1. TEMA 8: A PRIMEIRA
GUERRA MUNDIAL E A
REVOLUCIÓN RUSA
1. Europa a comezos do século XX
2. O camiño cara a Primeira Guerra Mundial
3. As fases do conflito bélico (1914-1918)
4. As consecuencias da guerra
5. A caída do Imperio tsarista en Rusia
6. A Revolución bolxevique e a guerra civil
7. A URSS de Stalin
SILVIA FERNÁNDEZ FREIRÍA

2. 1. EUROPA A COMEZOS DO SÉCULO
XX
1.1. As estencias da democracia.
- Consolidación dos sistemas políticos constitucionais e
parlamentarios
- Inglaterra e Francia avanzan cara un sistema democrático
(leis sociais)
- O Imperio alemán: sistema parlamentario autoritario (gran
poder do executivo, do kaiser, e cunha certa
democratización (Austro-Hungría
- Sur de Europa: sistema democrático pero dominados polo
fraude electoral e o caciquismo
1.2. O mantemento de réximes autoritarios.
- Vellos imperios multinacionais
- Imperio austrohúngaro:
1. Certas reformas pero dominio, poder, do emperador
(certas liberdades, sufraxio restrinxido)
2. Sometemento dos pobos eslavos
- Imperio ruso:
1. Poder absoluto do emperador
2. Fracaso dos intentos e reforma
- Imperio turco:
1. En descomposición pero dominaba algúns territorios en
Europa
2. Tibia modernización
1.3. A “Paz Armada”.
- Alteración do vello equilibrio europeo pola
puxanza económica e política de Alemaña
- Weltpolitik de Guillerme II
- Formación da Tripla Alianza: Alemaña,
Austria-Hungría e Italia
- Francia, gran inimiga de Alemaña (problema
de Alsacia e Lorena)
- Triplo Acordo: inimigos de Alemaña, Grancia
Rusia e Gran Bretaña
- Alianzas militares

5. 2. O CAMIÑO CARA A PRIMEIRA
GUERRA MUNDIAL
2.1. As causas da guerra.
- Inmperialismo
- Nacionalismo
- Crises prebélicas:
1. Crises coloniais de Marrocos
2. Conflito dos Balcáns: Anexión de Bosnia-Hercegovina ao Imperio Austro-Húngaro. Dúas guerras
balcánicas
2.2. O estallido da guerra.
- Asasinato de herdeiro do Imperio austrohúngaro, Francisco Fernando e a súa muller en Saraeivo,
1908
- Ultimatum de Austria a Serbia
- Rusia declara a guerra a Austria e moviliza as tropas
- Alemaña declara a guerra a Rusia e Francia
- Gran Bretaña declara a guerra a Alemaña, e Austria, cando esta invade Bélxica
- Italia mantívose neutral

7. 3. AS FASES DO CONFLITO BÉLICO (1914-1918)
3.4. Un novo tipo de conflito.
- Mobilización de gran cantidade de recursos económicos e
humanos (Economía de guerra)
- Novo tipo de armamentos que elevaron as baixas humanas
1. Ametralladora
2. Desarrollo total de artillería
3. Aviación
- Primeiros bombardeos polas cidades
- Gas mostaza, lanzallamas
1. Submarino
- Destrución de pobos, gábricas, colleitas, etc.
- Consecuencias da guerra na retagarda
1. Reconversión das industrias en función da guerra
2. Necesidade de préstamos
3. Traballo feminino
- Propaganda
3.1. A guerra de movementos.
- Fronte occidental:
1. Ataque alemán por Bélxica e Luxemburgo
2. Batalla do Marne: Detense o ataque alemán
- Fronte oriental:
1. Éxito alemán na batalla de Tannemberg
2. Fracaso austrohúngaro en Servia
3.2. A guerra de trincheiras.
- Inmobilización das frontes
- Novos aliados na guerra:
1. Turquía: a favor dos imperios centrais
2. Italia: entra a favor do Triplo Acordo, Entente
3. Bulgaria: entra a favor da Triple Alianza
4. Romanía: entra a favor do Triple Entente
- Batalla de Verdún
- Batalla de Somme
- Guerra con grande custo humano
3.3. A crise de 1917 e a fin da guerra.
1. Triunfa a Revolución Rusa bolxevique: Tratado de Brest-Litovsk
(1918)
2. Entrada de EE.UU. Na I Guerra Mundial
- Na fronte oriental: derrota aos austríacos e os seus aliados que
firman a paz
1. Fronte occidental: derrota de Alemaña na II Batalla do Marne por
exércitos franceses, ingleses e EE.UU.
2. Revoltas internas en Austria e Alemaña
- Final da guerra o 11 de novembro de 1918, abdicación do
emperador alemán Guillerme II
- Proclamación da República de Weimar

9. 4. AS CONSECUENCIAS DA GUERRA
4.1. Os tratados de paz.
- Conferencia de París (1919)
- Asisten todos os países en guerra, pero deciden só os
vencedores
- O fracaso dos 14 puntos de Wilson
- Tratado de Versalles (potencias vencedoras de
Alemaña):
1. Culpabilidade de Alemaña
2. Pagamento de fortes reparacións económicas
3. Desarmamento e desmantelamento alemón
4. Cesión de territorios ao Oeste e Leste de Alemaña
(Alsacia e Lorena) e tamén a favor de Polonia
dividindo Alemaña en dous, corredor Polaco.
5. Perda das colonias alemás
6. O diktat = nacionalismo revanchista
- Os outros tratados (Saint-Germain, Trianon, Neuilly e
Sèvres)
4.2. O novo mapa de Europa.
- Profunda remodelación de Europa
- Imperio turco:
1. Desaparece case na súa totalidade en Europa
reducíndose a actual Turquía. Formación de
protectorados en antigos territorios asiáticos de
Turquía por Francia e Inglaterra (Iraq, Siria, Líbano e
Palestina)
- Imperio austrohúngaro:
1. Desaparece o Imperio. Xorde Austria e Hungría (dúas
repúblicas). Prohíbese a unión de Austria e Alemaña. Aparece
Checoslovaquia que colle imperios de Austria e Hungría. Tamén
se forma Iugoslavia baixo o dominio de Serbia
- Imperio ruso:
1. Desaparece o imperio. Obxetivo das potencias occidentais: illar
a nova Rusia Revolucionaria. Aparece a Gran Polonia a costa do
Imperio Ruso. Gran Romanía aparece a costa do Imperio
Austríaco e de Rusia. Aparición dos Estados Bálticos: Estonia,
Letonia e Lituania
4.3. As consecuencias sociais e económicas
- Soldados mortos (10 millóns), víctimas civís
- Problema dos orfos, viúvos, feridos
- Perdas materiais: aumento da débeda pública polos préstamos
- Gran inflación
- Beneficio temporal dos países neutrais
- EE.UU.: gran beneficiado da guerra. Principal prestamista dos
países europeos
4.4. A Sociedade de Nacións.
- SDN -> Un dos 14 puntos do presidente Wilson
- Problemas:
1. A pesar de ser proposta por EUA, esta mantense á marxe
2. Non está a URSS
• Paulatina retirada de países como Alemaña e Italia

12. 5. A CAÍDA DO IPERIO TSARISTA
EN RUSIA
5.1. O imperio dos tsares.
- Réxime autocrático dos tsares
Unha economía atrasada.
- A agricultura: principal actividade económica
- Medios de produción en mans dos terratenentes
- Maioría de poboación eran campesiños nunhas
condicións de vida case feudais
- Un tímido proceso de industrialización concentrado
nalgunhas zonas en torno a Moscova, San Petesburgo
e a zona dos Urais
- Xurdimento dun numeroso proletariado
- Burguesía escasa
As forzas políticas.
- O Partido Constitucional Demócrata, ou kadet
(burgueses)
- O Partido Socialrevolucionario (campesiños)
- O Partido Socialdemócrata de Rusia (marxista e
obreiro)
1. Divídese e saen dous partidos políticos
• Menxeviques (maioritario): Defendían a necesidade de
establecer alianzas cos partidos burgueses para acabar
co tsarismo
• Bolxeviques (minoritario): Defendían unha revolución
obreira. Líder, Lenin.

13. 5.2. A REVOLUCIÓN DE 1905
- Derrota rusa frente Xapón
- Produce un gran descontento da poboación e tamén se
produce unha manifestación pacífica
- Domingo Sanguento
- Aparición dos soviets (asembleas de campesiños,
obreitos e soldados)
- Resultados da unión de 1905:
1. Eleccións por sufraxio universal ao Parlamento
(Duma)
2. Promesa de reforma agraria
3. Pouco despois o tsar clausura o Duma
5.3. A Revolución burguesa de Febreiro de 1917.
- Entrada de Rusia na I Guerra Mundial
- Derrotas militares
- Aumentou a fame na poboación
- Pedindo a retirada da guerra
- Afin do tsarismo
- Tsar indefendible incluso polas clases burguesas
- Manifestación en Petrogrado
- Proclamación da República, formación dun goberno
provisional que ten como obxetivo a instauración
dunha democracia parlamentaria
5.4. O goberno provisional.
- Continúa coa guerra
- Aumenta o descontento popular
- Prodúcese unha dualidade de poderes; O goberno
provisional e os soviets
- Aumenta a influencia dos bolxeviques nos soviets
- Prodúcense as famosas Teses de Abril de Lenin
1. Derrocamento do goberno provisional pola forza
2. Formación dun goberno de soviets
3. Paz con Alemaña
4. Repartir as terras entre os campesiños
5. Cesión das fábricas dos obreiros
6. Nacionalización da banca
7. Recoñecemento das nacionalidades do Imperio

15. 6. A REVOLUCIÓN BOLXEVIQUE E
A GUERRA CIVIL
6.3. A formación da URSS.
- Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas
- Mediante a Constitución de 1924
- Institucións:
1. Soviets Supremos
2. Presidium
3. Consello de Comisarios do Pobo
- Monopolio do poder do PCUS e o PCUS é un partido
centralizado e xerarquizado
- Comité Central de Secretariado Xeral
- Ditadura do proletariado = Sistema totalitario (Unión de
partido e de Estado)
6.1. A Revolución obreira de Outubro de 1917.
- Toma do Palacio de Inverno en San Petesburgo
(importancia da Garda Roxa)
- Fórmase o goberno obreiro donde preside Lenin
- Figuras: Trotski e Stalin
- Expropiación das terras que se reparten entre os
campesiños
- Control das fábricas polos comités obreiros
- Tratado de Brest-Litovsk
- Fanse eleccións para a Asemblea Constituínte
- Disolución da Asemblea Constituínte: fin ao pluralismo
político
6.2. A guerra civil (1918-1921)
- Exército Branco (apoiados por franceses, británicos,
xaponeses, norteamericanos)
- Exército Roxo (exército bolxevique, Trotski)
- Escasez de alimentos
- Represalias políticas (fusilamento do Tsar e a súa familia)
- Triunfo do exército Roxo, 1921
- Endurecemento do réxime soviético
- Formación do Partido Comunista Ruso que ostenta o
monopolio de poder
- Formación dunha policía contrarrevolucionaria secreta
(Tcheka)
- Política económica: comunismo de guerra
- Nacionalización da industria e colectivización das terras
dos campesiños

17. 7. A URSS DE STALIN
7.3. O socialismo nun só país.
- Obxetivo fundamental: Convertir a URSS nunha
gran potencia comercial
- Economía planificada e drixida polo Estado
- Características:
1. Plans quinquenais
2. Gosplán
- Colectivización total da economía e a prohibición
da propiedade privada
1. Colectivización forzosa da economía
2. Koljós
3. Sovjós
- Desenvolvemento industrial baseado na industria
pesada, na produción de enerxía e na construción de
infraestruturas
1. Atraso da agricultura
2. Descoido da produción de bens de consumo
- Rápida industrialización e crecemento económico
7.1. A pugna polo poder.
- 1924: morte de Lenin = Enfrontamento dentro do
partido comunista
- Enfrontamentos entre os partidarios da
colectivización de toda a economía e os partidarios
da NEP
- Enfrontamento entre Trotski e Stalin
1. Trotski: Exportación da revolución cara a outros
países
2. Stalin: Socialismo nun só país
- Stalin é nombrado Secretario Xeral do PCUS e
eliminación dos opositores (Trotski)
7.2. A ditadura Stalinista.
- Ditadura persoal (Stalinismo)
- Partido controlado totalmente por Stalin
- Necesidade de pertenza ao partido para ocupar
calquera cargo
- O culto á personalidade
- Dura represión (Gulag)
- Procesos de Moscova

18. LENIN TROTSKI