1. โครงการอบรมการจัดการความรูในองคกร (ครั้งที่ 3)
วันจันทรที่ 30 มกราคม 2555 เวลา 13.00 –16.00 น.
ณ หองประชุมเพชรภิรมย อาคารเฉลิมพระเกียรติ ชั้น 7
เรื่อง...........นวัตกรรมสิ่งประดิษฐและการจดลิขสิทธิ์ทางปญญา
โดย... ดร.ใจรัก เอื้อชูเกียรติ จากงานนโยบายทรัพยสินทางปญญา
คุณทวีศักดิ์ สุขสวัสดิ์ งานจัดการทรัพยสินทางปญญา
นวัตกรรม
หมายถึงความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐใหม ๆ ที่ยังไมเคยมีใชมากอน หรือเปนการพัฒนาดัดแปลงมา
จากของเดิมที่มีอยูแลว ใหทันสมัยและใชไดผลดียิ่งขึ้น เมื่อนํา นวัตกรรมมาใชจะชวยใหการทํางานนั้นไดผลดีมี
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูง กวาเดิม ทั้งยังชวย ประหยัดเวลาและแรงงานไดดวย
“นวัตกรรม” (Innovation) มีร ากศัพทม าจาก innovare ในภาษาลาติน แปลวา ทําสิ่ง ใหมขึ้นมา
ความหมายของนวัตกรรมในเชิงเศรษฐศาสตรคือ การนําแนวความคิดใหมหรือการใชประโยชนจากสิ่งที่มีอยูแลวมาใช
ในรูปแบบ ใหม เพื่อทําใหเกิดประโยชนทางเศรษฐกิจ หรือก็คือ ”การทําในสิ่งที่แตกตางจากคนอื่น โดยอาศัยการ
เปลี่ยนแปลงตาง ๆ (Change) ที่เ กิดขึ้นรอบตัวเราใหก ลายมาเปนโอกาส (Opportunity) และถายทอดไปสู
แนวความคิดใหมที่ทําใหเกิดประโยชนตอตนเองและสังคม” แนวความคิดนี้ไดถูกพัฒนาขึ้นมาในชวงตนศตวรรษที่ 20
โดยจะเห็นไดจากแนวคิดของนักเศรษฐอุตสาหกรรม เชน ผลงานของ Joseph Schumpeter ใน The Theory of
Economic Development,1934 โดยจะเนนไปที่การสรางสรรค การวิจัยและพัฒนาทางวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
อันจะนําไปสูการไดมาซึ่ง นวัตกรรมทางเทคโนโลยี (Technological Innovation) เพื่อประโยชนในเชิงพาณิชยเปน
หลัก นวัตกรรมยังหมายถึงความสามารถในการเรียนรูและนําไปปฏิบัติใหเกิดผลไดจริง อีกดวย
ทรัพยสินทางปญญาคืออะไร
ทรัพยสินทางปญญา หมายถึง ผลงานอันเกิดจากความคิดสรางสรรคของมนุษย ทรัพยสินทางปญญา
เปนทรัพยอกชนิดหนึ่ง นอกเหนือจากสังหาริมทรัพย คือ ทรัพยสินทีสามารถเคลื่อนยายได เชน นาฬิกา รถยนต โตะ
ี ่
เปนตน และอสังหาริมทรัพย คือ ทรัพยสินที่ไมสามารถเคลือนยายได เชน บาน ที่ดิน เปนตน
่
ประเภทของทรัพยสินทางปญญา
โดยทั่วๆไป คนไทยสวนมากจะคุนเคยกับคําวา "ลิขสิทธิ" ซึ่งใชเรียกทรัพยสินทางปญญาทุกประเภท
์
โดยที่ถูกตองแลวทรัพยสินทางปญญาแบงออกเปน 2 ประเภท ที่เรียกวา ทรัพยสินทางอุตสาหกรรม และลิขสิทธิ์
ทรัพยสินทางอุตสาหกรรม ไมใชสังหาริมทรัพยและอสังหาริมทรัพยที่ใชในการผลิตสินคาหรือผลิตภัณฑ ทาง
อุตสาหกรรม แทที่จริงแลว ทรัพยสินทางอุตสาหกรรมนี้ เปนความคิดสรางสรรคของมนุษยทเี่ กี่ยวกับสินคา
ความคิดสรางสรรคนี้จะเปนความคิดในการประดิษฐคดคน การออกแบบผลิตภัณฑทางอุตสาหกรรม ซึ่ง
ิ
อาจจะเปนกระบวนการ หรือเทคนิคในการผลิตที่ไดปรับปรุงหรือคิดคนขึ้นใหม หรือที่เกี่ยวของกับตัวสินคา หรือ
ผลิตภัณฑทเี่ ปนองคประกอบและรูปรางสวยงามของตัวผลิตภัณฑ นอกจากนี้ยังรวมถึงเครื่องหมายการคาหรือยี่หอ
ซื่อและถิ่นทีอยูทางการคา ที่รวมถึงแหลงกําเนิดสินคาและการปองกันการแขงขันทางการคาที่ไมเปนธรรม ทรัพยสิน
่
ทางอุตสาหกรรม จึงสามารถแบงออกไดดังนี้
1

2. สิทธิบัตร (Paent)
เครื่องหมายการคา (Trademark)
แบบผังภูมิของวงจรรวม (Layout - Designs Of Inegrated Circuit)
ความลับทางการคา (Trade Secrets)
สิ่งบงชี้ทางภูมิศาสตร (Geographical Indicaion)
ความหมายของทรัพยสินทางปญญาแตละประเภท
ลิขสิทธิ์ หมายถึง งานหรือความคิดสรางสรรคในสาขาวรรณกรรม ศิลปกรรม ดนตรีกรรม งานภาพยนต
หรืองานอื่นใดในแผนกวิทยาศาสตรลิขสิทธิ์ยังรวมทัง ้
สิทธิคางเคียง (Neighbouring Right) คือ การนําเอางานดานลิขสิทธิ์ออกแสดง เชน นักแสดง ผู
บันทึกเสียงและสถานีวิทยุโทรทัศนในการบันทึกหรือถายทอดเสียงหรือภาพ
โปรแกรมคอมพิวเตอร (Computer Program หรือ Computer Software) คือ ชุดคําสั่งที่ใชกับเครื่อง
คอมพิวเตอร เพื่อกําหนดใหเครื่องคอมพิวเตอรทํางาน
งานฐานขอมูล (Data Base) คือ ขอมูลที่ไดรบเก็บรวบรวมขึ้นเพือใชประโยชนดานตางๆ
ั ่
สิทธิบัตร หมายถึง หนังสือสําคัญทีรัฐออกใหเพื่อคุมครองการประดิษฐ (Invention) การออกแบบ
่
ผลิตภัณฑ (Product Design) หรือ ผลิตภัณฑอรรถประโยชน (Utility Model) ที่มีลักษณะตามที่กฎหมายกําหนด
การประดิษฐ คือ ความคิดสรางสรรคเกี่ยวกับ ลักษณะองคประกอบ โครงสรางหรือกลไกลของ
ผลิตภัณฑ รวมทังกรรมวิธีในการผลิตการักษา หรือปรับปรุงคุณภาพของผลิตภัณฑ
้
การออกแบบผลิตภัณฑ คือ ความคิดสรางสรรคเกี่ยวกับการทําใหรูปรางลักษณะภายนอกของ
ผลิตภัณฑเกิดความสวยงาม และแตกตางไปจากเดิม
ผลิตภัณฑอรรถประโยชนหรือที่เรียกอีกอยางหนึ่งวา อนุสิทธิบัตร (Petty Patent) จะมีลักษณะ
คลายกันกับการประดิษฐ แตเปนความคิดสรางสรรคทมีระดับการพัฒนาเทคโนโลยีไมสงมาก หรือเปนการประดิษฐ
ี่ ู
คิดคนเพียงเล็กนอย
แบบผังภูมิของวงจรรวม หมายถึง แผนผังหรือแบบที่ทําขึ้น เพื่อแสดงถึงการจัดวางและการเชื่อมตอ
วงจรไฟฟา เชน ตัวนําไฟฟา หรือตัวตานทาน เปนตน
เครื่องหมายการคา หมายถึง เครื่องหมายหรือสัญลักษณหรือตราที่ใชกับสินคา หรือบริการ ไดแก
เครื่องหมายการคา (Trade Mark) คือเครื่องหมายที่ใชเปนทีหมายเกี่ยวของกับสินคาเพื่อแสดงวา
่
สินคาที่ ใชเครื่องหมายนั้นแตกตางกับสินคาที่ใชเครื่องหมายการคาของบุคคลอื่น เชน โคก เปปซี่ บรีส เปนตน
เครื่องหมายบริการ (Service Mark) คือ เครืองหมายที่ใชเปนที่หมายหรือเกี่ยวของกับการบริการ เพื่อ
่
แสดงวาบริการที่ใชเครื่องหมายนั้นแตกตางกับบริการที่ใชเครื่องหมาย บริการของบุคคลอื่น เชน เครื่องหมายของสาย
การบิน ธนาคาร โรงแรม เปนตน
เครื่องหมายรับรอง (Certificaion mark) คือเครืองหมายที่เจาของเครื่องหมายรับรองใชเปนทีหมาย
่ ่
หรือเกี่ยวของกับ สินคาและบริการของบุคคลอื่น เพื่อเปนการรับรองคุณภาพของสินคา หรือบริการนั้น เชน
เชลลชวนชิม แมชอยนางรํา เปนตน
เครื่องหมายรวม (Colective Mark) คือ เครื่องหมายการคาหรือเครื่องหมาบบริการที่ใชโดยบริษัท
หรือรัฐวิสาหกิจใน กลุมเดียวกัน หรือโดยสมาชิกของสมาคม กลุมบุคคล หรือองคกรอื่นใดของรัฐหรือเอกชน เชน ตรา
ชางของบริษทปูนซิเมนไทย จํากัด เปนตน
ั
ความลับทางการคา หมายถึง ขอมูลการคาที่ยังไมเปนที่รูจักกันโดยทั่วไป และมีมูลคาในเชิงพาณิชย
เนื่อ งจากขอ มูล นั้น เป นความลั บ และมีก ารดําเนิน การตามความสมควรเพื่อ รัก ษาขอ มูล นั้น ไว เ ป นความลั บ
ชื่ อ ทางการค า หมาถึ ง ชื่ อ ที่ ใ ช ใ นการประกอบกิ จ การ เช น โกดั ก ฟู จิ เป น ต น
2

3. สิ่งบงชี้ทางภูมิศาสตร หมายถึง ชื่อ สัญลักษณ หรือสิ่งอื่นใดที่ใชเรียกหรือใชแทน แทนแหลงภูมิศาสตร
และสามารถบงบอกวาสินคาที่เกิดจากแหลงภูมิศาสตรนั้นเปนสินคาที่มี คุณภาพ ชื่อเสียง หรือคุณลักษณะเฉพาะของ
แหลงภูมิศาสตรนั้น เชน มีดอรัญญิก สมบางมด ผาไหมไทย แชมเปญ คอนยัค เปนตน
ปจจุบัน ประเทศไทยมีกฎหมายใหความคุมครองทรัพยสินทางปญญา 4 ฉบับ คือ
1. พระราชบัญญัตสิทธิบัตร พ.ศ. 2522 แกไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตสิทธิบัตร (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 และ
ิ ิ
พระราชบัญญัตสิทธิบัตร (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2542
ิ
2. พระราชบัญญัตเิ ครื่องหมายการคา พ.ศ. 2534 ท แกไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตเิ ครื่องหมายการคา (ฉบับ
ที่ 2) พ.ศ. 2537
3. พระราชบัญญัตลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537
ิ
4. พระราชบัญญัติคุมครองแบบผังภูมิของวงจรรวม พ.ศ. 2543
ลิขสิทธิ์คืออะไร
ลิขสิทธิ์ เปนทรัพยสินทางปญญาอยางหนึ่ง ที่กฎหมายใหความคุมครอง โดยใหเจาของลิขสิทธิ์ ถือสิทธิแต
เพียงผูเดียวที่จะกระทําการใด ๆ เกี่ยวกับงานสรางสรรคที่ตนไดกระทําขึ้น งานอันมีลิขสิทธิ์ งานสรางสรรคที่จะไดรับ
ความคุม ครองตามพระราชบัญญัติลิขสิท ธิ์ตองเปนงานในสาขา วรรณกรรม นาฏกรรม ศิลปกรรม ดนตรีกรรม
โสตทัศนวัสดุ ภาพยนตร สิ่งบันทึกเสียง งานแพรเสียงแพรภาพ รวมถึงงานอื่น ๆ ในแผนกวรรณคดี วิทยาศาสตร หรือ
แผนกศิลปะ งานเหลานี้ถือเปนผลงาน ที่เกิดจากการใชสติปญญา ความรูความสามารถ และความวิริยะอุตสาหะ ใน
การสรางสรรคงานใหเกิดขึ้น ซึ่งถือเปนทรัพยสินทางปญญาประเภทหนึ่งที่มีคุณคาทางเศรษฐกิจ
การคุมครองลิขสิทธิ์
ผูเปนเจาของลิขสิทธิ์ มีสิทธิแตเพียงผูเดียว ในการใชประโยชนจากผลงานสรางสรรคของตน ในการทําซ้ํา
ดัดแปลง หรือเผยแพรตอสาธารณชน รวมทั้งสิทธิในการใหเชา โดยทั่วไปอายุการคุมครองสิทธิจะมีผลเกิดขึ้นทันทีที่มี
การสรางสรรคผลงาน โดยความคุม ครองนี้จะมีตลอดอายุของผูส รางสรรค และคุมครองตอไปอีก 50 ปนับแตผู
สรางสรรคเสียชีวิต
พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์
กฎหมายลิขสิทธิ์มีวัตถุประสงคใหความคุมครองปองกันผลประโยชนทั้งทางเศรษฐกิจและทางศีลธรรม ซึ่ง
บุคคลพึงไดรับจากผลงานสรางสรรคอันเกิดจากความนึกคิดและสติปญญาของตน นอกจากนี้ยังมุงที่จะสนับสนุน
สงเสริมใหเกิดการสรางสรรคผลงาน กลาวคือ เมื่อผูสรางสรรคไดรับผลตอบแทนจากหยาดเหงื่อแรงกายและสติปญญา 
ของตน ไดรับผลประโยชนตอบแทนจากการลงทุน ก็ยอมจะเกิดกําลังใจที่จะคิดคนสรางสรรคและเผยแพรผลงานให
แพรหลายออกไปมากยิ่งขึ้น อันจะเปนประโยชนตอการพัฒนาประเทศชาติ ทั้งดานเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยี
การกระตุนใหเกิดการพัฒนาสติปญญาของคนในชาติ เปนปจจัยสําคัญที่สุดที่จะนําไปสูการพัฒนาที่ยั่งยืนตอไปใน
อนาคต
ประเทศไทยไดประกาศใชพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 เพื่อใชบังคับแทน พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.
2521 โดยมีผลบังคับใชเมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2538 พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ ใหความคุมครองตอโปรแกรมคอมพิวเตอร
โดยจัดเปนผลงานทางวรรณกรรมประเภทหนึ่ง และงานที่ไดจัดทําขึ้นกอนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใชบังคับ และเปนงาน
ที่ไดรับความคุมครองลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัตินี้ จะไดรับความคุมครองลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัตินี้ แมวาประเทศ
3

4. ไทยจะมีกฎหมายคุมครองลิขสิทธิ์มาเปนระยะเวลานานแลว แตความเขาใจของประชาชนโดยทั่วไปในเรื่องลิขสิทธิ์ยัง
ไมชัดเจน ความตระหนักรูถึงความสําคัญของการคุมครองลิขสิทธิ์ และทัศนคติที่ถูกตองเกี่ยวกับการคุมครองทรัพยสิน
ทางปญญาเปนปจจัยสําคัญ ที่จะนําไปสูการคุมครองทรัพยสินทางปญญา ที่ยั่งยืนกวาการปราบปรามการละเมิด
ลิขสิทธิ์ซึ่งเปนการแกปญหาที่ปลายเหตุ
พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 ไดใหความหมายของคําวา "ลิขสิทธิ์" วา หมายถึง สิทธิแตเพียงผูเดียวที่
จะทําการใดๆตามพระราชบัญญัตินี้" เกี่ยวกับงานที่ผูสรางสรรคไดทําขึ้น นั่นก็หมายความ วา เจาของลิขสิทธิ์เพียงผู
เดียวเทานั้นที่มีสิทธิจะทําอยางไรก็ได กับงานอันมีลิขสิทธิ์ของตนเอง
การละเมิดลิขสิทธิ์
การละเมิดลิขสิทธิ์โดยตรง : คือ การทําซ้ํา ดัดแปลง เผยแพรโปรแกรมคอมพิวเตอรแกสาธารณชน รวมทั้ง
การนําตนฉบับหรือสําเนางานดังกลาวออกใหเชา โดยไมไดรับอนุญาตจากเจาของลิขสิทธิ์
การละเมิดลิขสิทธิ์โดยออม : คือ การกระทําทางการคา หรือการกระทําที่มีสวนสนับสนุนใหเกิดการละเมิด
ลิขสิทธิ์ดังกลาวขางตนโดยผูกระทํารูอยูแลว วางานใดไดทําขึ้นโดยละเมิดลิขสิทธิ์ของผูอื่น แตก็ยังกระทําเพื่อหากําไร
จากงานนั้น ไดแก การขาย มีไวเ พื่อขาย ใหเชา เสนอใหเชา ใหเ ชาซื้อ เสนอใหเชาซื้อ เผยแพรตอสาธารณชน
แจกจายในลักษณะที่อาจกอใหเกิดความเสียหายตอเจาของลิขสิทธิ์และนําหรือสั่งเขามาในราชอาณาจักร
หนวยงานที่เกี่ยวของ
1. กรมทรัพยสินทางปญญา
- www.ipthailand.go.th
- บริการขอมูลตาง ๆ
2. ศาลทรัพยสินทางปญญาและการคา
ระหวางประเทศกลาง
- www.ipitc.coj.go.th
พระราชบัญญัติเครื่องมือแพทย พ.ศ. 2551
ผลบังคับ (ตังแตวนที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2551)
้ ั
บุคลที่อยูในขายตองปฏิบัติตามกฎหมาย (สถานพยาบาล – ผูประกอบวิชาชีพทางการแพทยและสาธารณสุข)
การผลิต หมายถึง ทํา ประกอบ ประดิษฐ แบงบรรจุ รวมบรรจุ ปรับปรุง ดัดแปลง หรือทําใหปราศจากเชื้อ
หาม ผลิต นําเขา หรือขายเครื่องมือแพทย (ก) ปลอม (ข) ผิดมาตรฐาน (ค) เสื่อมคุณภาพ (ง) ไมปลอดภัยในการใช
(จ) ไมตรงตามที่ไดรับอนุญาตหรือแจงรายการละเอียด
ฝาฝน (รับผิดทั้งทางแพงและทางอาญา)
เงื่อนไขการบังคับใชสิทธิในสิทธิบัตรยา
(ก) ระยะเวลาการใชสิทธิ
ระยะเวลาจํากัด หรือจนกวาจะหมดอายุการคุมครองสิทธิบัตร หรือจนกวาจะหมดความจําเปน
(ข) วัตถุประสงคในการใชสทธิ ิ
เพื่อจัดใหมียาในปริมาณที่เพียงพอในการใหบริการแกผูที่จําเปน
ค) ผูมีสทธิใชยา
ิ
- ผูมีสทธิตาม พรบ.หลักประกันสุขภาพแหงชาติ (บัตรทอง)
ิ
- ผูประกันตนตาม พรบ.ประกันสังคม
4

5. - ผูมีสทธิในระบบสวัสดิการรักษาพยาบาลของขาราชการและลูกจางของทางราชการ บางกรณี อาจมีการจํากัด
ิ
จํานวนผูใชยาตอป
(ง) อัตราคาตอบแทน
ตั้งแตรอยละ 0.5 – 3 – 5 ของมูลคาการจําหนาย
(จ) วิธีการ
เพื่อผลิตหรือนําเขา
(ฉ) ขอผูกพัน
กระทรวงสาธารณสุขจะแจงผูทรงสิทธิและกรมทรัพยสนทางปญญาทราบ
ิ
แหลงขอมูลสําหรับสืบคนผลงานที่มีมากอน
ฐานขอมูลสิทธิบัตร
ฐานขอมูลงานวิจัย
สิ่งตีพิมพตาง : หนังสือ วารสาร วิทยานิพนธ ฯลฯ
หลักการทั่วไปของการรางคําขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตรและการออกแบบผลิตภัณฑ
1. ลักษณะและขอบกพรองของงานที่ปรากฏอยูแลว
2. ลักษณะและโครงสรางของการประดิษฐ
3. แนวโนมการปรับปรุง(ตอยอด)ที่อาจเปนไปได
การจัดเตรียมคําขอรับสิทธิบัตรการประดิษฐ/อนุสิทธิบัตร
1. แบบพิมพคําขอรับสิทธิบัตร
2. รายละเอียดการประดิษฐ
3. ขอถือสิทธิ
4. รูปเขียน ( ถามี )
5. บทสรุปการประดิษฐ
6. เอกสารประกอบคําขอ
รายละเอียดการประดิษฐ
1. ชื่อที่แสดงถึงการประดิษฐ
2. สาขาวิทยาการที่เกี่ยวของกับการประดิษฐ
3. ลักษณะและความมุงหมายของการประดิษฐ
4. ภูมิหลังของศิลปะหรือวิทยาการที่เกี่ยวของ
5. คําอธิบายรูปเขียนโดยยอ(ถามีรูปเขียน)
6. การเปดเผยการประดิษฐโดยสมบูรณ
7. วิธีการในการประดิษฐที่ดที่สุด
ี
8. การนําการประดิษฐไปใชประโยชนในการผลิตทางอุตสาหกรรมหัตถกรรม เกษตรกรรม หรือ พาณิชยกรรม
คําขอรับสิทธิบัตรการประดิษฐ/อนุสิทธิบัตร ประกอบดวย
ก. แบบพิมพคําขอ และเอกสารประกอบ
ข. รายละเอียดการประดิษฐ
ค. ขอถือสิทธิ
5

6. ง. รูปเขียน (ถามี)
จ. บทสรุปการประดิษฐ
ก. แบบพิมพคําขอ และเอกสารประกอบ
แบบพิมพคําขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร ผูขอรับสิทธิบัตร/อนุสทธิบัตรตองใชแบบพิมพทกรมทรัพยสินทาง
ิ ี่
ปญญากําหนดและจะพิมพขึ้น ซึ่งไดแกแบบ สป/สผ/001-ก
สวนเอกสารประกอบคําขอมีอยู 2 ลักษณะ คือ
1. เอกสารหลักฐานแสดงสิทธิขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร มีลักษณะตางๆ ดังนี้
ในกรณีผูขอเปนผูประดิษฐหรือผูออกแบบผลิตภัณฑใหยื่นคํารับรองเกี่ยวกับสิทธิขอรับสิทธิบัตร/อนุ

สิทธิบัตร โดยใชแบบ สป/สผ/001-ก (พ) แตถาผูขอซึ่งเปนผูประดิษฐเปนคนตางดาวและอานภาษาไทยไมเขาใจให
ใช Form PI/PD/001-A (Add) ซึ่งเปนแบบพิมพที่กรมทรัพยสินทางปญญากําหนดและจัดพิมพขึ้น ผูขอจะตองยื่น
แบบพิมพดังกลาวพรอมกับการยื่นขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบตร แตถาไมสามารถยื่นพรอมกับคําขอได ก็อาจขอผอน
ั
ผันได 2 ครั้ง คือ ครั้งแรกขอผอนผันไดเปนเวลา 90 วัน และครั้งทีสองขอผอนผันไดอีก 30 วัน โดยตองยื่นขอผอนผัน
่
กอนสิ้นกําหนดระยะเวลา
ในกรณีที่ผูขอมิใชผูประดิษฐแตเปนผูมีสทธิขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร ในฐานะอื่น เชนเปน นายจางหรือผู
 ิ
วาจางของผูประดิษฐ เปนทายาทหรือผูจัดการมรดกของผูประดิษฐ หรือ เปนผูรบโอนสิทธิขอรับสิทธิบัตร/อนุ
ั
สิทธิบัตร จะตองยื่นเอกสารหลักฐานแสดงวาเปนผูมสิทธิขอรับสิทธิบัตร/อนุสทธิบัตร ในฐานะดังกลาวดวย ทั้งนี้
ี ิ
เอกสารหลักฐานดังกลาวจะตองถูกตองตามแบบที่กฎหมายกําหนดดวย เชน ผูขอที่เปนผูรับโอนสิทธิขอรับสิทธิบัตร/

อนุสิทธิบัตร จะตองยื่นหนังสือโอนสิทธิขอรับสิทธิบัตร/อนุสทธิบัตร ที่ลงลายมือชื่อทังผูโอนและผูรบโอนดวย เปนตน
ิ ้ ั
2. เอกสารหลักฐานการมอบอํานาจใหตัวแทนกระทําการแทน
ผูขอจะตองมอบอํานาจใหตัวแทนซึ่งไดขึ้นทะเบียนไวกับกรมทรัพยสินทางปญญา เพื่อดําเนินการ ขอรับ
สิทธิบัตรแทนโดยทําเปนหนังสือมอบอํานาจซึ่งมีได 2 กรณี คือ
2.1. ผูขอเปนผูที่ไมมีถิ่นทีอยูในประเทศไทย ในกรณีดังกลาวหนังสือมอบอํานาจจะตองมีคํารับรอง ของ
่
ทูต ที่ปรึกษาการพาณิชย ขาหลวงพาณิชย ผูชวยทูตการพาณิชย หรือกงสุลไทย ซึ่งประจําอยูในประเทศนั้น หรือมีคํา
รับรองของบุคคลซึ่งกฎหมายของประเทศทีผูมอบอํานาจมีถนที่อยู ซึ่งโดยทั่วไปไดแก โนตารีพับลิค (Notary-Public)
่ ิ่
ถาหนังสือมอบอํานาจหรือคํารับรองดังกลาวจัดทําขึ้นเปนภาษาตางประเทศ ใหผูยื่นจัดใหมีคําแปลเปนภาษาไทย โดย
มีคํารับรองของผูแปลและผูรับมอบอํานาจวา เปนคําแปลภาษาไทยที่ ถูกตองตรงกับหนังสือมอบอํานาจหรือคํารับรอง

นั้น และยื่นคําแปลดังกลาวพรอมกับหนังสือมอบอํานาจ หรือคํารับรองดวย
2.2. ผูขอเปนผูที่มีถิ่นทีอยูในประเทศไทยแตประสงคจะมอบอํานาจใหบุคคลอื่นกระทําการแทน (คือไม
่
ประสงคจะดําเนินการดวยตนเอง)
ข. รายละเอียดการประดิษฐ
รายละเอียดการประดิษฐเปนสวนทีผูขอจะตองจัดทําขึ้นเองโดยจะตองมีลกษณะดังที่กลาวขางตน ทั้งนี้ โดย
่ ั
จะตองปฏิบัติตามหลักเกณฑ และวิธีการที่กําหนดในกฎกระทรวง (พ.ศ2522) ออกตามความในพระราชบัญญัติ
สิทธิบัตรดวย กฎกระทรวงดังกลาวกําหนดวา รายละเอียดตองระบุหัวขอเรื่องตามลําดับ ดังตอไปนี้
ชื่อที่แสดงถึงการประดิษฐ จะตองระบุวาการประดิษฐนั้นคืออะไร โดยระบุถึงลักษณะสําคัญของการประดิษฐ
นั้นดวย เชน พัดลมไฟฟา กรรมวิธีหลอผนังคอนกรีต เตาอบไฟฟา แบบจายความรอน เปนตน จะตองไมใชชื่อที่ตั้งขึ้น
เองหรือเครื่องหมายการคา เชน เตาอบไฟฟาสุรชัย และจะตองไมใชชื่อที่เปนการอวดอางสรรพคุณ เชน เตาแกส
มหัศจรรย หรือปากกาเนรมิต เปนตน
6

7. ลักษณะและความมุงหมายของการประดิษฐ จะตองระบุถึงลักษณะทีสําคัญของการประดิษฐโดยยอ รวมทั้ง
 ่
วัตถุประสงคของการประดิษฐดังกลาว ตัวอยางเชน การขอรับสิทธิบัตร/อนุสทธิบัตร สําหรับ "อุปกรณและวิธีวัดความ
ิ
ยาวของวัตถุโดยความยาวคลื่นแสงเลเซอร" ผูจะขอระบุวา"ลักษณะของอุปกรณอันเปนการประดิษฐนี้ประกอบดวย
แหลงกําเนิดแสงเลเซอร เครื่องตรวจจับสัญญาณ สวนบังคับทิศทาง โดยมีวงจรทางอีเลคโทรนิคควบคุมการทํางาน
และความยาวของวัตถุและจุดประสงคของการประดิษฐดงกลาว คือ เพื่อที่จะใหการวัดความยาวของวัตถุมีคาถูกตอง
ั
แนนอนยิ่งขึ้น
สาขาวิทยาการที่เกี่ยวของกับการประดิษฐ จะตองระบุวาการประดิษฐที่ขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบตร จัดอยูใน ั 
สาขาวิทยาการหรือเทคโนโลยีดานใด เชน วิศวกรรมเครื่องกล วิศวกรรมไฟฟา เคมี ฟสิกส เปนตน
ภูมิหลังของศิลปะหรือวิทยการที่เกี่ยวของ จะตองระบุลักษณะของการประดิษฐที่มีอยูกอนแลว พรอมทั้ง
ขอบกพรองตางๆ หรือปญหาของการประดิษฐดังกลาว ทั้งนี้เพื่อที่จะแสดงใหเห็นวาการประดิษฐที่ขอรับสิทธิบัตรนั้น
แตกตางกับการประดิษฐที่มีอยูกอนแลวอยางไรและเพียงใด ในกรณีที่เปนการประดิษฐที่ยังไมเคยมีมากอนเลย
ผู ข อ อ า จ จ ะ ร ะ บุ ถึ ง ป ญ ห า ใ น ท า ง ป ฏิ บั ติ ที่ เ กี่ ย ว ข อ ง ซึ่ ง ก ร ะ ตุ น ใ ห เ กิ ด แ น ว คิ ด ดั ง ก ล า ว
การเปด เผยการประดิษฐโ ดยสมบูร ณ จะตองระบุถึ ง รายละเอียดของการประดิษ ฐที่ขอรับ สิ ท ธิบัตร/อนุ
สิทธิบัตร วามีลักษณะโครงสราง สวนประกอบ องคประกอบ หรือขั้นตอนอยางไรบาง การบรรยายในหัวขอนี้จะตอง
ละเอียดสมบูรณ และชัดเจนพอที่จะทําใหผูมีความชํานาญในระดับสามัญในสาขาวิท ยาการนั้นๆ สามารถอานแลว
เขาใจถึงการประดิษฐนั้นได และสามารถนําไปใชและปฏิบัติตามการประดิษฐนั้นไดดวยในหัวขอการเปดเผยการ
ประดิษฐโดยสมบูรณนี้ ผูเขียนควรคํานึงถึงความชัดเจนเปนหลักดังนั้น ควรกําหนดลักษณะและขั้นตอนการบรรยาย
ใหดี หากเปนเรื่องที่เกี่ยวกับกลไก หรือเครื่องมือตางๆ จําเปนอยางยิ่งที่จะตองมีรูปเขียนประกอบในกรณีดงกลาว การ ั
อางอิงลักษณะทางโครงสรางในหัวขอนี้ จะตองสอดคลองกับรูปเขียนดวย ตัวอยางในกรณีที่เปนการขอรับสิทธิบัตร
สําหรับเครื่องมือหรือกลไก ในขั้นแรกควรอธิบายถึงสวนประกอบหรือโครงสรางของการประดิษฐนั้นวามีสวนประกอบ
อยางไรประกอบกันในลักษณะใด และประกอบกันแลวจะใหผลในทางปฏิบัติอยางไร ขั้นที่สองควรอธิบายถึงระบบการ
ทํางานหรือกรรมวิธีในการผลิตเริ่มตั้งแตนําวัตถุดิบเขาระบบและผานขบวนการตางๆ ของอุปกรณ ซึ่งควรจะระบุถึง
รายละเอียดของขั้นตอนนั้นๆ ดวย จนกระทั้งไดเปนผลิตภัณฑสําเร็จออกมา
คําอธิบายรูปเขียนโดยยอ จะตองระบุถึงรูปเขียนทีเ่ สนอมาพรอมกับคําขอ (ถามี) โดยระบุวา รูปเขียนแตละ
รูปแสดงถึงสวนใดของการประดิษฐ เชน รูปที่ 1 แสดงถึงสวนประกอบทั้งหมดของเครื่องจักร รูปที่ 2 แสดงถึง
สวนประกอบสวนใดสวนหนึงของเครื่องจักร เปนตน
่
วิธีการในการประดิษฐที่ดีทสุด ในกรณีทมีการระบุในหัวขอการเปดเผยการประดิษฐโดยสมบูรณ ถึงวิธีการ
ี่ ี่
ประดิษฐหลายวิธี ผูขอจะตองระบุถึงวิธีการประดิษฐที่ดีทสด แตถามีการเปดเผยวิธีการประดิษฐ เพียงวิธีเดียวใน
ี่ ุ
หัวขอการเปดเผยการประดิษฐโดยสมบูรณ ผูขอก็สามารถระบุวา "วิธีการในการประดิษฐที่ดีทสุดไดแก วิธีการดังที่ได ี่
บรรยายไวในหัวขอการเปดเผยการประดิษฐโดยสมบูรณ"
การใชประโยชนการประดิษฐในการผลิตทางอุตสาหกรรม หัตถกรรม เกษตรกรรม หรือพาณิชยกรรม ในกรณีที่
ลักษณะของการประดิษฐเองไมสามารถแสดงไดวาจะนําไปใชในการผลิตในดานตางๆ ไดหรือไมเปนอยางไร เชน การ
ประดิษฐสารประกอบเคมีขึ้นใหมผูขอจะตองอธิบายใหเห็นวา สามารถนําเอาการประดิษฐนั้นไปใชในทางใดบาง และ
มีประโยชนอยางไร แตถาโดยลักษณะของ การประดิษฐนั้นเอง แสดงใหเห็นไดอยูแลววาสามารถนําไปใชประโยชนใน
ดานการผลิตได ก็ไมจําเปน ตองมีหัวขอนี้
ค. ขอถือสิทธิ
ขอถือสิทธิเปนสวนทีผูขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร ระบุถึงขอบเขตของการประดิษฐที่ตองการไดรับความ
่
คุมครองขอถือสิทธิเปรียบไดกับการกําหนดขอบเขตอันเปนพื้นที่ที่เปนสิทธิของเจาของโฉนดที่ดิน ขอถือสิทธิจะ
กําหนดขอบเขตอันเกี่ยวกับลักษณะของการประดิษฐทเี่ ปนสิทธิของผูทรงสิทธิทบุคคลอื่นมีหนาทีที่จะตองเคารพและ
ี่ ่
ละเวนจากการกระทําอันจะเปนการละเมิดสิทธิของผูทรง
7

8. สิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร
ขอถือสิทธิ เปนการระบุถึงสวนของการประดิษฐทผูขอตองการสงวนสิทธิมิใหคนอื่นแสดงหาประโยชนจากการ
ี่
ประดิษฐ โดยหลักการทั่วไปแลว ขอบเขตของการประดิษฐที่ระบุในขอถือสิทธิจะตอง ไมกวางหรือเกินไปกวาที่ผูขอได
ทําการประดิษฐนั้น และที่ไดเปดเผยในรายละเอียดการประดิษฐ ดังนั้นหากผูขอตองการขอถือสิทธิในลักษณะของ
สวนของการประดิษฐ ก็จะตองเปดเผยรายละเอียด เกี่ยวกับลักษณะสวนนั้นของการประดิษฐโดยสมบูรณ ชัด
แจง และรัดกุมในรายละเอียดการประดิษฐดวย ขอถือสิทธิตองระบุลกษณะของการประดิษฐทผูขอประสงคจะขอรับ
 ั ี่
ความคุมครองโดยชัดแจง รัดกุม และสอดคลองกับรายละเอียดการประดิษฐ ถาขอถือสิทธิไมเปนไปตามหลักเกณฑที่
กฎหมายกําหนด คําขอนั้นอาจถูกปฏิเสธได หลักที่วาขอถือสิทธิจะตองสอดคลองกับรายละเอียดการประดิษฐ ได
กลาวถึงแลวขางตนสวนที่วาขอถือสิทธิจะตองชัดแจงและรัดกุมนั้น พอสรุปไดวามีอยู 2 ความหมายดังนี้
1.ลักษณะของถอยคําที่ใชจะตองชัดแจงและรัดกุม
ถอยคําที่ใชจะตองชัดเจน หามใชถอยคําที่คลุมเครือหรือมีความหมายเพือเลือกแบบกวางๆ เชน ระบุวา
่
สวนประกอบสวนหนึงของการประดิษฐนั้น "ทําจากโลหะหรือสิ่งที่คลายคลึงกัน" ยอมไมชัดเจน เพราะสิ่งทีมีคุณสมบัติ
่ ่
คลายคลึงกับโลหะมีมากมาย
2. ลักษณะของการแยกและจัดลําดับขอถือสิทธิ
ความชัดแจงและรัดกุมของขอถือสิทธิอาจเกิดขึ้นจากวิธีการแยกและการจัดลําดับขอถือสิทธิ รวมทั้งการ
อางอิงถึงขอถือสิทธิอื่นๆ ในคําขอเดียวกันนั้นดวยการพิจารณาวาควรแยกขอถือสิทธิออกเปนหลายขอหรือควรมีขอถือ
สิทธิเพียงขอเดียวหรือไมนั้น ขึ้นอยูกับลักษณะของการประดิษฐที่ขอรับสิทธิบัตร /อนุสทธิบัตร วาการประดิษฐนั้นมี
ิ
ลักษณะองคประกอบหรือโครงสรางซับซอนหรือไมเพียงใด ถาเปนการประดิษฐที่ไมซบซอนก็ไมควรแยกขอถือสิทธิ
ั
เปนหลายขอ เพราะจะทําใหขาดความชัดแจงและรัดกุม ในทางกลับกันถาเปนการประดิษฐทซับซอนมาก หากไมแยก
ี่
ขอถือสิทธิออกเปนหลายๆ ขอก็จะทําใหขาดความชัดแจงและรัดกุมเชนเดียวกัน ขอถือสิทธิที่ใชระบุถึงลักษณะทาง
เทคนิคอันเปนสาระสําคัญของการประดิษฐเรียกวา "ขอถือสิทธิหลัก" สวนขอถือสิทธิทระลึกถึงลักษณะทางเทคนิคอัน
ี่
เปนลักษณะพิเศษหรือ รายละเอียดปลีกยอย เรียกวา "ขอถือสิทธิรอง"
โดยทั่วไป การประดิษฐที่ขอรับสิทธิบัตรมักมีลักษณะ ที่ไมซับซอนมากจึงมักจะมีขอถือหลักเพียงขอเดียวและ
มีขอถือสิทธิรองอีก 2-3 ขอ ในกรณีที่ขอถือสิทธิห ลัก เพียงขอเดียวไมส ามารถคลุม ถึง ลักษณะทางเทคนิคของการ
ประดิษฐไดทั้งหมด ผูขอจะระบุขอถือสิทธิหลักหลายขอสําหรับลักษณะของการประดิษฐประเภทเดียวกันในคําขอรับ
สิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร ฉบับหนึ่งก็ได การอางถึงขอถือสิทธิอื่นในขอถือรองนั้น จะตองอางในลักษณะที่เปนทางเลือก
เทานั้น
ง. รูปเขียน (ถามี)
เปนสวนทีจะชวยใหผอานคําขอรับสิทธิบัตรสามารถเขาใจรายละเอียดการประดิษฐไดดีขึ้น ดังนั้น กฎหมายจึง
่ ู
กําหนดวา หากจําเปนเพื่อทีจะทําใหสามารถเขาใจการประดิษฐโดยทั่วไป รูปเขียนมักจะจําเปนในกรณีที่เปนคําขอรับ
่
สิทธิบัตรสําหรับการประดิษฐในสาขาวิศวกรรมเครื่องกล ฟสิกสดวย หากผูขอไมยื่นรูปเขียนในกรณีทจําเปนคําขอนั้น
ี่
อาจถูกปฏิเสธได รูปเขียนจะตองแสดงใหเห็นชัดเจนสอดคลองกับรายละเอียดการประดิษฐและเปนไปตามหลัก
วิชาการเขียนแบบ ตามลักษณะและวิธีที่อธิบดีกรมทรัพยสินทางปญญากําหนด เชน จะตองเขียนดวยหมึกสีดําเขมที่
สามารถอยูไดทนนาน และหามระบายสีเขียนโดยใชอุปกรณการเขียนแบบมีสัดสวนที่ถูกตอง และใช
สัญลักษณ (Drawing Symbols) ตามที่กําหนด
รูปเขียน ใหแสดงรูปเขียนที่ชวยใหสามารถเขาใจถึงลักษณะของการประดิษฐนี้ไดดียิ่งขึ้น รูปเขียนนี้ตองเปนรูป
ที่เขียนขึ้นตามหลักวิชาการเขียนแบบ คือ ใชเครื่องมือในการวาดเขียน เชน การลากเสนตรงตองใชไมบรรทัด การวาด
รูปวงกลมตองใชวงเวียนหรือเครื่องเขียนแบบอื่น ๆ (รูปถายไมสามารถใชประกอบการพิจารณาได) และใหมีหมายเลข
ชี้แสดงชิ้นสวนตาง ๆ เพื่อใชประกอบการอธิบายในหัวขอการเปดเผยการประดิษฐโดยสมบูรณ โดยหมายเลขเหลานี้
8

9. ตองไมอยูภายในวงกลม วงเล็บ หรือเครื่องหมายใด ๆ และหมายเลขเดียวกันใหชี้แสดงชิ้นสวนเดียวกัน และไมตอง
ระบุขนาดหรือบอกขนาดของชิ้นสวนที่ไดประดิษฐขึ้น และไมตองอธิบายรูปเขียน ใหระบุเพียง รูปที่ 1,รูปที่ 2 หรือรูป
ที่ 3 เทานั้น
จ. บทสรุปการประดิษฐ
เปนสวนของคําขอสิทธิบัตรการประดิษฐที่จะชวยใหบุคคลที่เกี่ยวของ เชน เจาหนาที่ตรวจสอบสิทธิบัตร และ
ผูสนใจ สามารถตรวจคน หรือคนควาเกี่ยวกับการประดิษฐนั้นโดยไมตองเสียเวลามาก ผูขอจะตองจัดทําบทสรุปการ
ประดิษฐในทุกกรณี หากผูขอไมยื่นบทสรุปการประดิษฐดวย คําขอนั้นอาจถูกปฏิเสธได
บทสรุปการประดิษฐตองสรุปสาระสําคัญของการประดิษฐที่ไดเปดเผยหรือแสดงไวในรายละเอียดการ
ประดิษฐ ขอถือสิทธิและรูปเขียน (ถามี) โดยจะตองระบุลักษณะทางเทคนิคทีเ่ กี่ยวของกับการประดิษฐโดยยอ แตตอง
เปนไปในลักษณะทีจะทําใหเขาใจไดดีขึ้นถึงปญหาทางเทคนิคตลอดจนการแกไขปญหาโดยการประดิษฐ และการใช
่
การประดิษฐนั้น โดยจะตองรัดกุม ชัดแจงและมีถอยคําไมเกิน 200 คํา
การกําหนดจํานวนหนา ในแตละหนาจะมีการกําหนดหนาและจํานวนหนาไวที่กึ่งกลางหนากระดาษเอ 4 ดาน
บนสุด ถาเปนเนื้อหาในสวนเดียวกัน ไดแก รายละเอียดการประดิษฐ ขอถือสิทธิ รูปเขียน และบทสรุปการประดิษฐ
ใหเรียงลําดับหนาตอเนื่องกันไป และใหขึ้นหนาและจํานวนหนาใหมของแตละสวนเชน หนา 1 ของจํานวน 3 หนา
,หนา 2 ของจํานวน 3 หนา ,หนา 3 ของจํานวน 3 หนา ....เปนตน
การกํากับบรรทัดทุกสวนและแตละหนา หากมีบรรทัดเกิน 5 บรรทัด ใหรบุหมายเลขกํากับบรรทัดทุก 5
ุ
บรรทัด ทางดานซายมือ และระบุตอเนื่องกันลงมาตามลําดับ เชน 5,10,15.....เปนตน สวนประกอบทั้ง 5 สวนของคํา

ขอรับสิทธิบัตร/อนุสทธิบัตร นอกจากสวนที่ 1 คือแบบพิมพคําแลวสวนอื่นๆ คือ รายละเอียดการประดิษฐ ขอถือ
ิ
สิทธิ รูปเขียน และบทสรุปการประดิษฐ เปนสวนทีผูขอจะตองเตรียมจัดทําเองทั้งสิ้น ทั้งนี้ จะตองเปนไปตาม
่
หลักเกณฑและวิธีการทีกําหนด เพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคของกฎหมายสิทธิบัตรและเพื่อประโยชนในดานการ
่
บริหารงาน หลักเกณฑ และวิธีการดังกลาวที่สําคัญ สรุปไดดังนี้
1. คําขอรับสิทธิบัตรและเอกสารหลักฐาน จะตองยื่นอยางนอย 2 ชุด ซึ่งจะคืนให 1 ชุด เพื่อเปนสําเนาใหกับผู
ขอรับสิทธิบัตร
2. คําขอจะตองมีขอความถูกตอง ชัดเจน และครบถวนตามที่กําหนดไวในแบบพิมพ
3. คําขอและสวนประกอบทุกสวนจะตองพิมพหรือดีดพิมพขอความเปนภาษาไทย
4. ลงลายมือชื่อผูขอหรือตัวแทน
นอกจากนี้ ยังมีรายละเอียดปลีกยอยเกี่ยวกับการจัดเตรียมคําขอรับสิทธิบัตรอยูเ ปนอันมาก กอนจัดทําคํา
ขอรับสิทธิบัตรควรศึกษากฎกระทรวง (พ.ศ. 2522) ออกตามความในพระราชบัญญัตสิทธิบัตรและประกาศกรม
ิ
ทรัพยสินทางปญญาที่เกี่ยวของ
คําขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ
คําขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ ประกอบดวย
ก. แบบพิมพคําขอและเอกสารประกอบ
ข. ขอถือสิทธิ
ค. ภาพแสดงแบบผลิตภัณฑ
ง. คําพรรณนาแบบผลิตภัณฑ (ถามี)
9

10. ก. แบบพิมพคําขอและเอกสารประกอบ
เปนเอกสารที่แสดงเจตนาของผูขอตองการทีจะไดรบความคุมครองตามกฎหมายและเปนการระบุ และแสดง
่ ั
หลักฐานวาผูขอมีสิทธิขอรับสิทธิบัตรในฐานะอะไร แบบพิมพคําขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ ผูขอตองใช
แบบพิมพที่กรมทรัพยสินทางปญญา กําหนดและจัดพิมพขน ซึ่งไดแกแบบ สป/สผ/001-ก อันเปนแบบพิมพคําขอ
ึ้
ที่ใชสําหรับขอรับสิทธิบัตรการประดิษฐนั้นเอง ซึ่งกําหนดใหผูขอ ระบุถงผลิตภัณฑที่จะใชการออกแบบผลิตภัณฑใน
ึ
แบบพิมพคําขอดวย กรณีคําขอรับสิทธิบัตรการประดิษฐ คือ เอกสารหลักฐานแสดงสิทธิขอรับสิทธิบัตร และเอกสาร
หลักฐานการมอบอํานาจใหตัวแทนเปนผูกระทําการแทน ผูขอจะตองยื่นแบบพิมพดังกลาวพรอมกับการยื่นขอรับ
สิทธิบัตร แตถาไมสามารถยื่นพรอมกับคําขอได ก็อาจขอผอนผันได 2 ครั้ง คือ ครั้งแรกขอผอนผันไดเปน
เวลา 90 วัน และครั้งที่สองขอผอนผันไดอีก 30 วัน โดยตองยื่นขอผอนผันกอนสิ้นกําหนดระยะเวลาลวงหนาไมนอย
กวา 10 วัน แบบฟอรมคําขอรับรองเกี่ยวกับสิทธิขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร
ข. ขอถือสิทธิ
เปนสวนทีผูขอรับสิทธิบัตรระบุถึงขอบเขตการออกแบบผลิตภัณฑที่ตองการไดรับความคุมครอง เนื่องจาก
่
ลักษณะของการออกแบบผลิตภัณฑไมยุงยากซับซอนเหมือนกับการประดิษฐ กฎหมายจึงกําหนดใหผูขอระบุขอถือ
สิทธิเพียงขอเดียวเทานั้น ขอถือสิทธิจะตองระบุถึงลักษณะของการออกแบบผลิตภัณฑทผูขอประสงคจะไดรับความ
ี่
คุมครองโดยชัดแจง กลาวคือ ผูขอตองการที่จะไดรับความคุมครองในรูปรางลักษณะหรือลวดลาย หรือสีของ

ผลิตภัณฑโดยทั่วไปแลวผูขอจะอางถึงลักษณะที่แสดงในภาพแสดงแบบผลิตภัณฑ เชน "ขอถือสิทธิในรูปรางลักษณะ
และลวดลายของเหยื่อใสน้ําตามที่แสดงในภาพแสดงแบบผลิตภัณฑ"
...ขอถือสิทธิ...
ขอบเขต (scope)
ลักษณะเฉพาะ (characteristics)
ชัดแจง (clear)
สมบูรณ (complete)
สอดคลองกับรายละเอียด (supported)
โครงสราง (structure)
สวนนํา (introductory phase)
เนื้อหา (the body of claim)
ลําดับความสัมพันธ (the link that joins the two)
ค. ภาพแสดงแบบผลิตภัณฑ
ไดแกภาพที่แสดงถึงรายละเอียดของการออกแบบผลิตภัณฑที่ขอรับความคุมครอง เทียบไดรับ รายละเอียดการ
ประดิษฐในคําขอรับสิทธิบัตรการประดิษฐ กลาวคือ มุงหมายที่จะแสดงใหเห็นถึงลักษณะของสิงที่ตองการไดรบความ
่ ั
คุมครองดังนั้น ภาพแสดงแบบผลิตภัณฑ จึงเปนสวนทีสําคัญที่สุดในคําขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑซึ่งผูขอ
่
จะตองยื่นพรอมกับแบบพิมพคําขอทุกกรณีภาพแสดงแบบผลิตภัณฑตองแสดงรูปราง ลวดลายหรือสีของผลิตภัณฑอัน
เปนสาระสําคัญทังหมดที่ประสงคจะขอรับความคุมครองโดยจะแสดงเปนรูปเขียน (Drawing) หรือ
้
ภาพถาย (Photographs) ก็ได โดยปกติภาพแสดงแบบผลิตภัณฑตองเปนภาพขาวดําเวนแตเปนการขอรับความ
คุมครองในสีของผลิตภัณฑ ในกรณีเชนนี้ ภาพแสดงแบบผลิตภัณฑตองแสดงสีดวย ขอสําคัญคือ ตองแสดงถึงลักษณะ

ที่ตองการไดรับความคุมครองทังหมด เชน ถาเปนการขอรับความคุมครองสําหรับรูปรางลักษณะ ตองแสดงรูปดาน
้
ตางๆ และทัศนียภาพ (Perspective View) ของผลิตภัณฑนั้นดวย
10

11. ง. คําพรรณนาแบบผลิตภัณฑ (ถามี)
ใชในกรณีที่ผูขอประสงคจะชี้แจงรายละเอียดเกี่ยวกับแบบผลิตภัณฑเพิ่มเติมเพื่อใหเจาที่หรือ บุคคลอื่น
เขาใจแบบผลิตภัณฑที่ขอรับสิทธิบัตรไดดีขึ้น กฎหมายไมไดกําหนดใหผูขอยื่นคําพรรณนาแบบผลิตภัณฑ เนื่องจาก
การออกแบบผลิตภัณฑเปนลักษณะภายนอกของผลิตภัณฑ ซึ่งปกติอาจแสดงใหเห็นไดโดยละเอียด โดยภาพแสดง
แบบผลิตภัณฑอยูแลว แตถาหากผูขอประสงคที่จะยื่นคําพรรณาแบบผลิตภัณฑเพื่อวัตถุประสงคดังกลาวขางตน ก็ควร
เขียนเพียงสั้นๆ ไมควรเกิน 100 คํา
การยื่นคําขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร
เมื่อเตรียมคําขอรับสิทธิบัตรเรียบรอยแลว ผูขอจะตองยื่นคําขอรับสิทธิบัตรนั้นพรอมชําระคาธรรมเนียมคํา
ขอรับสิทธิบัตร ซึ่งอาจทําได 2 วิธีคือ
1. นําคําขอไปยื่นตรงตอพนักงานเจาหนาที่ ณ กรมทรัพยสินทางปญญา กระทรวงพาณิชย ชําระคาธรรมเนียม
เปนเงินสด หรือ
2. สงคําขอดังกลาวโดยทางไปรษณียลงทะเบียน ถึง พนักงานเจาหนาที่ ณ กรมทรัพยสิน ทางปญญา กระทรวง
พาณิชย หรือ สํานักงานพาณิชยจงหวัด ชําระคาธรรมเนียมโดยสั่งจายเปนธนาณัติ
ั
สถานที่ยื่นคําขอจดทะเบียนสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร
การยืนขอรับสิทธิบัตร/อนุสิทธิบัตร จะตองยื่นคําขอรับสิทธิบัตร/ อนุสิทธิบัตร พรอมชําระคาธรรมเนียมไดที่
่
สวนงานรับคําขอสิทธิบัตร ชั้น 3 กรมทรัพยสินทางปญญา โทร. 0-2547-4637 หรือสํานักงานพาณิชยจังหวัดทุกแหง
...........................................
นางสาวธิดารัตน โดดหนู
ผูสรุป
...........................................
นางรําพึง ปุยแกว
ผูตรวจรายงาน
...........................................
นางภาณี ผลากรกุล
ผูรับรองรายงาน
11