Erindi flutt á Alþjóðlega netöryggisdaginn 11.2. 2014

1. Stafræn borgaravitund:
Hvernig eflum við hana í skólastarfi?
Sólveig Jakobsdóttir, dósent
Háskóla Íslands, Menntavísindasviði, soljak@hi.is
Kynning á málþingi Heimilis og skóla o.fl. aðila á
Alþjóðlega netöryggisdaginn
11. febrúar 2014

2. Tæknivæðing skóla og samfélags
3 megin bylgjur
• Einkatölvurnar, 1983+
• Internetið, 1990-92+
• Fartækni, (1994), ~2012+?

3. Internetið – frumkvöðlar!
• Ísmennt: Íslenska menntanetið –
kennarar@ismennt.is
• Frumkvöðlar – tengsl t.d. í Kidlink, Jason
verkefninu, European School Project ...
• Nú eTwinning: Í nóvember
272 skólar, 765 meðlimir, 77 verkefni í gangi, 345
verkefnum lokið
• Margir kennarar – spútnikk!!

5. Möguleikar og áskoranir
• Áhugi – óendanlegir möguleikar – hægt að
opna skólastofuna, tengjast!
• Hræðsla – m.a. hættur, aðgengi að efni og
einstaklingum
• Í USA í kjölfarið mikil áhersla á
AUP‘s = Acceptable Use Policies

6. Villtir netverjar í nýju vestri?

7. Netöryggi!

8. Borgaravitund í lýðræðisþjóðfélagi
• Vitund fólks um hvað það merkir að vera
samfélagsþegn eða borgari með þeim
lýðréttindum, skyldum og ábyrgð sem því
fylgir og endurspeglast í daglegu lífi þess
með virkri þátttöku í samfélaginu (Sigrún
Aðalbjarnardóttir, bls. 13, 2011).

9. Borgaravitund dæmi (Sigrún, frh.)
• Hefðbundið: kjósa, ganga í stjórnmálaflokk
• Útvíkkað: bein þátttaka í samfélaginu t.d.
sjálfboðaliðastörf, félagsstörf, þátttaka í
hreyfingum til að vernda umhverfi, stuðla
að mannréttindum
• Gildi: réttlæti og ábyrgð, mannréttindi og
jöfnuður, kærleikur og umburðarlyndi

10. Stefna og námskrá á Íslandi
• Netríkið Ísland 2008
• Ný námskrá: Grunnþættir menntunar m.a.
læsi í nýjum skilningi
sjálfbærni
heilbrigði og velferð
lýðræði og mannréttindi
jafnrétti
sköpun

11. UNESCO
• Þættir endurspegla áherslur UNESCO í
menntun, sbr. skýrslur um stefnumótun og
hæfniviðmið á sviði UT fyrir kennara
• Sýn um að sjálfbær efnahagsleg þróun
þjóða byggi á færni fólks í notkun tækni,
hæfni til þess til að leysa vandamál og að
skapa nýja þekkingu

12. Digital citizenship
stafræn borgaravitund?
• Oehler, J. B. (2010). Digital community - digital
citizen.
• Ribble, M. (2011). Digital citizenship in schools.
• Alberta Education School Technology Branch.
(2012). Digital citizenship policy development
guide. http://education.alberta.ca/admin/technology/research.aspx
• Oehler (2013). Opið netnámskeið (MOOC)
http://www.jasonohler.com/wordpressii/

13. Alberta Education School
Technology Branch
• Vilja tengja betur saman nám sem fer fram
í og utan skóla og nýta tæknina
• Leggja meiri áherslu á stafræna
borgaravitund fremur en boð/bönn (AUP‘s)
• Kynna hugtök og hugmyndir, skorkort og
leiðarvísi um þróun á þessu sviði í skólum

14. Virða og vernda sjálfa(n) sig
Vellíðan, velferð, hagsæld (digital well-being)
• Öryggi: Varúðarráðstafanir á netinu
• Réttindi og ábyrgð, frelsi á netinu
• Heilsa, heilbrigði, vellíðan: Líkamleg og
andleg

15. Veröldin (á www?):
í sátt við sjálfa(n)...
og
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:21_-
_Le_Monde.jpg

16. Virða og vernda aðra
- samskipti (digital interactions)
• Samskipti, upplýsingamiðlun
• Siðferði: Hegðun, hvað er gert á netinu
• Aðgengi: Samfélagsþátttaka

17. Miskunnsamir netverjar
photo by Fergal Mac Eoinin on Flickr

18. Virða og vernda höfundarrétt og
aðrar eignir
undirbúningur (Digital Preparedness)
• Lög: Ábyrgð tengd notkun netsins
• Læsi: Kennsla og nám í tækni og nýtingu
hennar
• Verslun/viðskipti: Kaup og sala á neti

19. Viðbótaráherslur
• Skýið (cloud computing)
• BYOD (bring your own device)

20. Lítill heimur, tengdur heimur
Gerum netið betra, saman

21. Stuðlað að stafrænni
borgaravitund
• Dæmi úr íslenskum skólum
• Elínborg Siggeirsdóttir, Hörðuvallaskóla