2. Երևանում օդում սահմանայինթույլատրելիխտությունըդիտարկվող 11 ցուցանիշներիշարքումգերազանցումենփոշին, ազոտիերկօքսիդըևգետնամերձօզոնը։ Սակայնպետք է նկատիունենալ, որմթնոլորտումընդամենը 11 նյութերիպարունակությանորոշումըդեռամբողջականորենչիարտահայտումեղածպատկերը։ Հսկողությունիցդուրս է մնումմարդուառողջությանուկյանքիհամարվտանգներկայացնողայնպիսիտարրերիպարունակությունըմթնոլորտում, ինչպիսիքեն, օրինակ, կապարըևմոլիբդենը։
5. 21—րդ դարում, որըբնորոշվում է որպեսինֆորմացիոնկամպոստինսդուստրիալդարաշրջան, դժվար է պատկերացնելմերառօրյանառանցժամանակիգերարագընթացքնապահովողտեխնիկայի՝ լինենհեռախոսներ, ինտերնետ, սրընթացգնացքներ, թեավտոմեքենաներ։ Մերկյանքումտեղիունեցողփոփոխություններըշատերիկողմիցբնորոշվումենորպեսառաջընթացուզարգացում, իսկոմանցկարծիքովէլմենքապրումենքհոգևորիաղքատացմանժամանակաշրջանում։ Ինչգնահատականէլտանքայդամենին, մարդարարածըմնում է այնկենսաբանականօրգանիզմը, ումանհրաժեշտ է օդ, ջուր, սնունդ, հանգիստ։ Ժամանակակիցտեխնոլոգիաներըոչմիայնավելիբարեկեցիկևհարմարավետենդարձնումմերառօրյան, այլևմարդունկանգնեցնումենմիշարքհիմնախնդիրներիառջև, որոնցիցնախևառաջպետք է առանձնացնելբնությանևմարդուհամակեցությաններդաշնակությանխախտումը։
11. Ներկայումսհանրապետությունումէապեսկրճատվել է արդյունաբերությունը, դրափոխարենմեծացել է տրանսպորտիևդրաարտանետումներիազդեցությունը։ Երևանիդեպքումայդցուցանիշնանգամգերազանցում է գործարաններիարտանետումներիբացասականազդեցությանը։ Ավտոտրանսպորտիարտանետումներըևկենցաղումփայտիօգտագործումըհանդիսանումենայնպիսիմիկրոմասնիկներիաղբյուր, որոնքչափազանցվնասակարենառողջությանհամարև, ուսումնասիրություններիհամաձայն, կրճատումենկյանքիտևողությունըումեծացնումհիվանդացությանմակարդակը։ Դրանքառավելվտանգավորենայնառումով, որմնումենմարդուշնչառությանմակարդակիբարձրությանվրա։ Բացիդրանից, աղտոտվածօդըկարող է տեղափոխվելմեծտարածություններիվրա։
12.
13. ՀամաձայնԵվրամիության Clean Air for Europe կազմակերպությանանցկացրածընդարձակհետազոտության՝ միկրոմասնիկներիևաղտոտվածօդիպատճառովսրվածհիվանդությունները ԵՄ տարածքումտարեկանազդումենշուրջ 200—300 հազարմարդուկյանքիտևողությանվրա։ Օրինակ՝ Ֆինլանդիայումմեծահասակներիշրջանումսրտիևարյունատարանոթներիհիվանդությամբտառապողներիթիվըհասնում է 1300—ի։ Կյանքիտևողությունըկրճատվում է ամիսներով։ Վերջինտարիներինբրոնխիալասթմայիտարածվածությանվերաբերյալանցկացրածտարբերհետազոտություններիտվյալներիհամաձայնարձանագրվել է, որվերջին 30 տարիներիընթացքումկրկնակիավելացել է հիվանդացությունը։ Ներկայումսբնակչության 4—8 տոկոսըտառապում է այդհիվանդությամբ։ Երեխաներիշրջանումայդթիվըհասնում է 5—10 տոկոսի, իսկմեծահասակներիշրջանում՝ 5 տոկոսիսահմաններում է։ Այսպիսով՝ բրոնխիալասթմայովհիվանդերեխաներիևչափահասներիթիվըգերազանցում է 250 հազարը։
18. Մթնոլորտայինաղտոտվածություննառաջինհերթինազդում է օրգանիզմիդիմադրողականությանվրա, որինվազմանարդյունքումմեծանում է հիվանդացությանաստիճանը, ինչպեսնաևօրգանիզմումտեղիենունենումայլֆիզիոլոգիականփոփոխություններ։ Հայաստանում2002 թվականիցնկատվում է բրոնխիալասթմայիցմահացությանցուցանիշներինվազմանմիտում։ ՀՀ ԱՆ գլխավորթերապևտ—թոքաբանԱնդրանիկՈսկանյանը «ՀՀ»—ի հետզրույցումնշեց, որ ԱՆ տվյալներով, 1990—ականներին նկատվել է բրոնխիալասթմայիցմահացությանդեպքերիաճ։Դապայմանավորվածէրերկրումառկաճգնաժամով, որիարդյունքումմարդիկհնարավորությունչունեինզբաղվելուիրենցառողջությամբ, ևասթմանչէրվերահսկվում։ Այդառումովհիվանդությանառաջացումնուզարգացումըկասեցնելուգործումշատկարևորէ մարդկանցտեղեկացվածությանբարձրացումը։
19. «Շնչուղիներիհետկապվածխնդիրներընորչենբժշկությանմեջ։ Վերջին 30—50 տարվաընթացքումամբողջաշխարհումնկատելիորենավելացել է շնչառականխնդիրներունեցողմարդկանցթիվը։ Առողջապահությանմիջազգայինկազմակերպությունը, սահմանելովհատուկօր՝ նվիրվածասթմայիդեմպայքարին, դրանովշեշտեց, որայդխնդիրըլուրջ է ևարժանիմիջազգայինուշադրության»,— ասացնա, ապաավելացրեց, որօդիաղտոտվածության, դրապատճառներիևունեցածվնասիվերաբերյալհասարակությանշրջանումտեղեկացվածությանբարձրացումըհնարավորությունկտաառավելարդյունավետդարձնելպայքարը։
20. Մասնագետիկարծիքով՝ շնչառականևալերգիկհիվանդություններիաճըպայմանավորված է ոչմիայնբնակլիմայականպայմաններիփոփոխությամբ, օդիաղտոտվածությանբարձրմակարդակով, այլևյուրաքանչյուրքաղաքացուոչգրագետևճիշտապրելակերպով։ Անհատըխախտում է կենսաբանականռիթմերը՝ քնիևարթնությանժամանակը, առողջսննդակարգըևարդյունքում «վաստակում» է տարբերհիվանդություններ։ Փաստորեն, մարդ—արարածնիրգիտելիքներիևփորձիշնորհիվմիկողմիցստեղծում է կյանքիհամարհարմարավետպայմաններ, մյուսկողմից՝ խախտելովբնությանօրենքները՝ վտանգումսեփականկյանքը։ Միգուցեայսպարագայումայնքանէլգիտաֆանտաստիկչթվա Ա. Բելյաևի «Օդավաճառը» ստեղծագործությունը, որտեղպայքարէրընթանումօդի՝ որպեսամենաթանկապրանքիհամար։