1. นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะฯ
ปูชา จ ปูชนียานํ เอตมฺมงฺคลมุตฺตมนฺติฯ
!
ณ บัดนี้ อาตมภาพจักไดแสดงพระธรรมเทศนาในปูชากถา วาดวยเรื่องการบูชาบุคคลท่ีควรบูชา เพื่อเปน
เครื่องประคับประคองฉลองศรัทธา เพ่ิมพูนกุศลบุญราศี ประดับปญญาบารมีของศรัทธาญาติโยมทั้งหลาย และเพื่อ
เปนการเพิ่มกำลังแหงศรัทธาคือความเชื่อ ปสาทะคือความเลื่อมใส ในพระรัตนตรัยใหมีความมั่นคงยิ่งขึ้นไป ใน
โอกาสที่กิจกรรมเทศนเวียนในพรรษาไดเวียนมาบรรจบครบรอบปที่ 54 และในครั้งนี้เปนครั้งที่ 12 ตรงกับวันเสาร
ที่ 29 เดือน กันยายน พ.ศ. 2555 ซึ่งเปนหนาที่ของสำนักวัดปาโยธาประสิทธิ์ หรือที่เราเรียกกันติดปากวา “วัดปา
เกษตร” จะไดนอมนำเอาหลักธรรมที่ไดรับมอบหมายแลวนั้น มาบรรยายขยายความใหทานสาธุชนทั้งหลายไดสดับ
รับฟง ในการณนี้ประธานสงฆ คือพระครูโสภณธรรมรังสี เจาอาวาสวัดปาโยธาประสิทธิ์และเจาคณะอำเภอ
เมืองสุรินทร ธรรมยุต ไดมอบหมายใหอาตมภาพ พระมหาเฉลิมเกียรติ จิรวฑฺฒโน เลขานุการเจาคณะ
อำเภอศีขรภูมิ ธรรมยุต เปนองคธรรมกถึก คือผูขึ้นมากลาวแจงแสดงความชัดเจนแหงพระธรรมขององคสมเด็จ
พระสัมมาสัมพุทธเจา เพื่อเปนธรรมปฏิสันถารและเปนแนวทางแหงสัมมาปฏิบัติแดทานทั้งหลาย ที่ไดมาประชุม
พรอมกัน ณ ธรรมสภาแหงนี้ ตามสมควรแกเวลาสืบไป
!
กอนที่จะนำทานทั้งหลายเขาสูเนื้อหาแหงธรรมะที่ไดยกขึ้นเปนอุเทศในเบื้องตนนั้น อาตมภาพขอหยิบ
หยกประเด็นธรรมะที่วา “มงคล” นั้นเกิดขึ้นมาอยางไร ใครเปนผูนำเรื่องนี้ขึ้นมากลาวกอน ซึ่งประเด็นปญหานี้ได
สรางความโกลาหลวุนวายเปนอันมาก ในหมูชนผูคงแกเรียนในสังคมชุมพูทวีปเมื่อครั้งสมัยพุทธกาล ความปรากฎ
วา มนุษยชายหญิงในชุมพูทวีปมีการถกเถียงกันวา อะไรเปนมงคล บางกลุมก็กลาววาหูที่ตนไดยินเสียงตางๆ ที่นา
ฟง มีความไพเราะ นี่แหละเปนมงคล อีกกลุมหนึ่งก็กลาววาตาทั้งสองดวงที่สามารถมองเห็นอะไรไดทั้งที่สวยงาม
และไมสวยนี่แหละเปนมงคล ทุกคนไมสามารถหาขอสรุปได ปญหานี้ไดแผขยายวงกวางขึ้นเรื่อยๆ แมเทวดาชั้น
ภุมเทวดาก็ถูกกระแสแหงความสงสัยครอบงำเหมือนกัน ไดนำความในโลกมนุษยไปแจงใหเทพชั้นผูใหญทั้งหลาย
ไดทราบ เทพเหลานั้นก็ไมสามารถใหคำตอบไดวา อะไรเปนมงคลอันสูงสุด ปญหานี้ไดคุกรุนเสมือนมีเมฆหมอกมา
ปดบังดวงปญญาของมนุษยและเหลาเทพทั้งหลายเอาไว ปลอยใหเวลาลวงเลยมาถึง 12 ป ขณะนั้นพระพุทธเจา
ไดอุบัติเกิดขึ้นในโลกแลว ทาวสักกะผูจอมราชันยแหงเทพ (พระอินทร) ไดตรัสถามหมูเทพที่มาเฝาวา พวกทานได
ทูลถามพระผูมีพระภาคเจาแลวหรือยัง เมื่อทรงทราบวายัง จึงไดทรงตำหนิวาพวกทานไดลวงเลย พระผูมีพระภาค
เจาผูทรงแสดงมงคลแลว กลับมาถามเรา เปนเหมือนทิ้งไฟเสีย แลวมาถือเอาไฟที่กนหิ้งหอย ตรัสแลวชวนกันไป
เฝาพระพุทธเจาที่พระวิหารเชตวัน ใกลกรุงสาวัตถีในแควนโกศล ถวายบังคมแลวยืนอยู ณ ที่ควร ทาวสักกะ
ทรงมอบหมายใหเทวดาองคหนึ่งเปนผูทูลถามเรื่องนี้ ในเวลานั้นเทพเจาในหมื่นจักรวาล เนรมิตกายใหละเอียดมา
แออัดประชุมกัน เพื่อมงคลปญหาในที่นั้นดวย จนพระเชตวันสวางไสวไปทั่วดวยรัศมีกายของเทวดาเหลานั้น ถึง
กระนั้นก็มิอาจบดบังพระรัศมี ซึ่งเปลงออกจากพระกายของพระพุทธเจาได เทวดาองคที่ไดรับมอบหมายใหทูลถาม
มงคลปญหากะพระพุทธเจา ไดทูลถามปญหากะพระพุทธเจาวา "เทวดาและมนุษยทั้งหลายเปนอันมากหวังอยูซึ่ง
ความสวัสดี ไดพากันคิดสิ่งที่เปนมงคล (แตไมอาจคิดได) ขอพระองคโปรดตรัสบอกอุดมมงคล" พระผูมีพระภาค
เจาจึงตรัสใหทราบวา มงคลมีอยู 38 มงคล ดวยพระคาถา 10 คาถาใน มงคลสูตร ตามลำดับ คำวา มงคล หมาย
ถึง อุดม รุงเรือง ดีเลิศ และการบูชาบุคคลที่ควรบูชาก็จัดเปนมงคลอันสูงสุดเหมือนกัน ซึ่งปรากฏในมงคลสูตร
คาถาที่ 1 ขอที่ 3 ซึ่งจะไดกลาวในลำดับตอไป

2. 2
ความหมาย@
!
บูชา คือการแสดงความเคารพ การยกยองเชิดชู ดวยความเลื่อมใส ที่แสดงออกทางกาย วาจา และใจ
อยางบริสุทธิ@์ ไมมีอารมณอยางอื่นมาเจือปนใหจิตหวั่นไหวได
@
!
!
!
!
การบูชา มี 3 ลักษณะ คือ :!
ปคคัณหะปูชา หมายถึง การบูชาดวยการยกยอง
!
สักการะปูชา หมายถึง การบูชาดวยเครื่องสักการะตางๆ
!
สัมมานะปูชา หมายถึง การบูชาดวยการยอมรับนับถือ
การบูชา มี 2 ประเภท คือ :@
อามิสสะปูชา หมายถึง การบูชาดวยอามิสสิ่งของและ
@
ปฏิบัติปูชา หมายถึง การบูชาดวยการปฏิบัติธรรมสมควรแกธรรม
!
การบูชา ถือเปนกิริยาที่แสดงออกถึงความเคารพตอบุคคล สถานที่ และสัญลักษณตางๆ ที่เกี่ยวของกับ
บุคคล เชน หลักคำสอน รูปเหมือน ขาวของเครื่องใชตางๆ หรือแมแตพระบรมธาตุฯ และการบูชาที่ไดกระทำนั้น
ตองเปนบุคคลที่มีคุณธรรมจริงๆ การบูชานั้นจึงจะมีผลอันอุดม สมดังพระบาลีที่ปรากฎในมงคลสูตรซึ่งอาตมภาพ
ไดยกขึ้นเปนอุเทศเบื้องตนวา ปูชา จ ปูชนียานํ เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ ความวา การบูชาบุคคลทีี่ควรบูชาถือเปน
มงคลอันสูงสุด! ที่กลาววาเปนมงคลอยางสูงสุดนั้น สูงสุดดวยลักษณะแหงการกระทำอยู ๓ อยาง ที่กลาวในเบื้อง
ตน คือ
!
1. ปคคัณหะปูชา คือ การบูชาดวยการกลาวยกยอง สรรเสริญ ในคุณธรรมของผูนั้นใหเปนที่ปรากฏ ไป
ที่ไหนก็มีการกลาวถึงอยูตลอดเวลา เหมือนที่ญาติโยมไดระลึกนึกถึงบทพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ ยิ่งถาเราทราบ
ความหมายวาทานหมายถึงอะไร ก็ยิ่งเพิ่มความศรัทธาในองคพระรัตนตรัยมากเทานั้น เหมือนคำกลาวของครูบา
อาจารยผูปฏิบัติดีปฏิบัติชอบทานมักกลาววา “คุณของพระพุทธเจา พระธรรมเจา พระสังฆเจา จะสวดกี่ครั้งกี่
ชั่วโมงก็ไมรูจักเบื่อ เพราะเชื่ออยางสนิทใจแลววาพระรัตนตรัยมีจริง มีคุณตอหมูสัตวผูเรารอนดวยเพลิงกิเลสจริง”
!
2. สักการะปูชา คือ การบูชาดวยเครื่องสักการะ มีดอกไม ธูป เทียน หรือของหอมที่โลกนิยมในปจจุบัน
เพื่อนำมาบูชา แมแตเปลวเพลิงซึ่งถูกจุดที่เทียนก็เปนการบูชาชนิดหนึ่งที่มีความเชื่อวา ถาใครไดบูชาแลวจะกอให
เกิดปญญา ดังพระบาลีวา นตฺถิ ปฺญาสมา อาภา ความวา แสงสวางเสมอดวยปญญาไมมี การแสดงความเคารพ
ดวยเครื่องสักการะเปนการบูชาที่สามารถทำไดงายที่สุด เพราะไมตองอาศัยความพากเพียรอะไรมาก วัตถุดิบที่
เปนเครื่องบูชาในปจจุบันก็มีพรอม ในเมืองมีหางรานที่ในบริการเกี่ยวกับเครื่องสังฆภัณฑเยอะ ทั้งนี้อุบาสกอุบาสิกาตองมีปญญาในการบูชาเชนเดียวกัน มิเชนนั้นก็จะเปนการบูชาแบบหลงงมงาย ที่กลาวเชนนี้ เพราะวา
ญาติโยมทั่วไปไมคอยจะเขาวัดสักเทาไหร หรือไมคอยไดทำบุญกับพอแมเทาที่ควร วันดีคืนดีตัวเองนอนหลับฝนไม
ดี ฝนวาแมตาย หรือตัวเองถูกคนฆาตาย ตื่นเชามารูสึกไมคอยดี จิตใจหดหู ยิ้มก็ไมคอยออก คิดไดวาการไปถวาย
สังฆทานที่วัดมันจะชวยได สิ่งที่ไดคือโยมไดให ไดเสียสละทรัพยของตนกับผูอื่นที่เราเชื่อวาทานปฏิบัติดี ผลตรงนี้
ไดแผขยายมาถึงจิตใจของเรา เกิดความสุขความราเริง ที่จริงพระทานไมไดใหอะไรเราหรอก ทานก็รับเฉยๆ พรที่
ทานใหก็พูดแบบนี้กันกับทุกคนที่ไปถวายสังฆทาน อำนาจแหงการบูชาดวยเครื่องสักการะมีผลมาก ดังนิทานใน
ธรรมบทเรื่องเทพธิดาผูทำบุญดวยดอกบวบสีเหลืองตอนหนึ่งวา มีหญิงสาวผูหนึ่ง อาศัยอยูในหมูบานชนบทหาง
ไกล มีความศรัทธาเลื่อมใสในพระรัตนตรัย กลับจากการทำงาน ระหวางทางเห็นดอกบวบกำลังบานใหม มีสีเหลือง

3. 3
สด นางไดเก็บดอกบวบดวยความเพลิดเพลินใจ พรอมกับคิดในใจวาเราจะนำดอกบวบนี้ไปบูชาพระ ระหวางทาง
ที่นางเดินไปจิตก็คิดถึงแตเรื่องการถวายดอกไมพระ ทันใดนั้นเองวัวตัวผูเดินสวนทางมาพอดี ดวยวิบากกรรมที่
เคยกระทำระหวางกัน ทำใหนางถูกวัดขวิดที่ระหวางอกดวยเขาอันแหลมคม นางสิ้นใจทันทีในมือยังถือดอกไมที่จะ
ไปถวายพระไวเนน ดวยอำนาจแหงจิตที่เลื่อมใสในพระรัตนตรัย และขณะจิตที่คิดจะนำดอกบวบสีเหลืองไปถวาย
พระนี้ สงผลใหนางไปจุติในเทวสถานวิมานทอง ที่ประดับประดาเหมือนดังสีแหงดอกบวบเหลืองทันที
!
3. สัมมานะปูชา คือ การบูชาดวยการยอมรับ หรือถาจะพูดภาษางายๆ ก็คือการมีใจใหกัน ขอนี้จะตรงกับ
คำวาการบูชาตองมีศรัทธามากอน ถาไมมีศรัทธาจะไมสามารถทำการบูชาไดเลย ดังความปรากฏเปนพุทธภาษิต
ใน สังยุตตนิกาย สัคคาถวรรค 15/50 วา สทฺธา สาธุ ปติฺฐิตา แปลไดความวา ศรัทธาตั้งมั่นแลว ยังประโยชนให
สำเร็จ สมัยโบราณเวลาจะสอนหรือถายทอดวิชาความรูใดๆ ใหกับลูกศิษย จะตองมีการตั้งครูเสียกอน เพื่อใหผูที่จะ
เรียนนั้นไดแสดงเจตจำนงคที่แทจริงวา ตนเองมีศรัทธา ยอมปฏิบัติตามคำสั่งสอนครูทุกอยาง ไมโตเเยงหรือ
คัดคานในหลักคำสอน และถาใครสามารถปฏิบัติไดจริงก็จะประสบผลสำเร็จ ลักษณะเชนนี้เปนการบูชาดวยการ
ยอมรับ ในปจจุบันนี้เราขาดการบูชาในลักษณะนี้มาก เราอางตนวาเปนผูมีความรู คงแกเรียน มีประสบการณชีวิต
มามาก เคยเปนใหญมีตำแหนงหนาที่การงาน มีคนนับหนาถือตาในสังคมมาก ไปไหนมาไหนมีคนใหการตอนรับ
กำแพงความคิดเหลานี้เองที่คอยขวางกั้นจิตใจของเรา ไมใหยอมรับอะไรงายๆ บางก็อางวาพุทธเจาใหใชหลักกา
ลามสูตร คืออยาเชื่ออะไรงายๆ ซึ่งในหลักความเปนจริงที่เรากำลังประสบอยูนี้นั้นมันใชหลักการนัั้นไมได เพราะ
เรากำลังจะตกเหวคือความมืดบอดอยูแลวนะ ดังนั้นเราตองเปดใจใหกวางยอมรับกับสิ่งบางอยางที่เราเชื่ออยูในใจ
ลึกๆ วาจะชวยเราได คือเปนที่พึ่งเราได ฉะนั้นการที่เราจะบูชาอะไรสักอยาง ไมวาจะเปนบูชาพระรัตนตรัย
พระบรมธาตุ หรือพระเครื่องตางๆ เราตองมีใจที่ศรัทธาเลื่อมใสมากอนแลว หรือยังไมมีศรัทธามากอนแตเคยได
ประสบกับเหตุการณบางอยางที่ทำใหตนเชื่ออยางสนิทใจวา เหตุการณเหลานี้มีอยูจริง จึงจะเกิดผล ยกตัวอยาง
เชน พระปญจวัคคียกอนที่จะไดฟงพระธรรมเทศนาของพุทธเจานั้น ในใจของทุกคนไดนึกวาเราจะไมปฏิบัติรับใช
สมณะโคตม จะพูดอะไรพวกเราก็จะไมฟงไมยอมรับ แตเมื่อพระพุทธองคเสด็จมาถึง เพราะความที่ตนเคยปฏิบัติ
หนาที่รับใชมาตลอดก็ทำใหลืมขอตกลงที่ไดตกลงกันไวสนิท
และเมื่อฟงธรรมจักรกัปปวัตนสูตรที่พุทธองคทรง
ตรัสก็ยิ่งเลื่อมใส เพราะพระดำรัสเชนนี้พวกตนไมเคยไดยินที่ไหนมากอน เมื่อฟงธรรมจบลงโกณฑัญญะดาบสก็ได
ดวงตาเห็นธรรมทันที
!
จากลักษณะการบูชาที่กลาวมา ถากลาวโดยประเภทแลวมี 2 ประเภท คือ อามิสบูชา เปนการบูชาที่ตอง
อาศัยวัตถุ เชนการใหสิ่งของ ดอกไม ของหอม หรืออาหาร นับเปนการบูชาที่ทุกคนสามารถทำได สะดวกเวลาไหน
ก็สามารถทำได แมการเขาวัดทำบุญตักบาตร และถวายสังฆทานก็จัดเปนอามิสบูชา ซึ่งพุทธองคตรัสวา เพียงแค
การบูชาแบบนี้ก็มีผลมากสำหรับอุบาสก-อุบาสิกา เพราะถือวาเปนการขวนขวายที่ตองอาศัยความพากเพียรมาก
และปฏิบัติบูชา ซึ่งถือเปนการบูชาที่ยิ่งใหญ และพุทธองคกลาววาเปนยอดแหงการบูชา เพราะการบูชาเเบบนี้
สามารถชวยธำรงคหลักคำสอนของพระพุทธองคใหคงอยูไดตลอด เปนการบูชาที่เหมาะสำหรับฝายบรรพชิต ฝาย
อุบาสก-อุบาสิกาจะบูชาดวยการปฏิบัติบูชาก็ได ในปจจุบันนี้การบูชาแบบที่สองนี้มีความหยอนยานมาก สาเหตุ
เพราะเราลืมหนาทีี่ของตนเอง เมื่อลืมหนาที่ของตนเองนานเขา ก็นำไปสูการไมใสใจหลักธรรมหลักวินัย จึงปรากฏ
เปนขาวเกี่ยวกับพระสงฆตามสื่อตางๆ อยูเปนประจำ
บุคคลที่ควรบูชา
!
การบูชานั้น เราบูชาที่ตัวบุคคล กับ บูชาคุณงามความดีของบุคคล ในการบูชาบุคคลนั้นนักปราชญ
ราชบัณฑิตไดแบงบุคคลไว 3 พวก ดวยกัน คือ

4. 4
!
บุคคลที่สูงดวยชาติ (ชาติวุฒิ) เปนผูมีที่มีชาติกำเนิดสูง เชน พระเจาจักรพรรดิ์ พระราชา พระราชินี และ
พระบรมวงศานุวงศทุกๆ พระองค
!!!!!!!! !!บุคคลที่สูงดวยวัย (วัยวุฒิ) เปนผูที่เกิดกอนเรา ทานเหลานี้เปนผูอาบน้ำรอนมากอนยอมไดรับการเรียน
รูมากอน มี ปู-ยา, ตา-ยาย, พอ-แม, พี่ ปา นา อา หรือแมแตรุนพี่ เปนตน
!
บุคคลที่สูงดวยคุณ (คุณวุฒิ) เปนผูท่ีประพฤติปฏิบัติธรรม หรือมีการศึกษาที่สูงพรอมทั้งมีความประพฤติ
ที่ดีควบคูกัน เชน ครูอุปชฌายอาจารย พระอริยสงฆ พระพุทธเจา พระปจเจกพุทธเจา
!
ซึ่งบุคคลทั้ง 3 กลุมนี้ เราสามารถกระทำการบูชาไดทั้งสองอยาง คือแบบอามิสบูชาและแบบปฏิบัติบูชาไป
พรอมๆ กันได ในพระสุตตันตะปฎก ขุททะกะนิกาย ธรรมบท เลมที่ 18 ขอที่ 303 ยอหนา 326 พระพุทธเจาทรง
ตรัสเกี่ยวกับบุคคลที่ควรบูชาไว คือ ผูมีศรัทธาเชื่อมั่นในคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจา และผูมีศีล
บริสุทธิ์
บุคคลที่สมควรสรางสถูปไวบูชา (ถูปารหบุคคล)
!
บุคคลที่ควรบูชา คือ บุคคลที่มีคุณงามความดี ควรคาแกการระลึกถึง และยึดถือเปนแบบอยางในการ
ประพฤติปฏิบัติตาม มีอยูดวยกันจำนวนมาก เชน พระพุทธเจา พระสงฆ พอ แม ฯลฯ อยางไรก็ดีพระพุทธเจาได
ตรัสถึงบุคคลที่สมควรแกการสรางสถูปบูชาไวเพียง 4 จำพวก ไดแก
@
1. พระพุทธเจา เหตุที่พระพุทธเจาทรงเปนถูปารหบุคคลจำพวกหนึ่งนั้น ทรงมีพุทธาธิบายวา เมื่อมหาชน
ยังจิตใหเลื่อมใสวา นี่เปนสถุปของพระผูมีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจาพระองคนั้น พวกเขายังจิตใหเลื่อมใสใน
สถุป)นั้นแลว เบื้องหนาแตตายเพราะกายแตก ยอมเขาถึงสุคติโลกสวรรค
!
2. พระปจเจกพุทธเจา เหตุที่พระปจเจกพุทธเจาทรงเปนถูปารหบุคคลจำพวกหนึ่งนั้น ทรงมีพุทธาธิบาย
วา เมื่อมหาชนยังจิตใหเลื่อมใสวา นี่เปนสถูปของพระปจเจกพุทธเจาพระองคนั้น พวกเขายังจิตใหเลื่อมใสในสถูป
นั้นแลว เบื้องหนาแตตายเพราะกายแตก ยอมเขาถึงสุคติโลกสวรรค
!
3. พระอรหันต เหตุที่พระสาวกของพระพุทธเจาทรงเปนถูปารหบุคคลจำพวกหนึ่งนั้น ทรงมีพุทธาธิบาย
วา เมื่อมหาชนยังจิตใหเลื่อมใสวา นี่เปนสถูปของพระสาวกของพระผูมีพระภาคเจาพระองคนั้น พวกเขายังจิตให
เลื่อมใสในสถูปนั้นแลว เบื้องหนาแตตายเพราะกายแตก ยอมเขาถึงสุคติโลกสวรรค
!
4. พระเจาจักรพรรดิ์ เหตุที่พระเจาจักรพรรดิ์ทรงเปนถูปารหบุคคลจำพวกหนึ่งนั้น ทรงมีพุทธาธิบายวา
เมื่อมหาชนยังจิตใหเลื่อมใสวา นี่เปนสถูปของพระธรรมราชาผูทรงธรรมนั้น พวกเขายังจิตใหเลื่อมใสในสถูปนั้น
แลว เบื้องหนาแตตายเพราะกายแตก ยอมเขาถึงสุคติโลกสวรรค
เจดียที่ควรกระทำการบูชาในพุทธศาสนา
@
1. พระธาตุเจดีย คือ เจดียที่สรางขึ้นเพื่อใชบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ หรือพระธาตุอรหันต เชนพระ
ธาตุพนม พระดอยสุเทพ ภูเขาทอง พระปฐมเจดีย เปนตน @
@
2. พระธรรมเจดีย คือ เจดียที่สรางขึ้นเพื่อบรรจุพระธรรมวินัย เชน พระไตรปฎก หนังสือธรรม เปนตน
!
3. บริโภคเจดีย คือ สถานที่หรือสิ่งของทั้งหมดที่เกี่ยวของกับพระพุทธเจา เชน สังเวชนียสถานทั้ง 4
ตำบล ตนพระศรีมหาโพธิ์ พุทธบริขาร รอยพระพุทธบาท เปนตน
!
4. อุเทสิกเจดีย์ คือ วัตถุที่สรางขึ้นเพื่อระลึกถึงพระรัตนตรัย โดยไมมีการกำหนดรูปแบบที่ชัดเจน เชน
พุทธรูป พระเครื่อง เปนตน

5. 5
อานิสงสการบูชาบุคคลที่ควรบูชา
!
๑. ยังสัมมาทิฏฐิที่ยังไมเกิด ใหเกิดขึ้น
!
๒. ยังสัมมาทิฏฐิที่เกิดขึ้นแลว ใหเจริญงอกงามยิ่งขึ้น
!
๓. ทำใหมีกิริยามารยาท สุภาพออนโยน นารักนานับถือ
!
๔. ทำใหจิตใจผองใส เพราะตรึกอยูในกุศลธรรมเสมอ
!
๕. ทำใหสติสัมปชัญญะบริบูรณขึ้น เพราะมีความสำรวมระวังเปนการปองกันความประมาท
!
๖. ปองกันความลืมตัวความหลงผิดได เพราะตระหนักอยูเสอมวาผูที่มีคุณธรรมสูง กวาตนยังมีอยู
!
๗. ทำใหเกิดกำลังใจและอานุภาพอยางมหาศาล สามารถคุมครองปองกันตนใหพนจากอุปสรรคและภัย
พาลตางๆ ได
!
๘. เปนการกำจัดคนพาลใหพินาศไปโดยทางออม เพราะมีแตคนบูชาบัณฑิตผูมีคุณธรรม
!
๙. เปนการเชิดชูบัณฑิตใหสูงเดน ทำใหทานสามารถบำเพ็ญกรณียกิจไดสะดวกกวางขวางยิ่งขึ้น @
@
เมื่อทานทั้งหลายทราบแลววา บุคคลท่ีเราควรบูชาและแสดงความนับถือนั้นมีใครบาง และอาการกิริยาที่
เราตองแสดงออกเกี่ยวกับการบูชาเราก็ไดทราบแลว แมกระทั่งการบูชาแบบไหนที่มีผลมากพระพุทธองคก็ไดกลาว
ไวหมด แลวถาเราไมแสดงการบูชาหละจะมีโทษอะไรไหม ใน มังคลัตถทีปนี เลม 4 หนา 3 ความตอนหนึ่งวา
ระหวางที่พระผูมีพระภาคเจาทรงแสดงธรรมแกสุภมาณพอยูนั้น ไดตรัสวา
“...มาณพ สตรีหรือบุรุษบางคนในโลกนี้ เปนผูกระดาง (เยอหยิ่ง) ถือตัวจัด ไมกราบไหว
บุคคลผูควรกราบไหว ไมลุกรับบุคคลผูควรลุกรับ ไมใหอาสนะแกบุคคลผูควรแกอาสนะ ไมให
ทางแกบุคคลผูควรแกทาง ไมสักการะบุคคลผูควรสักการะ ไมทำความเคารพผูที่ตนควร
ทำความเคารพ ไมนับถือบุคคลผูที่ตนควรนับถือ ไมบูชาบุคคลผูที่ตนควรบูชา บุคคลนั้นเบื้อง
หนาแตตายเพราะกายแตกยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมนั้น อันตนให
บริบูรณแลวอยางนั้น สมาทานแลวอยางนั้น หากบุคคลนั้นไมเขาถึงอบายทุคติ วินิบาต นรก
เบื้องหนาแตตายเพราะกายแตกไซร ถาเขามาสูความเปนมนุษย เกิดในที่ใด ๆ ในภายหลัง
ก็จะเปนผูมีตระกูลต่ำในที่นั้นๆ มาณพขอที่บุคคลเปนผูกระดาง ถือตัว ฯลฯ ไมบูชาบุคคลที่
ควรบูชาเปนปฏิปทาเปนไปเพื่อมีสกุลต่ำ…”
!
เมื่อเราทราบอยางนี้แลวก็ควรที่จะกระทำการบูชาบุคคลที่ควรบูชา ทั้งนี้โดยผานสื่อกลางคือคุณงามความดี
ของบุคคลที่เราทำการบูชา เปรียบเสมือนการอาบน้ำที่ทุกคนตองอาบ เราไมอาบน้ำก็ไดจะเปนวันหรือเปนอาทิตย
ก็ได แตเราสามารถทนอยูไดหรือไม และเวลาพบปะผูคนเขาจะทนกลิ่นเราไดไหม การเปนคนที่ไมมีการบูชาอะไร
เลยก็เหมือนกัน แตทั้งนี้ใชวาเราจะบูชาทุกอยาง เราก็ตองมีสิ่งทีี่ควรเวนเหมือนกัน ซึ่งสิ่งที่เราไมควรบูชาก็มี ดังนี้
ส่ิงที่ไมควรบูชา
@
!
!
!
1. คนพาล คือไมยกยอง ไมเชิดชู ไมสรรเสริญ ไมสนับสนุน ในฐานะตางๆ
2. สิ่งที่เนื่องดวยคนพาล เชนรูปภาพ รูปปน ผลงาน ขาวของเครื่องใชตางๆ
3. สิ่งที่บูชาแลวไมเกิดสิริมงคล เชนรูปภาพดารา นักรอง และสื่อที่มุงไปทางอบายมุขทั้งหลาย
4. สิ่งที่บูชาแลวโง เชนตนไมใหญ ภูเขาสูง อาราม เพราะบูชาแลวไมกอใหเกิดปญญา

6. 6
!
การบูชาบุคคลที่ควรบูชานั้น เปรียบเสมือนกลาไมที่ยังเล็กอยู เมื่อเรานำไปปลูกจำเปนตองมีหลักค้ำไม
ใหลม เพราะรากจะขาด หรือตายกอนฉันใด ผูที่หวังความเจริญกาวหนา ก็จำเปนตองบูชาบุคคลที่ควรบูชาไวเปน
แบบอยางในการดำเนินชีวิต เปนหลักใจ เปนเครื่องปองกันความเห็นผิดและมิใหอกุศลกรรมตางๆ กลับมากำเริบ
ขึ้นอีกฉันนั้น บุคคลที่จะกระทำการบูชาไดนั้น ในเบื้องตนตองมีธรรมะเกิดขึ้นในใจกอนเสมอ คือทุกคนไดเห็นความ
ทุกข ที่มากอกวนใจอยูตลอดเวลา จากการมีทุกขมากก็ทำใหเกิดปญญา แตถาแกไมไดก็จะเกิดปญหาทันที มี
ความรูวาความทุกขที่มีอยูตนจะตองแกไขอยางไร นั่นหมายความวาเราตองดูบุคคลตนแบบ เรียกวาผูควรแกการ
บูชา ก็จะทำใหเราเกิดความศรัทธา เลื่อมใสในแนวทางการปฏิบัติ ซึ่งในที่สุดก็นำเราไปสูความสุข สภาวะเหลานี้
เปนธรรมะที่มาปรากฏใหเราไดเห็นอยูตลอดเวลา แตพวกเราไมสามารถแยกออกไดวามันคืออะไรบาง เพื่อเปน
ปุคลาธิษฐานอาตมภาพขอยกนิทานที่ปรากฏในคัมภีรมงคลทีปนี ซึ่งรจนาโดยพระสิริมังคลาจารยมาสาธกให
สาธุชนทั้งหลายไดสดับ ดำเนินความวา
!
เมืองราชคฤห มีชางรอยดอกไมชื่อนายสุมนะ ไดนำดอกมะลิถวายพระเจาพิมพิสารกษัตริยเมืองราชคฤห
ทุกวันๆ ละ ๘ ทะนาน ทาวเธอก็พระราชทานทรัพยใหวันละ ๘ กหาปณะตอบแทนมิไดขาด อยูมาวันหนึ่งนาย
สุมนะไปเก็บดอกมะลิแลวกลับมา ระหวางทางไดพบพระพุทธเจากับหมูสงฆเขาไปในเมืองเพื่อจะบิณฑบาตโปรด
สัตว นายสุมนะมีจิตศรัทธาเลื่อมใส คิดจะถวายดอกไมบูชาพระพุทธเจา ขณะนั้นไดคิดวา เมื่อเราไมไดถวายดอกไม
แกพระราชาพระองคจะทรงกริ้ว แลวลงโทษมีอาญาเปนประการใดก็ตามเถิด อานิสงสที่เราบูชาแกพระพุทธเจานี้มี
ผลอันประเสริฐทั้งในชาตินี้และชาติหนา ถาเราพึงถวายแกพระราชาก็จะมีผลเพียงแตในชาตินี้ คิดเชนนั้นแลวก็เกิด
มีจิตยินดีศรัทธาในการทำพุทธบูชา นายสุมนะจึงกำเอาดอกมะลิสองกำมือโยนขึ้นไปในอากาศ ในการโยนแตละ
ครั้งนั้นปรากฏวา ครั้งแรกดอกมะลิก็แผเปนตาขายอยูเบื้องบนของพระพุทธเจา ครั้งที่สองนั้นก็แผเปนตาขายอยู
เบื้องขวาของพระพุทธองค ดอกไมสองกำมือที่โยนไปครั้งที่ ๓ นั้นก็แผเปนตาขายอยูเบื้องซาย ดอกไมสองกำมือที่
โยนไปครั้งที่ ๔ นั้นก็แผเปนตาขายอยูเบื้องหลัง ดังนั้นตาขายดอกมะลิจึงลอมองคของพระพุทธเจาอยู ๔ ดานเปด
เฉพาะดานหนา พระองคเสด็จไปถึงไหนตาขายดอกไมทั้ง ๔ ดาน ก็ลอยตามพระองคไปถึงที่นั่น ผันกานเขาขางใน
ผันดอกออกขางนอกทั้งสิ้นเปนอัศจรรยดังนี้ ชาวเมืองทั้งหลายไดเห็นแลวก็พากันเลื่อมใสกราบไหวบูชาศรัทธาใน
พุทธคุณกันทั่วหนา
!
ฝายนายสุมนะก็เกิดความปติยินดีในเครื่องสักการบูชาของตนแลวก็กลับบาน เลาเรื่องที่ไดทำพุทธบูชาให
ภรรยาฟง ฝายภรรยาเปนผูไรปญญาจึงไมมีความยินดีอนุโมทนา กลับโกรธดาวาใหแกสามี แลวพาบุตรไปเฝา
พระเจาพิมพิสารกราบทูลถึงเหตุการณที่สามีไดนำดอกไมที่ควรจะนำมาถวายแกพระราชาไปบูชาแดพระพุทธเจา
หญิงนั้นก็ออกตัวกลัวความผิด กราบทูลแกพระราชาวา อันการกระทำของนายสุมนะนั้นจะบังเกิดในทางดีก็ตาม ใน
ทางรายก็ตาม ขาพเจาจะไมขอรับดวย ขาพเจาขอหยาขาดจากนายสุมนะตั้งแตบัดนี้เปนตนไป พระราชาเปนผู
เลื่อมใสในพระรัตนตรัย เมื่อไดฟงดังนั้น ก็ดำริวาหญิงผูนี้เปนพาล หาความศรัทธาปสาทะในพระรัตนตรัยมิได แตก็
แสรงทำเปนพิโรธ แลวตรัสกับหญิงนั้นวา ดีละที่เจาหยาขาดจากสามี ตัวเราจะรูกิจอันควรทำอยางสาสมตอนาย
สุมนะเอง จึงสงหญิงนั้นกลับไป สวนพระราชาก็เสด็จออกไปตอนรับพระพุทธเจา พระพุทธองคทรงรูวาพระเจา
พิมพิสารมีพระทัยเลื่อมใสในการบูชา พระศาสดาทรงมีพระกรุณาจะสงเคราะหแกนายสุมนะ ทรงสงบาตรใหพระ
เจาพิมพิสารแลวเสด็จทรงประทับนั่งที่หนาพระลาน พระเจาพิมพิสารก็ถวายทานแกพระพุทธเจา พระพุทธองคทรง
กระทำภัตตกิจแลวก็ตรัสอนุโมทนาทานแสดงธรรมโปรดพระเจาพิมพิสารแลวก็ถวายพระพรลากลับสูวัดเวฬุวัน
ดอกไมทั้งหลายเหลานั้นก็ลอมพระองคมาตราบเทาถึงพระวิหาร ดอกไมจึงไดตกเรี่ยรายอยูที่ซุมพระทวารนั่นแล
!
ครั้งนั้นพระเจาพิมพิสารมีพระทัยเลื่อมใสในการทำพุทธบูชาจึงรับสั่งหานายสุมนะ เขามารับพระราชทาน
ทรัพยทั้งหลาย ๗ สิ่ง สิ่งละ ๘ คือ ชาง ๘ มา ๘ ขาหญิง ๘ ขาชาย ๘ นารีรูปงาม ๘ บานสวย ๘ เงิน ๘ พัน

7. 7
กหาปณะ นายสุมนะไดรับพระราชทานทรัพยเปนอันมากดวยผลที่ทำพุทธบูชา พระอานนทเถระจึงทูลถาม
พระพุทธเจาวา นายสุมนะกระทำพุทธบูชานี้จะมีผลอานิสงสไปในภายภาคหนาเปนประการใด พระพุทธองคจึงตรัส
วา ดูกรอานนท นายสุมนะกระทำพุทธบูชาครั้งนี้เทากับเปนการสละชีวิตบูชาตถาคต เพราะวาขณะนำดอกไมมา
บูชามิรูวาพระราชาจะลงโทษหรือไมประการใด ดวยกุศลนี้ตอไปในภายหนานายสุมนะจะไมไปเกิดในอบายภูมิ
ตลอดถึงแสนกัป จะรื่นเริงบันเทิงเสวยสุขอยูแตในมนุษยโลกและเทวโลกเทานั้น ครั้นในชาติสุดทายจะไดตรัสรูเปน
พระปจเจกพุทธเจา มีนามวาพระสุมนะ เขาสูพระนิพพานเปนที่สุด ดังนี้
@
ดังนั้น การบูชา คือ การยกยอง เลื่อมใส ดวยความบริสุทธิ์ใจ ไมเสแสรงแกลงทำ นั่นหมายถึง กิริยา
อาการสุภาพที่แสดงตอผูที่ควรบูชาทั้งตอหนาและลับหลัง เปนอุบายในการฝกตนเองใหมีความออนนอมถอมตน
ไมเปนคนกระดาง ถือตัว เยอหยิ่งจองหอง ซึ่งมีอยู 3 ลักษณะ คือ การยกยอง การสักการะ และการนอบนอม ใน
ทางปฏิบัตินั้นมี 2 วิธี คือ การบูชาดวยสิ่งของ เรียกวา อามิสบูชา และ การบูชาดวยการปฏิบัติตามคำสอน หรือ
ตามแบบอยางที่ทานไดวางไว เรียกวา ปฏิบัติบูชา ซึ่งอยางหลังนี้พระพุทธเจาทรงยกยองวาเปนการบูชาที่มีผล
มาก สงผลใหพระพุทธศาสนามีความมั่นคงและยั่งยืน ถาทานใดประสงคและปรารถนาที่จะอบรมตนเองใหเปนคนดี
โดยมีบุคคลตนแบบ เหมือนเด็กนักเรียนถาอยากจะเกงมีคุณภาพในอนาคต ตองมีคุณครูที่เกงและมีคุณธรรมคอย
เปนพี่เลี้ยง อุบาสก-อุบาสิกาก็เชนเดียวกัน ถามุงหวังความเจริญในชีวิตของตนก็ตองบูชาบุคคลที่ควรบูชา มีนัยดัง
ไดอรรถาธิบายมา
!
เทศนาปริโยสาเน ในกาลสิ้นสุดลงแหงพระธรรมเทศนานี้ ระตะนัตตะยานุภาเวนะ ระตะนัตตะยะเต
ชะสา ขออำนาจแหงคุณพระศรีรัตนตรัย และกุศลผลบุญที่ทานทั้งหลายไดบำเพ็ญมาแลวตั้งแตในอดีตจนถึง
ปจจุบันสมัย จงมารวมกันเปนมหัตเดชานุภาพ สนับสนุนสงเสริมใหทานทั้งหลาย ถึงพรอมดวยอายุ วรรณะ สุขะ
พละ ปฏิภาณ ธนะสารสมบัติ ธรรมะสารสมบัติ คิดนึกปรารถนาสิ่งใดที่ชอบประกอบไปดวยธรรมแลวไซร ขอให
ความปรารถนานั้นๆ จงพลันสำเร็จ จงพลันสำเร็จ จงพลันสำเร็จ ทุกประการ
!
แสดงพระธรรมเทศนาในปูชากถา พอสมควรแกเวลา ขอสมมติยุติลงคงไวแตเพียงเทานี้
เอวัง ก็มีดวยประการฉะนี้

8. 8
พระไตรปฎก เลมที่ ๒๓
พระสุตตันตะปฎก เลมที่ ๑๕
อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต
อัคคิสูตร
วาดวยเรื่องไฟ (บูชายัญ)
!
สังคมอินเดียสมัยกอนมีความเชื่อวา การบูชายัญเปนการบูชาที่มีผลมาก เพื่อเปนเกร็ดความรูเสริมใหกับ
ญาติธรรมทั้งหลาย จึงนำนิทานชาดกมาประกอบไวทายเนื้อหา คือ
!
สมัยหนึ่ง พระผูมีพระภาคประทับอยู ณ พระวิหารเชตวันอารามของทานอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกลพระนคร
สาวัตถี ก็สมัยนั้นแล อุคคะตะสะรีระพราหมณตระเตรียมมหายัญ โคผู ๕๐๐ ลูกโคผู ๕๐๐ ลูกโคเมีย ๕๐๐ แพะ๕๐๐
แกะ ๕๐๐ ถูกนำเขาไปผูกไวที่หลักเพื่อบูชายัญ ลำดับนั้น อุคคะตะสะรีระพราหมณไดเขาไปเฝาพระผูมีพระภาค
ถึงที่ประทับ ไดปราศรัยกับพระผูมีพระภาค ครั้นผานการปราศรัยพอใหระลึกถึงกันไปแลว จึงนั่ง ณ ที่ควรสวนขาง
หนึ่ง ครั้นแลว
!
ไดกราบทูลพระผูมีพระภาควา ขาแตพระโคดมผูเจริญ ขาพระองคไดสดับมาดังนี้วา การกอไฟ การปกหลัก
บูชายัญ ยอมมีผลมาก มีอานิสงสมาก พระผูมีพระภาคตรัสวา ดูกรพราหมณ แมเราก็ไดฟงมาวา การกอไฟ การ
ปกหลักบูชายัญ มีผลมาก มีอานิสงสมาก แมครั้งที่ ๒ ฯลฯ แมครั้งที่ ๓ อุคคะตะสะรีระพราหมณก็ไดกราบทูลวา
ขาแตพระโคดมผูเจริญ ขาพระองคไดสดับมาดังนี้วา การกอไฟ การปกหลักบูชายัญ มีผลมาก มีอานิสงสมาก ฯ
!
พ. ดูกรพราหมณ แมเราก็ไดฟงมาวา การกอไฟ การปกหลักบูชายัญมีผลมาก มีอานิสงสมาก ฯ
!
อุ. ขาแตพระโคดมผูเจริญ ขอความทั้งหมดของขาพระองค สมกันกับขอความของทานพระโคดม ฯ
!
เมื่ออุคคะตะสะรีระพราหมณกราบทูลอยางนี้แลว ทานพระอานนท ไดกลาวกะอุคคะตะสะรีระพราหมณวา
ดูกรพราหมณ ทานไมควรถามพระตถาคตอยางนี้วา ขาแตพระโคดมผูเจริญ ขาพระองคไดสดับมาดังนี้วา การกอ
ไฟ การปกหลักบูชายัญ มีผลมาก มีอานิสงสมาก แตทานควรถามพระตถาคตอยางนี้วา ขาแตพระองคผูเจริญ ก็ขา
พระองคประสงคจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญ ขอพระผูมีพระภาคโปรดตักเตือนสั่งสอนขอที่จะพึงเปนไป เพื่อ
ประโยชนเกื้อกูล เพื่อความสุขตลอดกาลนาน แกขาพระองคเถิด ลำดับนั้น อุคคะตะสะรีระพราหมณไดกราบทูล
พระผูมีพระภาควา ขาแตพระโคดมผูเจริญ ขาพระองคประสงคจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญขอทานพระโคดมโปรดตัก
เตือนสั่งสอนขอที่จะพึงเปนไป เพื่อประโยชนเกื้อกูลเพื่อความสุขตลอดกาลนาน แกขาพระองคเถิด ฯ
!
พ. ดูกรพราหมณ บุคคลเมื่อจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญ ในการบูชายัญเบื้องตนยอมเงื้อศาตรา ๓ ชนิด อัน
เปนอกุศล มีทุกขเปนกำไร มีทุกขเปนวิบาก ศาตรา ๓ ชนิดเปนไฉน คือ ศาตราทางกาย ๑ ศาตราทางวาจา ๑
ศาตราทางใจ ๑ ดูกรพราหมณ บุคคลเมื่อจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญ ในการบูชายัญเบื้องตนทีเดียว ยอมเกิดความ
คิดอยางนี้วาตองฆาโคผูเทานี้ตัว ลูกโคผูเทานี้ตัวลูกโคเมียเทานี้ตัว แพะเทานี้ตัว แกะเทานี้ตัว เพื่อบูชายัญ เขาคิด
วาจะทำบุญแตกลับทำบาป คิดวาจะทำกุศล กลับทำอกุศล คิดวาจะแสวงหาทางสุคติ กลับแสวงหาทางทุคติ ดูกร
พราหมณ บุคคลเมื่อจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญ ในการบูชายัญเบื้องตนทีเดียว ยอมเงื้อศาตราทางใจขอที่ ๑ นี้ อัน
เปนอกุศล มีทุกขเปนกำไรมีทุกขเปนวิบาก ฯ
!
อีกประการหนึ่ง บุคคลเมื่อจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญ ในการบูชายัญเบื้องตนที่เดียว ยอมกลาววาจา (สั่ง)
อยางนี้วา จงฆาโคผูเทานี้ตัว ลูกโคผูเทานี้ตัว ลูกโคเมียเทานี้ตัว แพะเทานี้ตัว แกะเทานี้ตัว เพื่อบูชายัญ เขาสั่งวา
จะทำบุญกลับทำบาป เขาสั่งวาจะทำกุศล กลับทำอกุศล เขาสั่งวาจะแสวงหาทางสุคติกลับแสวงหาทางทุคติ ดูกร

9. 9
พราหมณ เมื่อบุคคลจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญ ในการบูชายัญ เบื้องตนทีเดียว ยอมเงื้อศาตราทางวาจาขอที่ ๒ นี้
อันเปนอกุศลมีทุกขเปนกำไร มีทุกขเปนวิบาก ฯ
!
อีกประการหนึ่ง บุคคลเมื่อจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญ ในการบูชายัญเบื้องตนทีเดียว ยอมลงมือดวยตนเอง
กอน คือตองฆาโคผู ลูกโคผู ลูกโคเมียแพะ แกะ เพื่อบูชายัญ เขาลงมือวาจะทำบุญ กลับทำบาป ลงมือวาจะทำกุศล
กลับทำอกุศล ลงมือวาจะแสวงหาทางสุคติ กลับแสวงหาทางทุคติ ดูกรพราหมณ บุคคลเมื่อจะกอไฟ ปกหลัก
บูชายัญ ในการบูชายัญ เบื้องตนทีเดียวยอมเงื้อศาตราทางกายขอที่ ๓ นี้ อันเปนอกุศล มีทุกขเปนกำไร มีทุกขเปน
วิบากดูกรพราหมณ บุคคลเมื่อจะกอไฟ ปกหลักบูชายัญ ในการบูชายัญ เบื้องตนทีเดียว ยอมเงื้อศาตรา ๓ อยางนี้
อันเปนอกุศล มีทุกขเปนกำไร มีทุกขเปนวิบากดูกรพราหมณ ทานพึงละ พึงเวน ไมพึงเสพไฟ ๓ กองนี้ ๓ กองเปน
ไฉน ไฟคือราคะ ๑ ไฟคือโทสะ ๑ ไฟคือโมหะ ๑ ดูกรพราหมณ ก็เพราะเหตุไรจึงพึงละพึงเวน ไมพึงเสพไฟคือ
ราคะนี้ เพราะบุคคลผูกำหนัดอันราคะครอบงำย่ำยีจิตยอมประพฤติทุจริตทางกาย ทางวาจา ทางใจได ครั้น
ประพฤติทุจริตทางกายทางวาจาทางใจแลว เมื่อตายไปยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ฉะนั้น จึงพึงละพึงเวน
ไมพึงเสพไฟคือราคะนี้ ก็เพราะเหตุไร จึงพึงละพึงเวน ไมพึงเสพไฟคือผูโกรธ อันโทสะครอบงำย่ำยีจิต ยอม
ประพฤติทุจริตทางกาย ทางวาจา ทางใจไดโทสะนี้ เพราะบุคคลครั้นประพฤติทุจริตทางกาย ทางวาจา ทางใจแลว
เมื่อตายไปยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ฉะนั้น จึงพึงละ พึงเวน ไมพึงเสพไฟคือโทสะนี้ ก็เพราะเหตุไร จึง
พึงละ พึงเวน ไมพึงเสพไฟคือโมหะนี้ เพราะบุคคลผูหลง อันโมหะครอบงำย่ำยีจิต ยอมประพฤติทุจริตทางกาย
ทางวาจา ทางใจได ครั้นประพฤติทุจริตทางกาย ทางวาจา ทางใจแลว เมื่อตายไป ยอมเขาถึงอบาย ทุคติ วินิบาต
นรก ฉะนั้น จึงพึงละ พึงเวน ไมพึงเสพไฟคือโมหะนี้ ดูกรพราหมณ ทานพึงละ พึงเวน ไมพึงเสพไฟ ๓ กองนี้แล
ดูกรพราหมณ ไฟ ๓ กองนี้ ควรสักการะ เคารพ นับถือ บูชา บริหารใหเปนสุขโดยชอบ ๓ กองเปนไฉน คือ ไฟคือ
อาหุไนยบุคคล ๑ ไฟคือคหบดี ๑ ไฟคือทักขิไณยบุคคล ๑ ดูกรพราหมณ ก็ไฟคืออาหุไนยบุคคลเปนไฉน ดูกร
พราหมณ คนในโลกนี้ คือ มารดาหรือบิดา เรียกวาไฟคืออาหุไนยบุคคล ขอนั้นเพราะอะไร เพราะบุคคลเกิดมาแต
มารดาบิดานี้ ฉะนั้น ไฟคืออาหุไนยบุคคล จึงควรสักการะ เคารพนับถือ บูชา บริหารใหเปนสุขโดยชอบ ก็ไฟคือ
คหบดีเปนไฉน คนในโลกนี้ คือ บุตร ภรรยา ทาส หรือคนใช นี้เรียกวาไฟคือคหบดี ฉะนั้น ไฟคือคหบดีจึงควรสัก
การะ เคารพ นับถือ บูชา บริหารใหเปนสุขโดยชอบ ก็ไฟคือทักขิไณยบุคคลเปนไฉน สมณพราหมณในโลกนี้ งด
เวนจากความมัวเมาประมาท ตั้งอยูในขันติและโสรัจจะ ฝกฝนจิตใจใหสงบ ดับรอนไดเปนเอก นี้เรียกวาไฟคือ
ทักขิไณยบุคคล ฉะนั้น ไฟคือทักขิไณยบุคคลนี้ จึงควรสักการะ เคารพนับถือ บูชา บริหารใหเปนสุขโดยชอบ ดูกร
พราหมณ ไฟ ๓ กองนี้แลควรสักการะ เคารพ นับถือ บูชา บริหารใหเปนสุขโดยชอบ สวนไฟที่เกิดแตไม พึงกอให
โพลงขึ้น พึงเพงดู พึงดับ พึงเก็บไวตามกาลที่สมควร ฯ
!
เมื่อพระผูมีพระภาคตรัสอยางนี้แลว อุคคะตะสะรีระพราหมณไดกราบทูลพระผูมีพระภาควา ขาแตพระโค
ดมผูเจริญ ภาษิตของพระองคแจมแจงนัก ฯลฯขอทานพระโคดมผูเจริญ โปรดทรงจำขาพระองควา เปนอุบาสกผู
ถึงสรณะตลอดชีวิตตั้งแตวันนี้เปนตนไป ขาแตพระโคดมผูเจริญ ขาพระองคนี้จะปลอยโคผู ๕๐๐ ลูกโคผู ๕๐๐ ลูก
โคเมีย ๕๐๐ แพะ ๕๐๐ แกะ ๕๐๐ ใหชีวิตมัน พวกมันจะไดพากันไปกินหญาอันเขียวสด ดื่มน้ำเย็นสะอาด และรับ
ลมอันเย็นสดชื่น ฯ

10. 10
ประวัติผูบรรยาย
@
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
ชื่อ@
!
การศึกษา@
!
!
!
!
บรรพชา@
!
!
!
อุปสมบท@
!
!
!
!
!
!
!
ที่อยูปจจุบัน @
หนาที่ปจจุบัน @
!
!
หนาที่ในอดีต @
หนาที่พิเศษ@
!!
!
!
พระมหาเฉลิมเกียรติ จิรวฑฺฒโน นามสกุล แกวหอม ปจจุบันอายุ ๓๒ ป
พรรษา ๑๒ (ปจจุบันเปน พระปลัด ฐานานุกรมของพระพิศาลศาสนกิจ)
๒๕๓๘ ! น.ธ.เอก,ป.ธ.๓ (สำนักเรียนวัดอริยวงศาราม จังหวัดราชบุรี)
๒๕๔๘ ! พธ.บ. (การเมืองการปกครอง) มหาจุฬาฯ วิทยาเขตสุรินทร
๒๕๕๒! ศศ.ม. (ยุทธศาสตรการพัฒนา) มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร
ปจจุบันกำลังศึกษาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาภาวะผูนำและ
การบริหาร (Ph.D.) มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร
๒๕๓๗ ณ วัดเขาศาลาอตุลฐานะจาโร ตำบลจรัส อำเภอบัวเชด
จังหวัดสุรินทร พระอุดมญาณโมลี ปจจุบันเปนพระราชาคณะชั้นสมเด็จที่
สมเด็จพระมหาวีระวงศ์ (มานิต ถาวโร ป.ธ.๙) ที่ปรึกษาเจาคณะ
ภาค ๑๑ ธรรมยุต วัดสัมพันธวงศ กรุงเทพฯ เปนพระอุปชฌาย
๒๕๔๔ ณ อุโบสถวัดเขาศาลาอตุลฐานะจาโร มีพระครูภาวนาวิทยาคม
ปจจุบันเปนพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระพิศาลศาสนกิจ (เยื้อน ขนฺติพโล) จอ.ศีขรภูมิ (ธ) และรก.จจ.สุรินทร (ธ) เปนพระอุปชฌาย
พระอาจารยวุฒิศักดิ์ วฑฺฒโน ปจจุบันเปนพระครูเจาคณะตำบลชั้นโทที่
พระครูไพโรจนวุฒิคุณ เจาอาวาสวัดเทพประทาน และ จต.บัวเชด (ธ)
เปนพระกรรมวาจาจารย พระอาจารยวุฒิศักดิ์ สุทฺธิปฺโญ ปจจุบันเปน
พระครูเจาอาวาสวัดราษฎรชั้นเอกที่ พระครูสุทธิปญญาภรณ จต.สนม(ธ) และ รก.จอ.ศีขรภูมิ (ธ) เปนพระอนุสาวนาจารย
วัดปาโยธาประสิทธิ์ ตำบลนอกเมือง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร
พระธรรมวิทยากรประจำสำนักปฏิบัติธรรมวัดปาโยธาประสิทธิ์
เลขานุการเจาคณะอำเภอศีขรภูมิ ธรรมยุต
ผูชวยเจาอาวาสวัดเขาศาลาอตุลฐานะจาโร ฝายศาสนศึกษา
๒๕๕๒ เปนรองผูอำนวยการ รร.เทพประทานจุฬามณีวิทยา (รร.การกุศลในวัด)
พระปาฏิโมกข, พระนักเทศน, พระวิทยากร, พระนวกรรม
!
!