2. Konkurrenca e plotë
· Fjala “konkurrencë” mund të përdoret në dy
mënyra;
· rivalitet - {sinonim; kundërshtim, garim}
· Struktura e konkurrencës apo “konkurrencë e
plotë”
· Numër I madhë I shitësve dhe blerësve, askush nuk
mund të ketë influencë në treg
· Homogjen apo produkte të njëjta
· Egzistenca e lehtësis së hyrjes dhe daljës nga tregu.
Nuk ka Bariera të hyrjes.
· [Konkurrenca e plotë përfshin informata të plota]
3. Çmimëpranues
· Për arsye që është numër I madh I shitësve me
produkte të njejta, asnjë shitës nuk mund ta ngrit
çmimin mbi çmimin e tregut.
· NUk ka arsye të vendoset çmimi më I ulët se I
tregut.
· Rezultati: firmat janë“çmimëpranuese,” nuk kanë
kontrollë mbi çmimin që shesin. Firmat mund ta
rregullojn nivelin e prodhimit, por jo çmimin e
shitjes.
· Tregu vendosë çmimin. Shitësit dhe blerësit
reagojnë.
4. Outputi I Firmës
· Vendimi i firmës për nivelin e
prodhimit varet nga kosto dhe
t’ardhurat të ndërlidhura me secilin
output.
· Kosto e prodhimit reflekton në anën e
ofertës të modelit.
· T’ardhurat e firmës reflektojnë në
fuinksionin e kërkesës.
5. Tregu dhe Firmat
· Roli i tregut është ti koordinoj të gjitha
aktivitetet e prodhuesve dhe blerësve për
të mirën.
· Firma është një organizat që kontrollon
operimin e njësive të prodhuara.
· Për shkakë të thjeshtëzimi në do të
konsiderojmë një firmë që ka një fabrik
dhe që prodhon një të mirë që ata
prodhojnë.
6. $ $ Firma
Tregu
S
Dfirm
PE PE
Funksioni I kërkesës
që ka firma është
Dmarket
përfekt elastik!
QME QX(millions) QX/ut
ut
Në treg janë një numër I madh I firmave që prodhojnë dhe
ofrojnë sasi shumë të madhe për shitje. Outputi për firme është i vogël
Kërkesa dhe oferta e tregut përcaktojnë ekuilibrin e çmimitdhe sasi.
Një firmë e vetme prodhonënjë pjesë të vogël tëoutputit tregut
dhe duhet ta shetë me çmimë tregut.
7. $ $ Firma
Tregu
S
AR = Dfirm
PE PE
E
T’ardhurat mesatare
Dmarket
QME QX(millions) QX/ut
ut
Si çmimë pranues, firma nuk mund të ngrit çmimin mbi PE. Nuk
ka arsye të shet për më pak. Firma mund të shet sa të donë dhe
mund të prodhojë me PE .
Pasi që secila njësi mudn të shitet me çmim [PE ], edhe Dfirm është
poashtu t’ardhurat mesatare [AR]. PE = AR = Kërkesa
8. T’ardhurat mesatare dhe
margjinale
T’ardhurat totale është çmimi here Q:TR=PQ
· AR është T’ardhurat totale pjestu për Q;
është t’ardhurat për një njësi. TR pjestu
për Q është P, pra AR = P. AR , çmimi dhe
funksioni I kërkesës janëgjëra të njejta.
· T’ardhurat margjinale (MR) është
ndryshimi në T’ardhura totale që
shkaktohet nga ndryshimi në sasin e shitur.
9. AR dhe TR Funksioni I t’ardhurave:
TR = PQ
TR
[thjeshto Q’s]$
PQ
30 . TR
AR =
Q = Q =P
AR = P
Konsidero një firmë me
konkurrencë të plotë që
përballet me P = $5.
.
.
10
Pasi që mundët të shet sa
të don me $5/njësi, D = AR
P= 5
AR = 5.
Kërkesa që përballet firma 1 2 6 Q/ut
ështëP =f(Q), P=5 për çdo Q. TR është një vijë e drejt me
pjerrtësi barazi me çmimin. Kjo
Për Q = 1, TR = PQ = 5X1 = 5 është e vërtet vetëm kur kërkesa është
Për Q = 2, TR = PQ = 5X2 = 10 Përfekt elastike.
Për Q = 6, TR = PQ = 5X6 = 30
10. MR, AR dhe TR funksion I t’ardhurave:
TR = PQ $
30 TR
P
AR = P
=
R
M
∆TR
MR =
=
TR
∆Q
e
ia
Konsidero një firmë me
ës
rt
konkurrencë të plotë që
er
përballet me P = $5 10
Pj
P = MR = D = AR
TR është një vijë e drejt P= 5
me pjerrtësi baraz me [Kur kërkesa është përfekt elastike!]
çmim* [në këtë shembull$5].
1 2 6 Q/ut
∆TR
Pasi MR = , MR është pjerrtësia e TR që është çmimi
∆Q
. Sepse është firmë në konkurrencë e plotë,
secili njësi shtesë mund të shitet me çmim
{* vetm në Konk. Plotë} të njëjt. P = MR.
11. Maksimizimi i Profitit në periudhë
afatshkurtër
· Profiti [π] = TR - TC. [π zakonisht është objektiv apo qëllim I firmës.]
· Firma do të zgjedhë të prodhojë dhe të ofrojë për shitje të
gjitha njësi shtesë që mund ti prodhojëme koston [MC] që
është më pakë se t’ardhurat shtësë[MR] që ata marrin.
· Maksimumi i profitit [apo minimumi I humbjeve] për firmën
ndodhin kur MR = MC.
· Idealisht, tregu do të “sinjalizon” koston e shitësve dhe
benefitet e blerësve me çmimin e tregut; P = MR = MC
12. Në konku. plotë secila $ TC
firmë mund të shet të gjithë
TR =TC
Outputin me çmim të tregut. TR
Vëreni që pjerrtësi e TC, C
TR është lineare me M
[MC] është e njejtë si TC=
pjerrtësi = P. e
pjerrtësia e TR [MR] te Q*. i
MC = MR! t ës
TR = TC te Q1 & Q4. rr
Këto janë niveli I outputit Pe
∆TR
ku firmat e arrijn
“pikën kritike” ∆TC
TR =TC
∆Q
Firma që prodhon te Q1
do ta rritë prodhimin
te Q* sepse TC do të rritet
për më pak seTR.
Q1 Q* Q4 Q/ut
Te outputi Q*, distanca vertikale nëmes TR dhe TC është më e madhja.
Pasi që TR - TC = π, kjo është maksimumi.
13. $ TC
Firma nuk do ta rritë TR =TC TR
Prodhimin mbi Q* sepse ∆TR C
M
TC do të rritët për ma T C=
a
shumë se saTR. MC > MR ë si
∆Q t
rr
P je
∆TC
Pasi që ∆TR [MR] është më
vogël se sa ∆TC [MC], ∆Q
π do të zvogëlohet nëseTR =TC
prodhimi rritët në Q4 .
Në Q* MR = MC;
Maksimum π.
Q1 Q* Q4 Q/ut
Te outputi Q*, distanca vertikale nëmes TR dhe TC është më e madhja.
Pasi që TR - TC = π, kjo është maksimumi.
14. Maksimizimi profitit kohë afatshkurtër
Në periudhë afatshkurtër firma është çmimpranuese. Duke I marr çmimin
në treg dhe inputet fikse, alternativat e vetme janë shuma inputeve variabile
dhe si pasojë, sasia prodhuar [Q].
Te niveli outputit Q1 & Q4,
firma arrin “pikën
Firma MC
$ ATC kritike.” AR = ATC
dhe TR = TC.*
[Përfshin “normal π.]
[* (AR)Q=TR=TC=(ATC)Q]
PE D = AR = MR
MC për të prodhuar në mes
C3 Q3 dhe Q* është më e vogël
se sa çmimi i tregut
[ MR = P]: TR do të rritët
“më shpejt” se sa TC,
Q1 Q3 Q* Q4 QX/ut Maksimumi profitit teQ*!
Minimumi i kostos për njësi [C3 ] është të Q3. Këtu është maksimumi π për
njësi, jo maksimizimi i π.
15. Maksimizimi profitit kohë afatshkurtër
Te Q3, TC është C3 Q3; TR is PE Q3. π është TR - TC, pra (P
E -C3)Q3 = π.
Duke e rritur prodhimin nga Q3 te Q*, TC do të rritët;
TR do të rritët. ∆π është fusha mbi MC dhe nën MR.
Firma MC
$ ATC
PE
C3
π
∆π
. ∆TR
D = AR = MR
MAXIMUMi π është kur
TC ∆TC MC = MR !
0 Q1 Q3 Q* Q4 QX/ut
[Te Q3 kosto për njësi [ATC] është në minimum.]
16. KOSTO Te Q = 0, I vetmi kosto ështëFC.
Q FC VC TC AVC ATC MC FC është konstante dhe mbetet
ë pandryshuar në kohë të shkurt.
0 $10 $0 $10 -- -- --
1 $10 $5 $15 5.00 15. $5 Kosto Variabile [VC] rritet
ashtu si rritet outputi.
2 $10 $8 $18 4.00 9.00 $3
3 $10 $9 $19 3.00 6.33 $ 1 Kosto Totale [TC] = VC + FC
4 $10 $12 $22 3.00 5.50 $3 VC/Q = AVC. AVC fillimisht ulët,
pastaj rritët.
5 $10 $18 $28 3.60 5.60 $6
ATC = TC/Q. ATC ulët,
6 $10 $27 $37 4.50 6.17 $9
pastaj rritët.
7 $10 $39 $49 5.57 7.00 $12 MC është ndryshimi në TC [or VC]
8 $10 $54 $64 6.75 8.00 $15 që asociohet me ndryshim në
output [Q].
9 $10 $73 $83 8.11 9.22 $19
MC =
∆TC
10 $99 $109 9.90 10.90 $26
$10 ∆Q
17. KOSTO Efiqienca më madhe për inputet
variabile është nëmes të3rd dhe
Q FC VC TC AVC ATC MC
4rth njësi të Q.*
0 $10 $0 $10 -- -- -- [min AVC dhe max AP janë të njëjt.]
1 $10 $5 $15 5.00 15. $5
Kosto më ulët për njësi,
2 $10 $8 $18 4.00 9.00 $3 [min ATC] është nëmes të 4rth
3 $10 $9 $19 3.00 6.33 $1 dhe 5th njësive të outputit*
4 $10 $12 $22 3.00 5.50 $3
Nëse objektiva ësht që MAX π,
5 $10 $18 $28 3.60 5.60 $6 firma do të prodhon dhe shet
për aq kohë sa që kosto ë njësis
6 $10 $27 $37 4.50 6.17 $9 shtesë [MC] është më vogël se sa
7 $10 $39 $49 5.57 7.00 $12 çmimi që mund të shitën
[MR = P në konkurrencë të plotë].
8 $10 $54 $64 6.75 8.00 $15
9 $10 $73 $83 8.11 9.22 $19 {*Memoroni MC = AVC dhe ATC
10 $10 $99 $109 9.90 10.90 $26 të minimumi I tyre!}
18. KOSTO
Nëse marrim strukturën e
Q FC VC TC AVC ATC MC π Kostove të firmës në shembullin
0 -- tonë dhe çmimin e tregut $13;
$10 $0 $10 -- --
Shfrytëzimi më “efikas” I
1 $10 $5 $15 5.00 15. $5
Variabileve nuk e max π.
2 $10 $8 $18 4.00 9.00 $3
Q = 3; TR = PQ= ($13)3 = $39
3 $10 $9 $19 3.00 6.33 $ 1 $20 TC = $19,
$3 $30 π = TR-TC = $39-$19 = $20
4 $10 $12 $22 3.00 5.50
Q = 4; TR = PQ= ($13)4 = $52
5 $10 $18 $28 3.60 5.60 $6 $37 TC = $22,
6 $9 $41 π = TR-TC = $52-$22 = $30
$10 $27 $37 4.50 6.17
7 $10 $39 $49 5.57 7.00 $12 Te kosto më e ulët për njësi
[min ATC], π = $65-$28=$37
8 $10 $54 $64 6.75 8.00 $15
Q = 6; TR = PQ= ($13)6 = $78
9 $10 $73 $83 8.11 9.22 $19 TC = $37,
10 $10 $99 $109 9.90 10.90 $26
π = TR-TC = $78-$37 = $41
Te e 6th njësi mund të prodhohet me kosto [MC] prej $9
dhe të shitët për $13, kjo do të shtonë$4 te π .
A duhët të prodhohet njësia e 7th?
19. Should the 7th unit be produced?
KOSTO MC e njësis së 7thështë $12, mund të
shitet për $13, që mund të
Q FC VC TC AVC ATC MC π rritëπ për $1.
0 $10 $0 $10 -- -- -- <-$10>
Q = 7; TR = PQ= ($13)7 = $91
1 $10 $5 $15 5.00 15. $5 <-$2> TC = $49,
π = TR-TC = $91-$49 = $42
2 $10 $8 $18 4.00 9.00 $3 $8
Për sa MR [P konkurrenc t’plot]
3 $10 $9 $19 3.00 6.33 $ 1 $20 tejkalonë MC {dhe AVC},
4 $10 $12 $22 3.00 5.50 $3 $30 prodho & shitë nëse max π
5 $10 $18 $28 3.60 5.60 $6 $37 është qëllimi.
6 $10 $27 $37 4.50 6.17 $9 $41
7 $10 $39 $49 5.57 7.00 $12 $42 Te njësia e 8th kosto do të
rritët për $15 [MC=15] dhe
8 $10 $54 $64 6.75 8.00 $15 $40 mund të shitet për $13.
9 $10 $73 $83 8.11 9.22 $19 $34 A dëshironi të prodhoni?
10 $10 $99 $109 9.90 10.90 $26 $21 JO !
Q = 8; TR = PQ= ($13)8 = $104, TC = $64, π = TR-TC = $104-$64 = $40
20. Minimizimi i humbjës
KOSTO
Q FC VC TC AVC ATC MC π Përshkak të kushtëve të tregut,
çmimi ulët në $5.
0 $10 $0 $10 -- -- -- <-10>
1 $10 $5 $15 5.00 15. $5 <-10> Profiti është llogaritur:
2 $3 <- 8> π = TR - TC = PQ -TC.
$10 $8 $18 4.00 9.00
3 $10 $9 $19 3.00 6.33 $ 1 <- 4>
4 $10 $12 $22 3.00 5.50 $3 <- 2> Nëse firma ”mbyllet”
5 $6 <- 3> humbja është$10.
$10 $18 $28 3.60 5.60
6 $10 $27 $37 4.50 6.17 $9 <- 7>
7 $10 $39 $49 5.57 7.00 $12 <-14> Nëse firma prodhon deri sa
8 MR = P > MC dhe më i madhë
$10 $54 $64 6.75 8.00 $15 <-24>
se sa AVC, ata mund ti ulin
9 $10 $73 $83 8.11 9.22 $19 <-38> humbjet. Humbjet janë $2.
10 $10 $99 $109 9.90 10.90 $26 <-59>
21. Minimizimi I humbjës ne kohë të shkurt
Kur çmimi është më I madhë se sa PP , firma mund të krijon
profit ekonomik π . Te çmimi, PP, firma arrin “pikën kritike”. Kjo
mbulon “profitin normal” [ATC > P = MR > AVC ]
MC
$ Firm ATC
AVC
Nëse çmimi bjenë nën PL ,
Firma duhët të “mbyllet”
PP për ti minimizuar humbjet.
PL [ P = MR < AVC]
0 QL Q3 QX/ut
Nëmes çmimeve PL dhe PP, firma do të ketë humbje por mund ti minimizojë
humbjet duke prodhuar ku MC = MR nëmes niveleve të outputit QL & Q3.
22. Maksimizimi I profiti në kohë të gjatë
[firma në afatëgjatë] Fabrika ATC* është LRMC
$ ATC! madhësia optimale!
ATC2 ATC6
ATC3ATC* ATC5
PP ATC*
LRAC
Firma me madhësin ATC*
PM= Cmin
fiton π economic, kjo do të tërheq
lojatrë të rinjë që do të shkakton që
çmimi i tregut të bjerë.
Q* Q
Kur çmimi bjenë te PM , hyrjet ndalën.
Në periudhë afatgjate, kurba mbështjellëse prezanton LRAC. Të gjitha kostot
janë variabile në periudhë afatgjate.
Te çmimi PP , firma mund të krijoj mbi π normal nëse e kanë madhësin e
fabrikës ATC3 apo më të madhe dhe më të vogël se sa ATC6 .
Fabrikat ATC!, ATC2 & ATC6 kanë koston për njësi [ATC] që është më e madhe
se çmimi PP. Ata nuk do të fitojnëπ normal. Këto firma duhet të rregullohen apo
mbyllen.
23. Maksimizimi I profiti në kohë të gjatë
Kurba mbështjellëse: LRMC
$ ATC!
MC* ATC6
ATC2
.
ATC5
ATC3
ATC*
LRAC
P= Cmin
Q* Q
Deri sa P > LRACmin, firmat hynë [tërhjeqenë nga econ π] e ulin çmimin.
Kur P < LRACmin , firmat do të dalin nga industria duke shkaktuar ngritje çmimit.
Ekuilibri afatgjatë [jo hyrje apo dalje dhe çmim është stabil] është të çmimi
kur është baraz me minimumin e LRAC. Tangjente në pikën më të ulët tëLRAC.
Në ekuilibrin afatgjatë:
P = AR = MR = LRAC = LRMC = ATC* = MC*
24. EKUILIBRI AFATGJATË:
P = AR = MR = LRAC = LRMC = ATC* = MC*
1. AR = ATC* {KUSHTë PëR π NORMAL NE PERIUDHE AFATSHKRUTËR.}
2. AR = LRAC {KUSHTë PëR π NORMAL NE PERIUDHE AFATGJATE.}
3. LRAC = LRMC {KUSHTë Që SIGURON MINIMIZIMIN E KOSTOVE PER
NJESI DHE MADHESI OPTIAMLEAPO SHKALLEN E FABRIKES.}
4. ATC* = MC* {KUSHTë Që SIGURON Që MADHESIA OPTIMALE E
FABRIKES OPERONE NE NIVELIN ME EFIKAS PER OUTPUT.}
5. MR = MC* {KUSHTë Që SIGURON FIRMA MAKSIMIZON PROFITIN π
Në PERIUDHE AFATSHKURTëR.}
6. P = MR = LRMC {KUSHTE Që SIGURON FIRMEN Që MAKSIMIZON π
Në PERIUDHE AFATGJATE.}