οι δρόμοι μας, οδοί γνώσης (η εργασία)

1ο Γυμνάσιο Ναυπάκτου Εργασία Περιβαλλοντικής αγωγής ''Οι δρόμοι μας, οδοί γνώσης''

Α. ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΟΔΩΝΥΜΙΩΝ ΤΗΣ
ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ
Ανατρέχοντας στην ιστορία των δρόμων της πόλης μας, ερευνήσαμε τα πρακτικά του Δήμου
Ναυπάκτου και διαπιστώσαμε ότι μέχρι το 1960 λίγοι δρόμοι στη Ναύπακτο ήταν
ασφαλτοστρωμένοι, χωρίς πολλές φορές ονόματα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πρακτικές
δυσκολίες, αφού οι άνθρωποι δεν ήξεραν ακριβώς σε ποιο δρόμο κατοικούσαν. Η μόνη περιοχή που
είχε οδωνύμια, ήταν το σημερινό κέντρο της πόλης.
Το 1960 κατόπιν διαταγής του Υπουργείου εσωτερικών, το Δημοτικό Συμβούλιο Ναυπάκτου
αποφάσισε με την 139/31 Αυγούστου 1960 για την ονοματοδοσία 104 οδών και 8 πλατειών.
Ενώ μια δεύτερη μαζική ονοματοδοσία πραγματοποιήθηκε επί Δημαρχίας Νικολάου Ρέππα με την
17/27 Ιανουαρίου 1993 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, κατά την οποία ονοματίστηκαν άλλοι
110 δρόμοι.
Β. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΟΔΩΝΥΜΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΖΩΗ ΚΑΙ Ο
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΘΕΣΙΑ & ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΑ
ΤΩΝ ΟΔΩΝ
Από την εποχή της ρωμαϊκής Εγνατίας οδού μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί πολλοί δρόμοι που
συνδέουν τόπους μεταξύ τους και βοηθούν στην επικοινωνία των ανθρώπων.
Παλιότερα, οι δρόμοι δεν είχαν ονόματα, το μέγεθος των πόλεων ήταν μικρό και οι κάτοικοι δεν
είχαν πρακτικά προβλήματα αφού γνωρίζονταν όλοι μεταξύ τους.
Μεταγενέστερα, με την ανάπτυξη των πόλεων (εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού) οι δρόμοι
άρχισαν να παίρνουν ονόματα κυρίως από τοπωνύμια (όπως η σημερινή οδός Θέρμου ή Αμφίσσης)
κ. λ. π.
Με το πέρασμα των χρόνων, βλέπουμε οδωνυμικά που αναφέρονται σε σπουδαία πρόσωπα από το
χώρο της Πολιτικής, της Επιστήμης, των Καλών Τεχνών κ.α.
Έτσι η ονοματοθεσία των δρόμων δεν εξυπηρετεί πλέον, μόνο πρακτικούς σκοπούς όπως ο
προσανατολισμός των ανθρώπων, αλλά και ιστορικούς, κοινωνικούς και ηθικοπλαστικούς, αφού
έτσι δινόταν η δυνατότητα απόδοσης τιμής σε ένδοξους νεκρούς ή ένδοξες πράξεις.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, την εποχή της μετανάστευσης, της αστυφιλίας ή της προσφυγιάς,
βλέπουμε πολλούς δρόμους να παίρνουν το όνομα των ιδιαίτερων πατρίδων ηρώων ή τόπων
μετανάστευσης.
Γι΄ αυτό το λόγο οι διευθύνσεις μας είναι Τζαβέλα, Μπότσαρη και όχι διασταύρωση 5ης Λεωφόρου
και 42ης οδού, όσο κι αν το δεύτερο θα ήταν πιο πρακτικό και δεν θα χρειαζόταν, ίσως, αποφάσεις
Δημοτικού Συμβουλίου.
Έτσι, είτε μιλάμε για ιστορικές στιγμές είτε για εθνικές καταστροφές ή κοινωνικές ανακατατάξεις,
όλα τα ιστορικά γεγονότα έχουν την απεικόνισή τους στην καθημερινή μας ζωή μέσα από τα
ονόματα των δρόμων.
Πολλές φορές οι δρόμοι μετονομάζονται, όπως η "Μεσολογγίου"
μετονομάσθηκε σε "Γ. Αθανασιάδη Νόβα", από το όνομα του
Ναυπάκτιου πολιτικού και λογοτέχνη. Ο σκοπός είναι, όχι μόνο
να τιμήσουμε κάποια πρόσωπα που έπαιξαν ρόλο στην ιστορία
του τόπου μας, αλλά να εισάγουμε και την νεώτερη ιστορία στην
καθημερινότητά μας.
Πολλές φορές βέβαια, η παλαιότερη χρήση των ονομάτων των

δρόμων ή των πλατειών είναι ισχυρότερη από την πιο πρόσφατη επίσημη ονομασία, παρά το γεγονός
ότι οι μετονομασίες μπορεί να έχουν ιστορικό περιεχόμενο ή συμβολική αξία που πιθανόν να μην
έχουν οι αρχικές ονομασίες.
Όμως σ' αυτή την περίπτωση η παρακάτω πινακίδα που θα δούμε, πιο πολύ συγχέει τα πράγμα παρά
τα ξεκαθαρίζει. Έχει μετονομασθεί η Μεσολογγίου σε Γ. Αθανασιάδη Νόβα ή δεν έχει.
Για τα ονόματα των δρόμων αποφασίζει το Δημοτικό Συμβούλιο. Μερικές φορές η πρόταση για
ονομασία ή μετονομασία γίνεται ύστερα από σχετικό αίτημα των κατοίκων με τη συγκέντρωση
υπογραφών.
Στη συνέχεια το κάθε μέλος του Δημ. Συμβουλίου εκφράζει την αποψή του και στο τέλος γίνεται
φανερή ψηφοφορία, όπως στη Βουλή. Αν στην καλύτερη περίπτωση υπάρξει ομοφωνία, τότε η
διαδικασία προχωρά ταχύτερα. Αν όμως υπάρχουν διαφωνίες, μπορεί να καθυστερήσει ακόμη και να
ματαιωθεί η απόφαση.
Πολλές φορές η διαδικασία επιλογής ονομάτων των οδών, ευθύνεται για την παρουσία ή την
απουσία επωνύμων και ιστορικών γεγονότων. Όμως σε κάθε περίπτωση η ονοματοθεσία των
δρόμων, που πλέον έχει γίνει θεσμός στην ελληνική πραγματικότητα, είναι επιφορτισμένος με την
συντήρηση της ιστορικής μας μνήμης είτε πρόκειται για τοπική είτε για εθνική μνήμη.
Γ. Η ΣΧΕΣΗ ΟΝΟΜΑΤΟΘΕΣΙΑΣ
ΜΕ ΤΗ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΔΟΥ Ή ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ
Η Λεωφόρος Ίλαρχου Κώστα Τζαβέλλα, στη Ναύπακτο είναι ένας πάρα πολύ γνωστός κεντρικός
δρόμος. Είναι ο δρόμος των παρελάσεων που γίνονται στη Ναύπακτο για να τιμήσουμε τους αγώνες
των προγόνων μας. Το όνομα δεν είναι καθόλου τυχαίο, ο Ίλαρχος Κώστας Τζαβέλας ήταν ένας
ήρωας που έπεσε κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, υπερασπιζόμενος τα ιδανικά της πατρίδας μας.
Έτσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το όνομα συνδέεται άμεσα με τη σπουδαιότητα του δρόμου
ή της πλατείας.
Βέβαια πάντα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, κοτζάμ Εθνικός
ποιητής ο Σολωμός εμείς του αφιερώσαμε ένα μικρό στενάκι.
Άντε Διονυσάκο και πολύ σου πάει!
Η πάροδος Διονυσίου Σολωμού ενώνει την οδό Νότη
Μπότσαρη με την Λεωφόρο Ιλάρχου Κ. Τζαβέλλα.
Δ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΜΕ ΤΑ ΟΔΩΝΥΜΙΚΑ
Υπάρχουν πολλά επαγγέλματα που συνδέονται με τις οδωνυμίες. Για παράδειγμα ο ταχυδρόμος, ή οι
διανομείς της σύγχρονης εποχής (curriers), θα ήταν αδύνατο να παραδώσουν στους παραλήπτες τις
επιστολές. Ακόμα οι Δημόσιες υπηρεσίες (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΔΕΥΑΝ) δε θα μπορούσαν να
επικοινωνήσουν με τους καταναλωτές. Οι οδοκαθαριστές, θα συναντούσαν μεγάλες δυσκολίες, στην
εκτέλεση της εργασίας τους. Επίσης οι οδηγοί των Ταξί δε θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους
πελάτες τους στον προορισμό τους.

Ε. ΡΩΤΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΣ ΜΑΣ
Πολλά και σημαντικά στοιχεία αντλήσαμε από τις απαντήσεις που μας έδωσαν οι κάτοικοι της
Ναυπάκτου, οι οποίοι με μεγάλη διάθεση δέχθηκαν τις ερωτήσεις μας για να μας "δείξουν" τις
γνώσεις τους.
Πιο κάτω θα σας παραθέσουμε ένα δείγμα της εργασίας μας, αναλύοντας τα στοιχεία που
συγκεντρώσαμε, θα σας παρουσιάσουμε τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά μας.
Τι ρωτήσαμε:
 Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την ιστορία της πόλης μας και γιατί;
 Γνωρίζετε γιατί η περιοχή Βαρναράχη της Ναυπάκτου ονομάστηκε έτσι;
 Τι γνωρίζετε για το όνομα της οδού που μένετε;
 Ποιοι, νομίζετε, πως δίνουν τα ονόματα στις οδούς;
 Για ποιους λόγους δίνονται ονόματα στις οδούς;
 Θα θέλατε να δώσετε στην οδό που μένετε ένα άλλο όνομα και με ποιο
κριτήριο θα το κάνατε αυτό;
 Κάποιες οδοί δεν είναι γνωστές σε όλους, κάποιες όμως είναι. Γιατί συμβαίνει αυτό;
 Δίνονται στις ξένες χώρες ονόματα στις οδούς;
Συμπεράσματα
Μέσα από τις απαντήσεις των συμπολιτών μας που ρωτήσαμε διαπιστώσαμε τα εξής:
1. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι πρέπει να γνωρίζουμε την ιστορία του τόπου μας χωρίς όμως
να το αιτιολογούν.
2. Επίσης η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων δεν γνώριζε πως η περιοχή της
Ναυπάκτου "Βαρναράχη" ή του Βρανά η ράχη, είναι ο πευκόφυτος λόφος όπου βρίσκεται το
υδραγωγείο της πόλης μας (δεξαμενή) ανατολικά της εβραιόλακκας και σχετίζεται με το
όνομα κάποιου κατοίκου της περιοχής που ονομαζόταν Βρανάς, κατά την εποχή της
τουρκοκρατίας.
3. Οι μισοί γνώριζαν να μας δώσουν κάποιες -έστω και ελάχιστες- πληροφορίες που αφορούσαν
στο πρόσωπο, στο ιστορικό γεγονός ή στον τόπο που αναγραφόταν στις πινακίδες της οδού
που έμεναν, ενώ άλλοι τόσοι δεν ήξεραν απολύτως τίποτε!
4. Το 1/3 των ερωτηθέντων γνώριζε το ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης στην ονοματοδοσία
των οδών, χωρίς όμως να γνωρίζει και τις διαδικασίες που απαιτούνται.
5. Οι περισσότεροι απάντησαν πως λόγοι πρακτικοί επιβάλλουν την ονομασία στις οδούς, ενώ
ένα μικρό ποσοστό μας είπαν πως για ιστορικούς λόγους και για να τιμήσουμε τους ήρωές
μας δίνονται ονόματα στις οδούς.
6. Η πλειοψηφία δεν ήθελε να δώσει άλλο όνομα στην οδό που κατοικεί για λόγους
συναισθηματικούς. Όσοι ήθελαν να δώσουν άλλο όνομα προτιμούσαν ανθρώπους των
γραμμάτων και των τεχνών, αλλά και ποιητών και καλλιτεχνών, ιδιαίτερα του Μίκη
Θεοδωράκη.
7. Η μειοψηφία δε γνώριζε τι να απαντήσει ενώ η πλειοψηφία ανέφερε πως η θέση, το μέγεθος,
η σημαντικότητα του ιστορικού γεγονός ή του πρόσωπου με το οποίο μπορεί να συνδέεται η
οδός είναι λόγοι που μπορούν να την κάνουν περισσότερο γνωστή από κάποια άλλη.
8. Και τέλος οι περισσότεροι υπέθεταν ότι και στις άλλες χώρες δίνονται ονόματα στις οδούς,
αλλά όχι σε μεγάλη έκταση επειδή δεν έχουν ήρωες για να τιμήσουν και γι' αυτό αντί
ονομάτων οι δρόμοι διακρίνονται με αριθμούς.

Σχόλια:
Μέσα από τις απαντήσεις είδαμε πως οι γνώσεις των προσώπων που ρωτήσαμε ήταν πάρα πολύ
φτωχές. Υπήρξαν και απαντήσεις αφελείς και ασαφείς όπως και δυσκολία στην τεκμηρίωση των
απαντήσεων. Επίσης ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε το γεγονός πως οι μισοί περίπου συμπολίτες μας,
δεν ήταν σε θέση να δώσουν πληροφορίες για τα ονόματα των δρόμων που κατοικούσαν! Κάποιοι
ενδιαφέρθηκαν να μάθουν και άλλοι δεν εκδήλωσαν την ίδια διάθεση.
Τελικά καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως οι περισσότεροι συμπολίτες μας, διέθεταν κάποιες
στοιχειώδεις γνώσεις για τα οδωνυμικά της πόλης, οι οποίες όμως ήταν αποσπασματικές και
ασαφείς.
ΣΤ. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΟΔΩΝΥΜΙΩΝ
Από την 1η κατηγοριοποίηση των οδωνυμιών με τα οποία ασχοληθήκαμε παρατηρήσαμε ότι τα
ονόματα προσώπων υπερτερούν αριθμητικά όπως είχαμε ορίσει στην αρχική μας υπόθεση. Άλλωστε
τα πρόσωπα είναι αυτά που γράφουν ιστορία μέσα από τη δράση τους, που άλλοτε έχει θετικές και
άλλοτε αρνητικές συνέπειες.

Από το δεύτερο γράφημα παρατηρούμε πως πρόσωπα με πολιτικοστρατιωτική δράση και
προσφορά υπερτερούν, γεγονός που δείχνει τους πολιτικούς και εθνικούς αγώνες που
έδωσαν οι πρόγονοί μας για να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα τα αγαθά της δημοκρατίας της
ανεξαρτησίας και της ευημερίας, χωρίς, βέβαια, να παραγνωρίζεται και η προσφορά των
υπολοίπων.
Αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό που καταλαμβάνουν οι ευεργέτες και οι δωρητές στα
οδωνυμικά, στους οποίους οφείλουμε μεγάλο μέρος των υποδομών της πόλης μας. Η
συντριπτική πλειοψηφία των ευεργετών μας προέρχεται από τη μεγάλη κοινότητα των
ξενιτεμένων Ναυπακτίων.
Επίσης μεγάλο είναι το ποσοστό των οδωνυμικών που είναι αφιερωμένα σε πρόσωπα που
προέρχονται από τον εκκλησιαστικό χώρο. Αυτό συμβαίνει επειδή η Ναύπακτος έχει
διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο από πολύ ενωρίς (300 μ.χ.) στα εκκλησιαστικά πράγματα.
Ας μην παραβλέπουμε το γεγονός, πως πολλές φορές τα όρια προσφοράς ενός προσώπου δεν
περιορίζονται σε ένα τομέα αλλά διατρέχουν πολλούς τομείς της ανθρώπινης
δραστηριότητας.
Στο τρίτο γράφημα παρατηρούμε σε ποιες ιστορικές περιόδους εντάσσεται το υλικό μας. Τα
περισσότερα ονόματα προέρχονται από τα αρχαία χρόνια της ελληνικής ιστορίας. Γι' αυτό μάλλον
ευθύνεται ο μεγάλος αριθμός ονομάτων από την αρχαία μυθολογία. Υπάρχει όμως η τάση για
στροφή προς την νεότερη και σύγχρονη ιστορία. Μια συμπεριφορά που αιτιολογείται από το γεγονός
ότι η ιστορία μας των νεότερων χρόνων είναι πιο ζωντανή στη μνήμη μας, είτε πρόκειται για τοπική
είτε για εθνική μνήμη.

Στο τελευταίο γράφημα που αναφέρεται σε πρόσωπα, αξίζει να σημειωθεί ότι το 93% των ονομάτων
ανήκει σε άνδρες, ενώ μόνο το 7% σε γυναίκες και μάλιστα, αυτό το πολύ χαμηλό ποσοστό αφορά
γυναικεία πρόσωπα από την Ελληνική μυθολογία.
Ανάδειξη των προτύπων συμπεριφοράς
Εξαγωγή Συμπερασμάτων
Η Ναύπακτος διαθέτει λίγα οδωνύμια για το μέγεθός της. Μεγάλα οικιστικά συγκροτήματα, όπως η
συνοικία της Παλαιοπαναγιάς, δεν διαθέτει επαρκή ονοματοδοσία οδών.
Τα τοπικά πρότυπα συμπεριφοράς, δηλαδή η τοπική συλλογική μνήμη υπερτερεί των εθνικών
προτύπων. Αυτό φαίνεται από τα οδωνυμικά που αναφέρονται σε τοπικούς ήρωες και είναι πάρα
πολλά.
Για να ανιχνεύσουμε το τρόπο που λειτουργεί η ιστορική μνήμη στα ονόματα των δρόμων, δεν αρκεί
μόνο η παρουσία και η συχνότητα των ονομάτων. Σημαντικές είναι και οι απουσίες και οι σιωπές,
όπως ονόματα οδών από την εποχή της εθνικής αντίστασης ή της δικτατορίας του 1967.
Τα πρόσωπα κυριαρχούν στα οδωνύμια της Ναυπάκτου, βλέπουμε μια προσωποποίηση των
προτύπων συμπεριφοράς.
Επίσης, διαπιστώσαμε ότι δεν έχουμε επαρκή παρουσία οδωνυμίων που να σχετίζονται με όλες τις
ομάδες του πληθυσμού της Ναυπάκτου; Όπως δηλ. αυτό το εκπληκτικό οδωνύμιο ΄΄Ξενιτεμένων
Ναυπακτίων΄΄, που το λες και σου 'ρχεται ένας κόμπος, θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε και κάποιο
οδωνύμιο και στους ''Μικρασιάτες πρόσφυγες'' , αλλά και σε άλλες ομάδες συμπολιτών μας.
Λίγη φαντασία χρειάζεται, πολύ συναίσθημα και κυρίως, πλουραλισμός!!!!
Ζ. ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΜΑΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΟ ΧΘΕΣ!.......
ΑΝΥΤΗΣ - ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗ ΝΟΒΑ - ΑΓΕΛΑΟΥ - ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ -
ΒΑΡΔΑΚΟΥΛΑ - ΚΟΖΩΝΗ - ΚΑΠΟΡΔΕΛΛΗ - ΚΑΛΥΔΩΝΟΣ - ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ
ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ - ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ - ΚΟΤΙΝΗ - ΚΑΘΟΔΟΥ ΔΩΡΙΕΩΝ -
ΠΟΣΕΙΔΩΝΟΣ - ΚΑΡΑΚΟΥΛΑΚΗ ΛΕΩΝΙΔΑ - ΗΦΑΙΣΤΟΥ - ΘΕΡΜΟΥ -

ΚΟΡΥΔΑΛΕΩΣ - ΛΑΟΥΡΔΕΚΗ ΣΩΤΗΡΗ ΣΜΗΝΑΓΟΥ - ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ -
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ - ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΩΝ ΝΑΥΠΑΚΤΙΩΝ - ΜΕΝΑΙΧΜΟΥ - ΕΘΝΙΚΗΣ
ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗΣ - ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ – ΑΙΤΩΛΙΚΗΣ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑΣ - ΜΠΟΤΣΑΡΑΙΩΝ
- ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ - ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ - ΚΛΕΟΝΙΚΟΥ - ΉΡΑΣ - ΜΕΓΑΛΟΥ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ - ΑΡΕΩΣ - ΜΑΝΑΣΣΗ - ΦΑΛΥΣΙΟΥ - ΠΡΑΝΤΟΥΝΑ ΧΡΗΣΤΟΥ –
ΣΟΥΛΙΟΥ – ΑΠΟΚΑΥΚΟΥ - ΚΟΣΜΑ ΑΙΤΩΛΟΥ - ΜΕΛΑ ΣΠΥΡΟΥ -
ΑΝΕΜΟΓΙΑΝΝΗ - ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ - ΔΩΔΩΝΗΣ - ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑΣ -
ΔΗΙΑΝΕΙΡΑΣ - ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - ΖΑΛΟΓΓΟΥ - ΚΑΛΥΔΩΝΟΣ - ΛΗΤΟΥΣ - ΆΡΕΩΣ
Πριν αρχίσουμε να μαθαίνουμε την ιστορία που κρύβουν τα ονόματα των δρόμων της πόλης μας,
περπατήσαμε στις γειτονιές της. Παρατηρήσαμε, σχολιάσαμε, γελάσαμε, αστειευτήκαμε,
φωτογραφίσαμε και συλλέξαμε διάφορα στοιχεία ξεκινώντας πρώτα, απ΄ το σημείο ανάρτησης των
πινακίδων και τον τρόπο αναγραφής των ονομάτων.
Οι πινακίδες συνήθως, είναι αναρτημένες σε κατάλληλο ύψος ώστε να είναι
ευδιάκριτες.
Στην οδό Τολμίδου όμως η πινακίδα είναι αναρτημένη σε ύψος 1,5 μέτρων.
Ο καημένος ο Κος Τολμίδης, ο Αθηναίος στρατηγός ο οποίος, το 454 π.χ.
κατέλαβε τη Ναύπακτο και την υποχρέωσε να ενταχθεί στην Αθηναϊκή
συμμαχία, τιμωρήθηκε και από την υγρασία της περιοχής, που οξείδωσε
την πινακίδα και με μεγάλη δυσκολία διακρίνεται.
Σε κάθε δρόμο, σε κάθε γωνία πρέπει να υπάρχει μια πινακίδα.
Μια εικόνα χίλιες λέξεις.
Σας ενημερώνουμε ότι βρισκόμαστε στην οδό Επαμεινώνδα
Αρβανίτη, ομογενή της Αμερικής και ευεργέτη. Ο οποίος
παραχώρησε το σπίτι του για να χτισθεί παράρτημα του
Νοσοκομείου Ναυπάκτου. Βέβαια δεν χρειάστηκε κι έτσι το ακίνητο περιήλθε στην κατοχή της
μονής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου Βομβοκούς, όπως όριζε ο ευεργέτης.
Σε κάθε πινακίδα αναγράφεται το όνομα του δρόμου. Δεν είναι όμως όλες οι πινακίδες ίδιες. Το
υλικό που είναι κατασκευασμένες είναι ένα λεπτό φύλλο τσίγκου (κράμα ψευδαργύρου δηλ.). Οι πιο
πρόσφατες πινακίδες είναι κατασκευασμένες από αλουμίνιο. Το σχήμα τους είναι ορθογώνιο
παραλληλόγραμμο με διαστάσεις 50Χ30 ή 40Χ25.
Το χρώμα των πινακίδων ποικίλει στις αποχρώσεις του μπλε ως φόντο και τα γράμματα είναι
άσπρα, ελληνικά ή ελληνικά και λατινικά.
Πάντα όμως τα χρώματα των πινακίδων πρέπει να είναι έντονα και διακριτικά για να είναι εμφανή
από όλους.
Οι παρακάτω πινακίδες μάλλον χρειάζονται αντικατάσταση.

Τα ονόματα των πινακίδων είναι ορθογραφημένα, γραμμένα σωστά και πάντα με τον ίδιο τρόπο.
Στην περίπτωση του κυρίου Ιωάννη Καναβού όμως, με ένα ''ν'' όπως είναι το σωστό, δεν συμβαίνει
αυτό. Επιτέλους ας αποφασίσουν πως γράφεται.
Και εν πάση περιπτώσει δεν επιτρέπεται σε ένα απόγονο αυτοκρατορικής οικογενείας του Βυζαντίου
να στριμώχνεται μεταξύ πινακίδων σήμανσης, κουτιών security alarm και πινακίδας κρεπερί.
Ανεπίτρεπτο!
Ο Διόνυσος, γιος του θεού Δία, σημαντική θεότητα του αρχαιοελληνικού
πανθέου, αντιπροσωπεύει ''το πνεύμα της ενέργειας και της μεταμορφωτικής
δύναμης'' γεμάτο πονηριά, εξαπάτηση και στρατηγικές που υποδεικνύουν,
είτε τη θεϊκή σοφία, είτε το αρχέτυπο του Κατεργάρη.
Ο Διονύσιος, δεν γνωρίζουμε ποιός είναι.
Να 'ναι ο Σιορ Διονύσιος ή Νιόνιος (ένας από τους χαρακτήρες
του καραγκιόζη).
Να 'ναι ο Διονύσης Σαββόπουλος, ποιός ξέρει;
Όχι για άλλο λόγο, απλώς χάρισε το όνομά του σε ένα οικόπεδο στη Ναύπακτο.
Του πιο σπουδαίου ευεργέτη της πόλης μας, του Δημητρίου Παπαχαραλάμπους του αφιερώσαμε
αυτή την πλατεία, που έχει φορτωμένη πάνω της τη μισή ΔΕΗ.

Ο Κλεόνικος ο Ναυπάκτιος πολιτικός της αρχαιότητας, περιστοιχισμένος από αναρριχητικά φυτά.
Υπάρχει ποικιλία στις πινακίδες, δεν μπορείτε να πείτε. Αυτή είναι κατά παραγγελία! Έχει το
νούμερο 8!
Η φωτογραφία που βλέπετε, δεν είναι αποτέλεσμα collage, και οι δύο
πινακίδες βρίσκονται στον ίδιο τοίχο. Εσείς έχετε το δικαίωμα της
επιλογής!
Η επικόλληση αυτοκόλλητων ετικετών προσβλητικού ποδοσφαιρικού περιεχομένου, έχει πάρει
ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Θα τις δούμε ακόμη και σε πινακίδες σήμανσης αλλά και σε φωτεινούς
σηματοδότες. Εκτός από το να χάσει κάποιος ξένος το δρόμο στην πόλη μας, είναι και επικίνδυνο,
μπορεί να χάσει και τη ζωή του!
Αν το καταλάβαιναν οι νεαροί που επιδίδονται σ' αυτό το ''σπορ'' θα το σταματούσαν οπωσδήποτε.

Στην 1η φωτογραφία ο κορυφαίος ποιητής της αρχαιότητας, Ησίοδος.
Του αφιερώσαμε, και πολύ καλά κάναμε, την ομώνυμη πλατεία.
Στη 2η φωτογραφία ο George Clooney στην πλατεία Ησιόδου,
προσπαθεί να μοιάσει του οικοδεσπότη.

Έτσι οι δρόμοι άρχισαν να μας οδηγούν στη…........γνώση!
ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ – ΦΑΛΥΣΙΟΥ - ΑΝΥΤΗΣ
Ο Ασκληπιός ήταν θεός της ιατρικής και της υγείας,
Το Ασκληπιείο της Ναυπάκτου, αρχαίο ιερό
αφιερωμένο στον θεό της υγείας, βρίσκεται στο
ανατολικό άκρο του λόφου Τσουκάρι, κοντά στην
πηγή του Κεφαλόβρυσου, σε περιοχή εκτός των τειχών
της αρχαίας πόλης. Ήταν ήδη ερειπωμένο την εποχή
του περιηγητή Παυσανία, ο οποίος παραθέτει μία
παράδοση για την ίδρυση του ιερού από έναν ιδιώτη,
με το όνομα Φαλύσιος, που έπασχε από μία ασθένεια
των ματιών. Σύμφωνα με την αφήγηση του Παυσανία
ο Ασκληπιός έστειλε την ποιήτρια Ανύτη με μία σφραγισμένη πινακίδα στο Φαλύσιο και τον
παρακίνησε να τη διαβάσει. Ο Φαλύσιος αφαιρώντας τη σφραγίδα και προσπαθώντας να διαβάσει
θεραπεύτηκε εντελώς και ως ένδειξη ευγνωμοσύνης έδωσε στην Ανύτη 2.000 χρυσούς στατήρες και
ίδρυσε μετά από αυτό το ιερό του θεού.
Η θέση του ιερού ταυτίστηκε για πρώτη φορά από τον Weil το 1879. Σήμερα από το ιερό σώζεται
ένα άνδηρο, διαστάσεων 15 Χ 12 μ. περίπου, διαμορφωμένο στο βράχο και ένας αδρά λειασμένος
φυσικός βράχος, ύψους 3,5 μ. περίπου, ο οποίος είχε χρησιμοποιηθεί ως τοίχωμα για την αναγραφή
επιγραφών. Από τις επιγραφές αυτές, αρχικά τουλάχιστον 8, διακρίνονται με δυσκολία ελάχιστα
γράμματα. Ενεπίγραφοι λίθοι από το χώρο του ιερού είχαν από παλαιά χρησιμοποιηθεί ως δομικό
υλικό από κατοίκους της περιοχής.
ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗ – ΝΟΒΑ ΓΕΩΡΓΊ ΟΥ (1893 – 1987)
Ο Γεώργιος Αθανασιάδης – Νόβας σπούδασε στη Νομική Αθηνών
και ασχολήθηκε με την δημοσιογραφία και τη δικηγορία. Υπήρξε
βουλευτής της Αιτωλοακαρνανίας και διετέλεσε πολλές φορές
υπουργός.
Παράλληλα με την πολιτική του σταδιοδρομία δεν έπαψε να
ασχολείται με την λογοτεχνία. Έγραψε ποιήματα και πεζά έργα. Όλα
τα έργα του είναι εμπνευσμένα από τη φύση, την ελληνική
παράδοση, από την επαρχία και από τον τόπο καταγωγής του, τη
Ναύπακτο, για την οποία έγραψε το έργο «Αγάπη στον Έπαχτο». Στο
χώρο της λογοτεχνίας δραστηριοποιήθηκε με το ψευδώνυμο
«Γεώργιος Αθάνας». Απεβίωσε το 1987 σε μεγάλη ηλικία.
ΜΕΝΑΙΧΜΟΥ
Ο Μέναιχμος υπήρξε σημαντικός γεωμέτρης της Αρχαίας Ελλάδας κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα. Ήταν
γεννημένος το 375 π.Χ. στην Προποντίδα.
Αρχικά μαθήτευσε κοντά στον Εύδοξο και αργότερα στην Ακαδημία του Πλάτωνα στην Αθήνα, με
τον οποίο μάλιστα συνδεόταν φιλικά. Αργότερα έγινε ένας από τους σημαντικότερους καθηγητές της
ακαδημίας. Υπήρξε δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα μαθηματικά. Θεωρείται ο πρώτος που
ανακάλυψε και ξεχώρισε τα τρία είδη των κωνικών τομών (έλλειψη, παραβολή, υπερβολή), ενώ

ασχολήθηκε και με το Δήλιον πρόβλημα. Εκτός αυτών ασχολήθηκε με την αστρονομία και θεωρείται
πρόδρομος του Ερατοσθένους.
Ο Μέναιχμος υπήρξε δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου
ΠΡΑΝΤΟΥΝΑ ΧΡΗΣΤΟΥ
Ο μακεδονομάχος Χρήστος Πραντούνας γεννήθηκε στα Λεχαινά το 1873. Ως
ανθυπίλαρχος έλαβε μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα, με το ψευδώνυμο Καπετάν
Καψάλης, για να τιμήσει τον Μεσολογγίτη προπάππο του Χρήστο Καψάλη.
Διετέλεσε αρχηγός της περιφέρειας Γευγελή και Δοϊράνης. Σκοτώθηκε στις 28
Απριλίου 1906 σε ενέδρα Βουλγάρων κομιτατζήδων στη λίμνη των Γιαννιτσών,
όπου είχε μεταβεί με τους άνδρες του για την ενίσχυση των ελληνικών δυνάμεων.
ΡΗΓΑ ΠΑΝΟΥ
Ο Πάνος Ρήγας ήταν Ναυπάκτιος υπολοχαγός της πολεμικής αεροπορίας , ο οποίος σκοτώθηκε
στον πόλεμο κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία το 1922.
Σύμφωνα με τα αρχεία της Πολεμικής Αεροπορίας, η Ελληνική Αεροπορία (παρά την πενιχρότητα
των μέσων) συμμετείχε ενεργά στις επιχειρήσεις με τέσσερις μοίρες, αναπτύσσοντας, από το 1919
μέχρι το τέλος του 1922, πολύπλευρη δράση με αναγνωρίσεις, φωτογραφήσεις, πολυβολισμούς και
βομβαρδισμούς, ενώ δεν έλειψαν και οι αερομαχίες. Ξεχωριστή θέση κατείχαν οι αποστολές
βομβαρδισμού της Κιουτάχειας και του Εσκί Σεχήρ ενώ αξιομνημόνευτη είναι η αερομαχία 12ης
Ιουλίου 1922. Για την “Μεγάλη Ιδέα”, λοιπόν, έπεσε ο Π. Ρήγας μαζί με άλλους 23 αεροπόρους.
Κατ’ άλλους, σύμφωνα με τα τηρούμενα αρχεία του Ελληνικού Επιτελείου Στρατού και στο ατομικό
Δελτίο Απώλειας, ο Ρήγας Παναγιώτης του Ιωάννου από την Αράχωβα Ναυπακτίας, ανθυπασπιστής
του ιππικού, φέρεται ως εξαφανισθείς κατά την Μικρασιατική εκστρατεία 1919-1922.
ΙΝΤΖΕ ΙΩΑΝΝΗ (Τέλη 18ου
- αρχές 19ου
αιώνα)
Ως δήμαρχος του τέως Δήμου Ναυπακτίδας προσέφερε θετικές υπηρεσίες στην πόλη της
Ναυπάκτου. Το 1892 εκλέχθηκε βουλευτής Ναυπακτίας. Τα στοιχεία για την ζωή και την
δραστηριότητά του είναι πολύ περιορισμένα.
ΑΓΕΛΑΟΥ ΤΟΥ ΝΑΥΠΑΚΤΙΟΥ
Ναυπάκτιος πολιτικός και στρατιωτικός, πήρε μέρος στον Συμμαχικό Πόλεμο
(220-217 π.Χ.) και συνέβαλε στη συνομολόγηση της ειρήνης της Ναυπάκτου.
Στο συνέδριο που συνεκλήθη το 217 π.Χ. στην πόλη συνέστησε πρώτος

σύνεση και ενότητα Μακεδόνων και λοιπών Ελλήνων εναντίον των «νεφών από τη Δύση»,
εννοώντας τους Ρωμαίους, και γι' αυτή τη φράση είναι κυρίως γνωστός. Εξελέγη δυο φορές
στρατηγός των Αιτωλών».
ΛΟΚΡΩΝ
Η Λοκρίδα (Λοκρίς) είναι περιοχή της Στερεάς Ελλάδας η οποία στην αρχαιότητα χωριζόταν σε δύο
περιοχές. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, στα δυτικά ήταν η Οζολία Λοκρίδα, που εκτεινόταν στους
σημερινούς νομούς Φωκίδας και Αιτωλοακαρνανίας κατά μήκος του Κορινθιακού κόλπου. Στα
ανατολικά βρισκόταν η Οπουντία Λοκρίδα, στη σημερινή περιοχή της επαρχίας Λοκρίδας του νομού
Φθιώτιδας, απέναντι από την Εύβοια. Γεωγραφικά οι δύο λοκρικές επικράτειες χωρίζονταν από τη
Φωκίδα και τη Δωρίδα.
Κάτοικοί της Λοκρίδας ήταν οι Λοκροί, αρχαίο ελληνικό φύλο. Η ονομασία προήλθε από τον Λοκρό
που θεωρείται ο γενάρχης της Λοκρικής φυλής, και ήταν γιος του
Φύσκου (Ηροδ. 2, 947), ή του Αμφικτίονος (Σχολ. Πινδ. 09, 96 C).
Μερικά από τα ονόματα των πόλεων των Λοκρών, προέρχονται από
μυθολογικά πρόσωπα που είχαν σχέση με τον Λοκρό (Οπούς, Κύνος,
Φύσκος).
Οι δυτικοί Λοκροί ανήκαν στην ίδια εθνική και πολιτισμική ομάδα με
τους ανατολικούς Λοκρούς. Σύμφωνα με τις ανασκαφικές μαρτυρίες, ο
εποικισμός της Λοκρίδας, άρχισε την Πρωτοελλαδική Εποχή,
κορυφώθηκε στους κλασικούς χρόνους, ενώ υποχώρησε σταδιακά τη
ρωμαϊκή περίοδο.
Επιφανής ήρωάς τους υπήρξε ο Αίας ο Λοκρός, που έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο ως
επικεφαλής των Λοκρών.
ΑΙΤΩΛΙΚΗΣ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
Η Αιτωλική Συμπολιτεία αποτέλεσε ένα ομοσπονδιακό
κράτος της αρχαίας Ελλάδας, το οποίο δημιουργήθηκε
από τη σύναψη πολιτικής και στρατιωτικής συμμαχίας
των πόλεων-κρατών της Αιτωλίας στην κεντρική
Ελλάδα. Κύρια χαρακτηριστικά της ήταν η Ισοπολιτεία
και η ταυτόχρονη Αυτονομία των μελών της. Η
δημιουργία της πιστεύεται πως έλαβε χώρα το 370 π.Χ.
και σκοπός της ήταν άσκηση αντιπολίτευσης στη
Μακεδονία και στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Το 290 π.Χ.
προσάρτησε τους Δελφούς και συνέχισε να επεκτείνεται
εδαφικά. Μέχρι το τέλος του 3ου αιώνα π.Χ. ήλεγχε το
σύνολο της κεντρικής Ελλάδας εκτός της Αττικής. Στο
απόγειο της ακμής της, περιελάμβανε εδαφικά τη Λοκρίδα, τη Μαλίδα, τους Δόλοπες, μέρος της
Θεσσαλίας, τη Φωκίδα και την Ακαρνανία. Αργότερα με τη Συμπολιτεία ενώθηκαν και άλλες
απομακρυσμένες πόλεις, όπως για παράδειγμα η Κυδωνία στο νησί της Κρήτης.
ΚΑΘΟΔΟΥ ΔΩΡΙΕΩΝ

Η "Κάθοδος των Δωριέων" έλαβε χώρα περί τον 12ο αιώνα π.Χ. κατά την οποία ελληνικά φύλα
κατήλθαν από το βορρά προς την κυρίως Ελλάδα και την Πελοπόννησο με συνέπεια την
καταστροφή του Μυκηναϊκού πολιτισμού.
Η σχετική αναφορά αποδίδεται στον Ηρόδοτο (Ι, 56) ο οποίος πρώτος αναφέρθηκε στην "επιστροφή
των Ηρακλειδών" στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο τα Δωρικά φύλα κινήθηκαν από την
Φθιώτιδα προς την Πίνδο και κατόπιν στην Πελοπόννησο.
ΝΙΚΗΣ ΠΑΙΩΝΙΟΥ
Το άγαλμα της Νίκης, έργο του Παιωνίου από τη Μένδη της Χαλκιδικής,
ήταν ανάθημα των Ναυπακτίων και των Μεσσηνίων μετά τη νίκη τους επί
των Λακεδαιμονίων στη Σφακτηρία το 421 π.Χ. Είναι ένα από τα
αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής. Το μνημείο συνολικού
ύψους 10,92 μ. παριστάνει τη φτερωτή θεά, αιθέρια, ανάλαφρη και γεμάτη
ζωντάνια να κατεβαίνει από τον Όλυμπο για να αναγγείλει τη νίκη των δύο
συμμάχων. Ο λεπτός χιτώνας που κολλά στο κορμί της, αφήνει να
διαγράφεται η τέλεια διάπλαση του σώματος. Έχουν καταστραφεί τα
φτερά και το ιμάτιο που ανέμιζε προς τα πίσω, καθώς και το πρόσωπο του
αγάλματος. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής γλυπτικής που
δίνεται η ψευδαίσθηση της πτήσης.
ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ ΤΟΥ ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΥ
Κατά την Ναυμαχία της Ναυπάκτου, αρχηγός του Χριστιανικού στόλου
ορίστηκε ο Ισπανός Don Juan της Αυστρίας, ετεροθαλής αδελφός του
βασιλιά Φιλίππου του Β της Ισπανίας, μέλος της βασιλικής οικογένειας
της Αυστρίας που είχε γεννηθεί στη Γερμανία στις 1547 και από μικρός
είχε δείξει κλίση στη στρατιωτική καριέρα αν και τα βασιλικά σαλόνια
της εποχής τον προόριζαν για μοναχό.
Ο Don Juan της Αυστρίας ηγήθηκε του χριστιανικού στόλου σε ηλικία
μόλις 24 ετών.
ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ
Στις 16 Σεπτεμβρίου 1571, ο ενωμένος χριστιανικός στόλος,
αντιμετώπισε με επιτυχία τον Οθωμανικό στόλο. Η αιτία αυτής
της πρωτοφανούς σύγκρουσης ήταν να περιορισθεί ο
επεκτατισμός των Οθωμανών σε Ευρωπαϊκά εδάφη.
Η σύγκρουση μεταξύ των δύο στόλων πραγματοποιήθηκε στις
εκβολές του Αχελώου, στις Εχινάδες νήσους, (η Ναύπακτος
όμως λόγω της αρχαίας Ιστορίας της, έδωσε το όνομά της στον
ευρύτερο κόλπο και στη Ναυμαχία) ήταν καταστροφική για την
πλευρά των Οθωμανών.

ΠΛΑΣΤΗΡΑ ΦΙΛΙΠΠΟΥ 1917 – 1941 (Σμηναγό ς )
Ο Σμηναγός Φίλιππος Πλαστήρας πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του
Ελληνοϊταλικού Πολέμου.
Μετά την κατάρρευση του μετώπου πήγε στη Μέση Ανατολή και τοποθετήθηκε
στην 335η Μοίρα Διώξεως, όπου συνέχισε την πολεμική του δράση.
Σκοτώθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1941 κατά τη διάρκεια νυχτερινής εκπαιδευτικής
πτήσεως λόγω προσκρούσεως στο έδαφος και αναφλέξεως του αεροσκάφους του,
τύπου Hurricane, έξω από το αεροδρόμιο Αγίου Ιωάννου της Παλαιστίνης (κοντά
στη Χάϊφα, όπου και ετάφη).
ΜΑΝΑΣΣΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ (Μητροπολίτης Ναυπά κτου)
Ο Κωνσταντίνος Μανασσής υπήρξε σπουδαία μορφή της εκκλησίας κατά
το 12ο αιώνα και ένας από τους σημαντικότερους βυζαντινούς
χρονογράφους. Γεννήθηκε περί το 1130 (κατ’ άλλους 1120). Νεαρός
ακόμη συνέγραψε τη Χρονική Σύνοψη, μια χρονογραφία αποτελούμενη
από 6733 δεκαπεντασύλλαβους στίχους, που αναφέρεται στη χρονική
περίοδο από τη δημιουργία του κόσμου μέχρι τον θάνατο του Νικηφόρου
Βοτανειάτη το 1081. Έγραψε επίσης κι άλλα λόγια και εκκλησιαστικά
έργα, όπως τον Βίο του Οππιανού (έμμετρο), το οδοιπορικό του από το
ταξίδι του στα Ιεροσόλυμα περί το 1160, το κοσμολογικό σύγγραμμα
Στίχοι συνοψίζοντες τα προχειρότερα περί των αστέρων και το συναφές
Στίχοι εις την κοσμοποιίαν κ.ά. Η θεματολογία του προδίδει εύρος ενδιαφερόντων και θαυμασμό
προς την αρχαιότητα. Χειροτονήθηκε μητροπολίτης Ναυπάκτου το 1172 και πέθανε περί το 1187.
ΙΩΑΝΝΗ ΑΠΟΚΑΥΚΟΥ (Μητροπολίτης Ναυπά κτου)
Ο Ιωάννης Απόκαυκος ήταν ανιψιός του Μητροπολίτη Ναυπάκτου Κωνσταντίνου Μανασσή, ο
οποίος τον έστρεψε προς μια καριέρα στον κλήρο. Το 1199 ή το 1200 χειροτονήθηκε επίσης
μητροπολίτης Ναυπάκτου, θέση την οποία διατήρησε ως το 1232, όταν αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Την περίοδο εκείνη η μητρόπολη Ναυπάκτου ήταν μια από τις ισχυρότερες του Ελλαδικού χώρου,
καθώς περιλάμβανε τις επισκοπές Αετού, Δραγαμέστου, Άρτας, Αχελώου, Βελάς, Βουθρωτού,
Βουνδίτζης, Δρυινουπόλεως, Ιωαννίνων, Ρωγών και Χειμάρρας. Ωστόσο η ήττα του Δεσπότη της
Ηπείρου Θεοδώρου Κομνηνού Δούκα στην Κλοκότνιτσα το 1230 δημιούργησε νέες μητροπόλεις
καθώς και μια νέα κατάσταση πίεσης από τον Πατριάρχη που τώρα έδρευε στη Νίκαια. Οι νέες αυτές
συνθήκες εξανάγκασαν τον Απόκαυκο σε παραίτηση και εγκλεισμό του σε μοναστήρι. Πέθανε το
1233 ή το 1234.
Ο Απόκαυκος υπήρξε πολυγραφότατος και διέσωσε αρκετές πληροφορίες για την εποχή του και την
περιοχή της Ναυπάκτου σε συνοδικές πράξεις, επιστολές, ποιμαντικά κείμενα. Για το λόγο αυτό
αποτελεί μια από τις κυριότερες ιστορικές πηγές για την ύστερη βυζαντινή περίοδο στη Στερεά
Ελλάδα.
ΚΟΡΥΔΑΛΛΕΩΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ (Μητροπολίτης Ναυπά κτου)
Γεννήθηκε το 1570 στην Αθήνα. Φοίτησε αρχικά σε κολέγιο της Ρώμης και
συνέχισε με σπουδές ιατρικής και φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο της Πάδοβα

και αναγορεύτηκε διδάκτωρ του πανεπιστημίου το 1613. Επηρεάστηκε ιδιαιτέρως από τον
Αριστοτέλη. Δίδαξε στην Βενετία, στην Αθήνα, στην Κεφαλονιά και στην Ζάκυνθο μέχρι το 1622,
οπότε και του ανατέθηκε η διεύθυνση της Πατριαρχικής Ακαδημίας. Κατάφερε να αναδιοργανώσει
την Πατριαρχική Ακαδημία και να της δώσει πανεπιστημιακό χαρακτήρα. Το πρόγραμμα της
Πατριαρχικής Ακαδημίας που κατάρτισε ο Θεόφιλος Κορυδαλλεύς αποτέλεσε το πρότυπο των
ελληνικών σχολείων κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Εν τω μεταξύ ακολούθησε το μοναχικό σχήμα με το όνομα Θεοδόσιος, αργότερα όμως
απεσχηματίσθη, επειδή θεωρήθηκε αιρετικός. Το 1640 επανεντάχθηκε στον κλήρο και
χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Ναυπάκτου αλλά καθαιρέθηκε γρήγορα με αποτέλεσμα να αποσυρθεί
στην Αθήνα, στην οποία συνέχισε να διδάσκει μέχρι το θάνατό του το 1645.
ΚΑΛΥΔΩΝΟΣ
Η Καλυδώνα ήταν αρχαία πόλη της Αιτωλίας κοντά στον
Εύηνο ποταμό. Την πόλη, σύμφωνα με τη μυθολογία,
ίδρυσε ο Καλυδών, γιος του Αιτωλού και της Προνόης. Η
πρώτη πηγή για την ύπαρξη της πόλης είναι ο Όμηρος.
Κατά τους Πελοποννησιακούς πολέμους η Καλυδώνα
διατήρησε για ένα διάστημα την αυτονομία της. Το 390
π.Χ. προσχώρησε στην ένωση των Αχαϊκών πόλεων αλλά
τελικά υποτάχθηκε στους Αιτωλούς. Στη διάρκεια του
πολέμου των Αιτωλών με τους Μακεδόνες η πόλη
καταστράφηκε από τον Φίλιππο τον Ε΄. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αύγουστος, μετά την ίδρυση της
Νικόπολης, υποχρέωσε τους κατοίκους της Καλυδώνας να μετακομίσουν. Όλοι οι καλλιτεχνικοί
θησαυροί της πόλης μεταφέρθηκαν στην Πάτρα.
ΚΛΕΟΝΙΚΟΥ
Ο Κλεόνικος ήταν Ναυπάκτιος πολιτικός της αρχαιότητα, ικανότατος με σπουδαία διπλωματική
δράση. Ως πρόξενος των Αχαιών διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο κατά τη σύναψη ειρήνης μεταξύ των
Αιτωλών, των Αχαιών και των Μακεδόνων.
ΚΑΡΑΚΟΥΛΑΚΗ ΛΕΩΝΙΔΑ (1885-1917)
Γεννημένος στην Ναύπακτο το 1885 Λεωνίδας Καρακουλάκης αρχικά είχε
αποφασίσει να σπουδάσει Νομικά. Εισήχθη όμως αργότερα στη Σχολή
Εφέδρων Αξιωματικών Κέρκυρας, απ’ όπου αποφοίτησε ως Έφεδρος
Ανθυπολοχαγός Πεζικού. Με το βαθμό αυτό πήρε μέρος στους δύο
Βαλκανικούς πολέμους. Έπεσε ηρωικά μαχόμενος, προσπαθώντας με τους
στρατιώτες του να καταλάβει τον λόφο Ραβινέ και να απωθήσει τους
Γερμανοβούλγαρους από τα ελληνικά εδάφη.
ΤΖΑΒΕΛΛΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΟΥ ΙΛΑΡΧΟΥ

Ο Ίλαρχος Κωνσταντίνος Τζαβέλλας έπεσε στον αγώνα της Μεραρχίας ιππικού κατά την διάρκεια
του Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-41. Ήταν γόνος της οικογένειας των Τζαβελλαίων, μεγάλων
αγωνιστών της επανάστασης του 1821, που είχαν την καταγωγή τους από το Σούλι της θεσπρωτίας.
ΜΠΟΤΣΑΡΗ ΝΟΤΗ – Σουλιώ της οπλαρχηγό ς (1756 Σούλι – 1841 Ναύπακτος)
Ο Νότης Μπότσαρης, ήταν ο δευτερότοκος γιος του Γιώργη
Μπότσαρη της σπουδαίας Σουλιώτικης φάρας των
Μποτσαραίων και σπουδαίος αγωνιστής του 1821.
Ο Νότης Μπότσαρης, γεννήθηκε στο Σούλι το 1756. Μετά τον
θάνατο του αδελφού του Κίτσου ανέλαβε την αρχηγία της
φάρας των Μποτσαραίων. Κατά τη διάρκεια συμπλοκών με
Αλβανούς στα Άγραφα τραυματίστηκε και αιχμαλωτίστηκε,
αλλά κατάφερε μετά από έξι μήνες να αποδράσει.
Μετά από μεσολάβηση, συγγενή του Αλή Πασά, δέχτηκε να
μπει στην υπηρεσία του, υπό τον όρο ότι θα παραμείνει στο
Σούλι. Ο Αλή Πασάς τον προσκάλεσε στα Γιάννενα και του
στήσει ενέδρα για να τον σκοτώσει. Τον προειδοποίησε όμως ο
Βελής, γιος του Αλή Πασά και έτσι ο Μπότσαρης κατέφυγε
στην Κέρκυρα. Εκεί συνάθροισε τους ντόπιους Σουλιώτες και τους ξεσήκωσε να κατευθυνθούν στην
Πάργα και από εκεί στην Πρέβεζα να πολεμήσουν με τα στρατεύματα του Σουλτάνου. Όταν μετά
την πτώση της Πρέβεζας αποφασίστηκε να πολιορκηθούν τα Γιάννενα, ο Μπότσαρης με τους
Σουλιώτες πήραν και αυτοί μέρος ως εκδίκηση προς τον Αλή Πασά. Ο Αρχιστράτηγος του
Σουλτάνου όμως δεν τήρησε την υπόσχεση που είχε δώσει στον Μπότσαρη, και αντί να δώσει γη
στους Σουλιώτες, συνθηκολόγησε με τον Αλή Πασά, στρέφοντας τα όπλα προς τους Σουλιώτες.
Ο Νότης Μπότσαρης τιμήθηκε από τον Όθωνα με τον βαθμό του Υποστράτηγου. Πέθανε στην
Ναύπακτο το 1841.
ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗΣ
Κατά την διάρκεια της τριπλής κατοχής της χώρας μας, οι πολιτικοκοινωνικοί προσανατολισμοί των
αντιστασιακών οργανώσεων και οι επεμβάσεις των λεγόμενων μεγάλων δυνάμεων, οδήγησαν στη
διάσπαση της κοινωνικής ενότητας, με αντιπαραθέσεις και πολεμικές συρράξεις μεταξύ τους, με
αποκορύφωμα τον καταστρεπτικό για το Έθνος εμφύλιο πόλεμο 1946-1949.
Η ανάγκη λησμοσύνης του κακού παρελθόντος και η αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής και του
πνεύματος συνεργασίας μεταξύ των Ελλήνων, προκάλεσε την ψήφιση του Νόμου 1285 του 1982.
Αναγνωρίσθηκε η Εθνική αντίσταση εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944 και η ισότιμη
δράση όλων των αντιστασιακών οργανώσεων. Με αυτό τον τρόπο τέθηκαν οι βάσεις της Εθνικής
συμφιλίωσης των Ελλήνων.

ΧΡΥΣΑΪΤΗ ΕΥΘΥΜΙΟΥ 1847-1929 (Δωρητή ς )
Ναυπάκτιος έμπορος και ευεργέτης της πόλης. Παραχώρησε την οικία του προκειμένου να
υποστηρίξει την ανέγερση του Γυμνασίου μας.
ΒΑΡΔΑΚΟΥΛΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ 1848-1923 (Ο γιατρό ς των πτωχώ ν)
Ο Ευθύμιος Βαρδακουλάς γεννήθηκε στη Ναύπακτο το 1848. Μόλις τελείωσε
τις γυμνασιακές σπουδές του, γράφτηκε το 1865, στην Ιατρική Σχολή του
Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνέχισε μεταπτυχιακά πρώτα στη Βιέννη και ύστερα
στο Παρίσι. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του, εγκαταστάθηκε ως γιατρός στη
Ναύπακτο, όπου και παντρεύτηκε την Ασπασία Αθανασιάδη, μέλος της
γνωστής οικογένειας Αθανασιάδη Νόβα.
Ο Ευθύμιος Βαρδακουλάς έζησε αδιάλειπτα στη Ναύπακτο μέχρι το θάνατό του
τον Ιανουάριο του 1923. Σ’ όλο αυτό το μακρόχρονο διάστημα άσκησε την
ιατρική όχι σαν επάγγελμα, αλλά ως υψηλό και ανθρωπιστικό λειτούργημα. Απλός, λεπτός στους
τρόπους και την επικοινωνία με τους συνανθρώπους του με ήθος και ανθρωπιά, χωρίς τους
κοινωνικούς διαχωρισμούς της εποχής, στάθηκε δίπλα στους συνανθρώπους του, μ’ ένα πνεύμα
αλτρουισμού και αλληλεγγύης.
Με αυτές τις αρετές ανέβηκε τα σκαλοπάτια της κοινωνικής ιεραρχίας, και έμεινε στη συνείδηση του
λαού, ως «ο πλούσιος ιατρός των φτωχών».
ΚΑΣΟΜΟΥΛΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ (1797-1872)
Αγωνιστής του 1821 και συγγραφέας απομνημονευμάτων του Αγώνα,
γεννημένος στην Κοζάνη. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1820. Υπήρξε
ένας από τους κύριους οργανωτές της επανάστασης του Ολύμπου.* Μετά την
αποτυχία της, κατέφυγε στην περιοχή του Ασπροπόταμου και έγινε
γραμματικός του καπετάνιου Στορνάρη, τον οποίο και ακολούθησε σε όλες
τις μάχες. Υπήρξε συνεργάτης του Καραϊσκάκη. Το 1826 βρίσκεται μεταξύ
των πολιορκημένων στο Μεσολόγγι, μαζί με τους αδερφούς του, Δημήτριο
και Γεώργιο. Συνέταξε την απόφαση της εξόδου καθ’ υπαγόρευση του
Επισκόπου Ρωγών, Ιωσήφ και επιφορτίστηκε την αποστολή να συντονίσει τις
ενέργειες όλων των τμημάτων, ώστε να επιτύχει η Έξοδος. Κατά την έξοδο τραυματίστηκε θανάσιμα
ο αδερφός του Δημήτριος.
Μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους κατέλαβε διάφορα στρατιωτικά αξιώματα, τόσο επί
Καποδίστρια, όσο και επί Όθωνα. Έγινε φρούραρχος Αθηνών και Πειραιώς, καθώς και φρούραρχος
στη Λαμία και το Μπούρτζι. Συμμετείχε στην καταστολή των εξεγέρσεων το 1836, για την οποία
δίνει πολύτιμες πληροφορίες στο Ημερολόγιο. Έγραψε τα απομνημονεύματα του Αγώνα με τίτλο
«Ενθυμήματα στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων», έργο σημαντικό για την Επανάσταση,
αλλά και για την κοινωνία της εποχής.
Στο έργο του Κασομούλη, εκτός των άλλων, βρίσκουμε και πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την
καθημερινότητα κατά το 19ο αιώνα, αλλά και σχετικά με τις συμπεριφορές και τις νοοτροπίες των
αγωνιστών του ΄21, τον τρόπο ενδυμασίας και γενικά τον τρόπο ζωής κατά την περίοδο αυτή.
Οι πληροφορίες αυτές είναι σημαντικές για την ανάλυση και την περιγραφή των κωδικών
επικοινωνίας, τόσο των κυρίαρχων όσο και των επιμέρους περιθωριακών συμπεριφορών, οι οποίες
χαρακτηρίζουν την εποχή του 19ου αιώνα στα Βαλκάνια και ειδικότερα στις ελληνικές περιοχές.

ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ (Η Αφροδίτη είναι η θεά του έρωτα και της ομορφιά ς της ελληνική ς
μυθολογίας )
Η Αφροδίτη είναι ένα θηλυκό μυθολογικό αρχέτυπο. Σε όλο τον αρχαίο
κόσμο έρχεται κανείς αντιμέτωπος με το αρχέτυπο της μητέρας θεάς. Όντας
συνδεδεμένη με μια φαινομενικά ατελείωτη σειρά φαινομένων -αγάπη,
γέννηση, θάνατο, γονιμότητα, πόλεμο, ύφανση, μαγεία, συγγένεια, γάμο,
παρθενία, πένθος κ.λπ.– στη θεά απευθυνόταν το μεγαλύτερο κομμάτι της
τελετουργικής δράσης που χαρακτηρίζει ένα σημαντικό κομμάτι του
ανθρώπινου πολιτισμού. Οι τίτλοι της, που αποδίδουν τους τομείς επιρροής
της είναι αναρίθμητοι: Βασίλισσα του ουρανού, Πολεμίστρια, Κόρη,
Πόρνη, Μητέρα-γη, Βασίλισσα του κάτω κόσμου, κ.λπ. Παρόλο που η
λατρεία της δε διαπερνά τον κόσμο πλέον, όπως στα αρχαία χρόνια, είναι
ακόμα πολύ ζωντανή, μετουσιωμένη βαθμιαία και αφομοιωμένη στα
αρχέτυπα της σύγχρονης θρησκευτικής εμπειρίας. Είναι γνωστό, για
παράδειγμα, ότι διάφορες πτυχές της λατρείας της θεάς-μητέρας απορροφήθηκαν από τη λατρεία της
Παρθένου Μαρίας. Ο Robert Graves έγραψε για τη μητέρα θεά ότι είναι «βαθειά στερεωμένη στη
φυλετική μνήμη των Ευρωπαίων και είναι αδύνατον να την εξορίσει κανείς.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου η εξουσία πηγάζει από τον
λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του
λαού[1][2]. Κεντρικό χαρακτηριστικό της δημοκρατίας είναι η
λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία: των πολιτών, στην άμεση
δημοκρατία, ή κάποιων αντιπροσώπων τους, στην
αντιπροσωπευτική δημοκρατία.
Η ετυμολογία της λέξεως βρίσκεται στα συνθετικά «δήμος» (το
σύνολο ή η συνέλευση των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και «κράτος» (δύναμη,
εξουσία, κυριαρχία). Ο όρος επινοήθηκε κατά τον πέμπτο αιώνα π.Χ., στην κλασική Ελλάδα, και
χρησιμοποιήθηκε κατ' αντιδιαστολή με τη μοναρχία, την αριστοκρατία και την ολιγαρχία. Σήμερα,
στην καθομιλουμένη, χρησιμοποιείται συνήθως κατ' αντιδιαστολή με τον όρο δικτατορία. Η λέξη
«κράτος» ήταν μία απροσδόκητα σκληρή λέξη. Στις λέξεις «μοναρχία» και «ολιγαρχία» το δεύτερο
συνθετικό «άρχω» σημαίνει «κυβερνώ, οδηγώ, κυριαρχώ». Είναι πιθανό ο όρος «δημοκρατία» να
επινοήθηκε από τους δυσφημιστές της που απέρριπταν την πιθανότητα μίας, ούτως ειπείν,
«δημαρχίας». Οποιαδήποτε κι αν ήταν η αρχική απόχρωση, ο όρος υιοθετήθηκε από τους Αθηναίους
δημοκρατικούς ώστε να δηλώνει «το πολίτευμα εκείνο στο οποίο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της
συνέλευσης των εχόντων πολιτικών δικαιώματα». Η λέξη παρουσιάζεται στον Ηρόδοτο, που έγραψε
μερικά από τα πρωιμότερα σωζόμενα γραπτά, αλλά ίσως δεν χρησιμοποιήθηκε πριν το 440-430 π.Χ.
Δεν είναι σίγουρο ότι η λέξη χρησιμοποιήθηκε από τη στιγμή της γέννησης της δημοκρατίας, αλλά
από το 460 π.Χ. γνωρίζουμε την ύπαρξη του ονόματος «Δημοκράτης», που προφανώς δόθηκε από
τους γονείς στο παιδί τους ως ένδειξη δημοκρατικής νομιμότητας.
ΠΟΣΕΙΔΩΝΟΣ

Στην Ελληνική μυθολογία ο Ποσειδώνας είναι ο θεός της στεριάς και
της θάλασσας (και για αυτό ονομάζονταν και Πελαγαίος), των
ποταμών, των πηγών και των πόσιμων νερών.
Γιος του Κρόνου και της Ρέας και αδελφός του Δία κατοικούσε πότε
στον Όλυμπο και πότε στο παλάτι του στα βάθη της θάλασσας, όπου
ζούσε και η γυναίκα του, η Νηρηίδα Αμφιτρίτη. Κατά μια εκδοχή
μεγάλωσε στη Ρόδο όπου, μετά την ένωσή τους με την Αλία, αδελφή
των Τελχινών, γεννήθηκαν έξι γιοι και μια κόρη, η Ρόδη, που έδωσε το
όνομά της στο νησί. Ήταν πατέρας ακόμα του Θησέα, αλλά και του
Προκρούστη και του Σκίρωνα και γιγάντων: των δίδυμων Ώτου και Εφιάλτη (από την ένωσή του με
την Ιφιμέδεια, κόρη του βασιλιά της Θεσσαλίας), του Τιτυού (από την Ελαρά, κόρη του Ορχομενού
και του Ωρίωνα (από την Ευρυάλη, κόρη του Μίνωα. Θεωρούνταν ακόμα εξημερωτής του πρώτου
αλόγου αλλά και γεννήτορας του μυθικού αλόγου Πήγασου.
Το όνομα του θεού Nethuns είναι ετρουσκικό και υιοθετήθηκε στα λατινικά για τον Ποσειδώνα στη
ρωμαϊκή μυθολογία (Νεπτούνους). Και οι δύο ήταν θεοί της θάλασσας ανάλογοι με τον Ποσειδώνα.
Σύμφωνα με σωζόμενες επιγραφές, ο Ποσειδών λατρευόταν στην Πύλο και στη Θήβα και
ενσωματώθηκε στους θεούς του Ολύμπου ως αδελφός του Δία και του Άδη. Ο Ποσειδών απέκτησε
πολλά παιδιά. Υπάρχει ένας ομηρικός ύμνος στον Ποσειδώνα, ο οποίος ήταν ο προστάτης πολλών
ελληνικών πόλεων, αν και έχασε το διαγωνισμό για την Αθήνα από την Αθηνά.
Σαν θεός της θάλασσας, ο Ποσειδώνας ταξίδευε με το χρυσό άρμα του πάνω στα κύματα, που
άνοιγαν χαρούμενα στο πέρασμά του, ενώ γύρω του έπαιζαν δελφίνια. Με την τρίαινά του μπορούσε
τόσο να δημιουργεί τρικυμίες όσο και να ηρεμεί τα νερά. Θεωρούνταν προστάτης των ναυτικών και
των ψαράδων κι ακόμα, σαν υπεύθυνο για γεωλογικά φαινόμενα όπως τους σεισμούς, του
προσφέρονταν θυσίες και επικλήσεις για τη σταθερότητα του εδάφους και την ασφάλεια των
κτιρίων, ενώ τιμούνταν και με ιπποδρομίες. Σύμβολά του ήταν η τρίαινα, το ψάρι (συνήθως τόννος ή
δελφίνι) και σπανιότερα το άλογο ή ο ταύρος.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΔΙΑΚΟΥ
Ο Αθανάσιος Διάκος ήταν ένας από τους Έλληνες πρωταγωνιστές
ήρωες - οπλαρχηγούς του πρώτου έτους της Επανάστασης του 1821 που
έδρασε στη Στερεά Ελλάδα. Σύμφωνα με μια εκδοχή, το πραγματικό
του όνομα ήταν Αθανάσιος Μασσαβέτας . Μυήθηκε στη Φιλική
Εταιρεία το 1818 και το 1820 έγινε αρματολός στη Λιβαδειά. Τον
Απρίλιο του 1821 σε συνεργασία με άλλους οπλαρχηγούς κατέλαβε το
φρούριο της Λιβαδειάς και χρησιμοποιώντας το σαν ορμητήριο, έδωσε
πολλές νικηφόρες μάχες. Κατέλαβε την γέφυρα της Αλαμάνας και στις
22 Απριλίου 1821 έδωσε μάχη με τα στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη.
Στη μάχη αυτή συνελήφθη και αφού μεταφέρθηκε στη Λαμία
δολοφονήθηκε με ανασκολοπισμό (λογοτεχνικά αναφέρεται ότι
"σουβλίστηκε") από τους Τούρκους και κάηκε στις 24 Απριλίου 1821.
Ο Ελληνικός Στρατός του απένειμε τιμητικά τον βαθμό του Στρατηγού.
ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ (383 - 322 π.χ.) Ρή τορας & πολιτικό ς της Αρχαιό τητας

Θεωρείται ο σημαντικότερος ρήτορας της αρχαιότητας και όλων των εποχών,
μαθητής του Ισοκράτη. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 384 και πέθανε
αυτοκτονώντας το 322 π.Χ.. Από μικρός δοκίμασε την πίκρα της ζωής, γιατί,
χάνοντας τον πατέρα του, οι κηδεμόνες του καταχράστηκαν την πατρική του
περιουσία.
Έτσι, αποφάσισε να ασχοληθεί με τη ρητορική για να μπορέσει ο ίδιος να
πολεμήσει για το κλεμμένο του δίκιο. Αν και κατάφερε να κερδίσει τη δίκη,
δεν μπόρεσε να πάρει την περιουσία του και αναγκάστηκε, για να ζήσει, να
γράφει λόγους.
Οι τέσσερις φιλιππικοί λόγοι του και οι τρεις ολυνθιακοί τον καταξίωσαν στους Αθηναίους και τον
έκαναν αθάνατο ρήτορα. Τους φλογερούς του λόγους τους δούλευε κοπιαστικά ως την παραμικρή
τους λεπτομέρεια. Με τους λόγους του κατόρθωσε να παρασύρει τους Αθηναίους να πολεμήσουν
εναντίον του Φιλίππου, βασιλιά της Μακεδονίας.
ΕΡΜΗ
Ο Ερμής είναι ο αγγελιαφόρος των θεών στην ελληνική μυθολογία.[1] Ακόμη λειτουργεί ως
ψυχοπομπός, οδηγεί δηλαδή τις ψυχές των νεκρών στον Άδη (όπως μαθαίνουμε στην Οδύσσεια),
αλλά είναι και προστάτης των κλεφτών, των τυχερών παιχνιδιών και του εμπορίου.[2] Σύμφωνα με
τον επικρατέστερο μύθο, πατέρας του Ερμή ήταν ο Δίας και μητέρα του η Μαία,
μία από τις Πλειάδες, τις θυγατέρες του Άτλαντα, του γίγαντα που κρατούσε στις
πλάτες του τον ουρανό. Πρόκειται για τις Πλειάδες κόρες που αργότερα ο Δίας τις
μετέτρεψε σε αστερισμό, μαζί με τον κυνηγό Ωρίωνα, καθώς ο τελευταίος τις
καταδίωκε.
ΓΡΑΝΙΤΣΑ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
Ο Στέφανος Γρανίτσας (1880 – 13 Σεπτεμβρίου 1915) ήταν
δημοσιογράφος, ποιητής και συγγραφέας από τη Γρανίτσα Ευρυτανίας.
Μετέφερε, μέσα από τα κείμενα του σε εφημερίδες της εποχής, μύθους
και παραδόσεις από την ιδιαίτερη πατρίδα του. Συνεργάστηκε με τις
εφημερίδες Χρόνος, Εστία και Πατρίς προσφέροντας διηγήσεις για το λαό
της υπαίθρου.
Είχε εκλεγεί βουλευτής το 1911. Ο Στέφανος Γρανίτσας πολέμησε ως
ανθυπολοχαγός το 1912 και 1913. Πέθανε στην Αθήνα στις 13
Σεπτεμβρίου του 1915.
Στην εργογραφία του συμπεριλαμβάνονται πολλά ποιήματα, το θεατρικό

έργο Μητρούσης καθώς και το Τα άγρια και τα ήμερα του βουνού και του λόγγου, το οποίο περιέχει
μύθους από τη λαϊκή παράδοση της περιοχής του σχετικούς με ζώα.
ΜΕΛΕΑΓΡΟΥ
Στην ελληνική μυθολογία ο Μελέαγρος ήταν γιος του βασιλιά
της Καλυδώνας Οινέως και της Αλθαίας, αδελφής της Λήδας.
Ο Μελέαγρος είναι ο κεντρικός ήρωας των διηγήσεων για τον
Καλυδώνιο Κάπρο.
Ο μύθος αρχίζει όταν ο Οινέας θυσίασε κάποτε σε όλους τους
άλλους θεούς αλλά ξέχασε την Άρτεμη. Η θεά οργίσθηκε και
έστειλε εναντίον των Καλυδωνίων ένα φοβερό αγριογούρουνο,
τον Καλυδώνιο Κάπρο, που προκαλούσε μεγάλες
καταστροφές. Ο Μελέαγρος καταδίωξε μαζί με τους πιο ονομαστούς Έλληνες ήρωες της εποχής το
θηρίο και πέτυχε τελικά να το σκοτώσει.
Αναφέρεται ότι ο Μελέαγρος πήρε μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία, κατά την οποία σκότωσε τον Αιήτη
στην Κολχίδα.
ΔΑΝΑΪΔΩΝ
Με τη συλλογική ονομασία Δαναΐδες είναι γνωστές οι 50 κόρες του Δαναού, τις οποίες απέκτησε με
δέκα διαφορετικές γυναίκες (τις: Ατλαντείη, Ελεφαντίδα, Έρση, Ευρώπη, Κρινώ, Μέμφιδα, Πιερία,
Πολυξώ, Φοίβη και μια ανώνυμη Αιθιοπίδα).
Μετά τον θάνατο του Βήλου, οι Δαναΐδες ακολούθησαν τον πατέρα τους
και έφυγαν από τη Λιβύη (της οποίας η βασιλεία είχε ανατεθεί σε αυτόν),
καθώς φοβόνταν τους 50 γιους του αδελφού του, του Αιγύπτου. Αρχικώς
κατέπλευσαν στη Λίνδο της Ρόδου και κατά μία παράδοση τρεις Δαναΐδες
έμειναν για πάντα εκεί μετά την αναχώρηση των υπόλοιπων. Τελικώς
έφθασαν στο Άργος. Την άφιξή τους εκεί σημάδεψε ένα ερωτικό
περιστατικό του θεού Ποσειδώνα με μία από τις Δαναΐδες, την Αμυμώνη,
που είχε σταλεί με αδελφές της να βρουν νερό. Το περιστατικό αυτό είχε
ευνοϊκό αποτέλεσμα για τον κάμπο του Άργους, καθώς η περιοχή
αρδεύθηκε με άφθονα νερά και έγινε γονιμότατη. Ο Δαναός έθεσε αξίωση
επί του θρόνου του Άργους, καθώς ήταν δισέγγονος της Ιούς, κόρης του
βασιλιά του Άργους Ινάχου, οπότε το σχετικό δημοψήφισμα τον έφερε στην εξουσία.
Μετά από λίγο καιρό όμως κατέφθασαν στην πόλη οι 50 γιοι του Αιγύπτου (οι «Αιγυπτιάδες») και
απαίτησαν να τους παντρευτούν οι ισάριθμες Δαναΐδες. Ο Δαναός δέχθηκε φαινομενικά και
«μοίρασε» με κλήρο την καθεμιά από τις κόρες του στον καθένα Αιγυπτιάδη (εκτός από τις κόρες τις
Μέμφιδας, που πήραν τους συνωνύμους τους), αλλά είχε αποφασίσει την εξόντωσή τους: Εφοδίασε
με ένα μεγάλο μαχαίρι την καθεμιά από τις Δαναΐδες και τις διέταξε να σκοτώσουν τους συζύγους
τους την πρώτη νύχτα του γάμου σκίζοντας την καρδιά τους με αυτό όταν αυτοί θα είχαν
αποκοιμηθεί. Ο παρακάτω πίνακας δίνει σε αλφαβητική σειρά τα ονόματα των Δαναΐδων με τον
αντίστοιχο Αιγυπτιάδη σύζυγο και τη μητέρα της καθεμιάς.
ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Η Φιλική Εταιρεία ήταν η σημαντικότερη από τις μυστικές οργανώσεις
που σχηματίστηκαν για την προετοιμασία επανάστασης για την
απελευθέρωση των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό, και σύμφωνα από τους παλαιότερους
ιστορικούς, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο
Τσακάλωφ. Τέταρτο μέλος της, μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από
τη Φιλιππούπολη[1][2]. Επίσης από τα πρώτα μέλη που μυήθηκαν ήταν
και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος (και μάλιστα κατά ορισμένες πηγές
[3] συνιδρυτής, πριν τον Ξάνθο που μυήθηκε αργότερα). Οι Φιλικοί αφού
μυούνταν στην Εταιρεία έδιναν όρκο πίστης και επικοινωνούσαν με
κώδικες, ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις.
ΣΜΥΡΝΗΣ
Η Σμύρνη είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, μετά την
Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα και ο σημαντικότερος
εισαγωγικός και εξαγωγικός εμπορικός λιμένας της Τουρκίας, με
πληθυσμό 3.210.465 κατοίκους, σύμφωνα με εκτίμηση του 2008.
Βρίσκεται στον ανατολικό μυχό του ομώνυμου Κόλπου της
Σμύρνης, 90χλμ. ανατολικά της Κρήνης (Τσεσμέ), έναντι της νήσου
Χίου, στα κεντρικά τουρκικά παράλια του Αιγαίου πελάγους.
Πρόκειται για μία από τις αρχαιότερες πόλεις και λιμένες της Μεσογείου, της αρχαίας Ιωνίας.
Ιδρύθηκε περί το 3000 π.Χ. και επέζησε μέχρι σήμερα. Κατοικήθηκε από ελληνικούς πληθυσμούς
από την αρχαιότητα μέχρι και την Καταστροφή της Σμύρνης το 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών
που ακολούθησε με τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Ο χριστιανικός πληθυσμός της Σμύρνης είχε υποστεί σφαγές και πριν το 1922. Η πρώτη σημαντική
περίπτωση ήταν κατά τα Ορλωφικά το 1770. Τότε είχαν συρρεύσει στη Σμύρνη περί τους 4.000
ενόπλους μουσουλμάνους από διάφορα μέρη με σκοπό να αντιμετωπίσουν τυχόν απόβαση των
Ρώσων. Όταν την 8 Ιουλίου έγινε γνωστή η κατστροφή του Οθωμανικού στόλου στη ναυμαχία του
Τσεσμέ, μουσουλμανικός όχλος επιδόθηκε για εκδίκηση σε σφαγή Ελλήνων και άλλων χριστιανών,
ακόμα και ευρωπαίων. Κατά την εκτίμηση του Γάλλου προξένου Peyssonnel σφαγιάστηκαν 1000-
1500 άτομα. Τότε ο αριθμός των Ελλήνων στην πόλη ανερχόταν σε περίπου 20.000 άτομα.
ΝΥΜΦΩΝ
Κατά την Ελληνική Μυθολογία οι Νύμφες ήταν γυναικείες
ιδεατές μορφές θεϊκής καταγωγής, νεαρές στην ηλικία, που
ζούσαν μέσα στην άγρια φύση, τριγύριζαν στα βουνά,
συνοδεύοντας την Άρτεμη και παίζοντας μαζί της. Ήταν όλες τους
πανέμορφες, η Άρτεμη όμως ξεχώριζε με τη θωριά της ανάμεσά
τους. Τραγουδούσαν και χόρευαν μαζί με τον Πάνα στα λιβάδια
και στις πλαγιές, συνήθως κοντά στις πηγές. Υμνούσαν με τις
γλυκιές φωνές τους, τους Ολύμπιους θεούς. Οι Νύμφες κατατάσσονταν γενικά μεταξύ θεών και
θνητών, ως ημίθεες. Δεν ήταν αθάνατες, ζούσαν όμως πάρα πολύ και τρέφονταν με αμβροσία.
Οι Νύμφες είναι τριών ειδών: 1) Ναϊάδες, δηλαδή Νύμφες των ποταμών, των πηγών και των κρηνών
και είναι οι πιο γνωστές, 2) Ορεστιάδες, που κατοικούσαν στα βουνά όπου υπάρχουν πηγές και 3)
Δρυάδες δηλαδή Νύμφες των μοναχικών δέντρων και των λιβαδιών.

ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ
Το Μεσολόγγι, η Ιερά πόλις όπως έχει επικρατήσει, είναι
ταυτισμένη περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ελληνική πόλη με
τον Αγώνα του 1821. Η πύλη της Εξόδου, ο χωματένιος φράχτης,
ο κήπος των Ηρώων με τον τύμβο, όπου έχουν ταφεί οστά
αγωνιστών, ανδριάντες και προτομές αγωνιστών και φιλελλήνων,
όπως του Μάρκου Μπότσαρη, του Κυριάκου Μαυρομιχάλη, του
λόρδου Βύρωνα, αποτελούν ορισμένα μόνο από τα τεκμήρια του
ρόλου που διαδραμάτισε η πόλη στον αγώνα της ανεξαρτησίας. Η πινακοθήκη του δήμου η οποία
στεγάζεται στο δημαρχείο, φιλοξενεί μόνιμα συλλογή πινάκων Ελλήνων και ξένων ζωγράφων του
19ου και 20ου αι., λιθογραφίες και διάφορα αντικείμενα σχετικά πάντοτε με το 1821: φύλλα των
Ελληνικών Χρονικών του Μάγερ, αντικείμενα του Βύρωνα, ο οποίος πέθανε στο Μεσολόγγι κ.α.
ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ
Με τον όρο Φιλέλληνες έμειναν γνωστοί ξένοι υπήκοοι, κυρίως από τη Γαλλία, την Αγγλία και την
Ιταλία που βοήθησαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821 είτε μέσω της συμμετοχής τους στις
πολεμικές επιχειρήσεις, είτε με χρήματα, είτε δημιουργώντας γραπτά και έργα τέχνης που σκοπό
τους είχαν να προβάλλουν την ελληνική προσπάθεια στο εξωτερικό. Ο όρος φιλελληνισμός
μαρτυρείται για πρώτη φορά στο βιβλίο του Ιώσηπου Μοισίοδακα Θεωρία της Γωγραφίας.
Επρόκειτο για μια κίνηση που αφορούσε άτομα, οργανώσεις και ομάδες και δεν συνιστούσε κρατική
εξωτερική πολιτική. Από το 1825 και μετά οι αφιχθέντες φιλέλληνες φτάνουν τους 318. Οι Γάλλοι
είναι δεύτεροι σε αριθμό αφίξεων (71) την πρώτη περίοδο και δεύτεροι πριν το τέλος στην δεύτερη
περίοδο. Οι Αγγλοι είναι τέταρτοι σε αριθμό αφίξεων την πρώτη περίοδο (12) έρχονται πρώτοι την
δεύτερη περίοδο. Η αύξησης της προσέλευσης των Άγγλων εθελοντών συνδέεται με την υπεροχή
του αγγλικού κόμματος και την ενεργότερη συμμετοχή της Αγγλίας στα ελληνικά πράγματα.
ΒΕΡΓΙΝΑΣ
Η Βεργίνα (αρχ.: Αιγαί) είναι μία μικρή πόλη στη βόρεια
Ελλάδα, στον Νομό Ημαθίας, στην περιφέρεια Κεντρικής
Μακεδονίας. Η πόλη έγινε παγκοσμίως γνωστή το 1977,
όταν η Πανεπιστημιακή Ανασκαφή του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου με τον καθηγητή αρχαιολογίας Μανόλη
Ανδρόνικο και τους συνεργάτες του, ανακάλυψε ανάμεσα
στους άλλους τάφους και ένα ταφικό μνημείο που κατά την
άποψή του ήταν του βασιλιά Φιλίππου Β΄, πατέρα του
Μεγάλου Αλεξάνδρου.
ΑΝΡΟΝΙΚΟΥ ΜΑΝΩΛΗ (1919 - 1992) Αρχαιολό γος
Ο Mανόλης Aνδρόνικος, γεννήθηκε στην Προύσα στις 23 Οκτωβρίου 1919. Αργότερα
εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη.
Σπούδασε στο αρχαιολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το
1952 έγινε καθηγητής Kλασικής Aρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Πραγματοποίησε πολλές ανασκαφικές έρευνες σε πολλά μέρη της Ελλάδας, αλλά η κορυφαία στιγμή
της καριέρας του θεωρείται η 8η Νοεμβρίου 1977, όταν στη Βεργίνα έφερε στο φως ένα από τα
σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία, τον ασύλητο μακεδονικό τάφο ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας.

οι δρόμοι μας, οδοί γνώσης (η εργασία)

οι δρόμοι μας, οδοί γνώσης (η εργασία)

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

Similaire à οι δρόμοι μας, οδοί γνώσης (η εργασία)

Similaire à οι δρόμοι μας, οδοί γνώσης (η εργασία) (7)

οι δρόμοι μας, οδοί γνώσης (η εργασία)