1. Dobrodošli na
čas Ekologije

2. Ekologija-definicija, predmet
pročavanja i značaj
 Ekologija je nauka koja proučava životnu
sredinu, odnose između živih bića i nežive
prirode kao i načine na koje su se živa bića
prilagodila uslovima spoljašnje sredine.
 Naziv ekologija potiče iz grčke riječi
“oikos”(dom) i “logos”(nauka).

3.  Vouz i Foks su živa bića razvrstali u tri domena:
 Bacteria
 Archea
 Eucaryota
 Termin ekologija u nauku je uveo Njemački zoolog
Ernst Hekel 1866 godine.
 Utemeljivačem ekologije kao nauke smatra se
Čarls Darvin koji je 1859 god. objavio svoje djelo
“Porijeklo vrsta”.

5. Životna forma
 Životna forma predstavlja skup morfoloških,
anatomskih i fizioloških osobina kojima je
vrsta prilagođena svom staništu.
 Ovakav skup osobina je adaptivan i nastao
je kao odgovor na različite uticaje ekoloških
faktora.
 Prema tome životna forma predstavlja skup
adaptivnih odluka jedne vrste usaglašenih sa
uslovima sredine u kojoj žive.

6. Ekološka niša
 Ekološka niša predstavlja dio prostora i dio
resursa koji neki organizam koristi u životnoj
zajednici.
 Pojam ekološke niše u nauku je uveo
Engleski ekolog Grinel (1917) definišući je
kao mjesto koje neka vrsta zauzima na
datom staništu.

7.  1927 god. Elton je proširio
pojam ekološke niše
označavajući je kao
funkcionalnu ili trofičku nišu.
 Hačinson je 1957 god. uveo
novi pojam ekološke niše kao
dimenzionalnog prostora u
kome su prisutni svi faktori
sredine koji djeluju na datu vrstu
i određuju njen opstanak .

8. Životno stanište-biotop
 Životno stanište ili biotop je prostor sa
različitim oblicima nežive materije i
odgovarajućim klimatskim osobinama u
kome živa bića žive.
 Riječ biotop nosi naziv od dvije grčke riječi
“bios” što znači život i “topos” što znači
mjesto.

9.  Svako životno stanište
naseljeno je određenom
kombinacijom biljnih i
životinjskih vrsta pa biotop
i životna zajednica ne
mogu postojati odvojeno
već su povezani u jednu
cjelinu.

10. Populacija i njene osnovne odlike
 Populacija je skup jedinki jedne vrste koje
istovremeno žive na istom staništu.
Prema tome populacija predstavlja prostorno
i vremenski integrisanu grupu jedinki
povezane prije svega odnosima reprodukcije
ili razmnožavanja.
 Osnovne karakteristike ili osobine populacije
su:
natalitet, mortalitet, brojnost, gustina,
prostorni raspored...

12. Životna zajednica-biocenoza
• Organizovane grupe živih bića koje
istovremeno žive na istom staništu u istim
uslovima spoljašnje sredine nazivaju se
životne zajednice ili biocenoze.
• Oblast ekologije koja proučava životne
zajednice naziva se BIOCENOLOGIJA.

13.  Svaka bioceoza ima svoju prostornu i
vremensku organizaciju.
 Prostorna organizacija obuhvata njenuu
strukturu i izgled.
Razlikujemo:
 Horizontalni raspored organizama
 Vertikalni raspored organizama
 Vertikalna stratifikacija ili spratovnost
 Vremenska organizacija- različiti članovi
biocenoze svoje životne aktivnosti obavljaju
u različito vrijeme.

15. Fotosinteza i odnosi ishrane
 Fotosinteza je proces stvaranja organskih
materija i kiseonika od neorganskih (voda,
mineralne materije, CO2- ugljen dioksid) u
hloroplastima uz pomoć sunčeve energije.
 Ćelijsko disanje je proces u kome organizmi
iz hrane dobijaju energiju.
 Osnovni proizvodjači hrane su zelene biljke
procesom fotosinteze.

16.  Svi članovi biocenoze su prema načinu
ishrane grupisani u:
 Proizvođače
 Potrošače
 Razlagače
 Prema tipu ishrane razlikujemo tri grupe:
 Biljojedi (fitofage)
 Mesojedi (zoofage)
 Saprofage

17.  Lanac ishrane
predstavlja niz živih
bića u kome jedno živo
biće predstavlja hranu
drugom.
 Razlikujemo lanac
grabljivica, parazitski
lanac i saprofitski lanac
ishrane.

18. Ekosistem-kruženje materije i
proticanje ergije
 Sistem koji predstavlja strukturno i
funkcionalno jedinstvo nežive i žive prirode
odnosno biotopa i biocenoze naziva se
ekosistem.
 Razlikujemo prirodne ekosisteme (šume,
jezera) i vještačke ekosisteme (livade,
voćnjaci, ribnjaci)
 U ekosistemu vladaju tri vrste odnosa i to:
akcije, reakcije i koakcije.

20. Kruženje materije
 Kruženje materije označava se kao
metabolizam ekosistema i obuhvata nekoliko
faza:
 Vezivanje sunčeve energije u procesu
fotosinteze i stvaranje organskih materija od
strane proizvođača
 Potrošnja ovih materija zajedno sa vezanom
energijom od strane potrošača
 Razlaganje od strane razlagača
 Ponovno korišćenje materije od strane
proizvođača.

21. Proticanje energije
 Energija u ekosistem ulazi u obliku sunčevog
zračenja, kroz proces fotosinteze, vezuju je
autotrofi a koriste potrošači za svoje životne
potrebe i izgradnju svoga tijela.
 Energiju sačuvanu i hrani sva živa bića
oslobađaju u procesu ćelijskog disanja i ona
ekosistem napušta u vidu toplote koja odlazi
u atmosferu.

22. Biom i biosfera
 Ekosistemi sa sličnim sastavom i osobinama
u okviru jedne klimatske oblasti i određenom
životnom formom nazivaju se biomi.
 Razlikujemo dva osnovna tipa bioma:
 Vodeni
 Kopneni

23.  Biomi se udružuju
u najsloženiji
sistem biosferu
koja obuhvata
donje djelove
atmosfere,
hidrosferu i gornje
djelove litosfere.

24. • Biosfera predstavlja vrhunsko jedinstvo žive i
nežive prirode i obuhvata ukupan prostor na
zemlji naseljen svim živim bićima i njihovim
životnim aktivnostima.

25. Hvala na pažnji