5. Texto: a xustificación da sociedade estamental A xustificación da sociedade estamental Todo sistema que, baixo unha aparencia de humanidade ou de beneficencia, levase a unha monarquía ben ordenada a establecer entre os homes unha igualdade de deberes e a destru í r as distinci ó ns necesarias, conduciría pronto á desorde, consecuencia inevitable da igualdade absoluta, e produciría a subversión da sociedade. O nobre consagra a s úa dignidade á defensa do Estado e asiste o soberano cos seus consellos. A última clase da nación que non lle pode outorgar ao Estado servizos tan distinguidos, tr ócaos polos tributos, a industria e os traballos corporais. SOLENNELLES, Amoestaci ó ns do Parlamento de París, 4 de marzo de 1776
14. Texto: o Estado absoluto O Estado absoluto É s ó na miña persoa onde reside o poder soberano, o seu carácter propio é o espírito de consello, de xustiza e de razón; é a min a quen lle deben os meus cortes á ns a s úa existencia e a s úa autoridade; a plenitude da s úa autoridade que eles non exercen máis que no meu nome reside sempre en min e non pode volverse nunca contra min; s ó a min pertence o poder lexislativo sen dependencia e sen división; é pola miña autoridade que os oficiais da miña corte proceden non á formación, sen ó n ao rexistro, á publicación e á execución da lei; a orde pública xorde de min, e os dereitos e os intereses da nación, dos que se acostuma facer un corpo separado do monarca, están unidos necesariamente ao meu e non descansan máis ca nas miñas mans. Discurso de Lu í s XV ante o Parlamento de París, 3 de marzo de 1766
18. Características do Antigo Réxime O ANTIGO RÉXIME SOCIEDADE ESTAMENTAL ECONOMÍA PREINDUSTRIAL MONARQUÍA ABSOLUTA División en tres estamentos D ú a s bases Predominio do sector primario Industria artesanal Impulso comercial Nobreza Clero Xente corrente Inmobilismo vertical Privilexio Produción de subsistencia Atraso técnico Subsiste o señorío Gremios Reais fábricas Comercio exterior = Compañías comerciais MONOPOLIO Comercio interior: problemas O rei controla todos os poderes As persoas non teñen dereitos O rei é representante de Deus PRIVILEXIADOS NON-PRIVILEXIADOS
19.
20. Texto: en defensa dos produtores fronte aos privilexios En defensa dos produtores fronte aos privilexios E a dicir verdade, quen ten máis dereito á estimación pública, un artes á n honrado que coa suor do seu rostro gaña para el e para a s úa familia o pan que os mant én , ou un nobre cidad á n que, entregado a unha perpetua indolencia, o mellor que fai é vexetar? Non estamos xa naqueles tempos nos que a forza do brazo e o hábil manexo da lanza e do cabalo decidían todos os preitos. Neles era necesario que a nobreza, isto é, os primeiros homes, non se dedicasen a outras ocupaci ó ns, e por conseguinte, as demais eran vistas como viles e mecánicas. Mais na actualidade, que todos sabemos que as naci ó ns máis industrializadas son as máis valentes, é forzoso que lles deamos honores e exenci ó ns aos nosos fabricantes, se queremos non vivir suxeitos, e non depender como ata agora do estranxeiro. V. ALCALÁ GALIANO, secretario da Sociedade Económica de Segovia
24. Texto: os dereitos humanos Os dereitos humanos Se se busca en que consiste o ben máis prezado de todos, que ser á obxecto de toda lexislación, encontrarase que todo se reduce a d úa s cuesti ó ns principais: a liberdade e a igualdade, sen a cal a liberdade non pode existir. Renunciar á liberdade é renunciar a ser home, aos dereitos e aos deberes da humanidade. A verdadeira igualdade non reside no feito de que a riqueza sexa absolutamente a mesma para todos, sen ó n en que ningún cidad á n sexa tan rico coma para poder comprar outro, e que non sexa tan pobre coma para se ver forzado a venderse. Esta igualdade, dise, non pode existir na práctica. Pero se o abuso é inevitable, quere iso dicir que temos que renunciar forzosamente a regulalo? Como, precisamente, a forza das cousas tende sempre a destru í r a igualdade, hai que facer que a forza da lexislación tenda sempre a mantela. J. J. ROUSSEAU, O contrato social , 1762
28. A división de poderes A división de poderes Cando o poder lexislativo e mais o executivo se axuntan nunha mesma persoa ou corporación, non hai liberdade, porque é de temer que o monarca ou o Senado fagan leis tiránicas para executalas do mesmo modo. […] No Estado no que un home s ó ou unha soa corporación de próceres ou de nobres, ou do pobo, administrase os tres poderes e tivese a facultade de facer as leis, de executar as resoluci ó ns públicas e de xulgar os crimes e contendas dos particulares, perderíase todo enteiramente. MONTESQUIEU, O espírito das leis , 1748
29. A soberanía A soberanía Que é , pois, o goberno? Un corpo intermediario establecido entre os súbditos e o soberano para a s úa mutua correspondencia. […] No instante en que o goberno usurpa a soberanía, o pacto social queda roto. […] Os deputados do pobo non son, pois, nin poden ser os seus representantes, non son máis ca os seus mandatarios; non poden conclu í r nada definitivamente. Toda lei non-ratificada polo pobo en persoa é nula; non é unha lei. O pobo inglés cre ser libre, e eng án ase moito; non o é sen ó n durante a elección dos membros do Parlamento; desde o momento en que estes son elixidos, o pobo xa é escravo, non é nada. J. J. ROUSSEAU, O contrato social , 1762
32. Texto: A riqueza das naci ó ns A riqueza das naci ó ns Todo home, con tal de que non viole as leis da xustiza, debe quedar perfectamente libre para abrazar o medio que mellor lle pareza para buscar o seu modo de vivir, e os seus intereses; e que poidan sa í r as s úa s produci ó ns a competir coas de calquera outro individuo […] Segundo o sistema da liberdade dos negocios, ao soberano s ó lle quedan tres obrigas: […] a primeira, protexer a sociedade da violencia e da invasión doutras sociedades […]; a segunda, en protexer, na medida do posible, da inxustiza e da opresión dun membro da república, outro que o sexa tamén da mesma […]; a terceira, a de manter e erixir certas obras e establecementos públicos. A. SMITH, A riqueza das naci ó ns , 1776
39. Texto: Decretos de Nova Planta Decretos de Nova Planta Aragón e Valencia (1707). Como consideraba que perdera os reinos de Aragón e de Valencia, e todos os seus habitantes pola rebelión que cometeron […] todos os foros, privilexios, exenci ó ns e liberdades que gozaban […], xulguei por conveniente […] abolir e derrogar enteiramente […] todos os referidos foros, privilexios, práctica e costume ata aquí observados nos referidos reinos de Aragón e Valencia; é a miña vontade que estes se reduzan á lei de Castela. Cataluña (1716). Resolv ín , que no referido principado se forme unha audiencia, na cal presida o capitán xeral ou o comandante xeral das miñas armas, de maneira que os despachos, despois de empezar co meu ditado, prosigan no seu nome. Na cidade de Barcelona haber á vinte e catro rexedores, e nas dem a is, oito, a s úa nominación res é rvoa […]. Todos os demais oficios que había antes no principado […] non expresados neste meu Real Decreto, quedan suprimidos e extintos.