1. Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της
ΟΥΝΕΣΚΟ στην Ελλάδα
Αρχαιολογικός Χώρος του Μυστρά

2. Αρχαιολογικός χώρος του Μυστρά
• Το 1204 η Κωνσταντινούπολη καταλαμβάνεται από τη στρατιά
των Φράγκων της Δ΄ Σταυροφορίας. Το γεγονός αυτό,
συνεπάγεται τον κατακερματισμό της Βυζαντινής
αυτοκρατορίας και το μοίρασμα των εδαφών της στα χέρια των
κατακτητών.

3. Αρχαιολογικός χώρος του Μυστρά
• Έτσι, δημιουργούνται διάφορα βασίλεια , είτε
ελληνικά (αυτοκρατορία της Νίκαιας), είτε
λατινικά (αυτοκρατορία της
Κωνσταντινούπολης, Πριγκιπάτο Αχαΐας).

4. Πριγκιπάτο Αχαΐας
• Η Πελοπόννησος παραχωρείται στη φράγκικη οικογένεια των
Βιλλεαρδουίνων, που ιδρύει το Πριγκιπάτο της Αχαΐας και λίγα χρόνια
αργότερα, το 1249, ο φράγκος πρίγκιπας Γουλιέλμος Β΄ Βιλλεαρδουίνος
κτίζει το κάστρο του Μυζηθρά στην κορυφή του ομώνυμου λόφου, σε
θέση καίρια για τον έλεγχο της κοιλάδας του Ευρώτα. Το κάστρο αυτό θα
αποτελέσει τον πυρήνα της μετέπειτα καστροπολιτείας του Μυστρά,
μιας από τις σημαντικότερες υστεροβυζαντινές πόλεις.

5. Το κάστρο στα χέρια των Βυζαντινών
• Το 1259, λαμβάνει χώρα η μάχη της Πελαγονίας μεταξύ των
βυζαντινών της Νίκαιας και των φράγκων της Αχαΐας. Οι
Φράγκοι ηττώνται και ο Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγος,
αυτοκράτορας της Νίκαιας απαιτεί ως λύτρα για την
απελευθέρωση του Γουλιέλμου, τα κάστρα της
Μονεμβασίας, της Μαΐνης και του Μυστρά, τα οποία και
παραδίδονται τρία χρόνια αργότερα, το 1262.

6. • Το 1289 η ''κεφαλή'', ο επαρχιακός διοικητής των
βυζαντινών κτίσεων της Πελοποννήσου, μεταφέρει
την έδρα του από τη Μονεμβασία στο Μυστρά, ενώ το
1349 ο Μυστράς γίνεται η πρωτεύουσα του
ημιαυτόνομου Δεσποτάτου του Μορέως με πρώτο
''Δεσπότη'' τον Μανουήλ Καντακουζηνό (1349-1380).
Το 1383 τη δυναστεία των Καντακουζηνών διαδέχεται
στο Μυστρά η αυτοκρατορική οικογένεια των
Παλαιολόγων με πρώτο εκπρόσωπό της τον Θεόδωρο
Α΄ (1380/1-1407). Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους
''Δεσπότες'' του Μυστρά κατέχει ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄
Παλαιολόγος (1443-1448), προτελευταίος στη σειρά
''Δεσπότης'', ο οποίος, έχοντας διαδεχθεί στον
αυτοκρατορικό θρόνο τον αδελφό του Ιωάννη Η΄
Παλαιολόγο (1425-1448), θα σκοτωθεί στην πολιορκία
και άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους
το 1453.

7. Το τέλος
• Μετά την ανάληψη της αυτοκρατορικής θέσης της Βυζαντινής
αυτοκρατορίας από τον Κωνσταντίνο ΙΑ΄ Παλαιολόγο, τη διοίκηση
του δεσποτάτου του Μορέως, αναλαμβάνουν οι αδερφοί του,
Θωμάς και Δημήτριος. Οι δύο αδερφοί χωρίζουν το δεσποτάτο στα
δύο, καθώς ο ένας είναι δυτικόφιλος και ο άλλος τουρκόφιλος,
αντίστοιχα και δεν μπορούσαν να αποφασίσουν από κοινού στη
χάραξη της πολιτικής του δεσποτάτου.

8. Το τέλος
• Κάπως έτσι, ο Μωάμεθ ο Πορθητής,
κυρίαρχος πια της Κωνσταντινούπολης,
βρίσκοντας ευάλωτο, το καθεστώς του
δεσποτάτου και μετά από διαφωνίες του με
τον τουρκόφιλο Δημήτριο, επιτίθεται το 1460
στο Μυστρά και τον καταλαμβάνει. Τέλος,
διαλύει και τα εναπομείναντα φρούρια και
κάστρα και γίνεται κύριος της Πελοποννήσου.

9. Η πόλη του Μυστρά
• Ο οικισμός χωρίζεται από τα τείχη σε Άνω και Κάτω Χώρα. Στην Άνω Χώρα
βρίσκονται τα παλάτια και αρχοντικές κατοικίες. Η Κάτω Χώρα περιλαμβάνει τη
Μητρόπολη, σημαντικά μοναστήρια, κατοικίες αξιωματούχων και πλήθος άλλων
σπιτιών. Η ακρόπολη στην κορυφή του λόφου αποτελείται από δύο οχυρωματικούς
περιβόλους, έναν εσωτερικό και έναν εξωτερικό. Αποτελεί την έδρα της φρουράς της
πόλης, αλλά και την τελική γραμμή άμυνας κατά τις εχθρικές επιθέσεις.
Στον εσωτερικό της περίβολο υπάρχει το φρουραρχείο (η κατοικία του στρατιωτικού
διοικητή της φρουράς), ενώ οι κατοικίες των στρατιωτών πιθανότατα βρίσκονταν
στον εξωτερικό περίβολο. Για την εξασφάλιση πόσιμου νερού, στοιχείου ιδιαίτερα
απαραίτητου κατά τη διάρκεια μιας πολιορκίας, υπάρχουν δύο μεγάλες
«κινστέρνες», όπου συνέλεγαν τα νερά της βροχής.
Α: Εσωτερικός περίβολος
Β: Εξωτερικός περίβολος
1: Πύλη κάστρου
2: Βίγλες
3: Κινστέρνες
4: Φρουραρχείο
5: Οικίες και κτίσματα που
εξυπηρετούσαν τις ανάγκες της
φρουράς

10. • Για τον καλύτερο έλεγχο της περιοχής της κοιλάδας του
Ευρώτα, αλλά και των κλιτυών του Πάρνωνα και του
Ταΰγετου, έχουν κατασκευαστεί «βίγλες»
(παρατηρητήρια). Πιθανότατα, μέσω αυτών των
παρατηρητηρίων να επικοινωνούσαν και με τα
γειτονικά κάστρα κατά τη διάρκεια της νύχτας
χρησιμοποιώντας αναμμένους πυρσούς..

11. Η πόλη του Μυστρά
• Δύο σειρές τειχών προστατεύουν τον οικισμό,
που αναπτύσσεται στην πλαγιά του λόφου,
ιδιαίτερα στα σημεία που είναι εύκολο για
τον εχθρό να πλησιάσει. Τα τείχη ενισχύονται
κατά διαστήματα από τετράγωνους πύργους.

12. Δρόμοι
• Η απότομη πλαγιά, στην οποία βρίσκεται ο
Μυστράς, δεν επιτρέπει την κατασκευή ευθέων
και άνετων δρόμων. Η κυκλοφορία γίνεται, όπως
συνήθως στις πόλεις-κάστρα, με στενά,
ανηφορικά καλντερίμια (λιθόστρωτα δρομάκια),
που οδηγούν στις πύλες της πόλης, στα
σημαντικά δημόσια κτίρια, αλλά και στα σπίτια.

13. Σπίτια στην πόλη
• Τα σπίτια στο Μυστρά διαθέτουν ισόγειο και έναν ή δύο
ορόφους. Το ισόγειο προορίζεται για βοηθητικές υπηρεσίες
(σταβλισμό ζώων, αποθήκευση, μαγείρεμα). Σπανιότερα
εκεί διαμορφώνεται κάποιο εργαστήριο ή μαγαζί. Είναι
χτισμένο έτσι ώστε να εξυπηρετεί αμυντικές ανάγκες: οι
τοίχοι του είναι παχείς, στέρεοι και συχνά εφοδιασμένοι με
«τοξικές» θυρίδες.

14. Σπίτια στην πόλη
• Ο «μεσόπατος», χαμηλός
όροφος πάνω από το ισόγειο,
όπου υπάρχει, καλύπτει
ποικίλες ανάγκες. Τέλος, ο
«τρίκλινος», διαμορφωμένος
στον τελευταίο όροφο ως μία
μεγάλη ενιαία αίθουσα,
χρησιμοποιείται για φαγητό,
ύπνο και παραμονή. Δεν φέρε
μόνιμα χωρίσματα και η
δημιουργία επιμέρους
διαμερισμάτων γινόταν μάλλο
με τη χρήση «φαλσωμάτων» ή
«φάλσων» (ξύλινων δηλαδή
χωρισμάτων). Σε αρκετές
περιπτώσεις, διαθέτει «ηλιακ
(εξώστη) προς την πλευρά με
την θέα.

15. Μονές
• Στην πόλη του Μυστρά υπάρχουν τέσσερα
μοναστηριακά συγκροτήματα, η Μονή
Βροντοχίου, η Μονή του Ζωοδότου Χριστού, η
Μονή της Περιβλέπτου και η Μονή της
Παντάνασσας.

16. Η ολοκληρωτική εγκατάλειψη
• Το 1832 και οι τελευταίοι κάτοικοι του Μυστρά,
τον εγκαταλείπουν, μετά από την ίδρυση της
πόλης της Σπάρτης από τον Βασιλιά Όθωνα της
Ελλάδας. Με βασιλικό διάταγμα, η μετοίκηση των
κατοίκων ήταν υποχρεωτική καθώς το Βασίλειο
της Ελλάδας είχα αποφασίσει να μετατρέψει την
πόλη του Μυστρά σε αρχαιολογικό χώρο.

17. Ουνέσκο
• Το 1989, μετά από αίτηση της ελληνικής
πλευράς, ο αρχαιολογικός χώρος του Μυστρά,
συγκαταλέγεται στων κατάλογο των μνημείων
παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της
Ουνέσκο.

18. Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς
της ΟΥΝΕΣΚΟ στη Γαλλία
• Ιστορική (Μεσαιωνική) πόλη της Λυών

19. Λούγδουνο (Lugdunum)
• Τον 1ο αιώνα π. Χ. και συγκεκριμένα το 43 π. Χ. ο Ρωμαίος αξιωματικός
Λούκιος Μουνάτιος Πλάνκος και ο λοχαγός Λείπίδιος , παίρνοντας
εντολή από τη Σύγκλητο, ιδρύουν την πόλη με την ρωμαϊκή ονομασία
Λούγδουνο (Lugdunum), (από τον θεό Λουγ της κελτικής μυθολογίας ή
από τη λατινική λέξη lux που σημαίνει φως) με σκοπό την φιλοξενία
Ρωμαίων προσφύγων που εκδιώχθηκαν εξαιτίας μιας γαλατικής
εξέγερσης στην πόλη Βιέν.

20. Λούγδουνο
• Τα πρώτα οικήματα, κτίστηκαν στα υψώματα πάνω από τον
ποταμό Σον και συγκεκριμένα στο ύψωμα Φουρβιέρ
(Fourvière). Αργότερα, η πόλη επεκτάθηκε και στους άλλους
δύο λόφους Croix-Rousse και στην αριστερή όχθη του Σον.
•

21. Λούγδουνο
• Μέσα σε 50 χρόνια από την ίδρυσή του, το
Λούγδουνο γίνεται πρωτεύουσα των τριών
ρωμαϊκών επαρχιών της Γαλατίας, λόγο του
αυξανόμενου πληθυσμού του, αλλά και της
στρατηγικής του θέσης.
Λούγδουνο

22. Λούγδουνο
• Η αναδιοργάνωση της Ρωμαϊκής
Αυτοκρατορίας από την Τετραρχία μείωσε σε
σημαντικό βαθμό τον διοικητικό ρόλο της
πόλης, γεγονός που οδήγησε στην μεταφορά
της πρωτεύουσας της Γαλατίας στην Τριέρ,
πόλη κοντά στον Ρήνο, με μεγαλύτερη
γεωστρατηγική σημασία.
Λούγδουνο
Τριέρ

23. Η απόσχιση από την αυτοκρατορία
• Με την παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και
την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, χάνει αρκετή
από την αίγλη της και σταδιακά συρρικνώνεται.
Ακολουθεί η διάλυση της Δυτικής Αυτοκρατορίας,
και τον 5ο αιώνα η πόλη περνάει στα χέρια των
Βουργουνδών, την οποία ανακηρύσσουν ως
πρωτεύουσά τους το 461 μ. Χ.

24. Σημαντικά μνημεία από την ρωμαϊκή
εποχή
Το υδραγωγείο, κτισμένο το 10 μ. Χ.
Το πρώτο
θέατρο, της
περιοχής
Fourvière.
Το θέατρο της
περιοχής
Croix-Rousse

25. Μεσαίωνας
• Το 532, η Βουργουνδία γίνεται μέρος του βασιλείου των
Φράγκων, αλλά οι επιδρομές των Αράβων τον 8ο αιώνα
ξαναβάζουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα της πόλης. Το 843,
με την Συνθήκη του Βερντέν και τον διαμελισμό του
βασιλείου των Φράγκων σε τρία βασίλεια, το Λούγδουνο
δίνεται στο Λοθάριο. Και πάλι όμως, η πόλη θα υποστεί
επιδρομές, αυτή τη φορά των Νορμανδών.

26. Μεσαίωνας
• Η πόλη δεν παύει όμως να αποτελεί σημαντικό
εμπορικό και θρησκευτικό κέντρο, με
αποκορύφωμα την ανακήρυξη του αρχιεπισκόπου
της Λυών ως "Εξάρχου των Γαλατών" (Primat des
Gaules) από τον Πάπα Γρηγόριο Ζ', το 1078.
• Τον 13ο αιώνα συναντάμε για πρώτη φορά την
επωνυμία Λυών. Την πόλη καταλαμβάνουν τα
γαλλικά στρατεύματα του Φιλλίπου του 4ου το
1312.

27. Μεσαίωνας
• Το 1340, η πόλη χτυπήθηκε από την επιδημία της
Μαύρης πανώλης, η οποία σκότωσε παραπάνω
από 25.000 ανθρώπους τη δεκαετία του 1340.

28. Μεσαίωνας-Αναγέννηση
• Το 1461 με 1483 η πόλη γνωρίζει σημαντική εμπορική και οικονομική
ανάπτυξη, καθώς γίνεται το κέντρο εμπορίου μπαχαρικών και μεταξιού,
της δυτικής Ευρώπης, λόγο της προσέλκυσης εμπόρων από την Ιταλία και
συγκεκριμένα τη Φλωρεντία. Επίσης άνθισαν οι τράπεζες εξαιτίας των
συναλλαγών μεταξύ των εμπόρων. Το 1472, κτίσθηκε στη Λυών
τυπογραφείο που σύντομα εξελίχθηκε στο τρίτο μεγαλύτερο της
Ευρώπης. Τυπώνονταν βιβλία στα ελληνικά, στα γαλλικά, στα λατινικά,
τα ιταλικά και τα γαλλικά. Τέλος αρκετά από τα έργα μεγάλων
φιλοσόφων τυπώθηκαν εκεί, όπως του Φρανσουά Ραμπελέ.

29. Αναγέννηση
• Το πρώτο μισό του 16ου αιώνα η Λυών αποκτά
ιδιαίτερη σημασία για τις γαλλικές
δραστηριότητες στην Ιταλία, γεγονός που την
ωφέλησε σε μεγάλο βαθμό χάρη στην
οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της
Ιταλίας, την εποχή της Αναγέννησης, λόγο του
εμπορίου με τη Λυών, των τραπεζών κ. α.

30. Αναγέννηση
• Όμως, οι θρησκευτικοί πόλεμοι μεταξύ των καθολικών
και των Ουγενότων 1562-1583, καθώς και με τους
προτεστάντες 1562-1572, οδήγησαν τους έμπορους
στη φυγή προς την αναπτυσσόμενη Γένοβα,
οδηγώντας στην καταστροφή του εμπορίου και την
εξαθλίωση του εμπορικού πληθυσμού.
Λυών

31. Αναγέννηση
• Όμως, η βιομηχανική παραγωγή μεταξιού δεν σταματά και
παραμένει ασυναγώνιστη τους αιώνες 17ο και 18ο.
Παράλληλα η πόλη γνωρίζει μια εποχή θρησκευτικής
ηρεμίας και ακμής, κυρίως χάρη στην εύνοια της γαλλικής
αυλής (η πόλη είχε φιλοβασιλικό χαρακτήρα).
Κατασκευάζεται το δημαρχείο της πόλης και η Λυών
σταδιακά μετατρέπεται σε μια πόλη των γραμμάτων και των
τεχνών. Τον 18ο αιώνα κατασκευάζονται πολλά νέα κτίρια
από τον αρχιτέκτονα Ζακ-Ζερμέν Σουφλό (Jacques-Germain
Soufflot) και η πόλη ζει μια ειρηνική περίοδο μέχρι την
Επανάσταση.

32. Γαλλική επανάσταση
• Την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, η Λυών τάσσεται με
τους Γιρονδίνους και εξεγείρεται κατά της Συμβατικής
Συνέλευσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την πολιορκία της
πόλης, και με την πτώση της, τον τουφεκισμό ή τον
απαγχονισμό περίπου 2000 ατόμων. Η ηρεμία στην πόλη
επανήλθε με την κατάληψη της εξουσίας από τον
Ναπολέοντα Βοναπάρτη και την εκτίναξη της στο απόγειο
της δόξα της, τη βιοτεχνία μεταξιού. Ο Ναπολέων
χρησιμοποιούσε το μετάξι για το γαλλικό στρατό και για
εξαγωγές.

33. Σύγχρονη Εποχή
• Η Βιομηχανική επανάσταση οδηγεί στον
εκσυγχρονισμό των βιοτεχνιών μεταξιού που
σταδιακά μετατρέπονται σε βιομηχανίες
υφασμάτων. Έτσι η Λυών μεταμορφώνεται τον 19ο
αιώνα σε μια σημαντική βιομηχανική πόλη.

34. Σύγχρονη Εποχή
• Το 1832 κατασκευάζεται μια από τις πρώτες
σιδηροδρομικές γραμμές στην Γαλλία, που ενώνει την
Λυών με το Σεντ-Ετιέν. Το 1872 ξεκινούν οι εργασίες
για την κατασκευή της βασιλικής Νοτρ Νταμ ντε
Φουρβιέρ, προς τιμήν της Παναγίας για να Την
ευχαριστήσουν που έσωσε την πόλη από τους
Πρώσους.
• Το 1895 οι Ογκύστ και Λουί Λυμιέρ, δύο αδέλφια
μηχανικοί από τη Μπεζανσόν, κάνουν την πρώτη
δημόσια προβολή ταινίας που λεγόταν Έξοδος από το
εργοστάσιο Λυμιέρ και σηματοδοτούν την έναρξη του
κινηματογράφου.

35. Ουνέσκο
• Το 1998 εντάσσεται στον κατάλογο της
Ουνέσκο με τα μνημεία παγκόσμιας
πολιτιστικής κληρονομιάς.

36. Αναφορές
1. http://www.unesco-hellas.gr/gr/3_5_1.htm
2. http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2397
3. http://www.culture.gr/culture/mystras-edu/history/16.html
4. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%83%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%
AC%CF%84%CE%BF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9C%CF%85%CF%83%CF%84%CF
%81%CE%AC
5. http://whc.unesco.org/en/list/511
6. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CF%85%CF%8E%CE%BD
7. http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Lyon
8. http://whc.unesco.org/en/list/872
9. http://en.wikipedia.org/wiki/Lucius_Munatius_Plancus
10. http://en.wikipedia.org/wiki/Lugdunum
11. http://en.wikipedia.org/wiki/Marcus_Aemilius_Lepidus_%28triumvir%29
Επιμέλεια υλικού: Καραγιάννης Θεόδωρος Γ2