2. TEŞBİH
(BENZETME)
· Sözü daha etkili kılmak
amacıyla ortak nitelikleri
bulunan nesne ya da kavramlar
arasında benzerlik kurma
sanatıdır.
3. Örneğin
“ Aslan gibi kuvvetli çocuk."
●Çocuk, kuvvetli olmasıyla bilinen
aslana benzetilmektedir.
4. Tam bir teşbihte dört unsur
vardır:
1.Benzetilen: Aslan
2.Benzetme edatı: Gibi
3. Benzetme yönü: Kuvvetli
4.Benzeyen : Çocuk
5. 1.benzetilen
Kendisine benzetilen, birbirine
benzetilen nesne ya da
kavramlardan nitelikçe daha güçlü,
daha üstün olan. Örneğimizde :
ASLAN
6. 2.benzeyen
Birbirine benzetilen nesne ya da
kavramlardan nitelikçe daha
güçsüz, zayıf olan. Örneğimizde :
ÇOCUK
7. 3.benzetme yönü
Birbirlerine benzetilen nesne ve
kavramlar arasındaki ortak nitelik.
Örneğimizde : KUVVET
8. 4.benzetme ilgeci (edatı)
Nesne ve kavramlar arasında
benzetme ilgisi kuran ilgeç ya da
ilgeç işlevi gören sözcük.
Örneğimizde : GİBİ
9. ÖRNEKLER:
Yol yılan gibi kıvrılıyor
"yol" benzeyen
"yılan" kendisine benzetilen
"kıvrılıyor" benzetme yönü
"gibi" ise benzetme edatıdır.
10. Mecaz-ı mürsel
(AD AKTARMASI)
Bir sözcüğü benzetme amacı
gütmeden başka bir sözcük yerine
kullanma sanatıdır.
Örn: Akif'in " Çatma kurban
olayım çehreni ey nazlı hilal"
mısraındaki "hilâl" kelimesi ile
Türk bayrağı kastedildiği için
mecaz-ı mürsel sanatı
yapılmıştır.
11. içindeki yerine kabın
(sobayı yaktık gibi)
özel yerine genelin
(at yerine hayvan gibi)
Anadolu, hepimize hınç ve
şüpheyle bakıyor.
(Anadoluda yaşayanlar )
12. TEŞHİS (Kişileştirme)
İnsan dışındaki canlı varlık ya da
hayvanlara insan özelliği
verilmesine denir.
Çatma kurban olayım çehreni
ey nazlı hilal
●Bayrağın çehresi çatık bir
insan olarak düşünülmesi
ile teşhis sanatı yapılmıştır
13. İNTAK
Canlı ve cansız varlıkları insan gibi
konuşturmak sanatıdır.
Örnek:
Benim adım dertli dolap
Suyum akar yalap yalap
La Fontaine'in küçük hikâyeleri bu
sanatın en güzel örneklerini verir.
14. MÜBALAĞA (ABARTMA)
Bir şeyin vasıflarını veya bir olayı
olduğundan fazla büyüterek veya
küçülterek ifade etme sanatıdır.
Örnek: “Gömelim gel seni tarihe
desem, sığmazsın.”
Mısraında şair bir şehidin tarihe
sığmayacağını ifade ile güzel bir
mübalağa örneği veriyor.
15. TEZAT
Aynı varlığın iki zıt yönünü bir
arada ifade etme veya birbirine zıt
iki kavram arasında ilgi kurma
sanatıdır.
Örnek "Ağlarım hatıra geldikçe
gülüştüklerimiz"
Mısrasında birbirine zıt iki kelime aynı beyitte
kullanılarak tezat sanatı yapılmıştır.
16. KİNAYE
Bir sözün aynı anda hem gerçek
hem de mecazi manada
kullanılması sanatıdır.
Örnek: Şu karşıma göğüs geren
Taş bağırlı dağlar mısın
Beytindeki taş bağırlı deyimi ile hem dağların
taş ve topraktan meydana gelmiş olması; hem
de merhametsiz, yüreksiz olmak anlamı
kastedilir. Buradaki merhametsiz mecazi
anlamdır.