The expansion of islam in the Mediterean Die arabische Expansion Η αραβική εξάπλωση

1. ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣΤΟΥΣ

2. Μετά τον θάνατο του Μωάμεθ (632) η εξάπλωση των
Αράβων ήταν ραγδαία. Κατά τη διάρκεια εξουσίας των
δύο πρώτων χαλιφών, οι Άραβες εισέβαλλαν στις
πλούσιες γειτονικές τους χώρες – τις ανατολικές
επαρχίες του Βυζαντίου αφ’ ενός και την Περσία αφ’
ετέρου – και τις κατέκτησαν.
Που όμως οφειλόταν αυτή η ταχύτατη εξάπλωση των
Αράβων;

3. Πηγή εικόνας: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/8979?locale=el
Η ΑΡΑΒΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΕΩΣ ΤΟ 632

4. Η ΑΡΑΒΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΕΩΣ ΤΟ 710
Πηγή εικόνας: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/8979?locale=el

5. Οι λόγοι ήταν οι εξής:
• η εξάντληση Βυζαντινών και Περσών από τους
πολλούς και μακροχρόνιους μεταξύ τους πολέμους.
• το ψυχικό σχίσμα μεταξύ της Κωνσταντινούπολης και
των κατοίκων των ανατολικών επαρχιών, που
προσχώρησαν στην αίρεση του μονοφυσιτισμού.
• το αίσθημα ενότητας των Αράβων στα πλαίσια του
Ισλάμ.
• ο θρησκευτικός φανατισμός των πιστών της νέας
θρησκείας

6. Έτσι μέσα σε λίγα χρόνια χάθηκαν για το Βυζάντιο:
• η Συρία
• η Παλαιστίνη
• η Αίγυπτος
• η Αρμενία
Μεγάλο πλήγμα μπορεί να θεωρηθεί η απώλεια της
Αιγύπτου, του μεγάλου σιτοβολώνα της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας, που ολοκληρώθηκε με την κατάληψη
της Αλεξάνδρειας από τους Άραβες το 646.
Πινάκια στην Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολης με τα ονόματα Μωάμεθ, Αλλάχ, Αμπού Μπαχρ σε αραβική γραφή
Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/Hagia_Sophia

7. Η ΑΡΑΒΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΕΩΣ ΤΟ 904
Πηγή εικόνας: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/8979?locale=el

8. Μετά την ταχύτατη κατάληψη των εδαφών της
Βόρειας Αφρικής, οι Άραβες εισέβαλλαν στο
Βησιγοτθικό βασίλειο της Ισπανίας, περνώντας τον
πορθμό του Γιβραλτάρ τον 8ο αιώνα, και εισέβαλλαν
στο βασίλειο των Φράγκων περνώντας τα Πυρηναία
Όρη.
Εκεί ηττήθηκαν στη μάχη του Πουατιέ (Poitiers) το 732
από τον Κάρολο Μαρτέλο, ηγέτη των Φράγκων και
αναχαιτίσθηκαν πίσω από τα Πυρηναία, τα οποία
αποτέλεσαν για τους επόμενους αιώνες το σύνορο
μεταξύ της χριστιανικής Ευρώπης και του ισλαμικού
κόσμου στη Δύση.

9. Πηγή εικόνας: https://fr.wikipedia.org/wiki/Poitiers

10. Η μάχη του Πουατιέ - Πίνακας του Charles de Steuben – Πηγή:https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Tours

11. Στην Ανατολή οι Άραβες διέγνωσαν, ότι για να
αντιμετωπίσουν τους Βυζαντινούς αποτελεσματικά,
έπρεπε να επικρατήσουν στην θάλασσα. Έτσι ο
χαλίφης Μωαβίας διέταξε την ναυπήγηση στόλου.
Στην πρώτη εξόρμηση του αραβικού στόλου,
κυριεύθηκε η πρωτεύουσα της Κύπρου η Κωνσταντία.
Ακολούθησαν η Ρόδος και η Κως. Απώτερος στόχος
των Αράβων ήταν η Κωνσταντινούπολη, την οποία οι
Άραβες επιχείρησαν να κατακτήσουν το 674-678 κατά
τη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Δ΄ χωρίς
επιτυχία. Η νίκη των Βυζαντινών οφειλόταν στην
καταστροφή του αραβικού στόλου από το υγρό πυρ.
Έτσι ο Μωαβίας υποχρεώθηκε να υπογράψει
ταπεινωτική ειρήνη.

12. Η ΙΣΛΑΜΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΕΩΣ ΤΟ 1258
Πηγή εικόνας: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/8979?locale=el

13. Η ειρήνη μεταξύ Αράβων και Βυζαντινών δεν κράτησε
πολύ. Το 717 νέος αραβικός στόλος πολιόρκησε την
Βασιλεύουσα και πάλι χωρίς επιτυχία. Η
αποτελεσματικότητα των υπερασπιστών της Πόλης και
η χρήση του υγρού πυρός αποτέλεσαν την αιτία της
ήττας των Αράβων. Μετά την ήττα τους αυτή, οι
Άραβες δεν απείλησαν ποτέ ξανά την
Κωνσταντινούπολη και ο πόλεμος μεταξύ Βυζαντίου
και Αράβων μεταφέρθηκε στα ανατολικά σύνορα της
Μικράς Ασίας και στη θάλασσα.
Προς το τέλος του 8ου αιώνα και αρχές του 9ου αιώνα οι
συγκρούσεις μεταξύ Βυζαντίου και Αράβων
μειώθηκαν, λόγω εσωτερικών διαμαχών στο Χαλιφάτο.

14. Η ΧΡΗΣΗΤΟΥΥΓΡΟΥ ΠΥΡΟΣ – ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΣΚΥΛΙΤΖΗ
Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/Greek_fire

15. Την δεκαετία του 820 όμως, Άραβες από την Ισπανία
κατέλαβαν αιφνιδιαστικά την Κρήτη και
αποβιβάστηκαν στην Σικελία. Αυτό οφειλόταν κυρίως:
• στην εξέγερση του Θωμά Σλάβου και στην
αναστάτωση που προκλήθηκε στην αυτοκρατορία.
• στην παραμέληση του στόλου από τους Βυζαντινούς.
Οι Άραβες δημιούργησαν εμιράτο στην Κρήτη που στα
αραβικά ονομαζόταν «Ικρίτις» ή «Ικριτίγια» με
πρωτεύουσα τον Χάνδακα, και στα 135 χρόνια της
ύπαρξής του, υπήρξε ο χειρότερος εχθρός του
Βυζαντίου στο Αιγαίο.

16. ΣΑΡΑΚΗΝΟΙ ΠΛΕΟΥΝ ΚΑΤΑΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Από το χειρόγραφο του Ιωάννη Σκυλίτζη
Πηγή εικόνας: https://commons.wikimedia.org/wiki/Chapters_of_the_Madrid_Skylitzes#/media/File:Saracen_fleet_against_Crete.jpg

17. Πηγή εικόνας: http://www.dreamingreece.com/el/kriti/irakleio-0
ΧΑΝΔΑΚΑΣ – ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

18. Ο αυτοκράτορας Θεόφιλος (829-842) αναγκάστηκε να
δώσει σκληρούς αγώνες εναντίον των Αράβων στην
Μικρά Ασία. Τα σημαντικότερα γεγονότα αυτών των
συγκρούσεων ήταν η καταστροφή της ιδιαίτερης
πατρίδας του χαλίφη Μουτασίμ Σωζόπετρας από τον
Θεόφιλο, και η καταστροφή της ιδιαίτερης πατρίδας
του Θεόφιλου, του Αμορίου της Φρυγίας,
πρωτεύουσας του θέματος των Ανατολικών, από τους
Άραβες το 838.
Η άλωση του Αμορίου από τους Άραβες υπήρξε
τραυματικό γεγονός για τους Βυζαντινούς και αφορμή
για την εγκατάλειψη του δόγματος της εικονομαχίας
λίγο μετά τον θάνατο του Θεόφιλου (842).

19. ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ ΑΡΑΒΩΝ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ 837 ΚΑΙ 838
Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/Sack_of_Amorium

20. Οι αραβικές κατακτήσεις άλλαξαν την κατάσταση στη
Μεσόγειο θάλασσα: η Μεσόγειος έπαψε να είναι
χώρος ελληνορωμαϊκής κυριαρχίας. Στις νότιες και
ανατολικές ακτές της Μεσογείου εμφανίστηκε και
εξαπλώθηκε ραγδαία το Ισλάμ με τις αραβικές
κατακτήσεις και έτσι η Μεσόγειος έγινε χώρος
συγκυριαρχίας αλλά και συγκρούσεων μεταξύ
Αράβων και Βυζαντινών αρχικά και στη συνέχεια
μεταξύ Αράβων, Βυζαντινών και Σταυροφόρων. Τα
θαλάσσια σύνορα του Βυζαντίου περιορίστηκαν στην
γραμμή Κρήτη – Κύπρος – Κιλικία.

21. Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/Cilicia#/media/File:Asia_Minor_in_the_Greco-Roman_period_-_general_map_-_regions_and_main_settlements.jpg

22. Κάθε χρόνο γινόταν αραβικές επιδρομές στις
βυζαντινές θάλασσες, οι λεγόμενες κούρσες, με
αποτέλεσμα την δραματική μείωση του πληθυσμού
στα νησιά και στις παράκτιες περιοχές του Αιγαίου και
την παρακμή ή και την εγκατάλειψη παράκτιων
πόλεων και οικισμών, με την δημιουργία νέων
οικισμών σε θέσεις μη ορατές από την θάλασσα.
Οι αραβικές χερσαίες επιδρομές στα εδάφη της
Μικράς Ασίας έπληξαν και το εμπόριο αλλά και την
καλλιέργεια της γης.

23. Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/Sack_of_Thessalonica_(904)
ΣΑΡΑΚΗΝΟΙ ΠΕΙΡΑΤΕΣ ΛΕΗΛΑΤΟΥΝ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΟ 904
Από το χειρόγραφο του Ιωάννη Σκυλίτζη