1. SP nr 78 we Wrocławiu 1
Skala
Materiały pomocnicze dla ucznia
Szkoły Podstawowej nr 78 we Wrocławiu

2. SP nr 78 we Wrocławiu 2
Kiedy stosujemy skalę?
Skalę stosuje się wówczas, gdy rysunek
naturalnej wielkości jest zbyt mały albo
zbyt duży.
Rysunek w skali 4 : 1
Rysunek w skali 1 : 40
(czytamy: cztery do jednego)
(czytamy: jeden do czterdziestu)

3. SP nr 78 we Wrocławiu 3
Co określa skala?
Skala określa, ile razy wymiary na rysunku
są powiększone albo pomniejszone w
porównaniu z wymiarami w rzeczywistości.
skala 4 : 1 Rysunek powiększony 4 razy
skala 1 : 1 Rysunek naturalnej wielkości
skala 1 : 40 Rysunek zmniejszony 40 razy

4. SP nr 78 we Wrocławiu 4
Naturalna
wielkość
skala
1 : 1
Mucha narysowana w skali 4:1
jest cztery razy większa od
muchy narysowanej w naturalnej
wielkości.
Mucha narysowana w skali 1:2
jest dwa razy mniejsza od
muchy narysowanej w naturalnej
wielkości.
skala
4 : 1
skala
1 : 2
Mucha w skali 

5. SP nr 78 we Wrocławiu 5
Z dwóch skal większa (dokładniejsza) jestZ dwóch skal większa (dokładniejsza) jest
ta, której mianownik jest mniejszy.ta, której mianownik jest mniejszy.
Np.: 1 : 1000 > 1 : 5000
Skala duża i mała
Szkic narysowanySzkic narysowany
w skali 1 : 1000w skali 1 : 1000
Szkic narysowanySzkic narysowany
w skali 1 : 5000w skali 1 : 5000

6. SP nr 78 we Wrocławiu 6
Skalę planu można zapisać w postaciSkalę planu można zapisać w postaci
ułamka następująco:ułamka następująco:
Skala zapisana w postaci ułamka
skala planu ==
odległość na planie lub na mapie
odległość w terenie

7. SP nr 78 we Wrocławiu 7
Skala zapisana w postaci ułamka
1 km = 1000 m = 100 000 cm
skala planu ==
odległość na planie
odległość w terenie
==
5 cm
100 000 cm
==
1
20 000
Możemy to również zapisać jak 1 : 20 000.
Przykład:
Odległość ze szkoły do domu wynosi 1 km,
a na planie 5 cm. Jak wyznaczyć skalę?
Licznik skali
Mianownik
skali
Mianownik skaliLicznik skali

8. SP nr 78 we Wrocławiu 8
Rodzaje skali
Liczbowa
Mianowana
Podziałka liniowa

9. SP nr 78 we Wrocławiu 9
Skala liczbowa
Oznacza, że 1 jednostce na rysunku
odpowiada 100 000 takich jednostek
w rzeczywistości.
wymiary
na rysunku
:
wymiary
w rzeczywistości
Przykład: skala 1 : 100 000

10. SP nr 78 we Wrocławiu 10
Skala liczbowa
Mapa w skali
1 : 100 000
1 cm na mapie to 100 000 cm w rzeczywistości.
1 dm na mapie to 100 000 dm w rzeczywistości.
3 cm na mapie to 300 000 cm w rzeczywistości.
5 cm na mapie to 500 000 cm w rzeczywistości.

11. SP nr 78 we Wrocławiu 11
Skala mianowana
(czytamy: 1cm odpowiada 100 000 cm)
1 cm
Skalę można też zapisać jako
porównanie dwóch jednostek:
100 000 cm
Przykład:
Taką skalę nazywamy skalą mianowaną.

12. SP nr 78 we Wrocławiu 12
Podziałka liniowa
Podziałka liniowa jest graficznym obrazem skali.
Na linii podzielonej na jednostki długości, np. 1 cm, są
oznaczone odpowiadające im odległości w terenie.
1 cm
1 10 2 43 65
km

13. SP nr 78 we Wrocławiu 13
Podziałka liniowa
Przykład
podziałki liniowej

14. SP nr 78 we Wrocławiu 14
Zamiana skali liczbowej na
mianowaną
skala 1 : 1 000 000
1 cm 1 000 000 cm
1 cm 10 000 m
1 cm 10 km
100 cm = 1 m
1000 m = 1 km
10 000 m1 000 000 cm =
10 km10 000 m =

15. SP nr 78 we Wrocławiu 15
Zamiana skali liczbowej na
mianowaną
skala 1 : 5 000 000
1 cm 5 000 000 cm
1 cm 50 000 m
1 cm 50 km
100 cm = 1 m
1000 m = 1 km
50 000 m5 000 000 cm =
50 km50 000 m =

16. SP nr 78 we Wrocławiu 16
Zamiana skali mianowanej na
podziałkę liczbową
1 cm 10 km
Skala:
1 cm
10 100 20 4030 6050
km

17. SP nr 78 we Wrocławiu 17
Zamiana skali mianowanej na
podziałkę liczbową
1 cm 50 km
Skala:
1 cm
50 500 100 200150 300250
km

18. SP nr 78 we Wrocławiu 18
Przykładowe zadanie
Na mapie w skali 1 : 500 000
rzeka ma długość 3cm.
Jaka jest prawdziwa długość tej rzeki?

19. SP nr 78 we Wrocławiu 19
Przykładowe zadanie
1 cm 500 000 cm
1 cm 5000 m
1 cm 5 km
100 cm = 1 m
1000 m = 1 km
5000 m500 000 cm =
5 km5000 m =
Rozwiązanie:
3 * 5 km = 15 km
Odp.: Prawdziwa długość tej rzeki wynosi 15km.