SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  98
МОНГОЛЧУУДЫН
БАЙЛДАН ДАГУУЛАЛ




             Д. Сэрдарам.
  http://serdaram.origo.mn/
МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН
   МОНГОЛЫН ЭЗЭНТ ГҮРЭН
         ДАГУУЛАЛ
• ИХ МОНГОЛ УЛС – НЭГ ЭРХ АШИГ– НАЦИЯ
• ХАМГИЙН ШИЛДЭГ ЗАСАГЛАЛ
• УДИРДАГЧ буюу LEADERSHIP.
     • ӨӨРСДИЙГӨӨ ХҮЛЭЭН ЗӨВШӨӨРҮҮЛЭХ
• Өвөг дээдсийн өс хонзон
• Нүүдэлчдийн эдийн засгийн их
хэрэгцээг СУУРИН С.И. хангахгүй.
МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН
         ДАГУУЛАЛ
   МОНГОЛЫН ЭЗЭНТ ГҮРЭН
• ЭТНОГЕНЕЗ – БИОСФЕРЫН ОНОЛ
     Вернадский, Гумилёв
• СУПЕР ЭТНОС-ын онол
• Монгол, Еврей, Араб, Хятад, Орос, Индий
• Нийгэмд ПАССИОНЕРНОСТЬ бий болох
• Эрчимт хүн – Урт дурийн хүмүүс
• Чингис хааны баг: Тэмүүжин – Боорчийн
  нөхөрлөл
“ПАКС МОНГОЛИКА”

        МОНГОЛЧУУДЫ
        Н ДЭГЛЭМ буюу
        ЭНХ ТАЙВАН
        ТОГТООЛТ

        1.ХУУЛЬ ЭРХ.
        2.ШАШИН
        ШҮТЛЭГИЙН
        ЧӨЛӨӨТ
        БАЙДАЛ.
        3.СОЁЛЫН
        ЯЛГАА.
        4.МЭДЭЭЛЭЛ
        ДАМЖУУЛАЛТ
        5.ХУДАЛДААНЫ
        ТОРГОН ЗАМ
АЛЛАГА ХЯДЛАГААР ДҮҮРЭН ДЭЛХИЙ ДАХИН

             Fear• This! ХООРОНДЫН ДАЙН.
                   ШАШИН
                     ЗАГАЛМАЙТНЫ ДАЙН
                 •   РОМЫН ПАП – ИСЛАМ
                     ШАШТНУУДЫН ХАРГИС
                     ЗАСАГЛАЛ. Иерархи засаглал,
                     шашин шүтлэгээр хавчин мөрдөх.
                     Инквизация
                 •   Бүс нутгийн дүгжигдмэл байдал.
                     Өрнө, дорнын худалдаа наймаа,
                     торгоны зам харилцаа зогссон.
                 •   Орос улс тархай бутархай.
                 •   Турк Селджукуудын харгислал
                 •   ДЭЛХИЙН ТҮҮХИЙН
                     “ХАРАНХУЙ ҮЕ”
XIII зууны дэлхийн улсууд
ӨРНӨ ДОРНЫГ ХОЛБОСОН ТОРГОН ЗАМ
“ПАКС МОНГОЛИКА”
•   ХЯТАД УЛС ОЛОН ЖИЛИЙН ТАРХАЙ
•   ТАНЬ УЛСЫН ДАРАА 906 ОНООС Сяо, Ляо, Сунь
•   Японд КАМАКУРА, Солонгост КОРЁ-гийн улс
•   Ява, Бирм, Суматра тархай жижиг улс байсан.
•   Энэтхэг улс тархай бутархай улс байсан.
•   Нүүдэлчдийн энэ хана зогсоох болов уу?
•   Тэднийг номхотгох сайн бодлого хэрэгтэй.
•   Хүр хорхойн бодлого – Хөвөө хязгаарын угсаатнууд
•   Гэвч бодлогыг хэрэгжүүлэгчид бус НҮҮДЭЛЧИД
• НҮҮДЭЛЧДИЙГ
  НЭГТГЭЖ ЧАДСАН …
 – Хамгийн сайн удирдагч.

 – ХУУЛИА ӨӨРӨӨ ДАГАДАГ.

 – АНД НАР буюу САЙН БАГ.
 –   НЭГДМЭЛ ЭРХ АШИГТАЙ.

 – ДАЙНД БЭЛЭН БАЙХ.

 – ДАЙН ХИЙХ СОНИРХОЛ
ДАЙН БОЛ АМЬДРАЛ…
      ЭДИЙН ЗАСГИЙН СОНИРХОЛ:
      • Дайн бол Эдийн засгийн
        хэрэгцээний эх үндэс.
      • Эдийн засаг нь ХЭРЭГЛЭЭ байв
      • Баялаг – Эмс охид, Мал сүрэг.
      НИЙГМИЙН СОНИРХОЛ:
      • Дайн бол Нийгмийн байр
        суурийн гол шалгуур болдог.
      • Удирдагчдын манлайлал илэрдэг
      • Нүүдэлчдийн нэгдэл дайны үед
        их идэвхждэг
ДАЙН БОЛ АМЬДРАЛ…
      ИХ АВ ХОМРОГО: Монголчууд,
        нүүдэлчдийн дайны бэлтгэл.
      • Орон зайн хязгааргүй.
      • Ав хомрогын хүрээ цаг
        хугацаатай.
      • Дайны тактик нь араатан амьтны
        ааш авир, түүнийг авлалт,
        байгалийн хүчин г.м. харгалзана.
      • Цэргийн зохион байгуулалт нь
        нийгмийн зохион байгуулалт
ДАЙН БОЛ АМЬДРАЛ…
      ИХ АВ ХОМРОГО:
      • Цүүцэн байлдаан – Зүрх сугалах.
      • Нуур байт.
      • Гахай хадралт.
      • Бух сэжүүр
      • Нуман тулгуур
      • Чонон болон Үнэгэн шогшоо
      • Цацсан ододын жагсаал
      • Нохой хэрлэг
      • Харавлага
МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН
             ДАГУУЛАЛ
   •   Тангудын СИ СЯО – 1207, 1227 он
   •   Алтан буюу ЦИНЬ – 1211 онд.
   •   Хорезм улс 1219 – 1225.
   •   Ахмад хөвүүдийн аян дайн 1236 – 1241
   •   Хүлэг хааны аян дайн 1256 – 1264
   •   Юань улсын байлдан дагуулал – Япон, зүүн
       Ази

МӨНХИЙН ДАЙН ТУЛААН НҮҮДЭЛЧДИЙН ОРШИН
БАЙХ, ХҮЧИРХЭГ БАЙХ ГАНЦ ЗАМ БАЙСАН.
Вернадский болон Нууц товчоо.
ХОРЕЗМЫН ДАЙН 1219-1225




100 дахин их хүчний эсрэг хийсэн хамгийн том дайн: 8000км замыг
120.000 цэрэг туулж 20 сая хүнтэй Хорезм улсыг эзэлсэн
АХМАД ХӨВҮҮДИЙН ДАЙН 1236-1241
                                            Бат хаан
                                            Байдар
                                            Гүюг
                                            Мөнх
                                         Сүбээдэй 1176 – 1248
                                         жанжин 65 настай
                                         багш жанжин
                                         Бүх дайнд оролцсон




1000 дахин их хүчний эсрэг хийсэн хамгийн том дайн: 12000км
замыг 120.000 цэрэг туулж 60 сая хүнтэй Европт тулж ирсэн
ХҮЛЭГ – ХУБИЛАЙН
                      ХИЙСЭН ДАЙН 1253 -1280
                      Хамгийн том усан флотыг байгуулсан.
                      142000 хүнтэй, 4400 хөлөг онгоцтой
                      дэлхийн хамгийн том тэнгисийн
                      флотыг байгуулж 1281 онд Японы
                      Такашимад нэг шөнийн дотор 4000
                      хөлөг онгоц, 100000 хүнээ далайн
                      шуурганд алджээ. 300 жилийн дараа
                      Испаний флот 27500 хүнтэй, 130 хөлөг
                      онгоцтойгоороо дэлхийн хамгийн
                      хүчирхэг флот болжээ.



ХҮЛЭГ тэр үед хамгийн хүчтэй байсан ИСМАИЛУУД-ын
тогтолцоог бут ниргэжээ. МОНГОЛЧУУДЫН ДЭГЛЭМ
“ПАКС МОНГОЛИКА”
МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН ДАГУУЛАЛ


 ХҮН БА МОРЬ

 ЗЭР ЗЭВСЭГ БА ХУВЦАС ХЭРЭГЛЭЛ

 ДАДЛАГАЖУУЛАЛТ

 ЦЭРГИЙН ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ

 СТРАТЕГИ ТАКТИК
ХҮН БА МОРЬ


 Монгол морь хамгийн тэвчээртэй нь
    - Говь шанхын, Галшарын, Тэсийн голын, Дархадын цагаан адуу
 Орон зай, харилцаа холбооны гол хэрэгсэл
    - Мэдээлэл солилцоо – Туулах чадвар: Морин өртөө
 Морь – Монгол хүн бие биенээ сайн мэддэг мэдэрдэг
      - Хурдан морины шинж, мэдлэг . Арчилгаа сувилгаа, Эм дом
 Монгол морь 11-12 сард тарга хүч нь гүйцдэг.
      - Аян дайн, Монгол наадам Монгол морины хүч чадал
 Монголчуудын хоол хүнс, тэвчээр хатуужил нь
байгаль цаг уурт сайтар зохилдсон.
     - Хоол хүнс, хэвийн жин, тэсвэр хатуужил, сайн харваачид
 Нийгмийн сайн зохион байгуулалттай.
ЗЭР ЗЭВСЭГ БА ХУВЦАС ХЭРЭГЛЭЛ


 Монгол хувцас дээр шир, төмрөөр хуяг, дуулга,
тохойвч, эрхийвч хийдэг

 Төмрийг давтаж БОЛД болгон хэрэглэдэг

 Уран дархан, зэвсэг хийх технологи өндөр түвшин

 Төмөр, Шир, Модны үйлдвэрлэл, ТЕХНОЛОГИ
илүү сайн хөгжсөн.

Үндэсний хувцас: ДЭЭЛ, БҮС, МАЛГАЙ, ӨМД.
МОНГОЛ ЦЭРЭГ, ЗЭВСЭГ, МОРЬ
ЗЭР ЗЭВСЭГ БА ХУВЦАС ХЭРЭГЛЭЛ
Чингис хааны дайчид бол үндсэндээ морьт цэрэг байв.
Монгол цэрэг 4-5 сэлгээ морьтой, хэрэгцээ тохиолдвол
өдөрт 300-гаас доошгүй км замыг туулах чадвартай.
Нэг талдаа иртэй шулуун “Шөр”
илд. Харин илдний үзүүрийг нь хоёр
талаас     нь    ирлэж     шөвхлөн
хурцалсан байна. Ийм илдний
балдаг нь мөн шулуун байна (а,б).
   Зарим илдний балдагийг илдний
ирэн тал руу өнцөг гарган налуулсан
ч байхад (в), заримынхыг бас нөгөө
тийш нь налуу хэлбэртэйгээр
үйлдсэн ч байна (г).
Шулуун илдээр цавчилдах үед эвгүй цавчиснаас болоод
илд гараас алдагдах тохиолдол элбэг байдаг байсан
учир бариулд нь оосор хийж өгдөг байжээ.
Харин илдний төмрийг хотойлгож “Хотгор илд” хэрэглэх
болсноор цавчих, зүсэх чанар нь илт сайжирч иржээ.
Одоогоор ийм хотгор илд түрэгийн дурсгалуудаас тун
цөөхөн гарсан байгаа боловч хүн чулуунууд дээр
цөөнгүй дүрслэн үзүүлсэн байдаг байна.

VII—IX зууны үе гэхэд илдний хотгорын хэмжээ улам
нэмэгдэх болсон бөгөөд илдний төмөр нь илүү нарийн,
урт болж иржээ. Илдний хуй нь голдуу улаан өнгөтэй
байсан нь тэр үеийн түрэг илдний бас нэг онцлог гэж
болно.

Илд бол цэргийн тактикийн гол зүйл биш.
ЗЭР МОНГОЛ ИЛД – БОЛД ТӨМРӨӨР ДАВТДАГ
МОНГОЛ ЦЭРГИЙН НУМ СУМ

 Дундаж жин: 16 кг.
Сумны дундаж тусгал нь 300 метр
Буга, шар үхэрийн эвэр нааж, нумаа бод малын
шөрмөсөөр гүйцэт татаж эвшээлгэдэг
Төрөл бүрийн оньсон харвуул, галт зэвсэг
хэрэгсэл, дайвар зүйл хэрэглэдэг.
Хасарын хүү Есөнгө 335 алд газар   Монгол цэргийн нум сум
Хол байг мэргэн харвасан.
Нумын наалтууд
1,5-гичрийн наалт; 2,4,6-дунд талын хажуугийн наалт;
     3- нумын өвөр талын наалт (гуравч маягийн)
Зэв сум
Дундад эртний үетэй харьцуулвал гурван хянгат
өргөн зэв ихэд дэлгэрсэн байжээ. Мөн хуягласан хүн
морийг харвахад зориулсан цамцаалт хурц үзүүртэй
жижиг зэв хэрэглэдэг байсан байна. Гэхдээ бас
Хүннүгийн үед хэрэглэж байсан гурван хянгат, тэгш бус
хэмтэй ромбо, уртасгасан ромбо хэлбэртэй, мөн ромбо
хэлбэртэй хавтгай зэв болон гурван цамцаалт зэв гэх
мэт төмөр зэв, мөн ясан зэв ч хэрэглэж байжээ. Мөн
дуут зэв, сум ч хэрэглэдэг байжээ.
      Монголчууд зэв сумаа Хүннү, түүний дараа үеийн
нүүдэлчдийн нэгэн адил үйсэн болон арьсан ховдонд
агуулж явдаг байсан байна.
Дундад эртний үеийн ховд
Хуягт цэрэг        Хөө хуягт цэрэг http://qtxt.ru/turki
http://qtxt.ru/turk
цэргийн агсамж.
         VI-VIIIзуун
1-7 – Хуягийн тушим;
8- Агсарга;
9- Бүрэн зэвсэгтэй түрэг
цэрэг;
10- зэр зэвсгүүд
http://qtxt.ru/turki
Монгол цэргийн хуяг дуулга
Сөргөөг төмөрлөгөөр дөрвөн үзүүр
бүхий өргөс хэлбэр бүхий
байдалтай үйлдэнэ. Сөргөөг яаж ч
хаясан түүний 4 өргөсний аль нэг
үзүүр заавал дээш харж сөрдийсөн
байх учир агт морины туурайд
шигдэн хатгаж цааш явах аргагүй
болгоно.




       Зураг 10. Сөргөө            Зураг 11. Галт зэвсгүүд
Чулуун урбугур нь маш хүчтэй байсан бөгөөд дөрвөн
хүн арай ядан даах том чулууг бүтэн хагас сумын
газар харвадаг байжээ




              Урбагур буюу чөдөр оньс
Монголчууд хэрэм цайз
руу ойртуулахгүй бол
дотроо олон цэрэг
суулгасан, хатуу шир,
төмөрлөгөөр бүрсэн
битүү хуягт тэрэг түрэн
дөхөж очино. Энэ нь
хэрэмд гарз хохиролгүй
тулж очих хамгийн сайн
арга байжээ.

                          Битүү хуягт тэрэг
Бас нэгэн гайхамшигт хэрэгсэл бол үүлэн шат байв.
Үүнийг хотын хэрэм рүү дайрахдаа буюу монголчуудын
ярьдагаар “хот харайхдаа” олноор нь хэрэглэнэ.




                 Зураг 9. Үүлэн шат
БАЙЛДААНЫ ХЭРЭГСЭЛ

        Удирдлагын                         Хөдөлгөөнт          Хамгаалалтын                         Хангалтын
                        Дуут дохионы
   Биет дохионы




                                                   Тээврийн
                                       Уналгын




                                                                 Цэргийн




                                                                                          Цэргийн
                                                                           Амьтны




                                                                                                            Дайны
Туг Хиур                                                       Бамбай                                    Үүлэн шат
                                        Адуу, Тэмээ,




                                                                            Морины хуяг




                                                                                          Морь
Гал, Утаа
                                           Үхэр
                                                               Дуулга                                    Дэгээ мод
                  Бүрээ, Хэнгэрэг,
                     Дуут сум                                                                            Битүү хуягт
                                                                Хуяг
                                                                                                           тэрэг




                                                                                          Тулам
                                                              Хүрз, Толь



                                                                             Нэмнээ
                                                               Харавч

                                                                Жад
Чингис хааны дайчид бол үндсэндээ морьт цэрэг байв.
Монгол цэрэг 4-5 сэлгээ морьтой, хэрэгцээ тохиолдвол
өдөрт 300-гаас доошгүй км замыг туулах чадвартай.




                 Зураг 2. Монголын морьт цэргүүд
ЦЭРГИЙН ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ


 НҮҮДЭЛЧИН ХҮН БҮР ЦЭРЭГ –
      - уламжлал, амьдралын хэвшил
 АРАВТЫН СИСТЕМ

 ТҮМЭН ХИШИГТЭН – Дотоод мянган
      - шадарлах цэрэг: 1000 хорчин - 8000 турхаг – 1000 хэвтүүл
      - ээлжлэн 250 хорчин, 250 хэвтүүл, 2000 турхан 3 хоногоор гарна
 ГАДААД МЯНГАН – Засаг захиргааны нэгж
    - Гол 95 мянганаас үүсэлтэй, өмчлөн эзэмшүүлсэн овог, газар
 ЦЭРЭГ – ЗАСАГ ЗАХИРГААНЫ САЙН ШИЙДЭЛ
Их хаан



                                        Цэргийн Жанжид


                                            ИЛДЭЧ


           Түмэн хишигтэн                                    Түмтүүд


            Дотоод мянган                                 Гадаад мянган


 Ихэс         Өтгөс            Өтгөс              Ихэс
хорчин       хэвтүүл           баатад            турхаг         Зуут


                                                               Аравт

  Хорчин           Хэвтүүл              Турхаг


   Зуут                Зуут              Зуут


  Аравт                Аравт            Аравт
Эзэн Хаан
                                  Эзэн Хаан



         Шүүх
         Шүүх                     Их Хуралдай               Хишигтэн
                                                            Хишигтэн
                                  Их Хуралдай


                              Сэцдийн зөвлөл
                              Сэцдийн зөвлөл

     Баруун түмэн
     Баруун түмэн                Төвийн түмэн               Зүүн түмэн
                                                            Зүүн түмэн
                                 Төвийн түмэн


 Түмт     Түмт      Түмт      Түмт                       Түмт     Түмт     Түмт
                                       Түмт     Түмт


Мянгат
Мянгат   Мянгат
         Мянгат     Мянгат
                    Мянгат   Мянгат
                             Мянгат   Мянгат
                                      Мянгат    Мянгат
                                                Мянгат   Мянгат
                                                         Мянгат   Мянгат
                                                                  Мянгат    Мянгат
                                                                            Мянгат

  Зуут
 Зуут      Зуут
          Зуут        Зуут
                     Зуут      Зуут
                              Зуут      Зуут
                                       Зуут      Зуут
                                                Зуут      Зуут
                                                         Зуут      Зуут
                                                                  Зуут      Зуут
                                                                           Зуут

 Аравт
Аравт     Аравт
         Аравт       Аравт
                    Аравт     Аравт
                             Аравт     Аравт
                                      Аравт      Аравт
                                                Аравт     Аравт
                                                         Аравт     Аравт
                                                                  Аравт     Аравт
                                                                           Аравт
Борцыг 1-3 жил хадгаладаг бөгөөд 214 гр
борц 1 кг махтай тэнцэнэ.
СТРАТЕГИ ТАКТИК

 Байлдааны нуур байт тактик
 Цүүцэн дайны арга
 Давших тактик
Castles!
Feudal Warfare!!!!
МОРЬТОН БААТРУУД
ХОРЕЗМЫН ДАЙН 1219-1225
         • ХОРЕЗМ – Ислам шашинтны
           хамгийн хүчирхэг төв улс
           байсан.

         • Соёл иргэншил, Улс төрийн
           хувьд хамгийн хүчирхэг байсан.

         • Улс төрийн харалган бодлогоос
           болж ХОРЕЗМ-ын дайн дэгдэв.

         • Хорезмын тухай бүх мэдээлэл,
           өөрт хэрэгтэй хүмүүсийг Чингис
           хаан ашигласан.

         • Асар их цус, харгислал өрнөсөн.
ТЭД БОГ-ийг ҮЛ ТООМСОРЛОВ…

         • Зэв, Сүбээдэйн цэрэг Оросын Христос
           шүтлэгтнүүдийг хиар цохив. 1223
         • Загалмайтнууд Монголчуудад
           эсэргүүцэл үзүүлсэн учир дайн хийсэн!

         • АХМАД ХӨВГҮҮДИЙН АЯН ДАЙН
         Бат, Байдар, Гүюг, Мөнх – Сүбээдэй (1175-1248)


         • Мөнх хаан дүү ХҮЛЭГ-ийг аян дайнд
           явуулсан.
Толгойн сэргийлэхүүд болон цацсан
          оддын жагсаал



                 Дайсан
Морьт цэргүүд давших – Зүрх сугалах, Цүүцэн дайн



  3


      2

                                     Дайсан
                1
Харваачдын төлөвлөгөө


 Нмв
 ууна
 мхл
  сат
   ыр
                Дайсан
БУХ СЭЖҮҮР ХИЙХ ТАКТИК




              Мор
                ьд
     Морь
          д
                           Дайсан

                     үүр
                   эж

                үүр
                 хс
               Бу


              эж
           хс
         Бу
Үнэгэн ба Чонон шогшоо

   Нмл
   уунэ
   мчл
    си
     ыг

                  Дайсан
Будлиан ба Айлган сүрдүүлэлт

                           Т
               Морьд
                           о
                            о       Дайсан
              Морьд          с
                             м
                              а
Морьдынхоо сүүлэнд   Морьд
  мөчир зангидах               н
                               а
                                н
Урхинд оруулах
                              3            4


                      Нэхэн
                                  Дайсан
Ухрах & Буцаж эргэх   хөөх
               1



                          2
Шуурхай дайралт ба Гэнэтийн дайралт

       6н өдөр ухрах

                       Дайсан




                       1 өдрийн дотор эргэн ирэх
                          & Гэнэтийн дайралт
ГАХАЙН ХАДРАЛТ
Ухрах        Нэхэж
             хөөх
         1               Дайсан




                     2


             Дайсны араас довтлох.
Бүслэх төлөвлөгөө




           Дайсан




Бүх талаас нь бүслэх
Сэлэм болон Нум сумын хослол


 Нмл
 уунэ
 мчл
  си
   ыг
                                            Дайсны сул тал
                      Дайсны хүч




Нум сумаар тулалдах                Сэлмээр тулалдах
НУУР БАЙТ АРГА




        Дайсан            Дайсан




Ялалт,           Ялагдал,
Дайсныг хөөх     Бүх зааварчилгааг үгүй хийх
Ээлжлэн дайрах




                        Enemy




Хот тосгодыг шөнийн турш дайран ээлжгүй довтлох тактик
Нуман тулгуурт оруулах
          Тулалдах & Ухрах

           1


         Нэхэн
3        хөөх    Дайсан



           2


           Тулалдах & Ухрах
Leignitz Лигницийн тулалдаан
100,000 Рыцариуд   40,000 Монголчууд
Leignitz Лигницийн тулалдаан
              Knights charge! Go knights!
Явган цэрэг
Leignitz Лигницийн тулалдаан
     Рыцариудын дайралт! Go knights!
Leignitz Лигницийн тулалдаан
• Mонголчууд ухрах дохио
• Рыцариуд өөрсдийгөө ялж байна гэж бодсон.
• Явган цэрэг гол хүчээсээ холдсон.
Leignitz Лигницийн тулалдаан
• Монгол цэргүүд гэнэт сөрөн дайрсан.
• Маш ширүүн харвасан.
Leignitz Лигницийн тулалдаан
• Рыцариуд гол хүчээсээ хол байгаагаа гэнэт ухаарч ухарсан!
• Энэ том занга байсан.
Leignitz Лигницийн тулалдаан
• Маш их утаа униар дунд эмх замбараагүй болсон!
• Монгол цэргийн сум тэднийг бүр замбараагүй болгов.
Leignitz Лигницийн тулалдаан
• Рыцариудын хуяг дуулга нэмэр бус нэрмээс. Aaaaaggghhh!
Leignitz Лигницийн тулалдаан
• Морин цэрэг РЫЦАРИУД БАЙХГҮЙ БОЛСОН!
OH GOODDDDDD!
       • Унгарчууд Белла хааны
         цэргийг Монголчууд хиар
         цохив. 100.000
       • Европчууд PANICS!
       • Европоор 4 замаар дайтсан
       • Пап лам Христын бүх сүмд
         Авралын залбирал.
       • Монголчууд гэнэт гарч
         ирсэн шигээ алга болов.
       • Өгөөдэй хаан 1241 оны
         хавар гэнэт нас барж Хан
         хөвгүүд бүгд яаралтай
         буцаж Их гүрний баруун
         өмнөд хилийг Молдав,
         Булгараар тогтоож,
         захирагчаар түмтийн ноён
         Ногайг томилжээ.
ЕВРОПТ ЭСЭРГҮҮЦЭХ ХҮЧ БАЙХГҮЙ
Marco…Polo… Хубилайэлч
     • Marco Polo:
       дэргэд 17 жил байсан
                            хааны

           – Венецид буцаж очоод ном
             бичихэд хэн ч итгээгүй.
           – Европт “Харанхуй үе”
           – Дараа нь 300 жилийн дараа
             Европчууд Азийг өөрийн
             нүдээр харж түүнд итгэсэн.
           – Дэлхий дахины
             ДАЯАРЧЛАЛ-ыг биелэл
             болгосон ИХ МОНГОЛ,
             Юань гүрний түүх одоо
             үеийг зөгнөж байсан.
ЯПОНЧУУД – МОНГОЛ мэт ...
         • Shogun: “general” (Lords)
         • Samurai: “Хөлөг баатар”
         • Katana: Байлдах урлаг
Lekts 7 mgl-s baildan daguulalt

Contenu connexe

Tendances

2.хүрэл ба төмөр зэвсгийн үе халиун
2.хүрэл ба төмөр зэвсгийн үе халиун2.хүрэл ба төмөр зэвсгийн үе халиун
2.хүрэл ба төмөр зэвсгийн үе халиун
Baterdene Tserendash
 
Их Монгол улс
Их Монгол улсИх Монгол улс
Их Монгол улс
Bolzooo
 
манжийн захиргаан дахь монгол
манжийн захиргаан дахь монголманжийн захиргаан дахь монгол
манжийн захиргаан дахь монгол
tuul1420
 
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
Erdenezul Bazarragchaa
 
Социализм Монголд
Социализм МонголдСоциализм Монголд
Социализм Монголд
Jvk Law
 
10 анги нийгмийн тухай мэдлэг
10 анги   нийгмийн тухай мэдлэг 10 анги   нийгмийн тухай мэдлэг
10 анги нийгмийн тухай мэдлэг
Sunjee Sunje
 
Монголын түүх "Дөрвөлжин булш, буган чулуун хөшөө"
Монголын түүх "Дөрвөлжин булш, буган чулуун хөшөө"Монголын түүх "Дөрвөлжин булш, буган чулуун хөшөө"
Монголын түүх "Дөрвөлжин булш, буган чулуун хөшөө"
surenee
 
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
4 их монгол улс байгуулагдсан нь4 их монгол улс байгуулагдсан нь
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
Ariuntulga Byambadorj
 
цагаан толгой
цагаан толгойцагаан толгой
цагаан толгой
chintse
 
хятан
хятанхятан
хятан
tungalag
 

Tendances (20)

2 Монголын анхны төрт улс Хүннү
2 Монголын анхны төрт улс Хүннү 2 Монголын анхны төрт улс Хүннү
2 Монголын анхны төрт улс Хүннү
 
2.хүрэл ба төмөр зэвсгийн үе халиун
2.хүрэл ба төмөр зэвсгийн үе халиун2.хүрэл ба төмөр зэвсгийн үе халиун
2.хүрэл ба төмөр зэвсгийн үе халиун
 
Их Монгол улс
Их Монгол улсИх Монгол улс
Их Монгол улс
 
манжийн захиргаан дахь монгол
манжийн захиргаан дахь монголманжийн захиргаан дахь монгол
манжийн захиргаан дахь монгол
 
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
 
Mongolin tur erh zuin tuuh lekts.unenchimeg
Mongolin tur erh zuin tuuh lekts.unenchimegMongolin tur erh zuin tuuh lekts.unenchimeg
Mongolin tur erh zuin tuuh lekts.unenchimeg
 
Nuudliin irgenshil
Nuudliin irgenshilNuudliin irgenshil
Nuudliin irgenshil
 
Социализм Монголд
Социализм МонголдСоциализм Монголд
Социализм Монголд
 
10 анги нийгмийн тухай мэдлэг
10 анги   нийгмийн тухай мэдлэг 10 анги   нийгмийн тухай мэдлэг
10 анги нийгмийн тухай мэдлэг
 
Монголын түүх "Дөрвөлжин булш, буган чулуун хөшөө"
Монголын түүх "Дөрвөлжин булш, буган чулуун хөшөө"Монголын түүх "Дөрвөлжин булш, буган чулуун хөшөө"
Монголын түүх "Дөрвөлжин булш, буган чулуун хөшөө"
 
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
4 их монгол улс байгуулагдсан нь4 их монгол улс байгуулагдсан нь
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
 
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёлМанжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
 
цагаан толгой
цагаан толгойцагаан толгой
цагаан толгой
 
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
 
хятан
хятанхятан
хятан
 
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
 
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
 
Үлгэрүүд..
Үлгэрүүд..Үлгэрүүд..
Үлгэрүүд..
 
Бие даалт
Бие даалтБие даалт
Бие даалт
 
бичиг үсэг.pptx
бичиг үсэг.pptxбичиг үсэг.pptx
бичиг үсэг.pptx
 

Similaire à Lekts 7 mgl-s baildan daguulalt

цахим хичээл
цахим хичээлцахим хичээл
цахим хичээл
ehkhtuya
 
5 монгол угсааны хаант улсууд
5 монгол угсааны хаант улсууд5 монгол угсааны хаант улсууд
5 монгол угсааны хаант улсууд
Ariuntulga Byambadorj
 
Lekts 9 mgl ugsaanyi ulsud
Lekts 9 mgl ugsaanyi ulsudLekts 9 mgl ugsaanyi ulsud
Lekts 9 mgl ugsaanyi ulsud
Damdin Serdaram
 
монголын түүх
монголын  түүхмонголын  түүх
монголын түүх
bee Bear
 
Oyunyi soyol
Oyunyi soyolOyunyi soyol
Oyunyi soyol
Urnaa_o_o
 
монголын түүх
монголын  түүхмонголын  түүх
монголын түүх
bee Bear
 

Similaire à Lekts 7 mgl-s baildan daguulalt (20)

Lekts 7 mgl-s baildan daguulalt
Lekts 7 mgl-s baildan daguulaltLekts 7 mgl-s baildan daguulalt
Lekts 7 mgl-s baildan daguulalt
 
chingisiin uureg
chingisiin uuregchingisiin uureg
chingisiin uureg
 
Tarhan suurishsan mongolchuud
Tarhan suurishsan mongolchuudTarhan suurishsan mongolchuud
Tarhan suurishsan mongolchuud
 
Lekts 10 Бутралын түүх
Lekts 10 Бутралын түүхLekts 10 Бутралын түүх
Lekts 10 Бутралын түүх
 
монголын эзэнт гүрэн
монголын эзэнт гүрэнмонголын эзэнт гүрэн
монголын эзэнт гүрэн
 
цахим хичээл
цахим хичээлцахим хичээл
цахим хичээл
 
1. Mонголын чулуун зэвсгийн үе
1. Mонголын чулуун зэвсгийн үе 1. Mонголын чулуун зэвсгийн үе
1. Mонголын чулуун зэвсгийн үе
 
5 монгол угсааны хаант улсууд
5 монгол угсааны хаант улсууд5 монгол угсааны хаант улсууд
5 монгол угсааны хаант улсууд
 
Lekts 9 mgl ugsaanyi ulsud
Lekts 9 mgl ugsaanyi ulsudLekts 9 mgl ugsaanyi ulsud
Lekts 9 mgl ugsaanyi ulsud
 
Tuux 7 r angi
Tuux 7 r angiTuux 7 r angi
Tuux 7 r angi
 
Mongol
MongolMongol
Mongol
 
Imu
ImuImu
Imu
 
зэв жанжин
зэв жанжинзэв жанжин
зэв жанжин
 
монголын түүх
монголын  түүхмонголын  түүх
монголын түүх
 
Tuux 6 r angi
Tuux 6 r angiTuux 6 r angi
Tuux 6 r angi
 
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх ньМонгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
 
Mongolian empire
Mongolian empireMongolian empire
Mongolian empire
 
Oyunyi soyol
Oyunyi soyolOyunyi soyol
Oyunyi soyol
 
монголын түүх
монголын  түүхмонголын  түүх
монголын түүх
 
Mongol
MongolMongol
Mongol
 

Plus de Damdin Serdaram (8)

SS102 Монголын түүх хичээлд зориулав
SS102  Монголын түүх хичээлд зориулавSS102  Монголын түүх хичээлд зориулав
SS102 Монголын түүх хичээлд зориулав
 
Lekts 14 ugsaatan 1
Lekts 14 ugsaatan 1Lekts 14 ugsaatan 1
Lekts 14 ugsaatan 1
 
Lekts 16 90-eed onoos hoish mgl
Lekts 16 90-eed onoos hoish mglLekts 16 90-eed onoos hoish mgl
Lekts 16 90-eed onoos hoish mgl
 
Lecture11 МАНЖ-ийн үе
Lecture11 МАНЖ-ийн үеLecture11 МАНЖ-ийн үе
Lecture11 МАНЖ-ийн үе
 
Lekts 13 mgl sergen mandalt
Lekts 13 mgl sergen mandaltLekts 13 mgl sergen mandalt
Lekts 13 mgl sergen mandalt
 
Mongolian review 2011
Mongolian review 2011Mongolian review 2011
Mongolian review 2011
 
Lekts 15 tusgaar togtnol
Lekts 15 tusgaar togtnolLekts 15 tusgaar togtnol
Lekts 15 tusgaar togtnol
 
Lekts13 globalwarming
Lekts13 globalwarmingLekts13 globalwarming
Lekts13 globalwarming
 

Lekts 7 mgl-s baildan daguulalt

  • 1. МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН ДАГУУЛАЛ Д. Сэрдарам. http://serdaram.origo.mn/
  • 2. МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН МОНГОЛЫН ЭЗЭНТ ГҮРЭН ДАГУУЛАЛ • ИХ МОНГОЛ УЛС – НЭГ ЭРХ АШИГ– НАЦИЯ • ХАМГИЙН ШИЛДЭГ ЗАСАГЛАЛ • УДИРДАГЧ буюу LEADERSHIP. • ӨӨРСДИЙГӨӨ ХҮЛЭЭН ЗӨВШӨӨРҮҮЛЭХ • Өвөг дээдсийн өс хонзон • Нүүдэлчдийн эдийн засгийн их хэрэгцээг СУУРИН С.И. хангахгүй.
  • 3. МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН ДАГУУЛАЛ МОНГОЛЫН ЭЗЭНТ ГҮРЭН • ЭТНОГЕНЕЗ – БИОСФЕРЫН ОНОЛ Вернадский, Гумилёв • СУПЕР ЭТНОС-ын онол • Монгол, Еврей, Араб, Хятад, Орос, Индий • Нийгэмд ПАССИОНЕРНОСТЬ бий болох • Эрчимт хүн – Урт дурийн хүмүүс • Чингис хааны баг: Тэмүүжин – Боорчийн нөхөрлөл
  • 4. “ПАКС МОНГОЛИКА” МОНГОЛЧУУДЫ Н ДЭГЛЭМ буюу ЭНХ ТАЙВАН ТОГТООЛТ 1.ХУУЛЬ ЭРХ. 2.ШАШИН ШҮТЛЭГИЙН ЧӨЛӨӨТ БАЙДАЛ. 3.СОЁЛЫН ЯЛГАА. 4.МЭДЭЭЛЭЛ ДАМЖУУЛАЛТ 5.ХУДАЛДААНЫ ТОРГОН ЗАМ
  • 5. АЛЛАГА ХЯДЛАГААР ДҮҮРЭН ДЭЛХИЙ ДАХИН Fear• This! ХООРОНДЫН ДАЙН. ШАШИН ЗАГАЛМАЙТНЫ ДАЙН • РОМЫН ПАП – ИСЛАМ ШАШТНУУДЫН ХАРГИС ЗАСАГЛАЛ. Иерархи засаглал, шашин шүтлэгээр хавчин мөрдөх. Инквизация • Бүс нутгийн дүгжигдмэл байдал. Өрнө, дорнын худалдаа наймаа, торгоны зам харилцаа зогссон. • Орос улс тархай бутархай. • Турк Селджукуудын харгислал • ДЭЛХИЙН ТҮҮХИЙН “ХАРАНХУЙ ҮЕ”
  • 7.
  • 10. ХЯТАД УЛС ОЛОН ЖИЛИЙН ТАРХАЙ • ТАНЬ УЛСЫН ДАРАА 906 ОНООС Сяо, Ляо, Сунь • Японд КАМАКУРА, Солонгост КОРЁ-гийн улс • Ява, Бирм, Суматра тархай жижиг улс байсан. • Энэтхэг улс тархай бутархай улс байсан.
  • 11. Нүүдэлчдийн энэ хана зогсоох болов уу? • Тэднийг номхотгох сайн бодлого хэрэгтэй. • Хүр хорхойн бодлого – Хөвөө хязгаарын угсаатнууд • Гэвч бодлогыг хэрэгжүүлэгчид бус НҮҮДЭЛЧИД
  • 12.
  • 13. • НҮҮДЭЛЧДИЙГ НЭГТГЭЖ ЧАДСАН … – Хамгийн сайн удирдагч. – ХУУЛИА ӨӨРӨӨ ДАГАДАГ. – АНД НАР буюу САЙН БАГ. – НЭГДМЭЛ ЭРХ АШИГТАЙ. – ДАЙНД БЭЛЭН БАЙХ. – ДАЙН ХИЙХ СОНИРХОЛ
  • 14. ДАЙН БОЛ АМЬДРАЛ… ЭДИЙН ЗАСГИЙН СОНИРХОЛ: • Дайн бол Эдийн засгийн хэрэгцээний эх үндэс. • Эдийн засаг нь ХЭРЭГЛЭЭ байв • Баялаг – Эмс охид, Мал сүрэг. НИЙГМИЙН СОНИРХОЛ: • Дайн бол Нийгмийн байр суурийн гол шалгуур болдог. • Удирдагчдын манлайлал илэрдэг • Нүүдэлчдийн нэгдэл дайны үед их идэвхждэг
  • 15. ДАЙН БОЛ АМЬДРАЛ… ИХ АВ ХОМРОГО: Монголчууд, нүүдэлчдийн дайны бэлтгэл. • Орон зайн хязгааргүй. • Ав хомрогын хүрээ цаг хугацаатай. • Дайны тактик нь араатан амьтны ааш авир, түүнийг авлалт, байгалийн хүчин г.м. харгалзана. • Цэргийн зохион байгуулалт нь нийгмийн зохион байгуулалт
  • 16. ДАЙН БОЛ АМЬДРАЛ… ИХ АВ ХОМРОГО: • Цүүцэн байлдаан – Зүрх сугалах. • Нуур байт. • Гахай хадралт. • Бух сэжүүр • Нуман тулгуур • Чонон болон Үнэгэн шогшоо • Цацсан ододын жагсаал • Нохой хэрлэг • Харавлага
  • 17. МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН ДАГУУЛАЛ • Тангудын СИ СЯО – 1207, 1227 он • Алтан буюу ЦИНЬ – 1211 онд. • Хорезм улс 1219 – 1225. • Ахмад хөвүүдийн аян дайн 1236 – 1241 • Хүлэг хааны аян дайн 1256 – 1264 • Юань улсын байлдан дагуулал – Япон, зүүн Ази МӨНХИЙН ДАЙН ТУЛААН НҮҮДЭЛЧДИЙН ОРШИН БАЙХ, ХҮЧИРХЭГ БАЙХ ГАНЦ ЗАМ БАЙСАН. Вернадский болон Нууц товчоо.
  • 18. ХОРЕЗМЫН ДАЙН 1219-1225 100 дахин их хүчний эсрэг хийсэн хамгийн том дайн: 8000км замыг 120.000 цэрэг туулж 20 сая хүнтэй Хорезм улсыг эзэлсэн
  • 19. АХМАД ХӨВҮҮДИЙН ДАЙН 1236-1241 Бат хаан Байдар Гүюг Мөнх Сүбээдэй 1176 – 1248 жанжин 65 настай багш жанжин Бүх дайнд оролцсон 1000 дахин их хүчний эсрэг хийсэн хамгийн том дайн: 12000км замыг 120.000 цэрэг туулж 60 сая хүнтэй Европт тулж ирсэн
  • 20. ХҮЛЭГ – ХУБИЛАЙН ХИЙСЭН ДАЙН 1253 -1280 Хамгийн том усан флотыг байгуулсан. 142000 хүнтэй, 4400 хөлөг онгоцтой дэлхийн хамгийн том тэнгисийн флотыг байгуулж 1281 онд Японы Такашимад нэг шөнийн дотор 4000 хөлөг онгоц, 100000 хүнээ далайн шуурганд алджээ. 300 жилийн дараа Испаний флот 27500 хүнтэй, 130 хөлөг онгоцтойгоороо дэлхийн хамгийн хүчирхэг флот болжээ. ХҮЛЭГ тэр үед хамгийн хүчтэй байсан ИСМАИЛУУД-ын тогтолцоог бут ниргэжээ. МОНГОЛЧУУДЫН ДЭГЛЭМ
  • 22. МОНГОЛЧУУДЫН БАЙЛДАН ДАГУУЛАЛ  ХҮН БА МОРЬ  ЗЭР ЗЭВСЭГ БА ХУВЦАС ХЭРЭГЛЭЛ  ДАДЛАГАЖУУЛАЛТ  ЦЭРГИЙН ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ  СТРАТЕГИ ТАКТИК
  • 23. ХҮН БА МОРЬ  Монгол морь хамгийн тэвчээртэй нь - Говь шанхын, Галшарын, Тэсийн голын, Дархадын цагаан адуу  Орон зай, харилцаа холбооны гол хэрэгсэл - Мэдээлэл солилцоо – Туулах чадвар: Морин өртөө  Морь – Монгол хүн бие биенээ сайн мэддэг мэдэрдэг - Хурдан морины шинж, мэдлэг . Арчилгаа сувилгаа, Эм дом  Монгол морь 11-12 сард тарга хүч нь гүйцдэг. - Аян дайн, Монгол наадам Монгол морины хүч чадал  Монголчуудын хоол хүнс, тэвчээр хатуужил нь байгаль цаг уурт сайтар зохилдсон. - Хоол хүнс, хэвийн жин, тэсвэр хатуужил, сайн харваачид  Нийгмийн сайн зохион байгуулалттай.
  • 24. ЗЭР ЗЭВСЭГ БА ХУВЦАС ХЭРЭГЛЭЛ  Монгол хувцас дээр шир, төмрөөр хуяг, дуулга, тохойвч, эрхийвч хийдэг  Төмрийг давтаж БОЛД болгон хэрэглэдэг  Уран дархан, зэвсэг хийх технологи өндөр түвшин  Төмөр, Шир, Модны үйлдвэрлэл, ТЕХНОЛОГИ илүү сайн хөгжсөн. Үндэсний хувцас: ДЭЭЛ, БҮС, МАЛГАЙ, ӨМД.
  • 26.
  • 27. ЗЭР ЗЭВСЭГ БА ХУВЦАС ХЭРЭГЛЭЛ Чингис хааны дайчид бол үндсэндээ морьт цэрэг байв. Монгол цэрэг 4-5 сэлгээ морьтой, хэрэгцээ тохиолдвол өдөрт 300-гаас доошгүй км замыг туулах чадвартай.
  • 28. Нэг талдаа иртэй шулуун “Шөр” илд. Харин илдний үзүүрийг нь хоёр талаас нь ирлэж шөвхлөн хурцалсан байна. Ийм илдний балдаг нь мөн шулуун байна (а,б). Зарим илдний балдагийг илдний ирэн тал руу өнцөг гарган налуулсан ч байхад (в), заримынхыг бас нөгөө тийш нь налуу хэлбэртэйгээр үйлдсэн ч байна (г).
  • 29. Шулуун илдээр цавчилдах үед эвгүй цавчиснаас болоод илд гараас алдагдах тохиолдол элбэг байдаг байсан учир бариулд нь оосор хийж өгдөг байжээ. Харин илдний төмрийг хотойлгож “Хотгор илд” хэрэглэх болсноор цавчих, зүсэх чанар нь илт сайжирч иржээ. Одоогоор ийм хотгор илд түрэгийн дурсгалуудаас тун цөөхөн гарсан байгаа боловч хүн чулуунууд дээр цөөнгүй дүрслэн үзүүлсэн байдаг байна. VII—IX зууны үе гэхэд илдний хотгорын хэмжээ улам нэмэгдэх болсон бөгөөд илдний төмөр нь илүү нарийн, урт болж иржээ. Илдний хуй нь голдуу улаан өнгөтэй байсан нь тэр үеийн түрэг илдний бас нэг онцлог гэж болно. Илд бол цэргийн тактикийн гол зүйл биш.
  • 30.
  • 31. ЗЭР МОНГОЛ ИЛД – БОЛД ТӨМРӨӨР ДАВТДАГ
  • 32. МОНГОЛ ЦЭРГИЙН НУМ СУМ  Дундаж жин: 16 кг. Сумны дундаж тусгал нь 300 метр Буга, шар үхэрийн эвэр нааж, нумаа бод малын шөрмөсөөр гүйцэт татаж эвшээлгэдэг Төрөл бүрийн оньсон харвуул, галт зэвсэг хэрэгсэл, дайвар зүйл хэрэглэдэг.
  • 33. Хасарын хүү Есөнгө 335 алд газар Монгол цэргийн нум сум Хол байг мэргэн харвасан.
  • 34.
  • 35.
  • 36. Нумын наалтууд 1,5-гичрийн наалт; 2,4,6-дунд талын хажуугийн наалт; 3- нумын өвөр талын наалт (гуравч маягийн)
  • 38. Дундад эртний үетэй харьцуулвал гурван хянгат өргөн зэв ихэд дэлгэрсэн байжээ. Мөн хуягласан хүн морийг харвахад зориулсан цамцаалт хурц үзүүртэй жижиг зэв хэрэглэдэг байсан байна. Гэхдээ бас Хүннүгийн үед хэрэглэж байсан гурван хянгат, тэгш бус хэмтэй ромбо, уртасгасан ромбо хэлбэртэй, мөн ромбо хэлбэртэй хавтгай зэв болон гурван цамцаалт зэв гэх мэт төмөр зэв, мөн ясан зэв ч хэрэглэж байжээ. Мөн дуут зэв, сум ч хэрэглэдэг байжээ. Монголчууд зэв сумаа Хүннү, түүний дараа үеийн нүүдэлчдийн нэгэн адил үйсэн болон арьсан ховдонд агуулж явдаг байсан байна.
  • 40. Хуягт цэрэг Хөө хуягт цэрэг http://qtxt.ru/turki http://qtxt.ru/turk
  • 41. цэргийн агсамж. VI-VIIIзуун 1-7 – Хуягийн тушим; 8- Агсарга; 9- Бүрэн зэвсэгтэй түрэг цэрэг; 10- зэр зэвсгүүд http://qtxt.ru/turki
  • 43.
  • 44.
  • 45.
  • 46.
  • 47. Сөргөөг төмөрлөгөөр дөрвөн үзүүр бүхий өргөс хэлбэр бүхий байдалтай үйлдэнэ. Сөргөөг яаж ч хаясан түүний 4 өргөсний аль нэг үзүүр заавал дээш харж сөрдийсөн байх учир агт морины туурайд шигдэн хатгаж цааш явах аргагүй болгоно. Зураг 10. Сөргөө Зураг 11. Галт зэвсгүүд
  • 48. Чулуун урбугур нь маш хүчтэй байсан бөгөөд дөрвөн хүн арай ядан даах том чулууг бүтэн хагас сумын газар харвадаг байжээ Урбагур буюу чөдөр оньс
  • 49. Монголчууд хэрэм цайз руу ойртуулахгүй бол дотроо олон цэрэг суулгасан, хатуу шир, төмөрлөгөөр бүрсэн битүү хуягт тэрэг түрэн дөхөж очино. Энэ нь хэрэмд гарз хохиролгүй тулж очих хамгийн сайн арга байжээ. Битүү хуягт тэрэг
  • 50. Бас нэгэн гайхамшигт хэрэгсэл бол үүлэн шат байв. Үүнийг хотын хэрэм рүү дайрахдаа буюу монголчуудын ярьдагаар “хот харайхдаа” олноор нь хэрэглэнэ. Зураг 9. Үүлэн шат
  • 51. БАЙЛДААНЫ ХЭРЭГСЭЛ Удирдлагын Хөдөлгөөнт Хамгаалалтын Хангалтын Дуут дохионы Биет дохионы Тээврийн Уналгын Цэргийн Цэргийн Амьтны Дайны Туг Хиур Бамбай Үүлэн шат Адуу, Тэмээ, Морины хуяг Морь Гал, Утаа Үхэр Дуулга Дэгээ мод Бүрээ, Хэнгэрэг, Дуут сум Битүү хуягт Хуяг тэрэг Тулам Хүрз, Толь Нэмнээ Харавч Жад
  • 52. Чингис хааны дайчид бол үндсэндээ морьт цэрэг байв. Монгол цэрэг 4-5 сэлгээ морьтой, хэрэгцээ тохиолдвол өдөрт 300-гаас доошгүй км замыг туулах чадвартай. Зураг 2. Монголын морьт цэргүүд
  • 53. ЦЭРГИЙН ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ  НҮҮДЭЛЧИН ХҮН БҮР ЦЭРЭГ – - уламжлал, амьдралын хэвшил  АРАВТЫН СИСТЕМ  ТҮМЭН ХИШИГТЭН – Дотоод мянган - шадарлах цэрэг: 1000 хорчин - 8000 турхаг – 1000 хэвтүүл - ээлжлэн 250 хорчин, 250 хэвтүүл, 2000 турхан 3 хоногоор гарна  ГАДААД МЯНГАН – Засаг захиргааны нэгж - Гол 95 мянганаас үүсэлтэй, өмчлөн эзэмшүүлсэн овог, газар  ЦЭРЭГ – ЗАСАГ ЗАХИРГААНЫ САЙН ШИЙДЭЛ
  • 54. Их хаан Цэргийн Жанжид ИЛДЭЧ Түмэн хишигтэн Түмтүүд Дотоод мянган Гадаад мянган Ихэс Өтгөс Өтгөс Ихэс хорчин хэвтүүл баатад турхаг Зуут Аравт Хорчин Хэвтүүл Турхаг Зуут Зуут Зуут Аравт Аравт Аравт
  • 55. Эзэн Хаан Эзэн Хаан Шүүх Шүүх Их Хуралдай Хишигтэн Хишигтэн Их Хуралдай Сэцдийн зөвлөл Сэцдийн зөвлөл Баруун түмэн Баруун түмэн Төвийн түмэн Зүүн түмэн Зүүн түмэн Төвийн түмэн Түмт Түмт Түмт Түмт Түмт Түмт Түмт Түмт Түмт Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Мянгат Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Зуут Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт Аравт
  • 56. Борцыг 1-3 жил хадгаладаг бөгөөд 214 гр борц 1 кг махтай тэнцэнэ.
  • 57. СТРАТЕГИ ТАКТИК  Байлдааны нуур байт тактик  Цүүцэн дайны арга  Давших тактик
  • 61. ХОРЕЗМЫН ДАЙН 1219-1225 • ХОРЕЗМ – Ислам шашинтны хамгийн хүчирхэг төв улс байсан. • Соёл иргэншил, Улс төрийн хувьд хамгийн хүчирхэг байсан. • Улс төрийн харалган бодлогоос болж ХОРЕЗМ-ын дайн дэгдэв. • Хорезмын тухай бүх мэдээлэл, өөрт хэрэгтэй хүмүүсийг Чингис хаан ашигласан. • Асар их цус, харгислал өрнөсөн.
  • 62. ТЭД БОГ-ийг ҮЛ ТООМСОРЛОВ… • Зэв, Сүбээдэйн цэрэг Оросын Христос шүтлэгтнүүдийг хиар цохив. 1223 • Загалмайтнууд Монголчуудад эсэргүүцэл үзүүлсэн учир дайн хийсэн! • АХМАД ХӨВГҮҮДИЙН АЯН ДАЙН Бат, Байдар, Гүюг, Мөнх – Сүбээдэй (1175-1248) • Мөнх хаан дүү ХҮЛЭГ-ийг аян дайнд явуулсан.
  • 63.
  • 64.
  • 65.
  • 66.
  • 67. Толгойн сэргийлэхүүд болон цацсан оддын жагсаал Дайсан
  • 68. Морьт цэргүүд давших – Зүрх сугалах, Цүүцэн дайн 3 2 Дайсан 1
  • 69. Харваачдын төлөвлөгөө Нмв ууна мхл сат ыр Дайсан
  • 70. БУХ СЭЖҮҮР ХИЙХ ТАКТИК Мор ьд Морь д Дайсан үүр эж үүр хс Бу эж хс Бу
  • 71. Үнэгэн ба Чонон шогшоо Нмл уунэ мчл си ыг Дайсан
  • 72. Будлиан ба Айлган сүрдүүлэлт Т Морьд о о Дайсан Морьд с м а Морьдынхоо сүүлэнд Морьд мөчир зангидах н а н
  • 73. Урхинд оруулах 3 4 Нэхэн Дайсан Ухрах & Буцаж эргэх хөөх 1 2
  • 74. Шуурхай дайралт ба Гэнэтийн дайралт 6н өдөр ухрах Дайсан 1 өдрийн дотор эргэн ирэх & Гэнэтийн дайралт
  • 75. ГАХАЙН ХАДРАЛТ Ухрах Нэхэж хөөх 1 Дайсан 2 Дайсны араас довтлох.
  • 76. Бүслэх төлөвлөгөө Дайсан Бүх талаас нь бүслэх
  • 77. Сэлэм болон Нум сумын хослол Нмл уунэ мчл си ыг Дайсны сул тал Дайсны хүч Нум сумаар тулалдах Сэлмээр тулалдах
  • 78. НУУР БАЙТ АРГА Дайсан Дайсан Ялалт, Ялагдал, Дайсныг хөөх Бүх зааварчилгааг үгүй хийх
  • 79. Ээлжлэн дайрах Enemy Хот тосгодыг шөнийн турш дайран ээлжгүй довтлох тактик
  • 80. Нуман тулгуурт оруулах Тулалдах & Ухрах 1 Нэхэн 3 хөөх Дайсан 2 Тулалдах & Ухрах
  • 81. Leignitz Лигницийн тулалдаан 100,000 Рыцариуд 40,000 Монголчууд
  • 82. Leignitz Лигницийн тулалдаан Knights charge! Go knights! Явган цэрэг
  • 83. Leignitz Лигницийн тулалдаан Рыцариудын дайралт! Go knights!
  • 84. Leignitz Лигницийн тулалдаан • Mонголчууд ухрах дохио • Рыцариуд өөрсдийгөө ялж байна гэж бодсон. • Явган цэрэг гол хүчээсээ холдсон.
  • 85. Leignitz Лигницийн тулалдаан • Монгол цэргүүд гэнэт сөрөн дайрсан. • Маш ширүүн харвасан.
  • 86. Leignitz Лигницийн тулалдаан • Рыцариуд гол хүчээсээ хол байгаагаа гэнэт ухаарч ухарсан! • Энэ том занга байсан.
  • 87. Leignitz Лигницийн тулалдаан • Маш их утаа униар дунд эмх замбараагүй болсон! • Монгол цэргийн сум тэднийг бүр замбараагүй болгов.
  • 88. Leignitz Лигницийн тулалдаан • Рыцариудын хуяг дуулга нэмэр бус нэрмээс. Aaaaaggghhh!
  • 89. Leignitz Лигницийн тулалдаан • Морин цэрэг РЫЦАРИУД БАЙХГҮЙ БОЛСОН!
  • 90.
  • 91. OH GOODDDDDD! • Унгарчууд Белла хааны цэргийг Монголчууд хиар цохив. 100.000 • Европчууд PANICS! • Европоор 4 замаар дайтсан • Пап лам Христын бүх сүмд Авралын залбирал. • Монголчууд гэнэт гарч ирсэн шигээ алга болов. • Өгөөдэй хаан 1241 оны хавар гэнэт нас барж Хан хөвгүүд бүгд яаралтай буцаж Их гүрний баруун өмнөд хилийг Молдав, Булгараар тогтоож, захирагчаар түмтийн ноён Ногайг томилжээ.
  • 93.
  • 94. Marco…Polo… Хубилайэлч • Marco Polo: дэргэд 17 жил байсан хааны – Венецид буцаж очоод ном бичихэд хэн ч итгээгүй. – Европт “Харанхуй үе” – Дараа нь 300 жилийн дараа Европчууд Азийг өөрийн нүдээр харж түүнд итгэсэн. – Дэлхий дахины ДАЯАРЧЛАЛ-ыг биелэл болгосон ИХ МОНГОЛ, Юань гүрний түүх одоо үеийг зөгнөж байсан.
  • 95.
  • 96.
  • 97. ЯПОНЧУУД – МОНГОЛ мэт ... • Shogun: “general” (Lords) • Samurai: “Хөлөг баатар” • Katana: Байлдах урлаг

Notes de l'éditeur

  1. джж
  2. джж
  3. втүү