Presentatie 'Het politiek in de politiek' van Arnaud Pinxteren. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Een zoektocht naar participatie en directe democratie is de drijfveer van veel politieke experimenten. Van lokale burgerlijsten over het Bürgerdialog in Ostbelgien of het federale We need to talk dat zich over partijfinanciering boog tot de Conferentie over de toekomst van Europa.
Burgerpanels moeten het politieke in de politiek brengen.
Zo eenvoudig als “de burger vertelt, de politiek voert uit” is het in de realiteit van burgerpanels echter niet. Technische experten, inhoudelijk adviseurs en procesbegeleiders staan zowel politici als burgers bij.
Arnaud Pinxteren (1977) deed als econoom onderzoek naar openbare en sociale economie. Hij was al betrokken bij Amnesty International en de hulp aan mensen zonder papieren. Sinds 2003 is hij politiek actief bij Ecolo. In 2018 legde hij de eed af als schepen van het Jonge kind, Burgerparticipatie en Stadsvernieuwing in de stad Brussel. Vanuit die functie is hij politiek verantwoordelijk voor het project FaireBXLSamen.
4. Waarom?
Stad Brussel wil inzetten op burgerparticipatie door het beleid meer
zichtbaar, begrijpbaar te maken en de kwaliteit ervan te verhogen.
Stad Brussel wil aan een diversiteit aan burgers de middelen geven
om zich in te zetten en bij te dragen aan de ontwikkeling van hun Stad
of wijk.
Om deze doelstellingen te bereiken heeft de Stad onder meer de
Wijkraden opgericht en stelt de Stad burgerpanels samen.
5. Burgerpanels in Stad Brussel
1.Wijkraden: samengesteld uit 17 gelote burgers
en lokale verenigingen, werking voor
onbepaalde duur
2.Burgerpanels: voor specifieke projecten
Voorbeelden: stuurgroep aanleg tram, aanleg
openbare ruimte Stalingrad of open jury ,
focusgroep communicatie
Beide vormen van burgerpanels zijn gericht op
het mobilseren van burgerexpertise
7. Wat is een wijkraad?
De Wijkraad is een gedecentraliseerde plek voor ontmoetingen,
overleg, expressie en beraadslaging.
Doel: de toegang tot de participatieve democratie voor alle inwoners of
gebruikers van een wijk aanmoedigen en faciliteren en aan te zetten tot
een actief, rechtstreeks burgerschap dat aanknoopt bij het dagelijks
leven.
8. Wie zetelt in een wijkraad?
minder dan 50.000 inwoners in de wijk:
• 11 inwoners van de wijk, aangeduid door middel van loting
• 6 wijkverenigingen
meer dan 50.000 inwoners in de wijk:
• 17 inwoners van de wijk aangeduid door loting
• 8 wijkverenigingen
NB : De inwoners worden vergoed
9. Wat doet de wijkraad?
De wijkraad heeft als missie adviezen uit te brengen en
voorstellen te doen in de vorm van aanbevelingen aan het
stadsbestuur.
Deze missie kan op drie verschillende manieren worden
uitgevoerd:
• Via een rol van raadpleging/samenwerking bij de toewijzing
van de burgerbegroting;
• In het kader van het overleg waarin hij advies over
stadsprojecten geeft.
• Door het uitbrengen van initiatiefadviezen
10. Burgerpanels
• Samengesteld uit burgers en
verenigingen
• Aangeduid door loting of op
kandidatuur
• Voor bepaalde duur en voor
een specifiek project
12. Focusgroep communicatie
Samenstelling
Loting, 18 leden, inwoners
Rol
Advies verlenen over de communicatie materiaal van nieuw
circulatieplan GoodMove
Resultaat
Eenvoudiger taalgebruik op affiches, bredere verspreiding
13. Stalingrad
Samenstelling
4 verenigingen, 6 handelaars, 6 burgers
Rol
Advies verlenen over de heraanleg van de Stalingradlaan
Resultaat
Duidelijke keuze voor vergroening van de wijk, verbreden van de voetpaden,
meer verkeersveiligheid, maar verdeeldheid over een mogelijk stukje
voetgangerszone/parkings
14. Aanlegstudie tram NOH
Samenstelling:
8 burgers: 6 burgers die op het tracé wonen, 2 burgers die in de wijk wonen.
Aanstelling via methode uit de sociocratie (élection sans candidat)
Rol
Expertise van het terrein aanbrengen m.b.t parkeerplaatsen, de toekomstige
tramhaltes, de leveringszones voor handelaars
Resultaat
Tramhaltes en leveringszones worden aangepast aan de noden
15. GoodMove Haren
Samenstelling:
Wijkraad Haren (11 gelote burgers + 6 vereningen)
Rol:
Overleg over het circulatieschema van de wijk door het opsommen van voor-
en nadelen van het gepresenteerde plan
Resultaat
De input wordt technisch verwerkt. Het plan wordt bijgestuurd, opnieuw
voorgesteld en gevalideerd vooraleer het aan alle inwoners wordt
gepresenteerd
16. Impactstudie tram NOH
Samenstelling
2 verenigingen, 2 handelaars, 4 burgers
Rol
Terreinexpertise aanbrengen in de stuurgroep + gelijkwaardige stem in het
bepalen van de keuze van het tracé van de tramlijn
Resultaat
Een compromis tracé dat door geen van de leden van de stuurgroep als
dusdanig naar voor werd geschoven
17. Open jury Bockstael
Samenstelling
2 scholen, 2 verenigingen, 3 burgers, 3 handelaars
Rol
Deelnemen aan een open jury, meebeslissen over het studiebureau dat zal
weerhouden worden
Resultaat
Burgers brengen hun prioriteiten m.b.t de heraanleg in kaart en krijgen een
stem om samen met de andere actoren het studiebureau te kiezen
18. Hoe beantwoorden burgerpanels en wijkraden aan de
vooropgestelde doelstellingen?
Loting: diversiteit aan
meningen
Verplichting om
projecten eenvoudig uit
te leggen: vormingen,
informatie, vulgarisering
Kennis van het terrein
van burgers wordt
gevaloriseerd
Verhoging van de
kwaliteit van de
projecten
19. Bedenkingen
Wijkraden: lang proces, moeilijk om op lange termijn vrijwilligers te mobiliseren,
loting vraagt tijd
Burgerpanels: ad hoc, afgestemd op project
Direct contact en begeleiding noodzakelijk! (vraagt tijd en energie)
Naast burgerpanels, ook nood aan een
bredere informatie via andere tools
Bijvoorbeeld: online platform en Babbeleir
Voordelen: minder intens, meer verschillende meningen,
validatie van wat in kleine groep besproken werd