1. ASUHAN DAN PENDIDIKAN AWAL KANAK-KANAK (SHV4193)
Tugasan: Pembentangan
Tarikh : 17 Ogos 2009
Tajuk: Bincangkan tentang kanak-kanak berkeperluan khas di peringkat awal kanak-
kanak.
Nama: 1. Lino Leoncio
2. Stephenie anak Mukit
3. Nurul Ain Binti Bahir
4. Salizah Bt. Lusly
5. Marie Christerine ak Matthew
Jabatan Fakulti: Seni Dan Muzik
Tempat: Universiti Pendidikan Sultan Idris
Semakan: En. Kamarul Azman Bin Salam

2. 1.0 PENGENALAN
Kanak-kanak berkeperluan khas adalah merujuk kepada kanak-kanak yang
memerlukan perhatian dan penjagaan yang berbeza berbanding dengan kanak-kanak
normal. Menurut Jamila (2005), kanak-kanak khas berbeza dalam aspek ciri-ciri mental,
keupayaan sensori atau deria, keupayaan komunikasi, tingkah laku sosial dan ciri-ciri
fizikal. Oleh yang demikian kanak-kanak khas memerlukan modifikasi atau perubahan
dalam aktiviti-aktiviti sekolah ataupun perkhidmatan pendidikan khas bertujuan
mengembangkan potensi diri kanak-kanak khas ke tahap yang optimum dan tidak
terabai seperti kanak-kanak normal.
Chua & Koh (1992) mendefinisikan kanak-kanak berkeperluan khas atau “kanak-
kanak luar biasa” sebagai kanak-kanak yang mempunyai perbezaan yang nyata dari
segi kecerdasan, kejasmanian, kemasyarakatan atau pun dari segi rasa hati. Manakala
Garciulo (2003) mendefinisikan kanak-kanak berkeperluan khas seperti kenyataan di
bawah;
"Individuals who differ from societal or community standards of normalcy.
These differences may be due to significant physical, sensory, kognitif, or
behavioral characteristics. Many of these children may require educational
programs customized to their unique needs."
Selain itu, Garciulo juga telah mengkategorikan kanak-kanak berkeperluan khas seperti
berikut:
i. Terencat akal.

3. ii. Kurang upaya dalam pembelajaran.
iii. Kecelaruan emosi atau tingkah laku
iv. Pintar cerdas dan berbakat
v. Masalah bahasa dan pertuturan
vi. Masalah pendengaran
vii. Masalah penglihatan
viii.Kecelaruan spektrum autism
ix. Kurang upaya fizikal atau masalah kesihatan
Sheila & Samsilah (2006) mengkategorikan murid berkeperluan khas adalah
kanak-kanak yang memerlukan pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang
berbeza daripada murid biasa. Murid berkeperluan khas terbahagi kepada murid
bermasalah penglihatan, bermasalah pendengaran dan bermasalah pembelajaran
(Maklumat Pendidikan Khas 2003 dalam Sheila & Samsilah 2006).
Kesimpulan yang dapat menerangkan tentang kanak-kanak berkeperluan khas
adalah golongan kanak-kanak yang menghadapi ketidakupayaan yang serius sehingga
memberi kesan yang mendalam terhadap kehidupan normal dan pembelajaran serta
perkembangan kognitif mereka (Abd. Rahim 2006).
2.0 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS

4. Terdapat pelbagai kategori kanak-kanak berkeperluan khas dan golongan kanak-
kanak istimewa ini mestilah dikenal pasti ketidakupayaan mereka bagi memenuhi
keperluan perkembangan intelek, emosi, rohani dan jasmani berdasarkan kepercayaan
dan kepatuhan kepada Tuhan (Abu Bakar & Ikhsan 2003). Berikut adalah kategori-
kategori kanak-kanak berkeperluan khas:
1.1 Masalah Penglihatan
Definisi yang dikemukakan oleh The World Council for the Welfare of the Blind
dalam Hajah Hasnah (1988) tentang masalah penglihatan adalah seperti berikut:
i. Tidak dapat melihat langsung.
ii. Kebolehan melihat tidak lebih daripada 6/60 atau 20/200 iaitu dengan Ujian
Snellen.
iii. Penglihatan yang terhad iaitu kurang daripada 20 peratus.
2.1.1 Tahap Kecacatan
Terdapat beberapa tahap masalah penglihatan yang membezakan antara buta dengan
penglihatan terhad ataupun low vision berdasarkan ujian visual acuity dan juga adaptasi
pendidikan khas. Masalah penglihatan dapat dilihat dalam tahap berikut:
1. Sederhana
Masalah pada tahap sederhana masih membolehkan kanak-kanak melihat
cahaya dan menjalankan aktiviti melibatkan deria penglihatan dengan
menggunakan alat bantu khas seperti kanta.

5. 2. Teruk
Masalah pada tahap teruk menyebabkan kanak-kanak mungkin memerlukan
lebih banyak masa dan tenaga dalam menjalankan aktiviti malam mengalami
kesukaran melakukan aktiviti berkaitan penglihatan termasuk mobiliti, walaupun
dengan bantuan khas.
3. Sangat teruk
Masalah pada tahap sangat teruk mengakibatkan kanak-kanak menghadapi
kesukaran melakukan aktiviti visual seperti membaca dan mobiliti serta perlu
bergantung kepada deria-deria lain.
2.1.2 Tingkah laku masalah penglihatan
i. Selalu memusingkan kepala ke sebelah sahaja, misalnya untuk melihat papan
tulis ataupun objek.
ii. Selalu mengerutkan ataupun mengecilkan mata.
iii. Kerap bercakap.
iv. Kerap menggosok mata.
v. Selalu menutup sebelah mata.
vi. Selalu terlanggar objek.
vii. Keliru dengan huruf.
viii. Menonton televisyen ataupun membaca buku dengan jarak yang terlalu dekat.

6. ix. Memegang kepala dengan cara luar biasa.
x. Kerap menangis
xi. Memegang buku ataupun bahan bacaan terlalu dekat dengan muka ataupun paa
sudut berlainan.
xii. Sering mencari-cari ayat yang dibaca.
xiii. Meniru kerja kawan.
xiv. Tidak menyiapkan tugasan yang diberi.
xv. Selalu mengelak membuat sebarang tugasan yang diberi.
Disebabkan kekurangan yang mereka ada, timbul perasaan kurang keyakinan diri
dan sering menyisihkan diri tetapi ianya boleh diatasi dengan memberi layanan yang
baik kepada mereka (bukan bermaksud layanan yang istimewa sehingga mereka rasa
berbeza dengan orang normal) (Jamila 2005).
1.2 Masalah Pendengaran
Mohd. Salleh (1999) mendefinisikan kecacatan pengendaran sebagai golongan
manusia yang tidak dapat berkomunikasi dan bergaul dengan orang ramai kerana rosak
pendengaran. Menurut Hasnah (1988) dalam Mohd. Salleh (1999), caca pendengaran
dibahagikan kepada dua jenis iaitu:
i. Cacat Bahagian Penerimaan ( Conductive Deafness)

7. Kecacatan disebabkan telinga tersumbat, luka pada gegendang telinga
atau tidak ada lubang telinga.
ii. Cacat Bahagian Tanggapan ( Perceptive Deafness)
Kecacatan terjadi disebabkan oleh masalah saraf pendengaran pada
bahagian organ dalam telinga.
Tanda-tanda yang menunjukkan kanak-kanak yang mempunyai masalah
pendengaran adalah kurang memberi perhatian di dalam kelas, kelihatan selalu
berkhayal, percakapannya tidak jelas, terkejut apabila dihampiri daripada belakang,
tidak memahami arahan yang diberikan dan pencapaian yang lemah terutamanya
berkaitan dengan bahasa.
Perkembangan kognitifnya adalah agak lambat disebabkan oleh kelambatan
perkembangan bahasa. Bagi perkembangan sosial pula, ia bergantung kepada
pengalaman mereka, cara layanan yang diterima dan melalui kebolehan perkembangan
mereka sendiri.
2.2.1 Jenis Masalah Pendengaran
Menurut Jamilah (2005) terdapat dua kategori masalah pendengaran iaitu kurang
pendengaran dan pekak.
1. Kurang pendengaran

8. a) Ringan (mild)
i. Tahap kehilangan pendengaran antara 27 hingga 40 dB
ii. Memahami perbualan
iii. Mengalami kesulitan mendengar bunyi-bunyi yang perlahan dan jauh
iv. Memerlukan terapi pertuturan
b) Sederhana (moderate)
i. Tahap kehilangan pendengaran antara 41 hingga 55 dB
ii. Dapat mendengar bunyi setakat 1 hingga 1.5 meter daripadanya
iii. Memahami perbualan
iv. Sukar melibatkan diri dalam perbincangan secara kelas
v. Memerlukan alat bantu dengar
vi. Memerlukan terapi pertuturan
c) Sederhana teruk (moderate severe)
i. Tahap kehilangan pendengaran antara 56 hingga 70 dB

9. ii. Memerlukan alat bantu dengar, latihan pendengaran
iii. Memerlukan latihan pertuturan dan komunikasi
iv. Orang yang ingin berhubung dengan mereka perlu bercakap dengan
kuat
v. Pertuturan kanak-kanak kategori ini mungkin tidak sempurna kerana
pengalaman pendengarannya yang terhad
2. Pekak
a) Teruk (severe)
i. Tahap kehilangan pendengaran antara 71 hingga 90 dB
ii. Dapat mendengar bunyi yang kuat pada jarak sifar hingga 30.5
sentimeter daripadanya
iii. Mungkin dapat membezakan sesetengah bunyi sahaja
iv. Menghadapi masalah dalam pertuturan
v. Memerlukan pendidikan khas, alat bantu dengar dan latihan pertuturan
dan komunikasi
b) Sangat teruk (profund)

10. i. Tahap kehilangan pendengaran lebih daripada 90 dB
ii. Sukar untuk mendengar walaupun bunyi yang kuat
iii. Memerlukan alat bantu pendengaran dan terapi pertuturan
1.3 Masalah Emosi-Hiperaktif
Menurut Jamilah (2005), hiperaktif adalah istilah yang digunakan untuk kanak-
kanak yang mempunyai tingkah laku yang terlampau aktif dan mengganggu tetapi
mempunyai tumpuan yang singkat. Sandra (2008) menjelaskan terdapat dua jenis
masalah kanak-kanak kurang tumpuan iaitu Attention Deficit Disorder (ADD) atau
masalah kurang tumpuan tanpa hiperaktif dan Attention Deficit Hiperactivity Disorder
(ADHD) atau masalah kurang tumuan dengan hiperaktif. Menurut Sandra lagi masalah
ADD atau ADHD adalah bersifat fisiologi dan biologi. Bagi Sheila & Samsilah (2006),
ADHD adalah satu keadaan diaman kanak-kanak yang mengalaminya mempunyai
masalah tingkah laku yang terlampau aktif dan impulsif.
Sandra (2008) menyatakan ciri-ciri tingkah laku masalah kurang tumpuan tanpa
hiperaktif (ADD) adalah seperti berikut:
i. Mudah terganggu oleh rangsangan luaran .
ii. Sukar mendengar dan mematuhi arahan.
iii. Sukar memberi tumpuan dan perhatian.
iv. Sukar mengekalkan tumpuan dan melaksanakan tugasan.
v. Keupayaan membuat kerja sekolah yang tidak lengkap.

11. vi. Tidak terurus.
vii. Kemahiran belajar yang lemah.
viii. Sukar untuk berdikari.
Manakala ciri-ciri tingkah laku masalah kurang tumpuan dengan hiperaktif
(ADHD) menurut Sandra (2008) adalah seperti berikut:
i. Tahap aktiviti tinggi
ii. Cenderung mengikut gerak hati dan kurang kawalan diri.
iii. Kesukaran melalui aktiviti peralihan atau perubahan.
iv. Tingkah laku yang agresif dan terlampau mudah terangsang.
v. Tidak matang dari segi sosial.
vi. Rendah keyakinan diri dan mudah kecewa.
Kanak-kanak adalah adalah normal pada zaman kanak-kanak sehingga ke tahap
tertentu pada tahap perkembangan yang berbeza. Walau bagaimanapun, kanak-kanak
bermasalah ADD atau ADHD apabila kanak-kanak itu menunjukkan pelbagai tingkah
laku yang bermasalah yang tidak sesuai dengan perkembangannya berbanding kanak-
kanak lain pada usia yag sama (Sandra 2008).
Menurut Persatuan Psikologi Amerika (APA) mendefinisikan ADHD sebagai
kecelaruan psikologi dengan petanda-petandanya yang dapat dikesan pada umur tujuh
tahun dan dikategorikan kepada 3 iaitu;
• ADHD Kurang Tumpuan

12. i. Mereka mungkin kerap mengelamun di dalam kelas,kerap pelupa dan
kerja tidak teratur
• ADHD Hiperaktif-impulsif
i. Hiperaktif menunjukkan jumlah pergerakan yang sangat tinggi
ii. Impulsif iaitu melakukan sesuatu tanpa berfikir
• ADHD Gabungan
i. Menunjukkan kedua-dua ciri diatas iaitu kurang tumpuan, hiperaktif dan
impulsive
Ciri-ciri tingkah laku kanak-kanak ADHD adalah berbeza dan pada kebiasaannya
ADHD hiperaktif-impulsif mempunyai masalah tingkah laku yang lebih jelas daripada
ADHD impulsive. Kanak-kanak ini lebih agresif contohnya mereka kerap memulakan
sesuatu pergaduhan, kerap membuat kesalahan akibat kecuaian, gagal menyiapkan
kerja sekolah, tidak mahu mendengar apabila bercakap dengannya, sukar mengatur
tugasan,tidak suka dan enggan melakukan tugasan.
Ciri-ciri sosial kanak-kanak ini lebih tertumpu kepada penghargaan kendiri di
mana penghargaan kendiri positif atau negative bergantung kepada keadaan

13. persekitaran yang mereka terima dan mereka mudah menyesuaikan diri mengikut
tuntutan sosial (Jamila 2005).
1.4 Masalah Fizikal Dan Kesihatan - Palsi Selebral
Terdapat 4 kategori palsi selebral iaitu Palsi Selebral spastik, palsi selebral
athetiod, palsi selebral ataxia dan palsi serebral gabungan. Ciri-ciri fizikal pada kanak-
kanak palsi selebral spastic ialah masalah ketegangan pada otot-otot tertentu seperti
tangan dan kaki. Ketegangan otot ini akan menyebabkan pergerakan otot tersebut
menjadi terhad atau tidak berkodinasi. Contohnya jika ketegangan otot berlaku pada
kaki, pergerakan permulaan berjalan seakan tersekat-sekat dan diikuti dengan satu
lonjakan tenaga menyebabkan pergerakannya kurang terkawal.
Bagi palsio selebral athetiod pula, mereka mempunyai anggota yang lebih meliuk
dan tidak terkawal. Manakala bagi palsi serebral ataxia pula, imbangan badan mereka
adalah tidak baik di samping pergerakan badan yang tidak berkodinasi.
Palsi serebral gabungan pula adalah mereka yang mengalami lebih daripada
satu jenis palsi selebral pada satu-satu masa. Masalah yang dihadapi olehnya adalah
otot-ototnya kejang, tidak berkodinasi dan juga meliuk.
Masalah sosial yang dihadapi oleh golongan ini adalah dalam menyesuaikan diri
di dalam masyarakat. Disebabkan mereka tidak dapat bertutur dengan baik, mereka
berasa rendah diri dan ini akan menjejaskan hubungan mereka dengan persekitaran.
Sebab lain yang menyebabkan kanak-kanak ini rendah diri adalah sikap ibu bapa yang

14. terlalu member perhatian dan perlindungan yang melampau menyebabkan kanak-
kanak ini langsung tidak diberi peluang untuk mempelajari kemahiran asas bagi
penjagaan diri sendiri.
1.5 Masalah Mental
i) Terencat akal
Masalah terencat akal menjadi satu isu yang perlu ditangani kerana murid yang
mengalami masalah ini lambat menerima pengajaran di sekolah. Punca seseorang
anak itu terencat akal boleh dikaitkan dengan faktor biologi (baka) dan persekitaran.
Faktor baka banyak mempengaruhi prestasi intelek seseorang kanak-kanak berbanding
dengan faktor persekitaran.
Kanak-kanak ini mempunyai ciri-ciri fizikal yang sama seperti kanak-kanak normal
iaitu daripada segi pertumbuhan bahagian-bahagian badan walau bagaimanapun
terdapat kekurangan dalam menggunakan motor halus. Kanak-kanak ini lambat
menguasai kemahiran motor halus. Oleh itu, ibu bapa atau guru perlulah memantau
perkembangan motor halus mereka.
Kanak-kanak ini sering mempamerkan kepayahan untuk memberi tumpuan atau
fokus kepada proses pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas, sukar menyiapkan
tugasan dan mudah membuat kesalahan disebabkan kecuaian. Mereka juga sering
menunjukkan tingkah laku yang sering mengganggu rakan.
Di dalam hubungan sosial dengan rakan-rakan, mereka kurang diterima oleh rakan
kerana tidak pandai menyesuaikan diri, kurang matang dan mempunyai masalah dalam

15. menguasai klu-klu sosial yang halus sehingga mereka kerap menyalah tafsir aksi-aksi
murid lain. Tingkah laku yang lain adalah menarik rambut, menggigit kuku, tabiat suka
mencederakan diri dan meminta ganjaran apabila diminta untuk melakukan sesuatu
contohnya jika enggan melakukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran, guru akan
memberikan sesuatu yang disukai murid untuk memujuknya mengikuti aktiviti (Jamila
2005).
ii) Sindrom down
Ciri-ciri fizikal kanak-kanak ini adalah mata condong ke bawah atau ke atas,
belahan kelopak mata pendek dan terdapat lapisan kulit di dalam mata, bentuk muka
leper, kepala lebih kecil daripada kebiasaan dan bahagian belakang .kepala rata,
telinganya kecil dan berkedudukan rendah, mulut kelihatan kecil dan bibir nipis, bentuk
leher lebih pendek, kaki dan tangan pendek, tapak kaki lebar dan jari kaki pendek,
mempunyai masalah jantung dan lain-lain lagi.
Daripada segi emosi, kanak-kanak ini dilabelkan sebagai terencat akal sama ada
ringan, sederhana, teruk dan sangat teruk. Kanak-kanak Sindrom Down Ringan masih
boleh dididik. Menangis merupakan isyarat utama kanak-kanak ini dan mempunyai
masalah pendengaran.
Kanak-kanak Sindron Down merupakan kanak-kanak yang manja dan memerlukan
perhatian seperti suka dipeluk. Kadangkala mereka mempunyai masalah yang lain iaitu
hiperaktif dan masalah tumpuan singkat (Jamila 2005).
1.6 Autism

16. Menurut Sheila & Samsilah (2006) autism merujuk kepada kecacatan bersosial
di mana kanak-kanak yang mengalami autism tidak mempunyai kemahiran berhubung,
berkomunikasi dan bersosial dengan orang lain seperti murid normal. Emosi kanak-
kanak sangat sukar diramal dan berubah-ubah. Di antaranya adalah (Jamila 2005) :
i. Sering marah, ketawa dan menangis tanpa sebab mengamuk tanpa terkawal jika
tidak dituruti kemahuannya ataupun dilarang daripada melakukan sesuatu yang
diingininya.
ii. Merosakkan apa saja yang ada di sekitarnya jika emosinya terganggu.
iii. Menyerang sesiapa sahaja berhampirannya jika emosinya terganggu.
iv. Ada kalanya mencederakan diri sendiri dan
v. Tiada rasa simpati dan tidak memahami perasaan orang lain.
2.6.1 Tingkah Laku
i. Sama ada hiperaktif ataupun hipoaktif.
ii. Melakukan perbuatan ataupun gerakan yang sama dan berulang-ulang seperti
bergoyang-goyang, mengepak-ngepak tangan dan menepuk-nepuk tangan,
berputar-putar, mendekatkan mata ke televisyen, berlari atau berjalan mundar-
mandir.
iii. Tidak suka pada perubahan (daripada apa yang sedang dilakukannya) dan
iv. Dapat duduk dengan lama tanpa berbuat apa-apa dan tanpa sebarang reaksi.
2.6.2 Interaksi sosial

17. Interaksi sosial kanak-kanak autisme dapat digolongkan sebagai sangat sukar dan
ekstrem :
i. Suka bersendirian.
ii. Tiada kontak mata dan sentiasa mengelak daripada memandang orang lain.
iii. Tidak gemar bermain dengan rakan dan sering menolak ajakan rakan.
iv. Suka menjauhkan diri dan duduk di suatu sudut.
1.7 Masalah Pembelajaran
Menurut Mohd. Sharani (2004) masalah kanak-kanak yang menghadapi masalah
pembelajaran adalah kanak-kanak yang mempunyai masalah neurologi hingga
menjejaskan pemahaman, penggunaan bahasa, pertuturan, penulisan, berfikir,
membaca, menulis, mengeja dan bermatematik.
2.7.1 Lembam (Slow Learner)
Kanak-kanak lembam dikenali sebagai kanak-kanak yang memerlukan pendidikan
kelas pemulihan. Selalunya kanak-kanak ini dikenal pasti pada peringkat awal setelah
mendapati tidak dapat menguasai kemahiran membaca menulis dan mengira dalam
pendidikan. Walau bagaimanapun adalah sukar untuk menyediakan garis pemisah
yang jelas di peringkat awal perkembangan kanak-kanak antara kanak-kanak normal
dengan kanak-kanak lembam kerana permasalahan mereka tidak begitu ketara. Hanya
selepas mereka memasuki alam persekolahan permasalahan mereka dapat dikesan
(Jamila 2005).

18. Menurut Messe (2001) dalam modul Universiti Terbuka Malaysia, keupayaan
intelektual kanak-kanak ini berada tahap sederhana iaitu pada tahap 85 atau lebih di
dalam skor ujian saringan kecerdasan. Mereka juga mempunyai masalah dalam
memberi perhatian, mengumpul atau memproses maklumat yang diterima di dalam
ingatan mereka. Di samping itu, kanak-kanak lembam mudah hilang tumpuan, mudah
membuat kesalahan akibat kecuaian, sukar untuk menyiapkan tugasan dan kepayahan
membuat tugasan yang berturutan. Di dalam mata pelajaran matematik, mereka
menunjukkan kesukaran dalam mengingati simbol-simbol yang digunakan dan
mengingati turutan proses dalam penyelesaian matematik (Jamila 2005).
Disebabkan masalah kurang tumpuan, sukar memproses maklumat, sukar
menyiapkan tugasan dan lain-lain lagi menyebabkan mereka mempunyai masalah
sosial-emosi. Tingkah laku kanak-kanak lembam sering mengganggu rakan-rakan.
2.7.2 Disleksia
Definisi terkini disleksia adalah sebagai suatu masalah kognitif ( Thomson 1984
dalam Sheila & Samsilah 2006) Mohd. Sharani (2004) menjelaskan maksud dyslexia
adalah kanak-kanak yang tidak dapat membaca kerana tidak dapat menterjemahkan
dengan betul lambang-lambang bertulis sama ada dalam huruf itu sendiri, dalam suku
kata ataupun dalam perkataan-perkataan.
Secara literalnya, disleksia bermaksud, “kesukaran dalam berbahasa” (Ott 1997
dalam Sheila & Samsilah 2006). Definisi operasional disleksia yang pertama

19. dikeluarkan oleh World Federation of Neurology (1968) dalam Sheila & Samsilah
(2006) adalah seperti berikut:
“Suatu kecelaruan pada kanak-kanak di mana, meskipun mereka melalui
pengalaman bilik darjah konvensional, gagal mengusai kemahiran bahasa
seperti membaca, menulis dan mengeja yang selaras dengan
kemampuan intelektual mereka.”
Kanak-kanak disleksia tidak dapat mengimbangi daya mengingati huruf dengan
perkataan dan menghadapi masalah dalam mengingati bentuk huruf, bunyi huruf dan
gabungan perkataan. Antara huruf-huruf yang sering mendatangkan masalah kepada
mereka ialah huruf b dan d, dan perkataan yang hampir serupa ejaannya.
Kanak-kanak disleksia adalah lebih lambat perkembangannya berbanding rakan
yang sebaya daripada segi umur kronologikal seperti seorang kanak-kanak disleksia
berusia tujuh tahun sering berkelakuan seperti kanak-kanak berusia dua ataupun tiga
tahun yang mementingkan diri ( Cronin 1997: ms 111 dalam Sheila & Samsilah 2006).
Perkembangan fizikal, mereka tidak berminat dalam pelajaran dan selalu
dilabelkan sebagai pemalas dan bodoh. Pakaian yang dipakai sentiasa bersih tetapi
tidak kemas dan butang baju sentiasa salah butang. Mereka juga mempunyai daya
pengamatan. pendengaran dan penglihatan yang lemah. Kekeliruan juga timbul di
mana mereka sukar untuk membezakan kiri dan kanan.
Pengamatan dan tingkah laku:

20. i. Keliru dengan konsep arah
ii. Keliru dalam konsep masa
iii. Kerap terasa tertekan
iv. Keliru memakai kasut pada kaki yang betul
v. Konsep kendiri yang rendah
2.7.2.1 Jenis-jenis disleksia
Disleksia dapat dibahagikan kepada tiga kategori iaitu:
1. Disleksia visual
Disleksia visual berkaitan dengan masalah kanak-kanak dalam menggunakan
deria penglihatan. Walaupun kanak-kanak itu dapat melihat dengan baik tetapi ia
tidak dapat membezakan apa yang dilihat ataupun mengintepretasi serta
mengingatinya.
2. Disleksia auditori
Disleksia auditori berkaitan dengan masalah kanak-kanak dalam menggunakan
deria pendengaran. Walaupun kanak-kanak itu dapat mendengar tetapi ia
mengalami kesukaran dalam mendiskriminasikan bunyi, membezakan
persamaan dan perbezaan antara bunyi, mengenalpasti bunyi bagi perkataan
ataupun membahagikan perkataan dalam suku kata.

21. 3. Disleksia visual-auditori
Kanak-kanak dalam kategori ini berada pada tahap yang agak teruk kerana
kedua-dua deria penglihatan dan pendengaran tidak dapat membantunya
mengintepretasi apa yang dilihat dan didengar (Jamila 2005).
1.8 Pintar Cerdas dan Berbakat
Menurut Jamila (2005), Kanak-kanak pintar cerdas adalah kanak-kanak yang
mempunyai kemampuan yang tinggi di dalam akademik. Mereka sering dianggap
sebagai murid yang nakal kerana tidak memberi perhatian di dalam kelas sedangkan
mereka sebenarnya memahami dan telah menguasai pengajaran guru. Chua & Koh
(1992) mendefinisikan kanak-kanak pintar cerdas sebagai kanak-kanak yang
menunjukkan atau potensi kebolehan dalaman:
i. Kegiatan intelek seperti kreativiti, pemikiran abstrak, kemahiran lisan,
pemikiran logik dan ingatan baik.
ii. Bakat-bakat khas dalam bidang-bidang seperti sains, matematik,
kepimpinan perhubungan manusia, seni lukis, muzik, penulisan dan
drama.
Menurut Ross (1993) dalam modul Universiti Terbuka Malaysia, definisi kanak-
kanak pintar cerdas adalah kanak-kanak dikenal pasti semasa prasekolah, sekolah
rendah atau menengah menunjukkan bakat atau potensi yang cemerlang dalam

22. pencapaian akademik berbanding kanak-kanak yang sebaya dengan mereka. Mereka
juga menunjukkan prestasi yang tinggi dari segi intelek, seni dan mempunyai
kepimpinan yang luar biasa
Perkembangan kanak-kanak cerdas pintar ini menunjukkan ciri-ciri luar biasa
pada umur yang sangat muda berbanding kanak-kanak biasa. Perkembangan kognitif
mereka tinggi dan dapat dikesan semenjak berumur satu tahun dan menunjukkan
perkembangan dalam domain yang luas. Mereka memperoleh maklumat dengan
menyimpan maklumat dengan cepat dan dengan cekap mengingati semula maklumat.
Kanak-kanak ini boleh merancang, memantau dan menilai menggunakan pemikiran
advance pada umur yang muda berbanding kanak-kanak lain.
Dari segi emosi, mereka sangat matang berbanding kanak-kanak lain, mudah
kecewa dan menghina rasa takut pada usia yang muda serta terlalu sensitif.
3.0 INTERVENSI AWAL
Kanak-kanak berkeperluan khas memerlukan pengesanan pada peringkat awal
lagi bagi membolehkan mereka mengikuti suatu sistem persekolahan yang terancang
bagi mengembangkan potensi diri mereka.
Setiap kanak-kanak perlu diberi intervensi awal iaitu satu program yang
tersusun, berstruktur, dan berperingkat. Intervensi awal mendidik kanak-kanak
bekeperluan khas dari masa lahir hingga prasekolah. Selain itu juga melibatkan
kolaborasi pelbagai disiplin (Zarin, Safani & Soon 2004).

23. Intervensi awal ini juga memberi kesan positif pada perkembangan kanak-kanak
berkeperluan khas antaranya ia dapat member pendekatan penambahan komunikasi.
Sesetengah individu memerlukan intervensi melalui kaedah komunikasi selain daripada
bahasa lisan. Selain itu, dalam sesetengah kes, individu tersebut tidak boleh bertutur
disebabkan oleh masalah fizikal atau keupayaan kognitif. Oleh itu, kaedah komunikasi
yang tidak melibatkan pertuturan hendaklah direka dan dilaksanakan untuknya. Di
samping itu, komunikasi bantuan atau komunikasi alternatif yang melibatkan berbagai-
bagai pendekatan dan ada juga menggunakan perkembangan teknologi baru. Di
antaranya adalah seperti menggunakan bahasa isyarat, alat-alat latihan komunikasi
yang dicipta khas, penggunaan teknologi komputer dan sebagainya. Manakala bagi
kanak-kanak yang autistik pula menggunakan rawatan perubatan untuk merawat
masalah kurang tumpuan dan hiperaktif. Selain itu, pengambilan vitamiun B6 bersama
magnesium juga dapat membantu meningkatkan kesedaran dan tumpuan perhatian
bagi kanak-kanak autistik.
Selain itu, intervensi awal ini dapat memberi perhatian kepada ibu bapa, latar
belakang dan persekitaran. Individu yang terlibat dalam intervensi seperti ibu bapa,
guru, atau ahli terapi menggunakan dorongan semula jadi kanak-kanak untuk bercakap
perkara yang mereka sedang lakukan, merancang untuk lakukan atau permainan yang
disukai. Selain itu, intervensi dijalankan semasa murid sedang makan, bermain, atau
ketika berada di restoran makanan segera untuk menggalakkan mereka bertutur dan
menggunakan bahasa dengan betul. Manakala perkhidmatan intervensi awal sangat
penting bagi kanak-kanak autistik untuk membantu mengurangkan masalah autistik
yang mereka alami. Selain rawatan perubatan dan pengurusan tingkah laku,

24. perkhidmatan intervensi awal sememangnya dibentuk bagi memenuhi keperluan
individu kanak-kanak autistik termasuklah pendidikan terancang. Di Amerika syarikat,
program intervensi dijalankan melalui kerjasama di antara agensi seperti perkhidmatan
dan bantuan teknologi, perkhidmatan jururawat sekolah, latihan dan kaunseling ibu
bapa, perkhidmatan pemakanan nutrisi, program kebudayaan dan kesenian, terapi cara
kerja dan terapi bahasa dan pertuturan.
Intervensi awal juga dapat memberi peluang kanak-kanak belajar kemahiran asas.
Kanak-kanak berpeluang untuk belajar kemahiran asas dan memenuhi keperluan
dalam bidang-bidang kemahiran sosial, kemahiran urus diri, komunikasi dan
pengurusan tingkah laku. Di Malaysia, program intervensi kanak-kanak autism
dilaksanakan melalui program pra sekolah. Terlebih dahulu bagi memastikan mereka
bersedia untuk ditempatkan dalam Tahun satu. Di sini, kemahiran urus diri dan
pengurusan tingkah laku diutamakan selain pengenalan kepada asas mata pelajaran
bahasa Melayu, Agama dan Moral, dan Matematik. Di samping itu, guru perlu
mempunyai pengetahuan yang luas supaya dapat melaksanakan pengajaran dan
pembelajaran yang berkesan. Selain itu, kemahiran mengurus tingkah laku akan dapat
membantu guru mengawal dan membentuk tingkah laku muridnya.
4.0 ISU DAN CABARAN
Persoalan besar yang menghantui kanak-kanak berkeperluan khas adalah
kesediaan seluruh masyarakat menerima anugerah Tuhan dengan rasa bersyukur,
tidak merasa malu, mendiskriminasikan kanak-kanak istimewa dan yang penting adalah

25. ibu bapa melaksanakan tanggungjawab seperti yang dilakukan pada kanak-kanak
normal.
Banyak kajian lepas mengenai penerimaan ibu bapa kepada kanak-kanak
istimewa mendapati tidak semua ibu bapa dapat menerima kehadiran anak istimewa
(Belgrave 1991; Heinmann & Shontz 1992; Linkowski & Dunn 1994 dalam Mohd.
Sharani 2004). Menurut Li, Moore & Dennis (1998), stigma sosial dan diskriminasi yang
dilemparkan ke atas ibu bapa yang mempunyai anak istimewa seperti suatu sempadan
yang menghalang ibu bapa menerima anak mereka. Manakala Nancy (1999) dalam
Mohd. Sharani (2004) menyatakan bahawa stigma negatif yang dileparkan oleh
masyarakat menyebabkan ibu bapa menjadi takut menerima kenyataan bahawa
mereka adalah ibu ataupun bapa kepada kanak-kanak berkeperluan khas. Olshansky
(1992) dalam Mohd. Sharani (2004) menyatakan bahawa perasaan ibu bapa yang
memiliki kanak-kanak berkeperluan khas merasa tidak mampu melakukan apa-apa
demi kesejahteraan anak itu.
Reaksi negatif yang ditunjukkan oleh ibu bapa kanak-kanak berkeperluan khas
berhubung kait dengan tahap kehilangan kewibawaan identiti ( Whaley & Wong 1991
dalam Mohd. Sharani 2004). Menurut Mohd. Sharani (2004) faktor-faktor seperti
terkejut, tidak percaya, hiba, marah, kecewa dan penafian banyak menjejaskan reaksi
penerimaan ibu bapa yang mendapat kanak-kanak berkeperluan khas. Tidak kurang
disebabkan oleh ketakutan pada penolakan sosial dan ketakutan hidup bersendirian
(Prado 1991).

26. Jumlah kanak-kanak istimewa yang ada dalam sekolah negara Malaysia pada
tahun 1999 adalah seramai 11, 861 orang iaitu 8557 orang di sekolah rendah dan 3304
orang di sekolah menengah. Menurut Mohd. Sharani (2004) cabaran-cabaran yang
dihadapai bagi memastikan kanak-kanak istimewa mempunyai akses dan menikmati
peluang pendidikan yang sama dengan kanak-kanak biasa adalah seperti berikut:
i. Peraturan-peraturan pendidikan (Pendidikan Khas 1997) perlu disemak semula
bagi memastikan tiada wujud apa-apa sekatan kepada kanak-kanak istimewa.
ii. Program atau rancangan yang komprehensif dan berterusan perlu diwujudkan
supaya sampai kepada semua ibu bapa yang mempunyai anak-anak istimewa
supaya mereka mendapat maklumat dan kesedaran serta bersedia menghantar
anak-anak mereka ke sekolah.
iii. Kemudahan-kemudahan tempat belajar diperbanyakkan, diperlengkap dan
diperluaskan bagi memudahkan ibu bapa kanak-kanak istimewa menikmati
kemudahan pendidikan.
iv. Mekanisme yang mantap perlu diwujudkan bagi memastikan setiap kanak-kanak
istimewa dapat didaftarkan.
Pendekatan pendidikan inklusif kepada kanak-kanak berkeperluan khas
melibatkan usah mendidik kanak-kanak istimewa di sekolah dan kelas biasa oleh guru-
guru biasa. Pendekatan ini membolehkan kanak-kanak istimewa bergaul dan
mengambil bahagian dalam aktiviti-aktiviti pembelajaran serta kehidupan sekolah
dengan lebih berkesan dan bermakna. Menurut Mohd. Sharani (2004) berdasarkan
falsafah itu, diharapkan objektif-objektif di bawah dapat dipenuhi:

27. i. Supaya pelajar-pelajar khas dapat mengambil bahagian dalam aktiviti-aktiviti
pendidikan, sosial dan kerjaya.
ii. Supaya pelajar-pelajar khas dapat berkembang menjadi individu yang
mempunyai keyakinan diri.
iii. Supaya pelajar-pelajar khas dapat pendidikan yang sama seperti pelajar-pelajar
biasa yang lain.
iv. Supaya tugas mendidik dan mengajar pelajar-pelajar ini dapat dipikul bersama
oleh semua guru serta masyarakat yang lain.
5.0 PENUTUP
Tidak siapa boleh melawan takdir yang telah ditentukan oleh Tuhan atas
kejadian yang berlaku di muka bumi ini. Setiap insan yang dilahirkan inginkan diri dalam
keadaan sempurna dari segi fizikal, mental, emosi dan sosial. Justeru, terdapat insan
yang dikategorikan sebagai insan istimewa atau berkeperluan khas kerana cacat deria
lihat dan dengar, pertuturan, fizikal, mental dan emosi. Pertumbuhan dan
perkembangan kanak-kanak berkeperluan khas tidak semua mengikuti norma
pertumbuhan dan perkembangan kanak-kanak normal.
Masyarakat hendaklah memahami kanak-kanak istimewa bahawa mereka
mempunyai impian dan cita-cita untuk bergiat aktif dalam kehidupan sosial, ekonomi
dan politik selepas mereka meninggalkan bangku sekolah (Mohd. Sharani 2004).

28. Hajah Hasnah (1988) menegaskan bahawa tanda-tanda awal yang mungkin
terdapat pada anak-anak perlu diambil berat dan membawa berjumpa pakar perubatan
bagi mengetahui mengesan sebarang kekurangan pada kanak-kanak. Keprihatinan ibu
bapa terhadap anak-anak mereka akan dapat mengurangkan beban yang ditanggung
dan memberi semangat kepada kanak-kanak yang tergolong kanak-kanak berkeperluan
khas untuk terus hidup. Oleh itu, masyarakat khususnya ibu bapa perlu mendapatkan
nasihat, pengetahuan dan bantuan supaya kanak-kanak khas dapat dibimbing dengan
sempurna.

29. BIBLIOGRAFI
Abd. Rahim Talib .2006. Pengenalan Pendidikan Kanak-Kanak Masalah Pembelajaran.
Kuala Lumpur. MeteorDoc. Sdn. Bhd.
Abu Bakar Nordin & Ikhsan Othman .2003. Falsafah Pendidikan dan Kurikulum. Kuala
Lumpur. Quantum Books.
Chua Tee Tee & Koh Boh Boon. 1992. Pendidikan Khas Dan Pemulihan. Kuala
Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka.
Garciulo R.M .2003. Special Education in Contemporary Society: An Introduction to
Exceptionality. United State. Wadsworth Thomson Learning.
Hajah Hasnah Udin. 1988. Bimbingan Kanak-Kanak Luar Biasa. Kuala Lumpur. Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Hajah Hasnah Udin & Hajah Aishah Hj. Jaafar .1992. Bimbingan Kanak-Kanak Luar
Biasa. Kuala Lumpur: DBP/Kementerian Pelajaran Malaysia.
Jamila K.A Mohamad .2005. Pendidikan Khas Untuk Kanak-Kanak Istimewa. Kuala
Lumpur. PTS Publiction & Distributions Sdn. Bhd.
Li, Moore & Dennis. 1998. Acceptance of Disability and Its Correlates. Journal of Social
Psychology, 138(1), 13-26.

30. Messe .2001.HBS1103 Modul Pengenalan Pendidikan Kanak-Kanak Masalah
Pembelajaran. Universiti Terbuka Malaysia.
Mohamad Aman & Kasim Abd. Majid .2003. Asuhan dan Pendidikan Awal Kanak-
Kanak ( Tingkatan 4). Selangor. Aras Mega (M) Sdn. Bhd.
Mohd. Salleh Lebar. 1999. Masalah Pengajaran dan Pembelajaran Kanak-Kanak
Berkeperluan Khas Dalam Pendengaran. Serdang. Universiti Putera Malaysia.
Mohd. Sharani Ahmad. 2004. Mengurus Kanak-Kanak Yang Susah Belajar. Kuala
Lumpur. PTS Publications & Distributors Sdn. Bhd.
Prado, D.F .1991. A Guide and Handbooks for Parents of Mentally Retarded Children.
Illinois. Charles C Thompson.
Ross .1993. HBS1103 Modul Pengenalan Pendidikan Kanak-Kanak Masalah
Pembelajaran. Universiti Terbuka Malaysia.
Sandra F. Rief. 2008. Bagaimana Mendekati dan Mendidik Kanak-Kanak ADD/ADHD
(Terjemahaan PTS Publications). Kuala Lumpur. Institut Terjemahan Negara
Malaysia Berhad.
Sheila Devaraj & Samsilah Roslan. 2006. Apa itu Disleksia. Kuala Lumpur. PTS
Profesional Publishing Sdn. Bhd.
Wikipedia Ensiklopedia Bebas .2009. Sekolah Pendidikan Khas Diperoleh pada 9
Oktober daripada http://ms.wikipedia.org/wiki/Pendidikan_khas
Zamri Mahamod .2009. Posiding Seminar Pendidikan Khas. Bangi. Fakulti Pendidikan
Universiti Kebangsaan Malaysia.

31. Zarin Ismail, Safani Bari & Soo Boon Seng .2004. Integrasi Sosial Murid Berkeperluan
Khas Bermasalah Pendengaran dan Program Inklusif . Kuala Lumpur. Dewan
Bahasa dan Pustaka
Zulkiply Yaakob. 2009. Pendidikan Khas Pra Sekolah Diperolehi pada 9 Oktober
2009 daripada http://zulprasekolah.blogspot.com
Zuly .2009. Program Untuk Pelajar Berkeperluan Khas Diperolehi pada 9 Oktober
2009 daripada http://www.scribd.com/doc/14853835/Bab-9-Program-Untuk-
Pelajar-Berkeperluan-Khas
Rosalwani Che Soh. 2006. Jangan malu ada anak Sindrom Down. Diperolehi pada
Oktober 2009 daripada http://www.kdsf.org.my/html/Utusan%20Malaysia%
20Online%20-%20Muka%20Hadapan.htm