Contenu connexe
Similaire à ศาสนากับการสร้างสรรค์งานดนตรีไทย (11)
ศาสนากับการสร้างสรรค์งานดนตรีไทย
- 2. ดนตรีไทย ส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับศาสนา เช่นการสมโภชหรือการ
ฉลองพระพุทธรูปหรือการนามาประกอบการทาพิธีเลี้ยงพระ เช้า-เย็น
จะมีการกาหนดเพลงเป็นรูปแบบโดยเฉพาะ การไหว้ครูทางดนตรี-
นาฏศิลป์จะมีเพลงบรรเลงเพื่ออัญเชิญครู การเทศน์มหาชาติ ซึ่งสิ่ง
เหล่านี้เป็นความเกี่ยวข้องของดนตรีไทยกับศาสนาที่สร้างสรรค์เป็น
บทเพลงต่างๆ เช่น
- 3. หลังจากการสร้างเสร็จเมื่อ พ.ศ. ๑๙๑๓ ในสมัยกรุงสุโขทัยมีการบรรเลงด้วย
ฆ้อง กลอง ปี่ มีการเป่าเขา ร่วมด้วย กลองตะโพน กลองทัด แตรสังข์ กังสดาล
การสมโภชครั้งนี้มีขึ้นที่จังหวัดลาพูน เป็นการค้นคว้าจากศิลาจารึกวัดพระยืน
จังหวัดลาพูน เพื่อแสดงให้เห็นว่าดนตรีไทยมีการอ้างอิงถึงตั้งแต่กรุงสุโขทัยเป็น
ราชธานี และมีเครื่องดนตรีชนิดใดบ้าง ส่วนการบรรเลงมีแต่การสันนิษฐานว่า
เป็นการบรรเลงประโคมไฟ
- 5. เพลงที่ใช้บรรเลงโหมโรงเย็น
๑.เพลงสาธุการ ๒. เพลงตระ
๓. รัวสามลา ๔. เพลงเข้าม่าน
๕. เพลงปฐม ๖. เพลงลา
๗. เพลงเสมอ ๘. เพลงรัวลาเดียว
๙. เพลงเชิด ๑๐ เพลงกลม
๑๑. เพลงชานาญ ๑๒. เพลงกราวใน-ลา
เพลงที่ใช้บรรเลงโหมโรงเช้า
๑.เพลงสาธุการ ๒.เพลงเหาะ
๓. เพลงรัวลาเดียว ๔. เพลงกลม
๕.เพลงชานาญ
- 6. นอกจากการเลี้ยงพระแล้วยังมี โหมโรงเทศน์ ซึ่งจะใช้ก่อนพระจะขึ้นเทศน์เพื่อ
บอกกล่าวชาวบ้านว่ามีพระธรรมเทศนาและเป็นการเชิญ เทพยดา มาชุมนุมใน
งานด้วย เพลงที่ใช้บรรเลงโหมโรงเทศน์ เรียงตามลาดับ ดังนี้
๑.เพลงสาธุการ ๒. เพลงกราวใน ๓. เพลงเสมอ ๔. เพลงเชิด
๕. เพลงชุบ ๖. เพลงลา
- 7. คือ การนาดนตรีไทยมาบรรเลง ประกอบการเทศน์ชาดกที่เล่าต่อกันมา เรียกว่า
เทศน์มหาชาติ ซึ่งมีจานวน ๑๓ กัณฑ์ แต่ละกัณฑ์ มีความยาวพอสมควร และมี
เรื่องราวที่น่าติดตาม มีการบรรเลงเพลงประจากัณฑ์ เพื่อให้พระที่ได้รับนิมนต์
ได้พักการเทศน์ และเพื่อประกอบบรรยากาศชาดกกัณฑ์นั้นๆ ให้ผู้มาฟังเทศน์
มหาชาติชาดกได้ฟังและมีอารมณ์ร่วม ไปกับการเทศน์กัณฑ์ต่างๆ
- 8. กัณฑ์ ทั้ง ๑๓ มีการบรรเลงเพลง ดังนี้
๑.กัณฑ์ทศพร ใช้เพลง สาธุการ
๒. กัณฑ์หิมพานต์ ใช้เพลง ตวงพระธาตุ
๓. กัณฑ์ทานกัณฑ์ ใช้เพลง พระยาโศก
๔. กัณฑ์วนประเวศ ใช้เพลง พระยาเดิน
๕. กัณฑ์ชูชก ใช้เพลง เซ่นเหล้าและเพลงคางคาวกินกล้วย
๖. กัณฑ์จุลพน ใช้เพลง คุกพาทย์
๗. กัณฑ์มหาพน ใช้เพลง เชิดกลอง
๘. กัณฑ์กุมาร ใช้เพลง โอดและเพลงเฉิดฉิ่ง
๙. กัณฑ์มัทรี ใช้เพลง ทยอยโอด
๑๐.กัณฑ์สักกบรรพ ใช้เพลง เหาะ
๑๑. กัณฑ์มหาราช ใช้เพลง กราวนอก
๑๒. กัณฑ์ฉกษัตรย์ ใช้เพลง ตระนอน
๑๓. กัณฑ์นครภัณฑ์ ใช้เพลง กลองโยน
- 9. นอกจากนี้ยังใช้ดนตรีไทยบรรเลงประกอบเพลงไหว้ครูดนตรีไทย และไหว้ครู
โขน ละคร เพื่อเป็นการอัญเชิญบรรดาครูและเทพยดาต่างๆ เข้าสู่พิธี เพลง
เหล่านี้ เรียกว่า เพลงหน้าพาทย์ ตัวอย่างเช่น เวลาอัญเชิญพระรัตนตรัยจะใช้
เพลงสาธุการ เป็นต้น สมัยโบราณมาจนถึงปัจจุบันเพลงสาธุการจะใช้ในศาสนา
มากว่าเพลงอื่นๆ เพราะทุกครั้งก่อนพระจะขึ้นธรรมาสน์เทศนาธรรม วงปี่พาทย์
จะบรรเลงเพลงสาธุการเสมอ ส่วนใหญ่ดนตรีที่ใช้บรรเลงประกอบทางศาสนามัก
ใช้วงปี่พาทย์บรรเลง
- 10. น.ส. ชญาณี วิเวก ชั้น ม.๔ /๑๒ เลขที่ ๕ ก.
น.ส. ปัณยาลักษณ นิลรอด ชั้น ม.๔ /๑๒ เลขที่ ๖ ก.
น.ส. วรรณธนี สุขเกษม ชั้น ม.๔ /๑๒ เลขที่ ๑๑ ข.
น.ส. อริสา หมื่นบวร ชั้น ม.๔ /๑๒ เลขที่ ๑๘ ข.