sus (de ellos/as)



         KIKINYACHIK    SHUTILLIWAN       YUYAYKIKUNATA    RURANI.

         (Realizo frases cortas con adjetivos posesivos)



         ………………………….wasi                   ………………………..mama

         ………………………….allku                  …………………..hatun yaya

         ………………………….allpa                  ………………………..samaytu

         ………………………….wakra                  ………………………..wallinku

         ………………………….ushuta                 ………………………..ayllu
8.3.     RIKUCHIK SHITILLIKUNA.

         (Adjetivos demostrativos)

         Kay                         este, esta

         Chay                        Ese, esa, aquel, aquella



       RIKUCHIK SHUTILLIWAN YUAYAYKIKUNATA RURANI.

   (Realizo frases cortas con adjetivos demostrativos)

         …………warmi            ……………atallpa

         …………runa             ……………mashi

         …………wanra            …………..yura

         …………raymi            ……………kuytsa

         ……….. urku           …………..yachachik .




8.4.     YUPAY    SHUTILLIKUNA:

         (adjetivos numerales)

8.4.1.   YUPAYKUNA.

         shuk                 chunka                    patsak

         ishkay               ishkay chunka             ishkay patsak

         kimsa                kimsa chunka              kimsa patsak

         chusku               chusku chunka             chusku patsak
pichka                pichka chunka          pichka patsak

     sukta                 sukta chunka           sukta patsak

     kanchis               kanchis chunka         kanchis patsak

     pusak                 pusak chunka           pusak patsak

     iskun                 iskun chunka           iskun patsak



     YUPAY SHUTILLIWAN YUYAYKIKUNATA RURANI.

     (Hago frases cortas con adjetivos demostrativos)



     ………………chunka wiwika.

     ………………chunka shuk yachakuk.

     ……………………..misi

     Pusak………………………wakra.

     ……………………..kuchi.

     ……………………..atallpa.

     Ishkay……………………..wamra.

     Iskay patsak……………………..yachachik.



9. IMACHIUKKUNATA        YACHANI.

  (Aprendo los verbos)

  Kaykunami kan:

  llamkana                      yachachina
ruruna                      killkakatina

   rimana                      llullana

   charina                     hampina

   killkana                    yanuna

   sirana                      tarpuna

   rikuna                      pakina

   kayana                      chayana

   awana                       munana

   purina                      kuchuna

   akllana                     wakana

   puchkana                    michina

   tikrana                     chapuna

   apamuna                     shamuna

   katuna                      rantina

   mikuna                      lluchuna

   charina                     kuyana

   kaspana                     wañuchina



9.1.   HUNINATA    YACHANA

       ( Aprendo a conjugar)



       KUYANA IMACHIKTA HUNISHA
RUNA SHUTI      KUNAN              YALLISHKA        SHAMUK
RANTIKUNA       PACHA              PACHA            PACHA
(Pronombres     (presente)         (pasado)         (futuro)
personales)
Ñuka            Kuyani             Kuyarkani        Kuyasha
Kan-kikin       kuyanki            kuyarkanki       Kuyanki
Pay             kuyan              Kuyarka          Kuyanka
Ñukanchik       kuyanchik          kuyarkanchik     Kuyashun
Kankuna-        kuyankichik        kuyarkankichik   Kuyankichik
kikinkuna
paykuna         kuyankuna          kuyarkakuna      Kuyankakuna


IMACHIKWAN YUYAYKIKUNATA RURANI.

(Hago frases cortas con verbos).



Pusu kuchita ………………………………

Yana wakrata …………………………….

Hatun yurata ………………………………

Uchilla wallinkuta………………………..

Irki   misita …………………………………….

Yurak wakrata ………………………………

Ishkay apyuta ……………………………….

Kimsa chunka wakrata …………..……

Kay wawata ……………………………………

Chay warmita..…………………………………
Patsak atallpata ….………………………………

         Chunka shuk kuchita………………………………….………………

         Sumak chakrapi..……………………………………….………………

         Ñukapa allpapi………………………………………….………………

         Killu sarata… …………………………………

         Kikinpa ushushita.……………………………

         Sumak wasita….…………………………………

         Mishki tantata…………………………………..

         Chuya yakuta……………………………………



10.   YACHASHKA SHIMIKUNAWAN RIMACHIK.

      (Con las palabras conocidas, desarrollamos la conversación).



      WARMI                          KUSA




      KUSA:       Warmiku, Riobamba llaktaman haku.

      WARMI:      Imapak

      KUSA:       Mishki, tanta, kachi, wira, sarata rantinaman.

      WARMI:      allimi kan

      KUSA:       achka kullkitami apana kanchik.

      WARMI:      Imapishi tikrashun.
KUSA:        José mashipa antawapimi tikrashun.




KARI YACHACHIK          WARMI YACHACHIK




WARMI YACHACHIK:        Yaya Luis mayman rikunki

KARI YACHACHIK:         Colta Monjas ayllullaktapi yachachinaman
                        rikuni.

WARMI YACHACHIK:        Allimi kan

KARI YACHACHIK:         kikinka



WARMI YACHACHIK :       Ñukapash Lote 4 ayllullaktapi
                        yachachachinaman rikuni

KARI YACHACHIK:         Allimi kan utka tikranki.




Mashi Raul Yungan

YACHACHIK.
Kichwa nivel 1

Más contenido relacionado

Similar a Kichwa nivel 1

Kichwa takiykuna cancionero - quechua amazónico - Inicial (1).pdf
Kichwa takiykuna cancionero - quechua amazónico - Inicial (1).pdfKichwa takiykuna cancionero - quechua amazónico - Inicial (1).pdf
Kichwa takiykuna cancionero - quechua amazónico - Inicial (1).pdfmarcohidrogogonzales
 
Trabajo grupal-de-etnomatematica
Trabajo grupal-de-etnomatematicaTrabajo grupal-de-etnomatematica
Trabajo grupal-de-etnomatematicaKarlos Rivero
 
Item 10 cartilla_aymara
Item 10 cartilla_aymaraItem 10 cartilla_aymara
Item 10 cartilla_aymaraAntonio Tapia
 
Watuchikuna - Un recurso para la enseñanza de la oralidad de la lengua quechua
Watuchikuna  - Un recurso para la enseñanza de la oralidad de la lengua quechuaWatuchikuna  - Un recurso para la enseñanza de la oralidad de la lengua quechua
Watuchikuna - Un recurso para la enseñanza de la oralidad de la lengua quechuaYaniraCcencho
 
Atuqmantawan wallatamantawan
Atuqmantawan wallatamantawan Atuqmantawan wallatamantawan
Atuqmantawan wallatamantawan NetMartin2006
 
Qawaq 23
Qawaq 23Qawaq 23
Qawaq 23QAWAQ
 
6. SESIÓN ANIMALES UYWAKUNA jva.pdf
6. SESIÓN ANIMALES UYWAKUNA jva.pdf6. SESIÓN ANIMALES UYWAKUNA jva.pdf
6. SESIÓN ANIMALES UYWAKUNA jva.pdfEberDelacruzIchpas
 
Quechua sesion1 comprension de textos en quechua
Quechua sesion1 comprension de textos en quechuaQuechua sesion1 comprension de textos en quechua
Quechua sesion1 comprension de textos en quechuaEloy Reyes
 
CHASKASCHAY: Poesía en Quechua
CHASKASCHAY: Poesía en QuechuaCHASKASCHAY: Poesía en Quechua
CHASKASCHAY: Poesía en QuechuaMarcos Luk'aña
 
GUÍA KICHWA 8VO EGB SHCHZH todo.docx
GUÍA KICHWA 8VO EGB SHCHZH todo.docxGUÍA KICHWA 8VO EGB SHCHZH todo.docx
GUÍA KICHWA 8VO EGB SHCHZH todo.docxSegundoChimborazo1
 
GUÍA KICHWA 9NO EGB SHCHZH todo.docx
GUÍA KICHWA 9NO EGB SHCHZH todo.docxGUÍA KICHWA 9NO EGB SHCHZH todo.docx
GUÍA KICHWA 9NO EGB SHCHZH todo.docxSegundoChimborazo1
 

Similar a Kichwa nivel 1 (20)

QUECHUA
QUECHUAQUECHUA
QUECHUA
 
QUECHUA CUSCO
QUECHUA CUSCOQUECHUA CUSCO
QUECHUA CUSCO
 
Kichwa takiykuna cancionero - quechua amazónico - Inicial (1).pdf
Kichwa takiykuna cancionero - quechua amazónico - Inicial (1).pdfKichwa takiykuna cancionero - quechua amazónico - Inicial (1).pdf
Kichwa takiykuna cancionero - quechua amazónico - Inicial (1).pdf
 
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaq
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaqImaymanata qhichwapi ñawirikunapaq
Imaymanata qhichwapi ñawirikunapaq
 
Trabajo grupal-de-etnomatematica
Trabajo grupal-de-etnomatematicaTrabajo grupal-de-etnomatematica
Trabajo grupal-de-etnomatematica
 
Item 10 cartilla_aymara
Item 10 cartilla_aymaraItem 10 cartilla_aymara
Item 10 cartilla_aymara
 
Watuchikuna - Un recurso para la enseñanza de la oralidad de la lengua quechua
Watuchikuna  - Un recurso para la enseñanza de la oralidad de la lengua quechuaWatuchikuna  - Un recurso para la enseñanza de la oralidad de la lengua quechua
Watuchikuna - Un recurso para la enseñanza de la oralidad de la lengua quechua
 
Atuqmantawan wallatamantawan
Atuqmantawan wallatamantawan Atuqmantawan wallatamantawan
Atuqmantawan wallatamantawan
 
Qawaq 23
Qawaq 23Qawaq 23
Qawaq 23
 
08. leccion tiempo pasado
08. leccion  tiempo pasado08. leccion  tiempo pasado
08. leccion tiempo pasado
 
6. SESIÓN ANIMALES UYWAKUNA jva.pdf
6. SESIÓN ANIMALES UYWAKUNA jva.pdf6. SESIÓN ANIMALES UYWAKUNA jva.pdf
6. SESIÓN ANIMALES UYWAKUNA jva.pdf
 
Quechua sesion1 comprension de textos en quechua
Quechua sesion1 comprension de textos en quechuaQuechua sesion1 comprension de textos en quechua
Quechua sesion1 comprension de textos en quechua
 
CHASKASCHAY: Poesía en Quechua
CHASKASCHAY: Poesía en QuechuaCHASKASCHAY: Poesía en Quechua
CHASKASCHAY: Poesía en Quechua
 
Cancionero
CancioneroCancionero
Cancionero
 
GUÍA KICHWA 8VO EGB SHCHZH todo.docx
GUÍA KICHWA 8VO EGB SHCHZH todo.docxGUÍA KICHWA 8VO EGB SHCHZH todo.docx
GUÍA KICHWA 8VO EGB SHCHZH todo.docx
 
GUÍA KICHWA 9NO EGB SHCHZH todo.docx
GUÍA KICHWA 9NO EGB SHCHZH todo.docxGUÍA KICHWA 9NO EGB SHCHZH todo.docx
GUÍA KICHWA 9NO EGB SHCHZH todo.docx
 
Lengua
LenguaLengua
Lengua
 
KICHWA KAMU.pdf
KICHWA KAMU.pdfKICHWA KAMU.pdf
KICHWA KAMU.pdf
 
Basico iv quechua
Basico iv quechuaBasico iv quechua
Basico iv quechua
 
PRESENTACION TROPICO.pptx
PRESENTACION TROPICO.pptxPRESENTACION TROPICO.pptx
PRESENTACION TROPICO.pptx
 

Más de Gisse Yungan

Más de Gisse Yungan (9)

Unidad 1
Unidad 1Unidad 1
Unidad 1
 
Unidad 1
Unidad 1Unidad 1
Unidad 1
 
Kichwa nivel 1
Kichwa nivel 1Kichwa nivel 1
Kichwa nivel 1
 
Kichwa uta
Kichwa  utaKichwa  uta
Kichwa uta
 
PRIMER NIVEL KICHWA
PRIMER NIVEL KICHWAPRIMER NIVEL KICHWA
PRIMER NIVEL KICHWA
 
Diapositivas nivel 2
Diapositivas  nivel  2Diapositivas  nivel  2
Diapositivas nivel 2
 
Diapositivas nivel 2
Diapositivas  nivel  2Diapositivas  nivel  2
Diapositivas nivel 2
 
Superacion
SuperacionSuperacion
Superacion
 
Conocimiento ancestral
Conocimiento ancestralConocimiento ancestral
Conocimiento ancestral
 

Kichwa nivel 1

  • 1. KALLARIY KICHWA SHIMI YACHAY 1. KALLARIY YUYAYTA KUNI. (Hago mi presentación) Alli tutamanta mashi………………………………………………… Ñukapa shutimi kan………………………………………………… Ñukaka…………………………………………..llamkani Ñukaka………………………………… llamkani 2. NAPAYTA RURANCHIK. (Realizamos el saludo) Alli tutamanta…………………………………………… Alli chishi…………………………………………………… Alli tuta………..…………………………………………… Alli puncha ……..………………………………………… Yupaychani………………………………………………..
  • 2. 3. NAPAY, RIMANAKUYTAPASH RURANCHIK. (Desarrollamos el saludo y la conversación) YACHACHIK YACHAKUK YACHACHIK Alli tutamanta…………….. YACHAKUK Alli tutamanta……………… YACHACHIK Imanalla kanki YACHAKUK Allillami kani, kikinka YACHACHIK Ñukapash allillami kani. YACHAKUK Maymanta shamunki. YACHACHIK Ñukapa wasimanta shamuni. YACHAKUK Imapak shamunki. YACHACHIK Kikinta yanapankapak shamuni. YACHAKUK Yupaychani yachachik. YACHACHIK Ñukapash kanta yupaychani. YACHACHIK, AYLLU MAMAKUPASH (Madre de familia y maestra) MAMAKU : Alli tutamanta yachachik. YACHACHIK: Alli tutamanta mamaku
  • 3. MAMAKU : Imanalla kanki YACHACHIK: Allillami kani kikinka. MAMAKU : Ñukapash allillami, kani. YACHACHIK: Ima tukunki MAMAKU : Ñukapa wawata rikunaman shamuni YACHACHIK: Yupaychani mamaku. MAMAKU: Ñukapash yupaychani. 4. KICHWA LLIKATA YACHANI. (Aprendo el Alfabeto kichwa). KICHWA LLIKAKA KASHNAMI KAN: A, CH, H, I, K, L, LL, M, N, Ñ, P, R, S, SH, T, U, W, Y, Kashanami rakirin: UYAYWAKUNA: A, I, U. (vocales)
  • 4. UYANTINKUNA: CH, H, K, L, LL, M, N, Ñ, P, R, S, SH, T, W, Y. (Consonantes). 5. KAY SHIMIKUNA KILLKANATA YACHANI. (Aprendo a escribir estas palabras) ÑAWPA KILLKA KUNAN KILLKANA Aicha aycha Sauna sawna Tamia tamya Wauki wawki Taita tayta Kausai kawsay Tauri tawri Tauka tawka chaupi chawpi ñaupa ñawpa apiu apyu maitu maytu mauka mawka paipa paypa kaina kayna
  • 5. ishkai ishkay yuyai yuyay muskui muskuy yachai yachay kausaipura kawsaypura (intercultural) 6. SHUTIKUNATA YACHANI. (Aprendo los sustantivos). 6.1. KIKIN SHUTI ( Sustantivo propio) Kay shutikunata riksini: Chimborazo María Colta Chambo Cotopaxi Carlos Sisa Toa. Inti Nina Shuyana Tupak Puruhá Tzalarón SHINAMI RIMANA:
  • 6. Chimborazo marka Colta kiti Cotopaxi marka Sisa warmi Inti kuytsa Shuyana wawa Puruhá kawsaymarka (Nacionalidad Puruhá) Toa wamra Nina warmi Tupak runa Tzalarón ayllullakta Tzimbuto Quinkahuan ayllullakta (Los nombres propios y lugares históricos se escriben respetando su origen). 6.2. YANKA SHUTI. (Sustantivo común). KAY SHUTIKUNATA RIKSINI. yaku yura allpa wakra rumi wiwika sacha urpi atallpa
  • 7. chantasu apyu kuchi yura sisa muru misi hampatu chuchi kuy muyu ukucha urku wallinku allku llakta ayllullakta kiti kamu sara tanta uma chaki maki ñawi kunka shimi wiksa rinrin ruka llachu kaspi marka muchiku wara ruwana kulta kipi kuru warmi kari yaya mama hatun yaya hatun mama shunku kuytsa wamra manka anaku talpa ushuta sinka rikra sampi ukku chupa sapi panka samaytu chaka kasha larka antawa runa wasi
  • 8. 7. RIMANAKUYTA RURANCHIK (Desarrollamos la conversación) YACHASHKA SHUTIKUNAWAN RIMANCHIK. INTI TUPAK TUPAK: Inti warmi, mayman rinki. INTI : Colta kitiman rini. TUPAK: Imaman. INTI: Kuchita rantinaman. TUPAK: Tantata apamunki. INTI: aparishkami shamusha. 8. SHUTILLIKUNATA YACHANI. (Aprendo los adjetivos) 8.1. IMASHINA SHUTILLIKUNA (Adjetivos calificativos)
  • 9. hatun wira uchilla sinchi irki chuya kunuk mishki chiri puka yana yurak ruku paya mawka sanpa hutu millay suni amsa uki killu maywa alli sumak chakishka mushuk achik llanpu yurak chusu pusu killu IMASHINA SHUTILLIWAN YUYAYKIKUNATA RURANI. (Realizo frases cortas con adjetivos calificativos) ……………………kuchi …………………….misi ……………………chupa …………………….wasi ……………………tuta …………………….runa ……………………yura …………………….manka ……………………sisa …………………….wawa ……………………kaspi …………………….puncha ……………………sara …………………….tuta ……………………wara …………………….rumi
  • 10. ……………………chantasu …………………….talpa ……………………anaku …………………….wiwika. 8.2. KIKINYACHIK SHUTILLIKUNA (Adjetivos posesivos) Ñukapa Mio (mi) Kanpa tuyo (tu) Kikinpa suyo (su) Ñukanchipa Nuestro/a Kankunapa vuestro/a Kikinkunapa sus( de ustedes) Paykunapa sus (de ellos/as) KIKINYACHIK SHUTILLIWAN YUYAYKIKUNATA RURANI. (Realizo frases cortas con adjetivos posesivos) ………………………….wasi ………………………..mama ………………………….allku …………………..hatun yaya ………………………….allpa ………………………..samaytu ………………………….wakra ………………………..wallinku ………………………….ushuta ………………………..ayllu
  • 11. 8.3. RIKUCHIK SHITILLIKUNA. (Adjetivos demostrativos) Kay este, esta Chay Ese, esa, aquel, aquella RIKUCHIK SHUTILLIWAN YUAYAYKIKUNATA RURANI. (Realizo frases cortas con adjetivos demostrativos) …………warmi ……………atallpa …………runa ……………mashi …………wanra …………..yura …………raymi ……………kuytsa ……….. urku …………..yachachik . 8.4. YUPAY SHUTILLIKUNA: (adjetivos numerales) 8.4.1. YUPAYKUNA. shuk chunka patsak ishkay ishkay chunka ishkay patsak kimsa kimsa chunka kimsa patsak chusku chusku chunka chusku patsak
  • 12. pichka pichka chunka pichka patsak sukta sukta chunka sukta patsak kanchis kanchis chunka kanchis patsak pusak pusak chunka pusak patsak iskun iskun chunka iskun patsak YUPAY SHUTILLIWAN YUYAYKIKUNATA RURANI. (Hago frases cortas con adjetivos demostrativos) ………………chunka wiwika. ………………chunka shuk yachakuk. ……………………..misi Pusak………………………wakra. ……………………..kuchi. ……………………..atallpa. Ishkay……………………..wamra. Iskay patsak……………………..yachachik. 9. IMACHIUKKUNATA YACHANI. (Aprendo los verbos) Kaykunami kan: llamkana yachachina
  • 13. ruruna killkakatina rimana llullana charina hampina killkana yanuna sirana tarpuna rikuna pakina kayana chayana awana munana purina kuchuna akllana wakana puchkana michina tikrana chapuna apamuna shamuna katuna rantina mikuna lluchuna charina kuyana kaspana wañuchina 9.1. HUNINATA YACHANA ( Aprendo a conjugar) KUYANA IMACHIKTA HUNISHA
  • 14. RUNA SHUTI KUNAN YALLISHKA SHAMUK RANTIKUNA PACHA PACHA PACHA (Pronombres (presente) (pasado) (futuro) personales) Ñuka Kuyani Kuyarkani Kuyasha Kan-kikin kuyanki kuyarkanki Kuyanki Pay kuyan Kuyarka Kuyanka Ñukanchik kuyanchik kuyarkanchik Kuyashun Kankuna- kuyankichik kuyarkankichik Kuyankichik kikinkuna paykuna kuyankuna kuyarkakuna Kuyankakuna IMACHIKWAN YUYAYKIKUNATA RURANI. (Hago frases cortas con verbos). Pusu kuchita ……………………………… Yana wakrata ……………………………. Hatun yurata ……………………………… Uchilla wallinkuta……………………….. Irki misita ……………………………………. Yurak wakrata ……………………………… Ishkay apyuta ………………………………. Kimsa chunka wakrata …………..…… Kay wawata …………………………………… Chay warmita..…………………………………
  • 15. Patsak atallpata ….……………………………… Chunka shuk kuchita………………………………….……………… Sumak chakrapi..……………………………………….……………… Ñukapa allpapi………………………………………….……………… Killu sarata… ………………………………… Kikinpa ushushita.…………………………… Sumak wasita….………………………………… Mishki tantata………………………………….. Chuya yakuta…………………………………… 10. YACHASHKA SHIMIKUNAWAN RIMACHIK. (Con las palabras conocidas, desarrollamos la conversación). WARMI KUSA KUSA: Warmiku, Riobamba llaktaman haku. WARMI: Imapak KUSA: Mishki, tanta, kachi, wira, sarata rantinaman. WARMI: allimi kan KUSA: achka kullkitami apana kanchik. WARMI: Imapishi tikrashun.
  • 16. KUSA: José mashipa antawapimi tikrashun. KARI YACHACHIK WARMI YACHACHIK WARMI YACHACHIK: Yaya Luis mayman rikunki KARI YACHACHIK: Colta Monjas ayllullaktapi yachachinaman rikuni. WARMI YACHACHIK: Allimi kan KARI YACHACHIK: kikinka WARMI YACHACHIK : Ñukapash Lote 4 ayllullaktapi yachachachinaman rikuni KARI YACHACHIK: Allimi kan utka tikranki. Mashi Raul Yungan YACHACHIK.