2. Dizayn yönünden roro gemilerini inceleyecek
olursak, ki araba gemilerini bunun dışında
tutmak gerekir, 2 ayrı sınıf görünür:
1-bunlardan ilki sadece roro taşımacılığı yapan
maximum 12 yolcu taşıyan gemiler.
2-roro ve yolcu taşımacılığı yapan gemiler.( roro
pax) yani 12 den fazla yolcu taşıyan gemiler
3. Roro
Ro-Ro gemileri tekerlekli araçların kolaylıkla
elleçlenebilmesi için indirme / bindirme
rampaları ve geniş otopark sisteminli
b o y u n a a m b a r l a r d a n o l uş m a k t a d ı r .
4. Ro-Ro gemileri sadece tekerlekli araç
taşımazlar. Açık güvertelerine standart
konteyner, klasik kargo gemilerinde
taşınamayacak sandık yükler, helikopter,
büyük yatlar vb. çok değişik yükleri de
taşırlar.
5.
6. ROPAX
Ropax gemileri Ro-Ro gemilerine göre daha
hızlı olup , araç taşıma kapasiteleri Ro-Ro
gemilerine göre daha düşüktür. Genellikle
araba, kamyonet ve yolcu taşımacılığında
kullanılır.
7.
8. Ro-Ro Gemilerinin Çeşitleri
Yakınyol Ro-Ro Gemileri
Uzakyol Ro-Ro Gemileri
Feribotlar
Konvansiyonel Ro-Ro Gemileri
Kombine Ro-Ro Gemileri
Araba Taşıyıcıları
Araba – Yolcu Gemiler
9. Roro’larda Yük Çeşitleri
KOMPLE ARAÇ
2. .€FT .EKERL€ KOMPLE
3. KAMYON ROMORK
4. EYTAN ROMORK
5. ARABA TAIYICISI ROMORK
6. YAT VE TEKNE TAIYICI ROMORK
7. DORSE
8. FRIGO DORSE
9. CAM DORSE
10. JUMBO DORSE
11. PILOT DORSE
12. M€D€LL€ DORSE
13. BULKER DORSE
14. TANKER DORSE
15. SILO DORSE
16. LOW BED
17. MAF€
18. .ZEL AMA.LI DORSELER
19. D€.ER EXTRA ARA.LAR
23. Ro-Ro Gemilerinin Avantajları
-- Tahliye ve yükleme çabukluğu ile limanlarda kalış
süresinin azlığı nedeniyle liman giderlerinin azalması
-- Süratlerinin yüksek oluşu ve limanlarda bekleme
sürelerinin düşük olması nedeniyle daha çok sayıda sefer
olanağı
-- Gemi personel sayısının azlığı ve limanda işçilere az
ihtiyaç duyulması nedeniyleinsan gücünden tasarruf
olanağı
-- Yüklerin yük sahiplerine daha kısa sürede ulaşabilmesi
-- Genelde layner hatlar üzerinde çalışmaları
24. Ro-Ro Gemilerinin
Dezavantajları
-- Gemilerin özel maksatlı olarak dizayn edilmiş olmaları
-- Gemi makinelerinin seri ve manevra kabiliyetlerinin
yüksek olması nedeniyle yakıt masraflarının artması
-- Yüklerin özel taşıyıcılarda bulunması ve gemiye özel
taşıma aygıtları ile yüklenip tahliye edilebilmesi
-- Yüklerin belirli olması
-- Yüklerin ağır olması nedeniyle yükleme ve boşaltma
esnasında geminin kolayca yalpaya düşebilmesi, ayrıca
seyir sırasında rüzgara karşı stabilitelerinin zayıf oluşu.
-- Hangar içi kayıp hacmin diğer gemilere nazaran fazla
olması
25. Roro gemilerinin diğer gemilerden farklı olan
yapısal özellikleri
Kıç / Baş Kapak
Kapak sayısı başta veya kıçta 1,2 ve hatta nadiren 3 adet
olabilmektedir. Bu tamamen geminin çalıştığı limanların
durumu göz önüne alınarak belirlenir. Günümüzde hemen
hemen tüm büyük limanlarda uygun roro terminalleri ve
rampaları inşa edildiğinden tek kapak tercih edilir hale
gelmiştir. Tek kapak daha geniş bir giriş imkanı sağladığından
çok daha büyük ve ağır araçların taşınmasına imkan
vermektedir.
Eski gemilerde yani hidrolik telli sistemlerde değişen trim ve
meyile göre kapak tellerinin ayarı tele boş koyarak yada tellin
boşunu almak suretide yapılmakta olup yeni gemilerde bu
işlem hidrolik pistonlu sitemle beraber çalışan quay support
sistemi ile sağlanmaktadır. Ayrıca bu sistem yük operasyonları
ve deniz durumu nedeniyle kapağın haraket etmesi ve salınım
yapması ile pistonlar üzerine binen zararlı yükleri de dengeler.
28. Rampalar ve Asansörler
Yüklenen araçların kapaktan girdikten sonra
yüklenilmek istenilen güverteye (katlara) ulaşmalarını
sağlamak üzere güverteler arasında sabit / hareketli
rampalar ve asansörler kullanılır. Asansörler rampaların
yaratabileceği yer kayıplarını ortadan kaldırmakla
beraber operasyonların yavaşlamasına sebep olur.
Ayrıca asansörlerde kullanılan hidrolik aksam zamanla
büyük problemler yaratmakta olup arızalar meydana
getirmektedir. Aynı arıza ve problemler hareketli
hidrolik rampalarda da görülmektedir. Fakat yük
operasyonlarının sürati açısından rampaların avantajlı
olduğu açıktır.
29.
30.
31.
32. Yük Güverteleri
Klasik yük gemilerinden farklı olmak üzere
ambarlar enine perdelerle birbirinden
ayrılmayıp gemi boyunca devam edip üst üste
katlar şeklinde yer alır. Bu durum roro
gemilerini herhangi bir sebeple yaralanmaları
durumunda yaralı stabilite yönünden diğer
gemilere nazaran daha duyarlı hale getirir. Üst
üste yerleştirilen bu güvertelere dip ambar (
lower hold), ana güverte (main deck), üst
güverte ( upper deck) ve açık güverte (top
deck)…..vb adlar verilir.
35. Perde Kapaklar ve Ambar Kapakları
(Bulkhead Door- Hold Cover)
Güverteleri birbirinden ayıran su geçirmez
mukavim kapaklardır. Güverteler bahsinde
anlatılıldığı üzere roro gemileri yaralı stabilite
açısından çok duyarlı olduğundan bu kapakların
su geçirmezliği ve bunun kontrölü çok önemlidir.
Yeni gemilerde bu tür su geçirmez kapak ve
kapartoların açık veya kapalı olduğunun kontrölü
elektronik kontrol sistemleri ile köprüüstünden
takip edilebilmektedir.
43. Çift Cidar – Çift Dip
Eski gemiler çift dipli inşa edilmiş olup
yeni gemiler ilaveten çift cidarlı inşa
edilmiştir. Çift cidarlı roro gemilerinde bu
boşluklar geminin bazı bölümlerinde tank
olarak kullanılmış ( heeling tanks –
topside tanks …vb) bazı bölümlerde de
birbirlerinden ayrılmış boş bölmeler (void
spaces) olarak kullanılmıştır.
44.
45. Tekne Yapısı
Roro gemileri tekne yapısı olarak kendileri gibi
süratli olan yolcu gemileri ve container
gemilerine benzerler. Blok katsayıları (Cb) küçük
0.55 – 0.65 arası paralel gövde boyları kargo
gemilerine nispeten daha azdır. Kısacası roro
gemileri daha narin hatlara sahip gemilerdir.
Narin gemiler olmaları, süratli olmaları, yüksek
üst yapıları ve Gm’lerinin küçük olması rüzgara
karşı duyarlılıklarını artırmaktadır. Modern roro
gemilerinde rüzgar faktörü stabilite hesaplarına
detaylı olarak dahil edilmiş olup,stabilite
açısından rüzgar faktörünün önemi kaptanlarca
da çok iyi
46. Sevk Sistemleri
Günümüzde çok çeşitli sevk sistemleriyle
donatılmış roro gemileri inşa edilmekle
beraber, en çok karşılaşılan sistemler
dizel sevk sistemleridir. Dizel sevk
sistemlerinin en çok tercih edilen
kombinasyonları aşağıdaki gibidir.
a- tek ana makina – baş ve kıç iterli
b- çift ana makina – baş iterli
c- çift ana makine – baş ve kıç iterli
47.
48.
49. Baş ve kıç iterlerin sayısı ihtiyaca göre
belirlenmekte olup roro gemilerinde tercihen
pitch kontrollu pervane sistemi kullanılmaktadır.
Dümen ve pervane sayısı da dizayna ve ihtiyaca
göre değişmektedir. Yüksek manevra kabiliyetine
ihtiyaç duyan roro gemilerinin çok sık manevra
yaptıkları da göz önünde bulundurulmalıdır.
Günümüz dizaynları liman manevralarını
minumum maliyetle ( römorkörsüz)
gerçekleşecek şekilde yapılmaktadır.
50.
51.
52. Stabilty and Stress
Requirments & Limitations
Roro Stabilitesi
Roro gemilerinde Gm diğer tip gemilere
göre çok daha düşük olduğundan stabilite
hesabı çok önemli olup ,bu hesaplar için
eski yada yeni tüm roro gemilerinde
modern ve gelişmiş bilgisayar programları
kullanılmaktadır.
53. Eğilme Momentleri ve Kesme
Kuvvetleri
Özellikle modern ve hızlı limanlar gemilerin limanlarda
kalış sürelerini çok azaltmış ,gemi personelinin de görev
ve sorumluluklarını kısıtlı bir sürede yerine getirmelerini
mecbur kılmıştır. Her ne kadar modern bilgisayar
yazılımları yardımıyla stabilite hesaplarını yapmak daha
kolaylaşmış olsa da,roro gemilerinde eğilme momenti ve
kesme kuvvetlerinin hesabı açısından problemlerle
karşılaşılmaktadır. Gemilere yüklenecek araçların
ağırlıklarından ziyade tipleri ve yüklenecekleri güvertelere
uyumları, gemileri tam kapasite yer kaybı olmaksızın
yüklemek açısından daha önemli görülmektedir.
54.
55.
56.
57. Yükleme öncesi hangi güvertelere hangi araçların yükleneceği
içlerinde ne kadar ağırlık taşıdıkları bilinmediğinden kaba ön
yük hesabı da yapılamamaktadır. Bunun neticesinde de
sağlıklı yükleme operasyonunun gereği olan gemiyi homojen
olarak yükleyerek bending moment ve shearing force
değerlerini istenilen sınırlarda tutmak mümkün olmamaktadır.
Bu problem günümüzde dizayn aşamasında çözülmeye
çalışılmakta olup , dizayn mühendislerince geminin hemen
tüm yükleme durumlarında stress sınırları içerisinde kalmasını
temin edecek şekilde dizayn edilmesiyle çözülmeye
çalışılmaktadır. Fakat sınırlar içerisinde kalınsa dahi uzun süreli
servis ve hizmet ömrü içinde %70 ve % 80 gibi stresslere
maruz kalarak yüklenen roro gemilerinde yapısal
deformasyonlar kaçınılmaz olmaktadır.
60. DECK LOADS
TOP DECK 0.65 t/M2
UPPER DECK 1.25 t/M2
MAIN DECK 2.00 t/M2
TANK TOP 3.00 t/M2
THE MAX. TRAILER AXLE LOAD IS 20 t/AXLE WITH 4 WHEELS/AXLE
65. yükleme ve boşaltma işleminde geminin dengesindeki
değişimleri algılayarak gemiyi dengeye getirir. Sistem:
・ Sancak ve iskele tarafındaki tanklar
・ Güverte kontrol ünitesi
・ Çift yönlü santrifüj pompa
・ Seviye kontrol elemanı
・ Fitings ve vanalardan
oluşmaktadır. Aşağıda sistemin şematik gösterimi ve
seviye kontrol elemanı gösterilmiştir.
66.
67. Flume Tanks
COLOR CODE
WATER BALLAT TANK LUBRICATION OIL TANK
HFO TANK DIRT OIL T
Y ANK
MDO T ANK FRESH WAT ER TANK
87. TEHLIKE KAYNAKLARININ
SEBEBI
Ro Ro gemilerinde gemiyi ve personeli eetkileyen tehlike
kaynaklari asagidadir.
1. Dizayn olarak veya yetersiz durumda olan araclarin gemiye
yuklenmesi Or: yetersiz sayida lashing baglama noktasi olan
, lashing noktalarinin yanlis yerde olmasi, baglama
noktalarinin yeterli kuvvetde olmamasi,yetersiz fren sistemi
2. Araca kotu yuklenmis yuk, araca kotu istif edilmis yuk,
aracta yeterli sekilde emniyete alinmamis ve saglam
baglanmamis yuk
88. 1. tank araclarda serbest satih ( free surface)
etkisive tank containerlarin gevsek
baglantilarinin gevsek olmasi
2. saglam ve emniyetli duzenegi olmayan
rampa, asansor bas ve kic rampalar.
3. Yetersiz guverte aydinlatmalari ve kotu bir
sekilde planlanmis guverteler
4. Islak guverteler
5. Guvertelerde ve rampalarda bulunan arac
harketlerinin denetlenmesinin yetersizligi
89. Guverte ve rampalardaki araclarin geri geri
calistirilmasi
Fren sisteminini dogru kullanamamadan dolayi
olusan hata
Aracin yanlis ve emniyetsiz sekilde baglanmasi
Yetersiz veya hatali uygulanan lashingler yada
lashing ekipmanlarinin yanlis kullanilmasi yada
aracin agirlik merkezini ve agirligini
hesaplamadan uygulanan yetersiz guc ve sefer
boyunca meydana gelebilecek kotu hava kosullari
Yuklerdeki bosluklar
90. Yukun dogru deklere edilmemesi, tehlikeli yuk tasirken
afisleme etiketleme yukun ayrimi muhakkak yapilmalidir,
Ozel araclar icin yetersiz baglama ekipmanlari
Or: uzun ve duz araclari, yuksek araclar, toprak kaldiran
dozerleri,kraneleri, canli hayvan tasiyan araclari, agirlik
merkezi yuksek olan araclari, cok alcak araclar
Ro ro yuklerininin emniyetli baglanmamasindan dolayi
etrafindaki veya kic bas yada yan kaportalari hasarlamasi
1.16 Kullanilmayan lashing malzemelerinin, eseklerin,
tasinabilir merdivenlerin,iskelet koprulerin emniyete
alinmamasi
91. RO-RO GEMILERINDE YUK ISTIFLEME
LASHING ISLEMLERI
Tanimlamalar
Yetkili Kisi Merchant Shipping Regulation`a gore gemi ellecleme techizatinin ve
gereken bakimini ve performansini saglayabilecek tecrubeli ve bilgili kisidir.
CTU( Yuk Tasima Unitesi) Yuk tasiyan arac manasina gelir. Container, tank, tren yolu
ile tasinan tank vagonlar, arac uzerinde tasinabilen tanklar
Flat-Bed Trailer Yanlari acik, kapali olmayan duz uzun yatakli olan komple veye
dorselerdir.
Navlun Tasit Araci arac tasiti olan duz yatakli treylar, trenler, eklentili tir yukleri, tank
araclar, birlesmis yukler
MSL ( Maximum Securing Load) Araci gemiye baglarken kullanilan ekipmanlara
binebilmesi musade edilen maximum kuvvet
Dorse Ancak bir cekici tarafindan cekilecek sekilde dizayn edilen araclardir. Ceken araca
kendi yukunun bir kisim agirligini bindirir sadece.
92. Kuvvet lashing ve emniyete alma ekipmanlarinin dizayn edilirken dayanabilecegi
maximum emniyet yukune kuvvet denir.
Tank tankla sabitlestirilmis saglam ve guvenli araclara tank denir. Gemiye normal olarak
yuklenir ve tahliye edilir,tasinabilir. Gemide tahliye edilemez ve arac kendi cekicisiyle
gemiye yuklenir.
Trained Person egitimli kisi Sorumlu gemi zabitinin yetkilendirmesiyle yapacagi gorevin
egitimini almis kisi.
Nb Egitimi egitim verilen personele yuku emniyete alma tasinabilir yada sabit baglama
ekipmanlarini kullabilme seklinde teorik bilgileri icermelidir butun egitimini basariyla
tamamlayan personele isveren sertifika verilir.
Tasit tekerleri olan yada cekicye bagli olan tasitlara denir