SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  1
Télécharger pour lire hors ligne
4 HERALDODOMINGO 1 de febrero de 2015
Teruel Matarraña
EXALTACIÓN DE LA MASÍA
Un estudio de una periodista alemana y una fotógrafa holandesa resalta el valor
patrimonial del hábitat disperso del Matarraña y sus posibilidades de futuro con la
llegada de nuevos pobladores que introducen usos alternativos como el turismo
L
a periodista alemana Veronika
Schmidt y la fotógrafa holandesa
Monique Van Rossum han reco-
gido durante dos años testimo-
nios orales y fotográficos de las
formas de vida del hábitat disper-
so del Matarraña para reivindicar
elvalorpatrimonialdeloscientos
de masías de esta comarca turo-
lense y también sus posibilidades
de futuro de la mano de nuevos
usosypobladores.Sutrabajo,que
combina los aspectos antropoló-
gicos, culturales y sociológicos,
recalca la necesidad de preservar
estas casas de campo centenarias
que estuvieron habitadas hasta
mediados del siglo XX pero que
actualmenteestán,ensugranma-
yoría, abandonadas. Las autoras,
residentestambiénenmasías,han
entrevistado a antiguos masove-
ros y a neorrurales que han dado
unasegundaoportunidadamasa-
das que, de otro modo, estaban
abocadas a la ruina.
El estudio contrasta el recuer-
do de un estilo de vida definitiva-
mente desaparecido tras el aban-
dono de las masías en la segunda
mitad del siglo XX con nuevas al-
ternativas de aprovechamiento
que, al menos, garantizan la pre-
servación del patrimonio arqui-
tectónico.Enlamayorpartedelos
casos, los nuevos habitantes han
llegado de grandes ciudades y,
muchos de ellos, de otros países
europeos en busca de un contac-
to directo con la tierra.
Elestudioabordalascaracterís-
ticas generales de las masías y
profundiza en las condiciones
particulares de cada una de estas
explotaciones a través de los tes-
timoniosdesusantiguosmorado-
res.Losmasoverosrecuerdanepi-
sodios que marcaron su vida, co-
mo el maquis o la catastrófica he-
lada del olivar en 1956.
VeronikaSchimdtexplicaqueal
entrevistarseconlosantiguosma-
soveros le sorprendió la nostalgia
con la que hablaban de las masías,
donde la vida era, aparentemente,
mucho más dura e incómoda que
enlaspoblacionesdondevivenac-
tualmente.Unaantiguamasovera,
Josefina Roda, explica que su ma-
dre alumbró sin la ayuda de nin-
gún médico, «a lo bruto», porque
la masada estaba aislada en medio
de una nevada. Cuando el faculta-
tivo llegó, no pudo hacer nada por
restañar las heridas que causó el
nacimiento. Antonio Anglés, del
MasdeChuchim,enRáfales,resal-
ta por su parte un recuerdo más
festivo. En invierno sacrificaban
«un cerdo que llegaba a pesar 200
kilos, con jamones de 20». Invita-
ban a los masoveros vecinos y es-
tos devolvían la invitación. «Era la
fiesta de invierno y todos estába-
mos contentos», relata.
La dureza del trabajo, la escasa
rentabilidad económica y las me-
jorescondicionesdevidaqueofre-
cíanpueblosyciudadesdespobla-
ron las masías a partir de los años
cuarenta del siglo XX. De las más
de cien masadas que estuvieron
habitadas en Valderrobres –la ca-
becera comarcal– en las primeras
décadas del siglo XX, solo media
docenaestánocupadasactualmen-
te.
A pesar de las dificultades que
desembocaron en el abandono de
las masías, los masoveros recuer-
danconañoranzaaquellaformade
vida. «Son gente equilibrada a la
que le gusta recordar el pasado»,
diceVeronikaSchmidt.«Lamayo-
ría –continúa– agradecen que al-
guien escuche sus historias, por-
que los jóvenes no les dedican
atención». Schmidt dice que «tra-
bajar mucho» tenía como contra-
partida «disfrutar mucho más de
las fiestas y los banquetes».
Los antiguos masoveros, ahora
vecinosdelospueblosmáscerca-
nos, recuerdan el duro trabajo co-
tidiano, igual para hombres que
para mujeres. A los trabajos del
campo –todos manuales en una
época aún sin mecanizar– había
que sumar las interminables ta-
reas domésticas, que recaían so-
breloshombrosdelasmujeres.El
cuidado de la casa incluía amasar
ycocerelpan,alimentaralosani-
males del corral, acarrear agua y
coser la ropa; una auténtica «odi-
sea», según una masovera.
Para ir a la escuela, los niños se
desplazaban a pie a los pueblos
más próximos. Antonio Anglés
explica que tenía que madrugar
cada día para ir al colegio de La
Portellada. En invierno, salía de
clase media hora antes que el res-
to de sus compañeros para llegar
a su hogar antes de que anoche-
ciera. «Desde la masía –cuenta–
no bajaba nadie a buscarme».
Veronika Schmidt tiene la im-
presión de que el patrimonio ma-
El Mas de Vicentó, actualmente deshabitado, fue utilizado como puesto de mando durante las guerras carlistas.

Contenu connexe

En vedette

Small addition effect of agave biomass ashes in cement mortars
Small addition effect of agave biomass ashes in cement mortarsSmall addition effect of agave biomass ashes in cement mortars
Small addition effect of agave biomass ashes in cement mortars
José Francisco Ramos Lara
 
Thriller seqeunce pitch
Thriller seqeunce pitchThriller seqeunce pitch
Thriller seqeunce pitch
charwolfefilm
 
Business mel presentation1
Business mel presentation1Business mel presentation1
Business mel presentation1
Deniese Hodge
 

En vedette (16)

IBMEC "Empreenda 2008"
IBMEC "Empreenda 2008"IBMEC "Empreenda 2008"
IBMEC "Empreenda 2008"
 
Alimentação saudavel
Alimentação saudavelAlimentação saudavel
Alimentação saudavel
 
Definición 1 etica
Definición 1 eticaDefinición 1 etica
Definición 1 etica
 
Sampul baru AKPER PEMKAB MUNA
Sampul baru AKPER PEMKAB MUNASampul baru AKPER PEMKAB MUNA
Sampul baru AKPER PEMKAB MUNA
 
Objetivos de desarrollo del milenio
Objetivos de desarrollo del milenioObjetivos de desarrollo del milenio
Objetivos de desarrollo del milenio
 
Tutorial aprendizaje autónomo y autoaprendizaje
Tutorial aprendizaje autónomo y autoaprendizajeTutorial aprendizaje autónomo y autoaprendizaje
Tutorial aprendizaje autónomo y autoaprendizaje
 
Matrimonio
MatrimonioMatrimonio
Matrimonio
 
Small addition effect of agave biomass ashes in cement mortars
Small addition effect of agave biomass ashes in cement mortarsSmall addition effect of agave biomass ashes in cement mortars
Small addition effect of agave biomass ashes in cement mortars
 
Thriller seqeunce pitch
Thriller seqeunce pitchThriller seqeunce pitch
Thriller seqeunce pitch
 
презентация мебель
презентация мебельпрезентация мебель
презентация мебель
 
Bbc584.
Bbc584.Bbc584.
Bbc584.
 
Pa tecnologia
Pa tecnologiaPa tecnologia
Pa tecnologia
 
Disfruta de un entretenido y deleitable recorrido por Puerto Plata
Disfruta de un entretenido y deleitable recorrido por Puerto PlataDisfruta de un entretenido y deleitable recorrido por Puerto Plata
Disfruta de un entretenido y deleitable recorrido por Puerto Plata
 
Business mel presentation1
Business mel presentation1Business mel presentation1
Business mel presentation1
 
Conflict mgmt
Conflict mgmtConflict mgmt
Conflict mgmt
 
Puerto Morelos, un encantador destino del Caribe Mexicano
Puerto Morelos, un encantador destino del Caribe MexicanoPuerto Morelos, un encantador destino del Caribe Mexicano
Puerto Morelos, un encantador destino del Caribe Mexicano
 

Similaire à Las masía del matarranya. un pasado con futuro ha 01.febrero 2015

TAREA LEYENDA.docx
TAREA  LEYENDA.docxTAREA  LEYENDA.docx
TAREA LEYENDA.docx
I.E. 86276
 
Sancara #1.Marzo 2012.
Sancara #1.Marzo 2012.Sancara #1.Marzo 2012.
Sancara #1.Marzo 2012.
Sancara
 

Similaire à Las masía del matarranya. un pasado con futuro ha 01.febrero 2015 (20)

Novetats segon trimestre 2017 2018
Novetats segon trimestre 2017 2018Novetats segon trimestre 2017 2018
Novetats segon trimestre 2017 2018
 
La otra memoria histórica
La otra memoria históricaLa otra memoria histórica
La otra memoria histórica
 
Leyendas
LeyendasLeyendas
Leyendas
 
Leyendas
LeyendasLeyendas
Leyendas
 
Tarea
TareaTarea
Tarea
 
Noticias96
Noticias96Noticias96
Noticias96
 
3 a.belumbrense.oct.2013
3 a.belumbrense.oct.20133 a.belumbrense.oct.2013
3 a.belumbrense.oct.2013
 
TAREA LEYENDA.docx
TAREA  LEYENDA.docxTAREA  LEYENDA.docx
TAREA LEYENDA.docx
 
La tierra del no pasa-nada may19
La tierra del no pasa-nada may19La tierra del no pasa-nada may19
La tierra del no pasa-nada may19
 
Territorio del sur diciembre
Territorio del sur diciembreTerritorio del sur diciembre
Territorio del sur diciembre
 
A la costa
A la costaA la costa
A la costa
 
Intercultural
InterculturalIntercultural
Intercultural
 
Tarjetas para juego de narración medieval.docx
Tarjetas para juego de narración medieval.docxTarjetas para juego de narración medieval.docx
Tarjetas para juego de narración medieval.docx
 
La sal de la vida
La sal de la vidaLa sal de la vida
La sal de la vida
 
Sancara #1.Marzo 2012.
Sancara #1.Marzo 2012.Sancara #1.Marzo 2012.
Sancara #1.Marzo 2012.
 
Carta numero nueve
Carta numero nueveCarta numero nueve
Carta numero nueve
 
La Sal de la Vida
La Sal de la VidaLa Sal de la Vida
La Sal de la Vida
 
Resumen PELICULA DAQUILEMA
Resumen PELICULA DAQUILEMAResumen PELICULA DAQUILEMA
Resumen PELICULA DAQUILEMA
 
Yurupary
YuruparyYurupary
Yurupary
 
Audiollibres: guia temàtica
Audiollibres: guia temàticaAudiollibres: guia temàtica
Audiollibres: guia temàtica
 

Plus de Camins Serret - Ilercavonia – Centro Cultural y Turístico

FESTIVAL DE TURISMO Y BIENESTAR - IMPERDIBLE24 - CALACEITE 16 DE JUNIO.pdf
FESTIVAL DE TURISMO Y BIENESTAR - IMPERDIBLE24 - CALACEITE 16 DE JUNIO.pdfFESTIVAL DE TURISMO Y BIENESTAR - IMPERDIBLE24 - CALACEITE 16 DE JUNIO.pdf
FESTIVAL DE TURISMO Y BIENESTAR - IMPERDIBLE24 - CALACEITE 16 DE JUNIO.pdf
Camins Serret - Ilercavonia – Centro Cultural y Turístico
 
Ceremonia Entrega Premio Pedro Carbonell Castillero - Fuentespalda 22-07-2023
 Ceremonia Entrega  Premio Pedro Carbonell Castillero - Fuentespalda 22-07-2023 Ceremonia Entrega  Premio Pedro Carbonell Castillero - Fuentespalda 22-07-2023
Ceremonia Entrega Premio Pedro Carbonell Castillero - Fuentespalda 22-07-2023
Camins Serret - Ilercavonia – Centro Cultural y Turístico
 
Bases 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y cie...
Bases 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y cie...Bases 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y cie...
Bases 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y cie...
Camins Serret - Ilercavonia – Centro Cultural y Turístico
 
15 de abril finaliza la entrega de originales del Concurso Relatos Cortos #TE...
15 de abril finaliza la entrega de originales del Concurso Relatos Cortos #TE...15 de abril finaliza la entrega de originales del Concurso Relatos Cortos #TE...
15 de abril finaliza la entrega de originales del Concurso Relatos Cortos #TE...
Camins Serret - Ilercavonia – Centro Cultural y Turístico
 

Plus de Camins Serret - Ilercavonia – Centro Cultural y Turístico (20)

FESTIVAL IMPERDIBLE24 - Calaceite -15-16 junio.pdf
FESTIVAL IMPERDIBLE24 - Calaceite -15-16 junio.pdfFESTIVAL IMPERDIBLE24 - Calaceite -15-16 junio.pdf
FESTIVAL IMPERDIBLE24 - Calaceite -15-16 junio.pdf
 
FESTIVAL DE TURISMO Y BIENESTAR - IMPERDIBLE24 - CALACEITE 16 DE JUNIO.pdf
FESTIVAL DE TURISMO Y BIENESTAR - IMPERDIBLE24 - CALACEITE 16 DE JUNIO.pdfFESTIVAL DE TURISMO Y BIENESTAR - IMPERDIBLE24 - CALACEITE 16 DE JUNIO.pdf
FESTIVAL DE TURISMO Y BIENESTAR - IMPERDIBLE24 - CALACEITE 16 DE JUNIO.pdf
 
Programa Celebración Premio de novela corta Pedro Carbonell Castillero de Fan...
Programa Celebración Premio de novela corta Pedro Carbonell Castillero de Fan...Programa Celebración Premio de novela corta Pedro Carbonell Castillero de Fan...
Programa Celebración Premio de novela corta Pedro Carbonell Castillero de Fan...
 
Ceremonia Entrega Premio Pedro Carbonell Castillero - Fuentespalda 22-07-2023
 Ceremonia Entrega  Premio Pedro Carbonell Castillero - Fuentespalda 22-07-2023 Ceremonia Entrega  Premio Pedro Carbonell Castillero - Fuentespalda 22-07-2023
Ceremonia Entrega Premio Pedro Carbonell Castillero - Fuentespalda 22-07-2023
 
1er Vídeo promocional: PREMIO DE NOVELA CORTA -Pedro Carbonell Castillero- Fa...
1er Vídeo promocional: PREMIO DE NOVELA CORTA -Pedro Carbonell Castillero- Fa...1er Vídeo promocional: PREMIO DE NOVELA CORTA -Pedro Carbonell Castillero- Fa...
1er Vídeo promocional: PREMIO DE NOVELA CORTA -Pedro Carbonell Castillero- Fa...
 
ESCANEAR QR BASES: 1er Premio de Novela Corta, Pedro Carbonell Castillero de ...
ESCANEAR QR BASES: 1er Premio de Novela Corta, Pedro Carbonell Castillero de ...ESCANEAR QR BASES: 1er Premio de Novela Corta, Pedro Carbonell Castillero de ...
ESCANEAR QR BASES: 1er Premio de Novela Corta, Pedro Carbonell Castillero de ...
 
Bases 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y cie...
Bases 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y cie...Bases 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y cie...
Bases 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y cie...
 
Cartel 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y ci...
Cartel 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y ci...Cartel 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y ci...
Cartel 1er premio de novela corta pedro carbonell castillero de fantasia y ci...
 
05-12: 13h. DEGUSTACIÓN CELTIS AUSTRALIS WINE- BODEGAS CRIAL
05-12: 13h. DEGUSTACIÓN CELTIS AUSTRALIS WINE- BODEGAS CRIAL05-12: 13h. DEGUSTACIÓN CELTIS AUSTRALIS WINE- BODEGAS CRIAL
05-12: 13h. DEGUSTACIÓN CELTIS AUSTRALIS WINE- BODEGAS CRIAL
 
PRESENTEM LA NOVEL·LA DE SANT JORDI A LES VINYES DEL CONVENT - HORTA DE SANT ...
PRESENTEM LA NOVEL·LA DE SANT JORDI A LES VINYES DEL CONVENT - HORTA DE SANT ...PRESENTEM LA NOVEL·LA DE SANT JORDI A LES VINYES DEL CONVENT - HORTA DE SANT ...
PRESENTEM LA NOVEL·LA DE SANT JORDI A LES VINYES DEL CONVENT - HORTA DE SANT ...
 
Jesús Callejo presenta "MATARRAÑA SECRETA" SÁBADO 29/06 en Fonda Angeleta
Jesús Callejo presenta "MATARRAÑA SECRETA" SÁBADO 29/06 en Fonda AngeletaJesús Callejo presenta "MATARRAÑA SECRETA" SÁBADO 29/06 en Fonda Angeleta
Jesús Callejo presenta "MATARRAÑA SECRETA" SÁBADO 29/06 en Fonda Angeleta
 
9M: Mesa redonda en La Torre del Visco: "Mujeres por un mundo diferente" mode...
9M: Mesa redonda en La Torre del Visco: "Mujeres por un mundo diferente" mode...9M: Mesa redonda en La Torre del Visco: "Mujeres por un mundo diferente" mode...
9M: Mesa redonda en La Torre del Visco: "Mujeres por un mundo diferente" mode...
 
01/09: Feria Literaria con Alicia Estopiñá y Emilio González Bou firmaran eje...
01/09: Feria Literaria con Alicia Estopiñá y Emilio González Bou firmaran eje...01/09: Feria Literaria con Alicia Estopiñá y Emilio González Bou firmaran eje...
01/09: Feria Literaria con Alicia Estopiñá y Emilio González Bou firmaran eje...
 
Librería Serret (Matarraña) gana la II edición de los Premios CEPYME, Una lib...
Librería Serret (Matarraña) gana la II edición de los Premios CEPYME, Una lib...Librería Serret (Matarraña) gana la II edición de los Premios CEPYME, Una lib...
Librería Serret (Matarraña) gana la II edición de los Premios CEPYME, Una lib...
 
Dissabte 21 d’abril Celebrem el Pre- #SantJordi2018 en Josep Santesmasses i M...
Dissabte 21 d’abril Celebrem el Pre- #SantJordi2018 en Josep Santesmasses i M...Dissabte 21 d’abril Celebrem el Pre- #SantJordi2018 en Josep Santesmasses i M...
Dissabte 21 d’abril Celebrem el Pre- #SantJordi2018 en Josep Santesmasses i M...
 
15 de abril finaliza la entrega de originales del Concurso Relatos Cortos #TE...
15 de abril finaliza la entrega de originales del Concurso Relatos Cortos #TE...15 de abril finaliza la entrega de originales del Concurso Relatos Cortos #TE...
15 de abril finaliza la entrega de originales del Concurso Relatos Cortos #TE...
 
Templarios en Baleares en "Historia de Iberia Vieja" por Jesús Ávila Granados
Templarios en Baleares en "Historia de Iberia Vieja" por Jesús Ávila GranadosTemplarios en Baleares en "Historia de Iberia Vieja" por Jesús Ávila Granados
Templarios en Baleares en "Historia de Iberia Vieja" por Jesús Ávila Granados
 
Presentem "Espills trencats" a Vallderoures. Mario Sasot Premi Guillem Nicola...
Presentem "Espills trencats" a Vallderoures. Mario Sasot Premi Guillem Nicola...Presentem "Espills trencats" a Vallderoures. Mario Sasot Premi Guillem Nicola...
Presentem "Espills trencats" a Vallderoures. Mario Sasot Premi Guillem Nicola...
 
Dimarts 5 desembre, firma de llibres i trobada per dinar en los alumnes de c...
	Dimarts 5 desembre, firma de llibres i trobada per dinar en los alumnes de c...	Dimarts 5 desembre, firma de llibres i trobada per dinar en los alumnes de c...
Dimarts 5 desembre, firma de llibres i trobada per dinar en los alumnes de c...
 
José Luis Corral y Santiago Posteguillo interpretan “Vivir La Muerte: misteri...
José Luis Corral y Santiago Posteguillo interpretan “Vivir La Muerte: misteri...José Luis Corral y Santiago Posteguillo interpretan “Vivir La Muerte: misteri...
José Luis Corral y Santiago Posteguillo interpretan “Vivir La Muerte: misteri...
 

Las masía del matarranya. un pasado con futuro ha 01.febrero 2015

  • 1. 4 HERALDODOMINGO 1 de febrero de 2015 Teruel Matarraña EXALTACIÓN DE LA MASÍA Un estudio de una periodista alemana y una fotógrafa holandesa resalta el valor patrimonial del hábitat disperso del Matarraña y sus posibilidades de futuro con la llegada de nuevos pobladores que introducen usos alternativos como el turismo L a periodista alemana Veronika Schmidt y la fotógrafa holandesa Monique Van Rossum han reco- gido durante dos años testimo- nios orales y fotográficos de las formas de vida del hábitat disper- so del Matarraña para reivindicar elvalorpatrimonialdeloscientos de masías de esta comarca turo- lense y también sus posibilidades de futuro de la mano de nuevos usosypobladores.Sutrabajo,que combina los aspectos antropoló- gicos, culturales y sociológicos, recalca la necesidad de preservar estas casas de campo centenarias que estuvieron habitadas hasta mediados del siglo XX pero que actualmenteestán,ensugranma- yoría, abandonadas. Las autoras, residentestambiénenmasías,han entrevistado a antiguos masove- ros y a neorrurales que han dado unasegundaoportunidadamasa- das que, de otro modo, estaban abocadas a la ruina. El estudio contrasta el recuer- do de un estilo de vida definitiva- mente desaparecido tras el aban- dono de las masías en la segunda mitad del siglo XX con nuevas al- ternativas de aprovechamiento que, al menos, garantizan la pre- servación del patrimonio arqui- tectónico.Enlamayorpartedelos casos, los nuevos habitantes han llegado de grandes ciudades y, muchos de ellos, de otros países europeos en busca de un contac- to directo con la tierra. Elestudioabordalascaracterís- ticas generales de las masías y profundiza en las condiciones particulares de cada una de estas explotaciones a través de los tes- timoniosdesusantiguosmorado- res.Losmasoverosrecuerdanepi- sodios que marcaron su vida, co- mo el maquis o la catastrófica he- lada del olivar en 1956. VeronikaSchimdtexplicaqueal entrevistarseconlosantiguosma- soveros le sorprendió la nostalgia con la que hablaban de las masías, donde la vida era, aparentemente, mucho más dura e incómoda que enlaspoblacionesdondevivenac- tualmente.Unaantiguamasovera, Josefina Roda, explica que su ma- dre alumbró sin la ayuda de nin- gún médico, «a lo bruto», porque la masada estaba aislada en medio de una nevada. Cuando el faculta- tivo llegó, no pudo hacer nada por restañar las heridas que causó el nacimiento. Antonio Anglés, del MasdeChuchim,enRáfales,resal- ta por su parte un recuerdo más festivo. En invierno sacrificaban «un cerdo que llegaba a pesar 200 kilos, con jamones de 20». Invita- ban a los masoveros vecinos y es- tos devolvían la invitación. «Era la fiesta de invierno y todos estába- mos contentos», relata. La dureza del trabajo, la escasa rentabilidad económica y las me- jorescondicionesdevidaqueofre- cíanpueblosyciudadesdespobla- ron las masías a partir de los años cuarenta del siglo XX. De las más de cien masadas que estuvieron habitadas en Valderrobres –la ca- becera comarcal– en las primeras décadas del siglo XX, solo media docenaestánocupadasactualmen- te. A pesar de las dificultades que desembocaron en el abandono de las masías, los masoveros recuer- danconañoranzaaquellaformade vida. «Son gente equilibrada a la que le gusta recordar el pasado», diceVeronikaSchmidt.«Lamayo- ría –continúa– agradecen que al- guien escuche sus historias, por- que los jóvenes no les dedican atención». Schmidt dice que «tra- bajar mucho» tenía como contra- partida «disfrutar mucho más de las fiestas y los banquetes». Los antiguos masoveros, ahora vecinosdelospueblosmáscerca- nos, recuerdan el duro trabajo co- tidiano, igual para hombres que para mujeres. A los trabajos del campo –todos manuales en una época aún sin mecanizar– había que sumar las interminables ta- reas domésticas, que recaían so- breloshombrosdelasmujeres.El cuidado de la casa incluía amasar ycocerelpan,alimentaralosani- males del corral, acarrear agua y coser la ropa; una auténtica «odi- sea», según una masovera. Para ir a la escuela, los niños se desplazaban a pie a los pueblos más próximos. Antonio Anglés explica que tenía que madrugar cada día para ir al colegio de La Portellada. En invierno, salía de clase media hora antes que el res- to de sus compañeros para llegar a su hogar antes de que anoche- ciera. «Desde la masía –cuenta– no bajaba nadie a buscarme». Veronika Schmidt tiene la im- presión de que el patrimonio ma- El Mas de Vicentó, actualmente deshabitado, fue utilizado como puesto de mando durante las guerras carlistas.