1. Matematik Tarih Şeridi Nasıl Hazırlanmalı
1) Tarihte matematikle ilgili en önemli buluşları araştırınız.Bu bilgilere aşağıdan
ulaşabilirsin.
2) Bütün bu buluşları uygun küçük resimlerle destekleyiniz.Matematikçi
resimlerini kullanabilirsin
3) Bütün bu bilgileri kronolojik sıraya göre şerit üzerine yerleştiriniz.Tarih
sırasına göre koymayı unutma.
4)Şerit üzerindeki yazının okunaklı ve kalın yazılmasına dikkat ediniz.
5) Çalışmalarınızda yaralandığınız kaynakları mutlaka belirtiniz
TARİH ŞERİDİ İÇİN ARAŞTIRMA KONULARI
MİLATTAN ÖNCE
Matematik sözcüğü, ilk kez, M.Ö. 550 civarında Pisagor okulu üyeleri tarafından
kullanılmıştır.
Yazılı literatüre girmesi, Platon’la birlikte, M.Ö. 380 civarında olmuştur
matematiğin M.Ö. 3000-2000 yılları arasında Mısır ve Mezopotamya’da başladığını
söyleyebiliriz.
Herodotos’a (M.Ö. 485-415) göre matematik Mısır’da başlamıştır
3000 Mısır Hiyeroglif denen yazı sistemi bulundu
3000 Babil’de ilk toplama makinesi kullanıldı
540 Miletli (Batı Anadolu’da liman kenti) THALES geometri okulunu kurdu ve kendi
teoremini geliştirdiMatematik Tarihi Şeridi,örneği
MİLATTAN SONRA
1614 İskoçyalı John NAPİER Logaritma cetvelini ict etti
1642 Fransız matematikçi Blaise PASCAL ilk toplama makinesini icat etti
Olasılığın (prior) tanımı 1654 yılında Pascal ve Fermat arasındaki yazışmalarda
formüle edildi
1855 İskoç James MAXWELL Faraday kanunlarını matematiksel olarak kanıtladı ve
kendi kuramını yazdı.
Meşhur Bernoulli teoremi ve binom dağılımı 1713 yılında ortaya atıldı.
Minifici Logaritmorum Canonis Descripto’’logaritma cetveli tanımı ve iki ayrı
trigonometri ile bütün matematik hesaplarında kolay ve çabuk kullanılmasına genel
açıklaması) adlı, zamanın bilim dili olan Latince olarak kaleme alınmış eser, ilk kez
1614 yılında Edinburg şehrinde yayınlandı.
Matematik Tarihi ve Gelişmeler
1- Sayıların cisimlerden ‘kurtulması’ (örneğin 12 sayısının 12 elmadan ayrılması), insanlık
tarihinin en büyük düşünsel devrimlerinden biridir.
2- Basamak kavramının oluşumu ,matematiğin önünü açmıştır.Basamak olmasaydı,en fazla
tek rakamlı sayılarla yine tek rakamlı sonuçlar veren dört işlem yapabilirdik.

2. 3- Bilim kendini geometri ile belli etmiştir.Algılanabilir nesnelerden çizgileri,açıları ve
yüzeyleri soyutlama onuru ilk olarak Tales’e aittir.
4- Bir şeklin önemli noktalarını harflerle gösterme düşüncesi ilkin Euclides’e aittir.
5- M.S. 700 yıllarında sıfır kavramı bulundu.Sıfır olmasaydı,ne bilim ,ne sanayi,ne de ticaret
hızlı bir biçimde ilerleyebilirdi.
6- Bayağı kesirler (örneğin 24/5 ) 4000 yıldan beri biliniyordu.Ama ondalık sayılar (örneğin
4.8 ) ilk kez 16. yüzyılda François Vi’ete (1579′da) ve Simon Stevin (1585′de) tarafından
kullanılmaya başlandı.
7- İsveç’li matematikçi John Napier,1614′te logaritmayı geliştirdi.
8- 10 Kasım 1619 tarihi,modern matematiğin doğuşunun resmi tarihidir. O günde ,geometri
cebirselleşti,cebir de görselleşti.Kartezyen geometri hem fonksiyon kuramının ,hem de uzayın
sayısallaştırılmasının başlangıç noktasıdır.
9- Değişmezler için a,b,c, değişkenler için de x,y,z, Descartes’ten beri (1637′den beri)
kullanılmaktadır.
10- Sonsuz sembolü ilk kez 1655′de John Wallis tarafından kullanılmış ve bu sembol genel
kabul görmüştür.
11- Diferansiyel ve integral hesap metodu, 1666 yılında Newton tarafından
geliştirildi.Leibniz’in de eşzamanlı olarak geliştirdiği bu metot olmasaydı,mühendislik ve
mimarlık ancak dahilerin işi olarak kalırdı.Limiti sıfıra giden bir değişkene,Newton ve
Leibniz ‘den beri ‘sonsuz küçük’ denmektedir.
12- Olasılık hesabı ,17. yüzyılda Fermat ve Pascal tarafından kuruldu.Galileo,olasılık
hesabının olabilirliğini ve gerekliliğini sezmişti.Olasılık hesabını daha sonra Laplace ve Gauss
geliştirdiler.
13- Euclides,bütünün parçasından daha büyük olduğunu söylemişti.19.yüzyılın ikinci
yarısında kümeler kavramı ve teorisi doğdu.
14- Öklitçi olmayan geometrinin kurucuları, Lobaçevski,Bolyai ve Gauss ‘tur. Küresel
geometri,paraleli olmayan geometridir.
Matematik Alanında İlginç Buluşlar ve Bilgiler
İLK LOGARİTMA CETVELİ
1614 yılında İskoç Napier tarafından bulundu.Çok fazla işe yaramasa da zaman zaman ihtiyaç
duyulur.
İLK DEFA SİNÜSÜN KULLANILMASI
Battanî10.yy’da sinüs ile hesaplar yapmaya başladı.
İLK DEFA TANJANTIN KULLANILMASI
Ebu’l Vefa10.yy’da matematiğe tanjantı getirdi.
İLK DEFA SIFIRIN KULLANILMASI
Harezmî9. yy’da sıfırı buldu.Daha önceki yıllarda sıfır yerine boşluk bırakılıyordu.Bu da
zaman zaman işlem hatalarına yol açıyordu.İlk olarak Türk matematikçi sıfırı Avrupalılara
tanıttı ve hemen kabul gördü.
İLK DEFA ALGORİTMANIN KULLANILMASI
Harezmî9. yy’da.(Algoritma ismi Harezmî’nin değişmiş hâlidir.)
İLK BİNOM AÇILIMI
Ömer Hayyam. 11.yy.
İLK PASCAL ÜÇGENİ
Ömer Hayyam. 11.yy.
Pİ SAYISININ HESAPLANAN EN BÜYÜK DEĞERİ
Yıllarca pi sayısının tam değeri bulunamadı.Günümüzde ise 1 milyarıncı basamağa kadar
biliniyor.

3. İSİMLENDİRİLMİŞ EN BÜYÜK SAYI
10 üzeri 100 sayısı (1 ve yanında 100 tane sıfır) googol olarak adlandırılır.
ROMA RAKAMI İLE YAZILAN EN UZUN SAYI
3888 sayısı:MMMDCCCLXXXVIII
MATEMATİKÇİLERİN TARİHTEKİ YAŞAM SIRALARI
Birinci Grup Matematikçiler
Thales (M.Ö. 624-547),
Pisagor (M.Ö. 569-500),
Zeno (M.Ö. 495-435),
Eudexus(M.Ö. 408-355),
Öklid (M.Ö. 330?-275?),
Arşimed (M.Ö. 287-212),
Apollonius (M.Ö. 260?-200?),
Hipparc-hos (M.Ö. 160-125),
Menaleas (doğumu, M.Ö. 80)
İskenderiyeli Heron (? -M.S.80) ,
Batlamyos (85- 165) ve Diophantos (325-400)
Eski Yunan (Antik çağ, Grek) Matematikçileri
M.Ö. 8. yüzyıl ile M.S. 2. yüzyıl arasında, ikinci grup olarak belirttiğimiz Batı Dünyası
matematikçi-leri ise, 16. ile 20. yüzyıl arasında yaşamışlardır: Burada akla şöyle bir
soru gelmektedir. 16. yüzyıldan önceki zaman içerisinde matematik konularında hiç
bir araştırma ve çalışma olma-mış mıdır? Özellikle, islamiyetin ilk yılları olan 7. yüzyıl
ile 16. yüzyıl arasında yaşamış olan Türk-İslam Dünyası matematik bilginlerinin
varlığı ve çalışmaları görmezlikten gelinmiştir.
İkinci Grup Matematikçiler Kimlerdir

4. Johann Müler (1436-1476),
Cardano (1501-1596),
Descartes (1596. 1650),
Fermat. (1601-1665),
Pascal (1623-1662),
Newton (1642-1727),
Leibniz (1646-1716),
Leibniz (1646-1716),
Mac Loren (1698-1748),
Bernoulliler (Bu aileden sekiz ünlü matematikçi vardır. Bunlar; Jean Ber-noulli l6671748, Jacques Bernoulli 1654-1705, Daniel Bernoulli 1700-1782…),
Euler (1707-1783),
Gespard Monge (1746-1818),
Lagrance (1776-1813),
Joseph Fou-rier (1768-1830),
Poncolet (1788-1867),
Gauss (1777-1855),
Cauchy (1789-1857),
Lobaçevski(1793-1856),
Abel (1802-1829),
BooIe (1815-1864),
Riemann (1826-1866),
Dedekind. (1831-1916),
H. Poincare (1854-1912)
Cantor (1845-1918)
Türk – İslam Dünyası Matematikçileri Kimlerdir
8. ile 16. yüzyıl Türk – İslam Dünyası matematikçilerinin hazırlamış oldukları temel eserlerden büyük
istifadeler sağlayarak, matematiği, bugünkü ileri seviyesine ulaştırabilmişlerdir. Türk – İslam Dünyası
matematikçileri, Batı dünyasının ilmi düşünce ve araştırma duygularını ateşleyerek harekete geçirip
beslediler. ve yeni bir canlılık kazandırdılar.
Cebir, geometri, aritmetik ve trigonometri konularında Batıyı kendi görüş ve keşiflerine dayanarak
ilerleyebileceği seviyeye getirdiler. 16. yüzyıl sonları için İtalyan matematikçi Cordanonun (1501-1576)
adını belirtebiliriz.
17. Yüzyıl Matematikçileri

5. İngiliz (İskoçyalı) Jean Napier (1550-1617), İsviçre matematikçilerinden Gulden (1577-1643); İtalyan
matematikçilerinden Cavalieri (1598-1647); Fransız matematikçilerinden René Descartes (15961650),. Desargues (1593-1662), Blaise Pascal (1623-1662), Pierre Fer-mat (1601-1663); Hollandalı
matematikçi Huygensin (1629-1695) adlarını belirtebiliriz. Bu kişilerden J. Napier logaritmaya ait
sistemleri ortaya koymuştur. R.Descartes de analitik geometriye ait yeni bazı temel esasları ortaya
koymuş, mevcut analitik geometri bilgilerini sis-temleştirmiştir. Diğer matematikçiler de, matematiğin
çeşitli dallarına ait, bazı yeni temel bilgi-ler kazandırmışlardır.
18. Yüzyıl Matematikçileri Kimlerdir
İsviçre matematikçilerinden; Bernouilli (Jacques I 1654-1705), Cramer (1704-1752), Leonard Euler
(1707-1783), Alman matematikçilerinden Gottfried Wilhelm Leibniz (1146-1716), İngiliz
matematikçilerinden lsaac Newton (1642-1727), Mac-Loren (1698-1746), İtalyan matematikçilerinden
Ceva (1648-1734), Riccati (1676-1754), Fransız matematikçilerinden Clairautin (1713-1765) adlarını
belirtebiliriz.
19. Yüzyıl Fransız Matematikçileri Kimlerdir
Joseph Louis Lagrange (1736-1813), Gespart Monge (1746-1818), Pierre-Simon Laplace (17491827), Joseph Fourier (1768-1830), Galois (1811-1832), Legendre (1752-1833), F. W. Bessel (17841846), Augustin-Louis Cauchy (1789-1857), Jean-Victor Poncolet (1788-1857), Poinsot (1771-1859),
Brianchan (1785-1864), Dupin (1784-1873), Chasley (1793-1880), Charles Hermite (1822-1901);
İtalyan matematikçilerden Carnot (1753-1823); Norveç matematikçilerinden Niels Henrik Abel (18021829), .Alman matematik-çilerden, Jacobi (1804-1851), Carl Friedrich Gauss (1777-1855), Gerge
Friedrich Berhard Riemann (1826-1866), Leopold Kronecker (1823-1891), Erust Kummer (1810-1893),
Weier-strass (1815-1897); Sovyet matematikçilerinden Nicolas lvanawitch Lobatchewsky (1793-1856),
Sonia Kowallewska (1850-1891); ingiliz matematikçilerden Gerge Boole (1815-1864), Cayley (18211895), James Joseph Sylvester (1814-1897) ve İrlandalı matematikçi William Rawan Hamilton (18051865) adlarını belirtebiliriz.