Dokumen tersebut membahas mengenai perkembangan industri seni visual di Malaysia. Ia menyoroti beberapa hal penting seperti persepsi masyarakat terhadap industri seni yang jarang dikaitkan dengan seni visual, serta perbandingan dengan negara lain dimana seni visual telah lama dikembangkan sebagai industri. Dokumen ini juga menyinggung mengenai inisiatif yang dilakukan untuk meningkatkan kesadaran dan menggiatkan aktivitas industri seni visual di

1. “ Perkembangan
Industri Seni
Visual di Malaysia”
dibent angkan
oleh:
Fouzia H.A .
di
Sidang Seni Visual
BSLN
19-20 Ogos 2008

2. Biodata pembentang
Kertas Kerja
• Fouzia H.A
• Biodata:
• Adalah berkelulusan dalam bidang sains tulen,
• rekabentuk dalaman (senibina),
• seni & pengajaran seni (lukisan/kraftangan),
• dan juga bahasa dan linguistik.
• Telah berkecimpung dalam kegiatan kesenian semenjak
tahun 1979.
• Masa kini terlibat dalam dunia pendidikan dan industri.
• Mempunyai minat yang mendalam dalam bidang kesenian dan
• beraspirasi untuk menjadi seorang seniman yang memberi
sumbangan positif kepada dunia seni secara global.

3. Senario Seni Visual di
Malaysia
• Persepsi ‘Industri’ jarang dikaitkan dengan
‘Seni Visual’
• Pada masa lampau kegiatan ‘Seni Visual’ adalah
inisiatif berkelompok atau perseorangan
• Tidak digiatkan secara serius dalam kelompok
yang besar sebagai suatu ‘Industri’.
• Malahan di negara-negara Barat seperti
Perancis, United Kingdom dan Amerika
Syarikat serta negara Timur seperti Jepun, India
dan Indonesia ‘Seni Visual’ telah lama digiatkan
sebagai suatu ‘Industri’.
• Di sana, sekolah-sekolah dan pusat pendidikan
tinggi ditubuhkan dan dimajukan dengan
jayanya.
• Bandar-bandar serta perkampungan seni juga
diwujudkan bagi menyemarakkan lagi kegiatan
seni visual.

4. Perkampungan serta kawasan
khas ‘Seni Visual’ di negara-
negara luar
• http://www.artvillageusa.com/about.htm
• (29 Julai 2008)
• Di Amerika Syarikat
• Art Village •1205 Second St. Stevens Point, WI
54481 • 715-345-9500
• Located at 1205 Second St. Stevens Point,
Wisconsin.
– Professional and Non-professional Artists
– a place to gather, and create art in Central
Wisconsin.
• Mission: give artists of all ages and skill levels:
– easy access to professional studio space,
equipment, and knowledge,
– where they can create, learn, and share
their art in an inspirational and supportive
setting.

5. • Provides classes & professional studio equipment to
artists and those interested in creating art.
• Paint own pottery studio.
• Provides a consignment gallery:
– where artists can display & sell their work ( it’s
opening two and a half years ago)
• Is a destination point
• Classes:
– drawing, painting & ceramics/pottery,
– photography, mixed media,
– jewellery, polymer clay,
– paper making and glass.
• Many more are being developed
• After school programs such as Young Artists Societ
y
• Underground Gallery an opportunity for local artists to
display and sell their artwork.
• Believes Art Saves Lives!

6. Perkampungan serta
kawasan khas ‘Seni Visual’ di
negara-negara luar
Global Arts Village
Tropical Drive, Mehrauli-Gurgaon Road,
Ghitorni
New Delhi 110 030,
India
Telephone: +91 9990730737 (Mobile) Sunil
Babbar, Residency Coordinator
Available between : 7:00 am - 10:00 pm
IST (GMT +5:30)
Office (Landline) : +91 11 65657265, +91 11
26800360, +91 11 26804790
Working hours : 9:00 am - 6:00 pm IST
(GMT +5:30)
Email: info@globalartsvillage.org

7. • http://www.globalartsvillage.org/ (29 July 2008)
• Di negara India
• Celebrating Art, Culture & Consciousness!
• Emerging: multi-cultural community of creative
individuals,
• ‘Mantra‘: ‘celebrating life through art and heart’.
• Unique International Residential Arts centre:
– combines Artist residencies with Indian traditions:
yoga & meditation in Village community setting.
– 3-acre village property: tranquil gardens & reflective
ponds,
– exotic birds & vegetation
– living & working in artist studios (organic blend of
contemporary design+ traditional bamboo-mud-thatch
construction)
– natural landscape
• Individuals from all type of creative platforms:
– fine artists & crafts people,
– designers, architects, writers,
– art administrators, curators, social development
volunteers,
– researchers & healing art therapists (can apply for
Full or Partial Fellowships or Contributing
Residency Programs)
• Cultural capital Delhi:
• offers many performing and visual arts activities that
would be of interest to you.

8. Perkampungan serta
kawasan khas ‘Seni Visual’ di
negara-negara luar
• http://www.spanishvillageart.com/
• (29 July 2008)
• historic studios
• A community of over 250 artists from
the San Diego region.
• Working studios enable visitors to
meet the artists,
• see demonstrations of art being
created and enjoy our unique Spanish
Village
• Free admission to 37 working artist
studios/galleries:
• host over 200 independently juried local
painters, sculptors, metalsmiths, jewelry
designers, clay artists, gourd artists,
photographers, printmakers, fiber artists,
basket makers, mixed-media The quaint buildings and courtyards:
artists, glass artists, enamel artists and built in 1935 to depict a charming old
many more arts. village in Spain for the second California
Pacific International Exposition.
Spanish village in Balboa Park was such
• (Open everyday from 11am to 4pm a popular and beautiful attraction it was
and every 4th Thursday ) allowed to remain when exposition
ended. In 1937 it was reopened as an art
center by a group of farsighted and
dedicated artists

9. Perkampungan serta
kawasan khas ‘Seni Visual’ di
negara-negara luar
Spanish Village Art Center
1770 Village Place, San Diego, CA 92101
http://www.spanishvillageart.com/studios.htm (29 Julai 2008)

10. Perkampungan serta
kawasan khas ‘Seni Visual’ di
negara-negara luar
Artists’ Studios
Some examples (beberapa contoh studio para
seniman)
• Carol Foster - Oil Painting.
• Kay Frances Hubbard - Watercolor.
Denise Strahm Images - Photography.
• Kathy Waller - Ceramic Tiles
• Terdapat 41 studio (There are 41 studios)
Patio Artists
Terri Rippee - Photography on the patio,
Second Sunday" of the month. Fine art
images of Italy, France, Spain and
Portugal - an artist who captures
extraordinary composition and color
harmonies. Please check calendar for up
to date shows. Website

11. Inisiatif menimbulkan & menaikkan
tahap kesedaran serta menggalakan
& memperkembangkan kegiatan
‘Industri’
Seni Visual
Malaysia
• pengiat seni terutamanya daripada pengusaha-pengusaha galeri
persendirian
• Dan juga sumbangan IPTA/IPTS dan pihak industri
• Cabaran serta tuju hala ‘Industri Seni Visual’

12. Pengiat seni terutamanya drp
pengusaha-pengusaha galeri
persendirian
• NN Gallery
• Pengenalan tentang NN Gallery
• 2007: 13 pameran
• 2008: 13 pameran
• Temubual: Sharifah Nor Akmar
• Impak kepada Masyarakat umum:
meningkatkan kesedaran dan apresiasi
(penghargaan) terhadap Seni Visual
• Batu loncatan bagi para artis, karyawan &
seniman mempamerkan karya
• Forum bertukar pandangan dan pendapat
bagi para karyawan, pengumpul seni dan
mereka yang mengemmari Seni Visual

13. • Cara penyebaran maklumat mengenai pameran:
– Media massa, pihak akhbar, media elektronik (KAKISENI)
– Sesawang (website) NN sendiri dan ‘website’ lain
– E-mel, TV, majalah d.l.l
• Sambutan terhadap pameran:
– mengalakkan
– Positif
– Daripada pengumpul, para penggemar seni dan mereka
yang berkaitan
• Persepsi pihak NN galeri terhadap senario Seni Visual
Malaysia (masa lampau, masakini dan masa hadapan):
– Keadaan lebih baik drp masa lampau setelah usaha
pengiat-pengiat seni dan pemilik-pemilik galeri
dipertingkatkan
– Citarasa berubah dan lebih terbuka terhadap seni abstrak
dan seni berkonsep
– Kini terdapat lebih banyak bilangan artis dan karyawan
daripada masa lampau
– Usaha harus dipertingkatkan bagi masa hadapan: di
peringkat sekolah rendah lagi

14. NN Gallery
Apakah cabaran yang anda hadapi sebagai pengiat seni
dan pemilik galeri seni?
Cabaran dari segi:
•Kewangan & peruntukan usaha2 dokumentasi hasil2 kerja
& mengadakan pameran di luar negara
•BSLN memberi bantuan pada masa lepas,
• tetapi lebih banyak bantuan dlm diperlukan
•Drp pelbagai pihak :
•untuk meringankan beban &
•mempertingkatkan kegiatan ‘industri’ seni di Malaysia
•perhatian & juga inisiatif yg bersepadu drp semua pihak,
•terutamanya drp KPKKW (Kementerian Perpaduan
Kebudayaan, Kesenian dan Warisan)
• untuk berperanan lebih aktif dlm mempromosi SENI
VISUAL selain
• mempromosikan seni persebahan & seni tarian dan
kebudayaan

15. NN Gallery
Apakah cabaran yang anda hadapi sebagai pengiat seni dan
pemilik galeri seni?
Cabaran dari segi
• Ruang mempertingkatkan usaha2:
– meng ‘katalog’ dan kerja2 dokumentasi hasil2 karya dan kritikan
seni
• Pendidikan Seni penting :
– memupuk dan meyemai benih kesenian
– apresiasi (penghargaan) terhadap hasil seni
• Kurikulum pengajaran & pembelajaran seni :
– cakupi ruang yang lebih luas lagi
– & bukan tertumpu kepada buku teks sahaja.
– Lawatan sambil belajar & kerja lapangan ke Balai Seni Lukis Negara,
galeri-galeri & ruang seni, museum & lain-lain disarankan.
– Pengajian juga :
• tumpukan kepada kemahiran praktikal
• & bukan tertumpu kepada pengetahuan teori semata-mata.

16. NN Gallery pengiat seni dan
Apakah cabaran yang anda hadapi sebagai
pemilik galeri seni?
Cabaran dari segi
• Rangka pembangunan industri SENI VISUAL
dimantapkan
• Tidak terdapat bnyk syarikat yg menyediakan
skim perlindungan insurans bagi karya2 seni
• Lebih bnyk lagi penglibatan diperlukan drp
pihak kerajaan & juga pihak korporat dlm
usaha mempromosikan Kesenian Malaysia
• Insentif cukai diperlukan bagi badan2
korporat yg telah membuat pelaburan dlm
barangan/hasil/karya seni Malaysia
• Usaha bersepadu diperlukan drp pihak BSLN
d& juga komuniti seni :
– (Para karyawan/seniman/pelukis/galeri-
galeri/ruang seni alternatif)
– untuk berkerjasama seiringan untuk
mempromosikan Kesenian Malaysia
• Polisi yg mantap & telus diperlukan
• terancang dan bersepadu & sokongan padu
drp semua pihak

17. Pusat Kebudayaan UKM
• Kajian Kes ke-3
• IPTA: Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM,
Bangi, Selangor)
• http://pkukmweb.ukm.my/~hep/Pusat/Pusat
%20Kebudayaan.htm ( 2 Julai 2008)
• Tingkat 3, Dewan Canselor Tun Abdul Razak
( DECTAR) Universiti Kebangsaan Malaysia,
43600 Bandar Baru Bangi, Selangor Darul Ehsan.
Ketua : 03 - 8921 5340 Pejabat Am
: 03 - 8921 5342 pejabat Teknikal : 03 - 8921
5380 Faks : 03 - 8925 8810 E-mel
: rafie@pkrisc.cc.ukm.my

18. Pusat Kebudayaan UKM
• di bawah pengurusan Jabatan Hal Ehwal
Pelajar UKM
Temubual: Drs. Rafie Mohammed
(Ketua Pusat Kebudayaan UKM)
Falasafah Pusat
Kebudayaan UKM adalah :
“Kesenian itu adalah keindahan
yang hanya mampu dinikmati
oleh mahluk ALLAH S.W.T.
Ketua Pusat Kebudayaan, Drs. Rafie Mohammed.
bernama insan yang
akalnya sihat dan emosinya seimbang”.
Perkhidmatan dan Kebudayaan Pusat Kebudayaan
UKM:
• Perkhidmatan kelas bengkel kesenian
• Pengurusan persembahan kebudayaan dan kesenian Universiti
• Kemudahan pinjaman peralatan kesenian dan tempahan ruang
• Khidmat nasihat dan kerjasama kepada persatuan pelajar &
kakitangan dlm melaksanakan aktiviti budaya
• Persembahan kesenian dalam dan luar kampus
• Menyelaraskan dan menguruskan kelas kesenian di bawah
program ko-kurikulum yang merupakan kursus wajib bagi pelajar
UKM

19. • Dasar Pusat Kebudayaan UKM:
• Menjana kepekaan mahasiswa terhadap lingkungan
budaya agar mereka mudah menyeseuaikan diri dengan
lingkungan yang baru, terutama untuk kepentingan
profesion mereka
• Memberi kesempatan kepada mahasiswa untuk
memperluaskan pandangan mereka tentang masalah
kemanusian dan budaya
• Memampatkan peranan Universiti Kebangsaan Malaysia
sebagai penaung dan juga pencetus kehidupan berbudaya
di dalam dan di luar kampus.
Seni Tampak atau SENI VISUAL di
UKM:
• Seni Arca,
• Seni Lukis,
• Seni Khat,
• Seni Batik & Seni Foto.

20. • UKM :
• program tahunan
• Pameran Seni Tampak (secara bulanan):
– mempromosi karya seni pelajar & pelukis luar kampus.
– Pameran2 ini - dalam & luar kampus.
– Pameran di luar kampus:
• khidmat masyarakat (setiap semester)
• sekolah2 rendah dan menegah di Perak (2007)
• di Johor (sekolah-sekolah di kampung-kampung - 2008)
• & pameran bergerak
• SENI VISUAL dipamerkan:
– Seni Khat, Fotografi, Seni Batik dan Seni Arca.
• Di UKM:
• program2 meyokong & memperkukuhkan usaha-usaha yg
memartabatkan Kesenian & Warisan.
– kegiatan-kegiatan seni melalui persatuan,
– aktiviti ko-kurikulum,
– kursus-kursus Pengurusan Teknikal,
– Kritikan Seni dan banyak lagi.
– Seni Khat: kegiatan di:
• Fakulti Islam dan
• Institut Alam dan Tamaddun Melayu (ATMA) UKM.

21. Pusat Kebudayaan UKM
• Drs. Rafie Mohammed :
• masa depan SENI VISUAL di Malaysia cerah
• limpahan bakat seni yang ada.
• Akan tetapi berpendapat terdapat beberapa
kekangan, halangan dan cabaran yang perlu
diharungi:
– persepsi masyarakat itu sendiri terhadap SENI
VISUAL &
peranannya.
– elemen asal usul seperti ideologi dan agama
mempengaruhi tanggapan dan penerimaan masyarakat
& seseorang individu terhadap kesenian, terutamanya
SENI VISUAL.
– Persoalan ‘Seni Untuk Masyarakat’ ataupun
‘Seni Untuk Seni’
– ada yang melihat kegiatan Kesenian itu adalah ‘Haram’
dan sesetengah sabjek lukisan, sumber ilham seni arca,
seni batik, Fotografi dan SENI VISUAL adalah
‘Haram’
– sama sekali bagi penjananya dan juga pada mereka yang
mengamatinya.:
• Sebagai contoh adalah sabjek figura tubuh badan
manusia dan sebagainya.

22. UCSI (2008): kini UCSI University
• Kajian Kes ke-4
• Program Seni Kreatif di Kolej Universiti
Antarabangsa Sedaya (UCSI)
• UCSI - University College Sedaya
International
Kuala Lumpur Campus
No. 1, Jalan Menara Gading,
UCSI Heights, Cheras 56000
Kuala Lumpur, Malaysia
Tel: (+603) 9101 8880
Fax: (+603) 9102 3606
• http://www.ucsi.edu.my/programmes/3D
Animation.asp

23. UCSI
• Program Seni Kreatif di UCSI:
• gabungan ilmu sains, kejuruteraan komputer dan
juga ilmu SENI VISUAL.
• adalah jelmaan daripada kehendak gaya hidup
moden masakini yang banyak menggunakan
kemudahan peralatan digital.
• program ‘hibrid’ dan sambutan terhadap ilmu dan
kemahiran bentuk SENI VISUAL ini yang
merangkumi:
– Rekabentuk Animasi 3 Dimensi,
– Anime serta
– Rekabentuk Komunikasi yang lain amat
memberangsangkan.

24. UCSI
• Pengunaan industri program ini :
• mempunyai nilai komersial yang
amat tinggi dan
• mempunyai masa hadapan yang
amat cerah di dalam skop
aplikasinya yang sangat luas:
– sebagai contoh di dalam ‘permainan
komputer’,
– ‘iklan-iklan TV’, “
– Video musik’,
– ‘Filem dan
– siri Anime’ dan sebagainya.

25. UCSI
• UCSI juga mempunyai jalinan pendidikan
dengan universiti-universiti luar negara
dan
• para pelajar UCSI boleh melanjutkan
pelajaran mereka menerusi UCSI ke
universiti-universiti luar negara yang
diikhtiraf oleh kerajaan Malaysia dalam
bidang SENI VISUAL bagi menimba
pengalaman dan pengetahuan

26. UCSI
• Ketua Program dan Associate Dean
• Teh Min Yang
MA (Cartography), B Fine Arts (Visual
Communication)
• En. Teh Ming Yang berpendapat:
• UCSI sebagai IPTS
• berperanan menyuburkan & menyemarakkan industri
SENI VISUAL di Malaysia.
• Program 3D dan anime mempunyai nilai komersial
yg tinggi &
• berpotensi untuk menjanakan sumber pendapatan &
pulangan yg amat lumayan kpd negara Malaysia.
• En. Teh bersetuju bahawa:
– SENI VISUAL sebagai produk
– mereka yang berpengetahuan dlm bidang seni ini
boleh dipasarkan ke luar negara
– & menjadi tenaga kerja diluar negara,
– supaya pendapatan yg diperolehi dapat disalurkan
balik ke Malaysia.

27. • Di UCSI:
• Bachelor of Creative Arts (Hons) in 3D Animation
Design
Approval Code: (KA7329;11/11)
• Program 3 tahun.
• Daripada Website:
http://www.ucsi.edu.my/programmes/3DAnimation.asp (2
Julai 2008)
• Minimum Entry Qualifications for Foundation
Programme SPM / O-Levels or its equivalent 5 Credits
inclusive of English and MathematicsUEC 3 Credits
inclusive of English and MathematicsMinimum Entry
Qualifications for Degree Programme UCSI Foundation
PassA-Levels / STPM 2 PrincipalsUEC5 CreditsEquivalent
Courses Case-by-case basis
• English Language Requirements
A distinction (A1 or A2) in SPM / UEC English, MUET
Band 5, or a score of 213 (Computer based) / 550 (Written
based) / 79-80 (Internet based) in TOEFL, or Band 5.5 in
IELTS. If English Language requirements are not fulfilled,
additional English module(s) must be taken at UCSI.

28. • Pembentang ketas kerja ini berpendapat bahawa:
• Bagi industri SENI VISUAL dalam negara, usaha
mantap dan bersepadu daripada semua pihak haruslah
diusahakan. Pihak kerajaan, swasta, IPTA dan IPTS
serta pihak industri haruslah berganding bahu
berkerjasama menjalankan usaha sama dan inisiatif
yang mantap dan mapan bagi menghidupkan,
merancakkan dan memartabatkan INDUSTRI SENI
VISUAL
• Pendidikan SENI (termasuk SENI VISUAL)
seharusnya disusun atur dan diimplimentasikan secara
serius dari peringkat sekolah rendah lagi dan
berkesinambungan ke peringkat sekolah menengah dan
Institut Pengajian Tinggi mahu pun pusat latihan
kemahiran dan vokasional. Lompang-lompang yang ada
di dalam sistem pendidikan Negara harus di teliti dan di
kaji.
• SENI VISUAL tidak harus dilihat sebagai entiti yang
berasingan tetapi dilihat sebagai suatu elemen yand
saling melengkapkan ilmu dan kemahiran yang lain
• Matapelajaran Seni haruslah di masukkan sebagai
matapelajaran wajib, atau pun mata pelajaran di dalam
Peperiksaan utama seperti UPSR, PMR, SPM dan
sebagainya
• Kemahiran berfilkir secara kritikal dan kreatif, serta
keupayaan ber ‘inovasi’ haruslah di semai dalam diri
setiap individu

29. • Industri serta persepsi ‘Laut Biru’ (Blue Ocean
Strategy) haruslah diimplemetasikan
• Satu badan khas yang dianggotai oleh para akademik,
para pengiat seni serta ahli korporat dan pihak industri
haruslah ditubuhkan untuk memimpin dan merangka
Industri Seni Malaysia
• Dana khas perlu ada untuk menampung kos aktiviti
serta inisiatif kesenian di Malaysia
• Kelompok-kelompok serta usaha-usaha perseorangan
haruslah diteruskan,tetapi adalah baik jika mereka
bergabung dan mengadakan rantaian/rangkaian usaha
sama bagi kepentingan dan kelangsungan SENI
VISUAL Malaysia
• Budaya pembelajaran sepanjang hayat yang melibatkan
Pendidikan Seni juga haruslah menjadi budaya hidup
masyarakat Malaysia
• SENI VISUAL dan seni yang lain mempunyai peranan
sebagai pelengkap dalam kehidupan dan mempunyai
kesan psikologi yang mendalam, serta boleh di jadikan
‘Agent of Change’ dan ‘Agent of Propaganda’.
• Perkampungan-perkampungan SENI serta kawasan-
kawasan khas SENI haruslah diadakan oleh pihak
kerajaan ataupun swasta. Role model daripada contoh-
contoh yang sedia ada di negara-negara lain haruslah
dijadikan contoh.
• Dibentangkan oleh:
• Fouzia H.A
• Ogos 2008
• di
• Sidang Seni Visual oleh BSLN

30. Rujukkan:
Hassan Mohd. Ghazali, 1999. Teks Lengkap Pendidikan Seni Tingkatan 4 dan
5.
Shah Alam: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd
Rujukan digital dan atas talian (Online) .
Art Village, USA
http://www.artvillageusa.com/about.htm (29 Julai 2008)
Galeri NN
http://www.nngallery.com.my/gallery_a.html ( 2 Julai 2008)
Pusat Kebudayaan UKM
http://pkukmweb.ukm.my/~hep/Pusat/Pusat%20Kebudayaan.htm
( 2 Julai 2008)
3 D Animation programme at UCSI
http://www.ucsi.edu.my/programmes/3DAnimation.asp
( 2 Julai 2008)
Kursus Kritikan Seni di UKM
http://pkukmweb.ukm.my/~ppu/sinopsiskursus.htm
( 13 June 2008)
Visual Arts
http://en.wikipedia.org/wiki/Visual_arts
( 13 June 2008)
Visual Art Listing
http://en.wikipedia.org/wiki/Category:Lists_of_visual_art_topics
(13 June 2008)
Wikipedia: most expensive paintings
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_most_expensive_paintings
(13 June 2008)
Visual Arts K-2
http://www.dpi.state.nc.us/curriculum/artsed/scos/visualarts/visualk-2
(13 June 2008)

31. Curriculum/visarts1
http://artswork.asu.edu/arts/teachers/curriculum/visarts1.htm
( 13 June 2008)
Kyrene School District Visual Arts Curriculum (K-8)
http://www.kyrene.k12.az.us/curriculum/curriculum/visualarts.htm
( 13 June 2008)
http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/ed270/VISUALLITcritical.
htm
( 13 June 2008)
http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/kellner.html
( 13 June 2008)
Curriculum Vitae:
http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/DK97CV.htm (13
June 2008)
Critical Perspectives on Visual Imagery in Media and Cyberculture
Douglas Kellner, U.C.L.A
http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/ed270/VISUALLITcri
tical.htm
Homepage:
http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/kellner.html
Curriculum Vitae:
http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/DK97CV.htm
(13 June 2008)