สไลด์ประกอบการบรรยายที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแก่น

1. ปรัชญาภาษา
โสรัจจ หงศลดารมภ ภาควิชาปรัชญา คณะอักษรศาสตร
จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย

2. การบรรยายที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณรา
ชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแกน
วันอาทิตยที่ 28 กุมภาพันธ พ.ศ. 2559

3. ปรัชญาภาษาคืออะไร?

4. สําคัญอยางไร?

5. มีประโยชนอยางไรบาง?

6. หัวขอสําคัญๆของปรัชญาภาษา

7. คําถามสําคัญๆของปรัชญาภาษา
• การมีความหมายเปนไปไดอยางไร?
• ความหมายคืออะไร?
• สวนประกอบตางๆของภาษามีความหมายไดอยางไร?
• ภาษากับความคิดสัมพันธกันอยางไร?
• องคประกอบของความหมายของภาษาอยูที่คําหรือประโยค?
• "ประโยค" (sentence) "ประพจน (proposition) กับ "สถานะของเรื่อง" (state of affairs)
แตกตางกันอยางไร?

8. การมีความหมายเปนไปไดอยางไร?
• อะไรคือความแตกตางระหวางเสียงที่ไมมีความหมาย กับเสียงที่มีความหมาย?
(หรือรอยขีดบนกระดาษ)
• ใหลิงพิมพดีดไปเปนหมื่นๆป แลวไดบทกวีของเชคสเปยรออกมา
• เอาหอยทากจุมนํ้าหมึก แลวปลอยใหเดินบนกระดาษ ปรากฏเขียนออกมาเปนตัวหนังสือ
"ฉันรักเธอ"
• บนภูเขา มีควัน
• บนหอคอยที่กําแพงไกลออกไป ม◌ีควัน

9. ความหมายคืออะไร
• เปนปญหาที่ยากที่สุดปญหาหนึ่งในปรัชญา
• ความหมายเปนนามธรรม
• ทฤษฎีตางๆ

10. สวนประกอบตางๆของภาษา

11. คําบรรยายเจาะจงตัว (DEFINITE DESCRIPTION)
• "กษัตริยอังกฤษองคปจจุบัน"
• "กษัตริยฝรั่งเศสองคปจจุบัน"
• "ผูหญิงคนที่ถือแกวมารตินี่"
• อะไรคือความหมายของคําบรรยายเจาะจงตัว?
• "กษัตริยฝรั่งเศสองคปจจุบันหัวลาน"
• ทฤษฎีของไมนอง
• "ภูเขาทองทําดวยทอง"

12. ทฤษฎีของรัสเซล
• "มีเพียงหนึ่งสิ่งและหนึ่งสิ่งเทานั้น และสิ่งนั้นคือกษัตริยฝรั่งเศสองคปจจุบัน"

13. ทฤษฎีของสตรอสัน
• ขอความ "กษัตริยฝรั่งเศสองคปจจุบันหัวลาน"
ตองมีการรับไวกอนวามีกษัตริยฝรั่งเศสองคปจจุบันจริงๆ แตถาไมมี
เงื่อนไขที่ทําใหปขอความเปนจริงหรือเท็จ ก็ไมเกิดขึ้น

14. ทฤษฎีของดอนเนลลัน
• Referential Use "กษัตริยฝรั่งศสองคปจจุบัน" แลวชี้ไปที่คนๆหนึ่ง
• Attributive Use ตามแบบของรัสเซลกับไมนอง

15. ชื่อเฉพาะ (วิสามานยนาม)

16. ทฤษฎีของมิลล
• ชื่อเฉพาะระบุถึงตัวเจาของชื่อโดยตรง

17. ทฤษฎีของเฟรเก และปริศนาของเฟรเก
• ดาวประกายพรึก คือดาวพระศุกร
• ดาวประกายพรึกคือดาวสุกใสที่ขึ้นในตอนเชา
• ดาวประจําเมือง คือดาวพระศุกร
• ดังนั้น ดาวประจําเมืองคือดาวสุกใสที่ขึ้นในตอนเชา
• ซึ่งไมใช เพราะดาวประจําเมืองคือดาวสุกใสที่ขึ้นในตอนเย็น

19. ซุปเปอรแมน
• โลอิส เลน เชื่อวาคลารคเคนทไมใชซุปเปอรแมน
• ซุปเปอรแมน = คลารคเคนท (เปนคนเดียวกัน ประโยคนี้ระบุเอกลักษณของสิ่งเดียวกัน
ดังนั้นจึงเปนประโยคจริงเชิงตรรก หรือจริงโดยเนื้อหา)
• แตเมื่อเอา "ซุปเปอรแมน" ไปแทนที่ "คลารคเคนท" ในประโยคแรกจะไดวา
• โลอิส เลน เชื่อวาซุปเปอรแมนไมใชซุปเปอรแมน"
• ซึ่งเปนเท็จแนนอน
• ปญหาคือ มันเปนไปไดอยางไร?

21. คําตอบของเฟรเก
• ชื่อ "ดาวประกายพรึก" หรือ "ดาวประจําเมือง" ระบุถึงดาวศุกรได โดยผาน 'sense'
ของแตละชื่อ 'sense' คือความหมาย

22. ทฤษฎีของรัสเซล
• ชื่อเฉพาะคือคําบรรยายเจาะจงตัวแบบยอ
• "พระเจาอเล็กซานเดอรมหาราช" = ลูกศิษยของอาริสโตเติลผูพิชิตจักรวรรดิเปอรเซีย

23. ทฤษฎีของคริปคี
• ความหมายของชื่อเฉพาะคือ "ตัวชี้แข็ง" (rigid designator)
• ตัวชี้แข็งไดแกชื่อของวัตถุเดียวกันในโลกที่เปนไปไดทั้งหมดที่วัตถุนั้นมีอยู
• The statement 'Hesperus = Phosphorus' is necessarily true a posteriori!