İslamiyet Önce Türk Tarihi

1. TÜRK
TARİHİ
İSLAMİYET ÖNCESİ
TÜRK TARİHİ
ÖZGÜ ® GÜVE ® CİN
TA®İH NOTLA®I

2. “Düşmanlarınız arasındaki
farklılıklardan yararlanın, her türlü
bağış, hediye ve armağanla
durumundan memnun olmayanları
kendi yanınıza çekin.”
(Sun Zu (M.Ö.600); Savaş Dersleri El
Kitabı)
13 Makaleden oluşan
Çin Savaş Kitabı

3. “… Ey TÜRK budunu (milleti),
ÇİN’in tatlı sözüne, yumuşak
ipeğine kanma, yok olursun…”
Orhun Yazıtları
(M.S.VIII. Yüzyıl) II.Göktürk
Devleti

4. ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİ
Türklerde, yarı göçebe yaşam tarzı vardır.
(Yaylak-Kışlak), sebebi; Coğrafi Koşullar.
 Ülke hükümdar ailesinin ortak malıdır. (Bu
anlayış ilk Türk Devletlerinin ömrünün kısa
olmasına ve çabuk yıkılmalarına sebep
olmuştur)
 Türk devletlerinde ilk yazılı belgeler
KUTLUK (II.Göktürk) devletine aittir
ORHUN KİTABELERİ.
 İlk defa yerleşik hayat geçen ve şehir
kuran Türk devleti UYGURLAR’dır.


5. ASYA
BOZKIRLA
RI

6. TÜRK GÖÇLERİNİN SEBEPLERİ
1. Orta Asya’nın çölleşmesi ve kuraklık.
(Temel ve ekonomik, doğal sebep)
2. Salgın hastalıklar, hayvan hastalıkları.
3. Taht kavgaları, iç çatışmalar.
(KUT anlayışı)
4. Çin ve Moğol baskıları. (Siyasi sebep)
5. Boylar arası mücadele.
(Siyasi sebep, bağımsızlık anlayışı)
6. Nüfus artışı ve geçim sıkıntısı.
(Ekonomik sebep)

8. TÜRK GÖÇLERİNİN SONUÇLARI
1. Türkler medeniyetlerini gittikleri yerlere
taşıdılar. (Atı evcilleştirme, demiri işleme)
2. Türklerin belli bir coğrafyada olmaması, Türk
tarihinin incelenmesini zorlaştırmıştır .
3. Türk kültürü yayıldı.
4. Avrupa’ya giden Türkler, yerleşik kültüre
sahip olan Slavlar arasında asimile (dejenere)
olmuşlardır.
5. Hindistan’a gidenler savaşçılık özelliğini
kaybetmişlerdir.

9. BÜYÜK HUNLAR
(ASYA HUNLARI)
GÖKTÜRK
KUTLUK (II.GÖKTÜRK)
UYGUR

10. BÜYÜK HUNLAR
 Teoman,
bilinen ilk hükümdarı
(M.Ö. 220)
 Türklerden korunmak için Çin
devleti Çin seddini yaptı. (M.Ö.
214)
 Mete han hükümdar oldu
(M.Ö.209)
 Hunlar ikiye ayrıldı (M.S.48)

11. ÇİN
SEDDİ

12. METE HAN
İKİLİ TEŞKİLAT
SİSTEM
federal
Devlet yönetiminde
Doğuyu kağan
Batıyı yabgu
Yönetir.
ONLU
Askeri teşkilattır.
Onbaşı, yüzbaşı
binbaşı vs.
Günümüzde birçok
ordunun temeli bu

13. KAVİMLER GÖÇÜ
(375)
SEBEPLERİ:
1. Çin da Karadeniz’inegemenliğine
girmek istemeyen Kuzey Hunları
Hazar denizinin kuzeyine oradan
kuzeyine göç etmişlerdir.
2. En son Avrupa’ya ulaşılmıştır.

14. 
Barbar (yabancı) kavimler Avrupa’ya
dağılacaktır. (Ostrogot, Vizigot, Frank,
Vandal)
SONUÇLARI:
Roma zayıfladı 395’te Doğu ve Batı
olarak ayrıldı.
 Barbar kavimlerin Avrupa’ya dağılması
ile;
- Bu günkü Avrupa’nın sosyal (millet)
yapısı ortaya çıktı.
- Düzen ve asayişin bozulması Krallıkları


15. FEODALİTE
(DEREBEYLİK)
DEREBEYİNİN

16. Avrupa
Hun devleti
kuruldu (Kurucu Balamir,
en önemli hükümdarı
Attila)
Batı Roma İmparatorluğu
476 yılında yıkıldı.
İlkçağ bitti Ortaçağ
başladı.

18.  Türk
GÖKTÜRK
adı ile kurulan ilk Türk
devletidir.
 Ülke prensler arasında
paylaşılmıştır. Ülkenin doğusunu
Bumin Kağan, batısını İstemi
Yabgu yönetti.
 Batı Türkistan’ın Türkleşmesini
sağladılar.

19. II.GÖKTÜRK (KUTLUK)
 Kutluk
Kağan tarafından kuruldu.
 En parlak dönemi Bilge Kağan
dönemidir.
 Bu dönemde Orhun yazıtları
yaptırılmıştır.
 Uygur, Basmil ve Karluk saldırıları ile
yıkılmıştır.

20. UYGURLAR
(en uygar Türk devletidir)
Yerleşik hayata geçen ve şehir kuran ilk
Türk devletidir.
 Tarım ile uğraşmışlardır.
 Mimari eser bırakmışlardır. (mabet)
 Mani dinini benimsemişlerdir.
 Kağıt ve Matbaayı kullanan ilk Türk
devletidir.
 Uygur alfabeleri vardır. (18 harf)


21. Avrupa Hun Devleti’nde Germen lehçeleri,
Slav ve Fin-Ugor dilleri, Latince ve Grekçe
konuşuluyordu.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisinin bir
sonucu olduğu savunulabilir?
A. Bizans’ın vergiye bağlanmasının
B. Göçebe yaşam biçiminin
C. Egemenlik sahasının genişlemesinin
D. Feodalite rejiminin güçlenmesinin
E. Ülkenin hanedan üyeleri arasında
paylaştırılmasının

22. Avrupa Hun Devleti’nde Germen lehçeleri,
Slav ve Fin-Ugor dilleri, Latince ve Grekçe
konuşuluyordu.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisinin bir
sonucu olduğu savunulabilir?
A. Bizans’ın vergiye bağlanmasının
B. Göçebe yaşam biçiminin
C. Egemenlik sahasının genişlemesinin
D. Feodalite rejiminin güçlenmesinin
E. Ülkenin hanedan üyeleri arasında
paylaştırılmasının

23. KÜLTÜR ve MEDENİYET
 Hükümdar
Unvanları:
hakan, kağan, han, şanyü, idikut
 Devlet yönetme yetkisi: Kut
 Kurultay (Toy) :
Meclis (geniş yetkileri vardır)
 Uygurlarda
meclisin yetkileri
arasında hanedan dışından
hükümdar seçilmesi bile vardır.

24. KAVRAMLAR
Yabgu: Kağandan sonra gelen en büyük
makamdır. Genellikle veliahtlar bu makam
gelirdi.
Vezir: Kağanın yardımcısıdır.
Şad: Ülke yönetiminde tecrübe kazanması
için boylara yönetici olarak gönderilen
hükümdar soyundan gelen kişilerdir.
Buyruk: Bakan, Apa: Saray görevlisi,
Tudun:Vali, Tekin: Şehzade, Sübaşı:Ordu
Komutanı, Bitigçi:Katipler

25. Şamanizm’de Din Adamı: Şaman,
Kam, Baksi.
Yuğ: Cenaze Töreni.
Kurgan: Mezar.
Balbal: Mezar Taşı.
Totemcilik: Türklerin en eski dinidir.
Ongun: Totem olarak seçilen hayvana
denir.

26. DEVLET
HALK
TOPRAK(vatan)
BAĞIMSIZLIK
SİYASİ

27. TOY (KURULTAY)
MECLİS
*Türk devletlerinde hakanın yetkilerinin
sınırsız olmadığını gösterir.
*Meşrutiyet (Meşruti monarşi)
anlayışının göstergesidir.
*Boy beylerinin katılımı ile toplanırdı.
*Kurultaya katılamayan boy beyi isyan
etmiş bağımsız olmuş sayılırdı.

28. TÖRE
(yazısız hukuk kuralları)
Hükümdarın
Halkın
aldığı
Gelenekler
kararlar
i
Kurultayın
aldığı
kararlar

29. ONLU Sistem
(Mete Han)
Genelde
Atlı Birlikler
Var (süvari)
ORDU
Kadın-Erkek
HİLAL
ASKER
TAKTİĞİ

30. GÖKTANRI
(Şamanizm)
Totemcilik
Musevilik
(Hazarlar)
Mani, Buda
DİN
(Uygurlarda)
Hıristiyanlık
(Macar ve Bulgar)
NOT: Türklerde Cennet-Cehennem
(Ölümden sonraki yaşam) inancı
vardır.

31. GÖKTANRI
(ŞAMANİZM
)

32. I. Uygur Devleti’nde Budistler ve Maniheistler,
II. Hazar Devleti’nde Museviler ve Şamanlar,
III. Selçuklularda Hıristiyanlar ve Müslümanlar bir
arada yaşamışlardır.
Buna göre, Türk devlet geleneğinde
aşağıdakilerden hangisine önem
verildiği öne sürülebilir?
A.Dini mimari B.Dindarlığa C.Diplomasiye
D.Dinsel hoşgörüye E.Komşuluk ilişkilerine

33. I. Uygur Devleti’nde Budistler ve Maniheistler,
II. Hazar Devleti’nde Museviler ve Şamanlar,
III. Selçuklularda Hıristiyanlar ve Müslümanlar bir
arada yaşamışlardır.
Buna göre, Türk devlet geleneğinde
aşağıdakilerden hangisine önem
verildiği öne sürülebilir?
A.Dini mimari B.Dindarlığa C.Diplomasiye
D.Dinsel hoşgörüye E.Komşuluk ilişkilerine

34. ÖLÜ GÖMME ADETLERİ
Atı ile beraber
Gömülürler
(Cennet yolculuğunu
kolaylaştıracağına
inanılırdı)
Öldürdüğü
kişilerin cennette
ona hizmet
edeceği anlayışı
BALBAL:
Mezarlarında
Öldürdüğü
kişilerin
sayısı kadar
heykelcik yada
tahtaya
kazınmış
resimler bulunur.

35. Eski Türklerde mezarların başında
“Balbal” adı verilen taşların dikilmiş
olması aşağıdakilerden hangi unvanın
ifadesidir?
A. Soyluluğun
B. Askeri kişiliğin
C. Devlet görevliliğinin
D. Kahramanlığın
E. Dini kişiliğin

36. Eski Türklerde mezarların başında
“Balbal” adı verilen taşların dikilmiş
olması aşağıdakilerden hangi unvanın
ifadesidir?
A. Soyluluğun
B. Askeri kişiliğin
C. Devlet görevliliğinin
D. Kahramanlığın
E. Dini kişiliğin

37. HAYVANCILI
K
TİCARE
T
-KÜRK yolu
EKONOMİ
-İPEK yolu
TARIM
(UYGURLA
DEMİRCİLİK

38. Kervan ticareti (Deve kervanı)

39. SAKA
KIRGIZ
Alp Er Tunga,
Manas
Şu
DESTANLAR
HUN
Oğuz Kağan
Destanı
UYGUR
GÖKTÜR
K
Ergenekon
Türeyiş,
Göç

40. YAZI (ALFABE)
GÖKTÜRK
ALFABESİ
(38 HARF)
UYGUR
ALFABESİ
(18 HARF)
NOT: Yazıtlarda, “fakir milletin
zenginleştirilmesi, açların
doyurulması, çıplakların giydirilmesi”
SOSYAL DEVLET anlayışının

41. ORHUN KİTABELERİ
(Türklerin bıraktığı ilk yazılı belgeler)

42.  Bilge
kağan, Kültigin ve Vezir
Tonyukuk adına diktirilmişlerdir.
 Türk adının geçtiği ilk Türkçe metindir.
 Devlet ve halkın karşılıklı görevlerini
belirtir.
 Türk yasaları, kültür ve uygarlığı
hakkında bilgi verir.
 Türklerde sosyal devlet ve demokrasi
anlayışı olduğunu gösterir.

43. I. Kalıcı mimari eserler bırakmamış olmaları
II. Yazılı kaynaklarının yetersiz olması
III. Göktanrı inancına bağlı kalmaları
Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet öncesi
Türk devletlerinde konar-göçer yaşamın
sonuçları arasında gösterilemez?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II
E. I, II ve III

44. I. Kalıcı mimari eserler bırakmamış olmaları
II. Yazılı kaynaklarının yetersiz olması
III. Göktanrı inancına bağlı kalmaları
Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet öncesi
Türk devletlerinde konar-göçer yaşamın
sonuçları arasında gösterilemez?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II
E. I, II ve III

45. 12 HAYVANLI
TÜRK
TAKVİMİ
HAYVAN
ÜSLUBU
DEMİRCİLİK
BİLİM-SANAT
TAŞINABİLİR
SANAT
ESERLERİ
UYGURLARD
A
MİMARİ

46. OTAĞ
(çadır)

47. İslamiyet Öncesi Türk
Devletlerinin Genel Özellikleri
 Ekonomisi
hayvancılığa dayalıdır.
 Konar göçer (yarı göçebe) yaşam
vardır.
 Göçebe olmalarından dolayı ceza
evleri yoktur yani cezaları uzun süreli
değildir. (ölüm yada 10-15 gün hapis
gibi)
 Savaşçıdırlar ve bağımsızlıklarına
düşkündürler.

48.  Adalet
ve hoşgörü sahibidirler.
 Teşkilatçı yapıları gelişmiştir. (İki
Türk bir araya gelirse devlet
kurmaya kalkar)
 Aileye büyük önem verilir.
 Gelenek ve göreneklerine (töre)
bağlıdırlar.
 Sosyal sınıf farklılıkları ve kölelik
yoktur. (göçebe yaşam olduğu için)

49. Aşağıdakilerden hangisi Orta
Asya Türkleri için geçerli bir
bilgi değildir?
A. Yaşam koşullarını törenin belirlemesi
B. Ekonominin hayvancılığa dayalı olması
C. Konar-göçer yaşamı benimsemiş olması
D. Sanat eserlerinin taşınabilir olması
E. Merkezi bir yönetim yapısının olması

50. Aşağıdakilerden hangisi Orta
Asya Türkleri için geçerli bir
bilgi değildir?
A. Yaşam koşullarını törenin belirlemesi
B. Ekonominin hayvancılığa dayalı olması
C. Konar-göçer yaşamı benimsemiş olması
D. Sanat eserlerinin taşınabilir olması
E. Merkezi bir yönetim yapısının olması

51. İslam öncesi Türk devletlerinde görülen;
I. İkili teşkilat sistemini benimsemeleri
II. Kurultay adı ile meclis oluşturmaları
III. Kağanlarının Çinli prensesler ile
evlenmeleri
gelişmelerden hangilerinin devlet yönetimi
ile doğrudan bir ilişkisi olduğu
söylenemez?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I, II ve III

52. İslam öncesi Türk devletlerinde görülen;
I. İkili teşkilat sistemini benimsemeleri
II. Kurultay adı ile meclis oluşturmaları
III. Kağanlarının Çinli prensesler ile
evlenmeleri
gelişmelerden hangilerinin devlet yönetimi
ile doğrudan bir ilişkisi olduğu
söylenemez?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I, II ve III

53. İslamiyet’ten önce Türklerin çok
sayıda devlet kurmalarına;
I. Bağımsızlıklarına düşkün olmaları
II. Teşkilatçı yapıya sahip olmaları
III. Ticari etkinliklerde bulunmaları
Hangilerinin etkisinin olduğu savunulabilir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I, II ve III

54. İslamiyet’ten önce Türklerin çok
sayıda devlet kurmalarına;
I. Bağımsızlıklarına düşkün olmaları
II. Teşkilatçı yapıya sahip olmaları
III. Ticari etkinliklerde bulunmaları
Hangilerinin etkisinin olduğu savunulabilir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I, II ve III

55. İslamiyet’ten önce Türklerde
demokratik bir anlayışın olduğunun
kanıtı olarak;
I. Devletin, hükümdar ailesinin ortak malı
sayılması
II. Toplumda sınıf ayrımının görülmemesi
III. Çin kültüründen etkilenmeleri
durumlarından hangileri gösterilebilir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve III
E. I, II ve III

56. İslamiyet’ten önce Türklerde
demokratik bir anlayışın olduğunun
kanıtı olarak;
I. Devletin, hükümdar ailesinin ortak malı
sayılması
II. Toplumda sınıf ayrımının görülmemesi
III. Çin kültüründen etkilenmeleri
durumlarından hangileri gösterilebilir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve III
E. I, II ve III

57. Uygurların;
I. Kağıt ve matbaayı kullanmaları
II. Mimari eserler inşa etmeleri
III. Mani dinini benimsemeleri
Özelliklerinden hangileri onların medeni
bir toplum olduklarının göstergesidir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II C. Yalnız III

58. Uygurların;
I. Kağıt ve matbaayı kullanmaları
II. Mimari eserler inşa etmeleri
III. Mani dinini benimsemeleri
Özelliklerinden hangileri onların medeni
bir toplum olduklarının göstergesidir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II C. Yalnız III

59. Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle
başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki
sonuçlarından hangisi Avrupa’nın siyasi
yapısının değişmesine neden olmuştur?
A. Hıristiyanlığın yayılması
B. Etnik yapının değişmesi
C. Feodalitenin ortaya çıkması
D. Sınıf farklılıklarının artması
E. İlk çağın sona ermesi

60. Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle
başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki
sonuçlarından hangisi Avrupa’nın siyasi
yapısının değişmesine neden olmuştur?
A. Hıristiyanlığın yayılması
B. Etnik yapının değişmesi
C. Feodalitenin ortaya çıkması
D. Sınıf farklılıklarının artması
E. İlk çağın sona ermesi

61. Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle
başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki
sonuçlarından hangisi Avrupa’nın millet
yapısının değişmesine neden olmuştur?
A. Hıristiyanlığın yayılması
B. Etnik yapının değişmesi
C. Feodalitenin ortaya çıkması
D. Sınıf farklılıklarının artması
E. İlk çağın sona ermesi

62. Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle
başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki
sonuçlarından hangisi Avrupa’nın millet
yapısının değişmesine neden olmuştur?
A. Hıristiyanlığın yayılması
B. Etnik yapının değişmesi
C. Feodalitenin ortaya çıkması
D. Sınıf farklılıklarının artması
E. İlk çağın sona ermesi

63. Aşağıdakilerden hangisi konargöçer Türk devletlerindeki devlet
kurumlarından birisi değildir?
A. Kurultay
B. İkta sistemi
C. İkili sistem
D. Göktanrı anlayışı
E. Askeri teşkilat

64. Aşağıdakilerden hangisi konargöçer Türk devletlerindeki devlet
kurumlarından birisi değildir?
A. Kurultay
B. İkta sistemi
C. İkili sistem
D. Göktanrı anlayışı
E. Askeri teşkilat