Bekijk de presentatie van Frans Vera's lezing "Natuur in Nederland: kunnen we het maken?". Deze lezing hield hij op de NIBI-onderwijsconferentie 2011.

1. Frans Vera Natuur; Kunnen we het maken? Foto Bart Vermeulen

3. Het lied van de Dodo David Quammen

5. In Europa stierven soorten uit Het gilde van de echte grazers Oerrund in 1627 Tarpan in 1887 Lage aantallen van herten door jacht en stroperij

6. tijd jager verzamelaar oer ijzertijd oer steentijd oer Mate en intensiteit ingrijpen mens overal oer middeleeuwen oer heden oer ? ? ? ? ?

7. Door ontginningen geen ongerepte natuur meer over Ouderwets agrarisch landschap wordt ijkpunt voor de natuur

9. Het Syndroom van de Verschuivende IJkpunten Daniel Pauly, 1996

13. Von Cotta 1816: als de mens Duitsland zou verlaten zou het in 100 jaar helemaal met bos begroeid zijn. Clements 1916: De successietheorie

15. Het bos als ijkpunt voor de “ongerepte” natuur Het oerwoud van Bialowieza

16. Het bos als natuur wordt een enorme emotioneel obstakel Heinz Ellenberg (1986): “Midden Europa zou een eentonig bebost landschap zijn geweest, als de mens niet het kleurrijke mozaïek van akkers, heiden, hooilanden en weiden had gemaakt.”

17. Het uitsterven van het Oerrund in 1627

18. en het Syndroom van de Verschuivende IJkpunten Het uitsterven van het Oerrund in 1627

20. Het paradigma in Europa: Grote, planteneters volgen de successie van de begroeiing Alle inheemse wilde hoefdieren werden tot bosdieren gebombardeerd Foto Frans Vera

21. Photo Frans Vera De natuurlijke dichtheid is de dichtheid die de verjonging van het bos niet verhinderd

22. Het ijkpunt bos voor de ongerepte natuur is geconstrueerd door op voorhand de invloed van grote planteneters uit te sluiten. Cirkel redenering

23. Overal in Europa waren bosweiden

24. Huisrunderen verhinderden de verjonging van bomen in het bos; Huisrunderen horen niet in de natuur thuis, want ze zijn door de mens ingevoerd; Daarom:

25. Het Nationale Park Dalby Söderskog, Zuid Zweden Nationale Park Bosweide

26. Bosweide veranderde in gesloten bos

27. Verdeling diameterklassen per boomsoort

28. Stormvlakten

29. Alle lichtbehoeftige plantensoorten verdwijnen

30. Geen lichtbehoeftige soorten is niet in overeenstemming met pollen data die als gesloten bos zijn geïnterpreteerd. ?

31. Natuurbescherming leidt tot een enorm verlies aan soorten

32. Terug naar de bosweide

33. Borkener Paradise

34. Sleedoorn in grasland

35. Eik in sleedoorn

36. De gaai

37. S l eedoorn beschermt hazel aar

38. Boomklever

39. Stekelige meidoorns ; een natuurlijk raster om een eik

40. Mantel en zoomvegetatie

41. Bomen opkomend uit mantel

42. Een bosschage gevormd

43. Bosschages omgeven door mantel- en zoomvegetatie

44. Retrogressieve successie

45. Doornstruiken verschijnen opnieuw

46. In bosweiden verjongen alle soorten bomen en struiken zich in aanwezigheid van grote herbivoren

47. Oerrund Het huisrund in de bosweide; Inheemse vervanger van zijn uitgestorven voorouder De bosweide; het meest nabije, moderne analogie van het natuurlijke ecosysteem Domesticatie Huisrund

48. Meidoorn en sleedoorn worden door insecten bestoven

49. Hoe intensiever de begrazing, des te lager de productie niet-boompollen

51. Correlatie tussen openheid landschap en niet-boompollen J.P.Struik, University of Amsterdam (unpublished data 2000) 0 20 40 60 80 100 Aandeel niet-boompollen (%) Openheid bemonsterde gebied (%) Correlatie is laag en niet significant ( r= -0.038, P>0.5 ) Er is geen lineair verband percentage Niet-Boompollen en mate van openheid van het landschap 20 40 60 10 30 50

52. Herkauwer Ree Edelhert Oerrund (uitgestorven) Wilde runderen als plaatsvervanger Tarpan (uitgestorven) Wilde paarden als plaatsvervanger Wild zwijn Snoeiers Wisselende vreters Echte grazers Eland wisent Non-ruminants

53. Snoeiers Wisselende vreters Echte grazers Iedere soort Heeft een kenmerkend effect Op de begroeiing Non-ruminants

54. Wilde hoefdieren scheppen gezamenlijk een afwisselend, soortenrijk parkachtig landschap F.W.M. Vera; De Bosweide Theorie Foto Frans Vera

56. Geertgen tot Sint Jans 1455/1465-1485/1495

57. Jacob van Ruysdael, 1628-1682

58. Barend Cornelis Koekkoek, 1803-1862

60. De bosweide; De meest nabije moderne analogie van de natuur met grote, wilde planteneters

61. De bosweide; De meest nabije moderne analogie van de natuur met grote, wilde planteneters

62. Het bos; Een catastrofale shift naar een nieuwe stabiele toestand, nadat de grote, wilde planteneters zijn verwijderd De bosweide; De meest nabije moderne analogie van de natuur met grote, wilde planteneters

63. De Oostvaardersplassen Foto Frans Vera

64. De Oostvaardersplassen, in the polder Zuid-Flevoland, Drooggelegd in 1968

65. Totale oppervlakte 6000 ha Rode lijn: kade Witte lijn: grens natuurreservaat Moerassige deel: 3600 ha Doge deel: 2400 ha

66. Ruiende Grauwe ganzen Foto Frits van Daalen

67. Grazende Grauwe ganzen Foto Vincent Wigbels

68. Wisselende waterstanden Foto Frans Vera

69. De ontdekking: Grazers sturen de ontwikkeling van de begroeiing Foto Vincent Wigbels

70. Baardman Foto Ruben Smit

71. Lepelaar Foto Ruben Smit

72. Grote zilverreiger Foto Ruben Smit

73. Zeearend Sinds 2006 1 broedpaar Foto Ruben Smit

74. Het komplete leefgebied van de Grauwe gans; Moeras en grasland Foto Frits van Daalen

75. Echte grazers zoals Oerrund en Tarpan schiepen graslanden

76. Oerrund en Tarpan zijn uitgestorven

77. Heckrunderen en koniks als inheemse, functionele plaatsvervangers Foto Frans Vera

78. Jaar-rond begrazing Foto Frans Vera

79. Foto Ruben Smit Intensief begraasd tijdens het groeiseizoen

80. Intensief begraasd tijdens het groeiseizoen Foto Vincent Wigbels

81. Niet of nauwelijks begraasd tijdens groeiseizoen Foto Frans Vera

82. Gote zilverreiger Foto Ruben Smit

83. De draagkracht van een natuurgebied; Het aantal dieren aan het einde van de winter. Foto Vincent Wigbels

84. Dieren worden mager. Protesten; ze verhongeren Foto Hans Breeveld Het syndroom van de verschuivende ijkpunten

85. Foto Hans Breeveld Relatie vet en vruchtbaarheid

86. Relatie vet en vruchtbaarheid

88. Dit wordt normaal gevonden

89. Prijs winnende dochtergroep Holstein-Frisian Dit wordt ook normaal gevonden

91. Foto Frans Vera

92. De Wolf De kritiek: grote roofdieren ontbreken

93. De Serengeti; 2.4 miljoen hectare

94. Dichtheid roofdieren:1 Leeuw per 1000 ha 1 Gevlekte hyena 300 ha

97. De aantallen worden gereguleerd door de hoeveelheid voedsel Foto Hans Breeveld

98. Dieren die binnen een week zullen sterven door gebrek aan voedsel, worden afgeschoten Foto Frans Vera

99. Hoeveel dieren overleven de winter? Foto Frans Vera

100. % winteroverleving Heckrund, konik en edelhert Aantallen per 24-3-2010; Heckrund : 266; K onik : 876; Edelhert : 1514 Jaar 004 005 006 007 008 009 010 Hr 93 66 68 81 91 75 66 Ko 86 86 81 76 85 80 75 Ed 92 78 85 87 90 75 71

101. % winteroverleving Heckrund, konik en edelhert Aantallen per 24-3-2010; Heckrund : 266; K onik : 876; Edelhert : 1514 Jaar 004 005 006 007 008 009 010 Hr 93 66 68 81 91 75 66 Ko 86 86 81 76 85 80 75 Ed 92 78 85 87 90 75 71

102. Dode dieren blijven achter in het gebied Foto Ruben Smit

103. Foto Vincent Wigbels Voedsel voor aaseters, zoals de zeearend

104. Minder intensief begraasde delen Foto Frans Vera

105. Foto Frans Vera Sleedoorn

106. Meidoorn beschermt boom Foto Frans Vera

107. Bomen vestigen zich spontaan in aanwezigheid van hele hoge dichtheden grazers Iep Iep Eik Sleedoorn Sleedoorn

108. In doornstruiken groeien bomen zelfs op als er tot 3 edelherten per ha in de winter zijn Foto Frans Vera Bomen verjongen zich wel bij hele hoge aantallen hoefdieren

109. In de natuur zorgen wilde, grote planteneters voor het voortbestaan van de natuur. Foto Ruben Smit Wat zit ons in de weg?

110. Dit landschap

111. En onze natuur; Verliesmijdend gedrag Verlies doet meer pijn dan winst goed doet De Prospect Theory, 1979, Daniel Kahneman

112. Het verlies van wat er is weegt zwaarder dan de winst die het alternatief kan opleveren Als je een alternatief voorlegt, worden winst en verlies afgewogen tegen een bepaald ijkpunt; Dat ijkpunt is meestal de bestaande situatie. Daniel Kahneman

113. De zekerheid van verlies wordt ontlopen door er op te gokken dat het niet optreedt, ook als men weet dat als het verlies optreedt, het veel groter zal zijn Daniel Kahneman

114. De kans dat ergens voor het alternatief van dit landschap wordt gekozen, wordt groter als het alternatief ergens te ervaren is Daniel Kahneman Daniel Kahneman

115. De kans dat voor dit alternatief wordt gekozen, wordt groter als het te ervaren is Daniel Kahneman

116. Natuur, kunnen we het maken? Foto Ruben Smit Dank u voor uw aandacht Met dank aan de fotografen: Hans Breeveld, Dick de Bruin, Frits van Daalen, Ruben Smit, Frans Vera en Joep van de Vlasakker