1. Παρουσίαση:
Βασίλης Σωτηρούδας
Καθηγητής Πληροφορικής ΠΕ19
http://edu4adults.blogspot.gr
vsotirudas@hotmail.com

3. Το διαδίκτυο (Internet) αποτελεί μία αδιαμφισβήτητη
πραγματικότητα στην καθημερινή ζωή τόσο των ενηλίκων όσο και
των ανηλίκων
Η χρήση του διαδικτύου προωθείται από το Πρόγραμμα Σπουδών
για το Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο του ΕΑΕΠ
«Οι μαθητές αποκτούν βασικές γνώσεις και αναπτύσσουν δεξιότητες
χειρισμού λογισμικού γενικής χρήσης και λογισμικού υπηρεσιών του
Διαδικτύου»
«Αξιοποιούν το Διαδίκτυο για τη διερεύνηση ποικίλων θεμάτων π.χ.
αναζήτηση πληροφοριών για τα ήθη και τα έθιμα μιας περιοχής,
ανάκτηση φωτογραφικού υλικού (φωτογραφίες της Ακρόπολης)
κ.λπ.»

4. «Χρησιμοποιούν το λειτουργικό σύστημα, το λογισμικό εφαρμογών
(επεξεργασία κειμένου, ζωγραφική κ.λπ.), εκπαιδευτικό λογισμικό,
λογισμικό πλοήγησης στο Διαδίκτυο και άλλες υπηρεσίες του
Διαδικτύου (web2) και αναπτύσσουν δραστηριότητες στο πλαίσιο
ποικίλων ατομικών ή ομαδικών − συνθετικών εργασιών.»

5. Πόσο έτοιμοι είναι οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και οι
μαθητές να αντιμετωπίσουν αυτήν την πρόκληση;

6. Τα στοιχεία από τις σχετικές έρευνες δείχνουν ότι
έχουμε να διανύσουμε πολύ δρόμο ακόμα μέχρι να
φτάσουμε στο σημείο να μιλάμε για ασφαλή
πλοήγηση στο διαδίκτυο των ανήλικων μαθητών

7. Ας δούμε ορισμένα χαρακτηριστικά
παραδείγματα…

8. Αναζήτηση στη μηχανή αναζήτησης Google με λέξεις κλειδιά «ήθη
Ελλάδας»

9. Ωστόσο, λίγο πιο κάτω εμφανίζονται και μεταξύ άλλων και τα
παρακάτω ως αποτελέσματα:

10. Αναζήτηση στο YouTube για video με λέξη κλειδί «περιβάλλον»

11. Φωτογραφίες από Σχολικές Εκδηλώσεις στο Διαδίκτυο

12. Σύμφωνα με όσα ορίζονται από τη Αρχή Προστασίας Δεδομένων
Προσωπικού Χαρακτήρα:
«…η ανάρτηση φωτογραφιών στο διαδίκτυο απαιτεί τη συγκατάθεση
του προσώπου που απεικονίζεται, ή του ασκούντος τη γονική μέριμνα
για την περίπτωση των ανηλίκων»
Αλλά και ότι σύμφωνα με το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο:
«Για την ασφάλεια και προφύλαξη των μαθητών/μαθητριών θα
πρέπει να αποφεύγεται η ανάρτηση φωτογραφιών και video με
μαθητές στους δικτυακούς τόπους των σχολικών μονάδων. Ιδιαίτερη
προσοχή πρέπει να δίνεται όταν οι φωτογραφίες μπορούν να
συνδυαστούν με προσωπικά στοιχεία των μαθητών. Κάτι τέτοιο θα
μπορούσε να εκθέσει τους μαθητές σε σοβαρούς κινδύνους από
κακόβουλους χρήστες.»

13. Όλο και περισσότερα πιτσιρίκια δημιουργούν τις δικές τους
σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως στο facebook,
σύμφωνα με τη νέα μελέτη EU Kids Online που έγινε σε 25
ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η
έρευνα αποκαλύπτει πως το 38% των παιδιών ηλικίας 9-12
ετών χρησιμοποιούν υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης, ενώ
ένα στα πέντε παιδιά της ίδιας ηλικιακής ομάδας έχει το δικό
του «προφίλ» στο facebook, παρόλο που το δίκτυο θέτει
ηλικιακό όριο για συμμετοχή τα 13 έτη.

14. Το ένα τέταρτο των παιδιών στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης
προτιμούν να έχουν το προφίλ τους " ανοιχτό σε όλους" (public),
ενώ το ένα πέμπτο των παιδιών, των οποίων το προφίλ είναι
"ανοιχτό", εμφανίζουν τη διεύθυνσή τους ή το τηλέφωνό τους.
Σύμφωνα με τους ερευνητές αυτό γίνεται επειδή τα παιδιά δεν
μπορούν να κατανοήσουν τις ρυθμίσεις ασφαλείας.
Στις 25 ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα , το 57%
των παιδιών (ηλικίας 9 έως 16 ετών) χρησιμοποιούν το facebook ως
κύριο site κοινωνικής δικτύωσης. Στην Κύπρο το ποσοστό αγγίζει
το 98%, ενώ στην Πολωνία μόνο το 2%.

15. Επίσης, η έρευνα δείχνει ότι ένα στα έξι παιδιά, ηλικίας 9-12 ετών
και ένα στα τρία 13-16 ετών έχει 100 ή και παραπάνω διαδικτυακούς
φίλους, ενώ περίπου το ένα τέταρτο των χρηστών των ιστοσελίδων
κοινωνικής δικτύωσης επικοινωνούν online με ανθρώπους που δεν
έχουν καμία επαφή στη ζωή τους.
Η έρευνα με τίτλο "Κοινωνική Δικτύωση, Ηλικία και
Εμπιστευτικότητα", είναι διαθέσιμη online στη διεύθυνση
www.eukidsonline.net, και χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα
για το ασφαλές διαδίκτυο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην έρευνα
συμμετείχαν περίπου 25.000 νέοι απ' όλη την Ευρώπη.
(Πηγή:http://www.enet.gr/?i=news.el.episthmh-texnologia&id=268946 )

16. «Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μιας 13χρονης στην Κρήτη η
οποία εκτέθηκε στην τοπική κοινωνία όταν ζήτησε από τις φίλες
της στο Facebook να ανεβάσουν στον “τοίχο” της γυμνές
φωτογραφίες τους.
Ο σάλος που ξέσπασε κόπασε μετά από παρέμβαση της Δίωξης
Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, πλην όμως το πρόβλημα που είχε
δημιουργηθεί ήταν σοβαρό και η ανήλικη αναγκάστηκε να αλλάξει
σχολικό περιβάλλον, ενώ παράλληλα οι γονείς της απευθύνθηκαν
και σε παιδοψυχολόγο για να βοηθήσει το παιδί να ξεπεράσει το
σοκ.»
Πηγή:http://www.radar.gr/news/tromos-sto-facebook-sta-dixtia-egklimation-anilikoi-
mathites-8643.html

17. Συνοψίζοντας τα προβλήματα και τους κινδύνους:
1.Εγγραφή στο Facebook με πλαστά στοιχεία (ηλικία)
2.Δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων (διεύθυνση, τηλ.,
κ.λπ.)
3.Συνομιλία (chat) και δυστυχώς πολλές φορές συναντήσεις με
άγνωστα άτομα
4.Ψεύτικα προφίλ χρηστών
5.Διασυρμός ή/και εκφοβισμός για λόγους αντεκδίκησης ή απλά
πλάκας. Αρκεί ένας λογαριασμός e-mail και μία φωτογραφία (που
είναι ψεύτικη τις περισσότερες φορές)
6.Εθισμός στη χρήση του Facebook ή/και στις δεκάδες
εφαρμογές και παιχνίδια που διαθέτει

18. Ορισμοί:
Η εξάρτηση από το διαδίκτυο χαρακτηρίζεται από την
προβληματική χρήση του internet και της σχετικής με αυτό
τεχνολογίας, και προκαλεί εθισμό σε συμπεριφορές και συνήθειες,
που του «στοιχίζουν» υπερβολικά πολύ χρόνο, ενώ ταυτόχρονα του
στερούν την ενέργεια για ενασχόληση με τις καθημερινές πτυχές της
ζωής του, όπως η κοινωνική ζωή, οι σχέσεις του και η εργασία του.
(Πηγή: http://www.in2life.gr/everyday/modernlife/articles/241932/article.aspx)
Μπορούμε να πούμε με απλά λόγια ότι αναφέρεται στη περίπτωση
όπου το διαδίκτυο αποκτά μεγαλύτερη σημασία και προτεραιότητα
στη ζωή μας από τους φίλους, την οικογένεια και την εργασία μας,
κυριαρχεί στη καθημερινότητα μας και είναι ένα στοιχείο της που
δεν θέλουμε να αποχωριστούμε.
(Πηγή: http://www.georgefloros.com/page9.php)

19. Είδη Εθισμού:
Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής
Εθισμού στο Διαδίκτυο, υπάρχουν πολλά είδη εθισμού στο
διαδίκτυο: Οι συνηθέστερες μορφές που συναντώνται σε ενήλικες
συμπεριλαμβάνουν το διαδικτυακό σεξ και την θέαση διαδικτυακού
πορνογραφικού υλικού. Εφαρμογές όπως τα chat rooms και το
instant messaging μπορούν επίσης να αποκτήσουν καταναγκαστικά
στοιχεία, ενώ ιδιαίτερη περίπτωση συνιστά το φαινόμενο του
παθολογικού τυχερού παιχνιδιού στο διαδίκτυο, αφού αποτελεί τη
συχνότερη «πρώτη γνωριμία» των παιδιών και των εφήβων με τον
ιστό.

20. Αποτελέσματα Έρευνας:
Οκτώ στους δέκα μαθητές της πέμπτης και έκτης, χρησιμοποιούν
ηλεκτρονικό υπολογιστή και το 65% έχουν πρόσβαση στο
Διαδίκτυο.
Το 38% των μαθητών, 'σερφάρουν' μόνοι, χωρίς την παρουσία των
γονιών τους.
Τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας για την χρήση του
διαδικτύου από μαθητές δημοτικού είναι πως:
• 78% των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού χρησιμοποιούν
ηλεκτρονικό υπολογιστή και 65% των μαθητών έχουν πρόσβαση
στο Διαδίκτυο.
• 13% των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού χρησιμοποιούν Η/Υ σε
Internet café.

21. Αποτελέσματα Έρευνας:
• 62% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν Η/Υ στο σπίτι, 18%
στο σπίτι φίλων και 22% στο σχολείο.
• 25% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν υπολογιστή /
Διαδίκτυο 2-3 ώρες καθημερινά, ενώ το 34% 0-1 ώρες καθημερινά.
• 38% των μαθητών δημοτικού σερφάρουν στο Διαδίκτυο μόνοι
τους, χωρίς καμία παρουσία των γονέων τους. Το 28% των μαθητών
χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο συχνά με την παρουσία των γονέων
τους, ενώ μόνο το 7% πάντα με την παρουσία των γονέων.
• 35% των μαθητών δημοτικού έχουν τον Η/Υ στο δωμάτιό τους.
• 66% των μαθητών δημοτικού (34% αγόρια, 32% κορίτσια) παίζουν
ηλεκτρονικά παιχνίδια (on line, κονσόλα).

22. Αποτελέσματα Έρευνας:
• 39% των μαθητών δημοτικού συνομιλούν με άλλα παιδιά στο
Διαδίκτυο.
• 9% των μαθητών δημοτικού δίνουν προσωπικές πληροφορίες στο
Διαδίκτυο.
• 38% των μαθητών δημοτικού έχουν ακούσει για μαγνητοσκόπηση
ξυλοδαρμού.
• 20% των μαθητών δημοτικού έχουν μάθει να χρησιμοποιούν Η/Υ
μόνοι τους.
• 61% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο.
• 50% των μαθητών δημοτικού έχουν δικό τους κινητό τηλέφωνο.
(Πηγή: http://ygeiaonline.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=3235:2010-06-18-07-59-
00&catid=116:kids)

23. Αποτελέσματα Έρευνας:
• 39% των μαθητών δημοτικού συνομιλούν με άλλα παιδιά στο
Διαδίκτυο.
• 9% των μαθητών δημοτικού δίνουν προσωπικές πληροφορίες στο
Διαδίκτυο.
• 38% των μαθητών δημοτικού έχουν ακούσει για μαγνητοσκόπηση
ξυλοδαρμού.
• 20% των μαθητών δημοτικού έχουν μάθει να χρησιμοποιούν Η/Υ
μόνοι τους.
• 61% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο.
• 50% των μαθητών δημοτικού έχουν δικό τους κινητό τηλέφωνο.
(Πηγή: http://ygeiaonline.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=3235:2010-06-18-07-59-
00&catid=116:kids)

24. Αποτελέσματα άλλης έρευνας:
•Σύμφωνα με έρευνα τηςΜονάδας Εφηβικής Υγείας του
Πανεπιστημίου Αθηνών, που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, το 80%
των μαθητών του Δημοτικού έχουν προφίλ σε social media. Τα
ποσοστά υπερβολικής χρήσης του διαδικτύου αυξάνονται σε σχέση
με τα ευρήματα της έρευνας του 2007. Μάλιστα, το φαινόμενο είναι πιο
έντονο στις επαρχιακές πόλεις παρά στην Αττική και σε μεγαλύτερα
ποσοστά στο Δημοτικό σχολείο παρά στο Λύκειο.
Επίσης, πλέον και τα δύο φύλα είναι εξίσου εξαρτημένα στο
διαδίκτυο (παλιότερα τα αγόρια είχαν τα πρωτεία), ενώ οι
συνηθέστερες αιτίες εθισμού είναι τα κοινωνικά δίκτυα και τα
online παιχνίδια (τυχερά ή μη).
(Πηγή: http://www.in2life.gr/everyday/modernlife/articles/241932/article.aspx)

25. Σηµάδια που πρέπει να ανησυχήσουν το γονιό:
- Το παιδί ξεχνιέται συχνά στον υπολογιστή και δεν έχει συναίσθηση
του χρόνου που αναλώνει σε αυτόν.
- Ασχολείται συνεχώς µε το Ίντερνετ ή µε δραστηριότητες σχετικές
µε αυτό, παραµελώντας συχνά τις υποχρεώσεις του στο σπίτι και
στο σχολείο.
- Προτιµά τα παιχνίδια στο διαδίκτυο, από το να συναντά φίλους
του, µε αποτέλεσµα να αποµονώνεται.
- Πέφτει η απόδοση του στο σχολείο.
- Λειτουργεί αµυντικά και εχθρικά όταν κάποιος φέρνει τη συζήτηση
στο θέµα του διαδικτύου.
-Το διαδίκτυο το απασχολεί ακόµα και την ώρα που τρώτε ή την
ώρα που διαβάζει ή όταν βρίσκεται στον κινηµατογράφο.

26. Σηµάδια που πρέπει να ανησυχήσουν το γονιό:
- Αντιδρά πολύ νευρικά θυµωµένα ή επιθετικά όταν κάποιος το
διακόπτει από το παιχνίδι ή από τη συζήτηση που είχε online.
- Ξενυχτά συχνά για να µένει συνδεδεµένος / συνδεδεµένη στο
διαδίκτυο.
- Λέει συχνά «καλά, θα παίξω µόνο ένα λεπτό ακόµη».
-Έχει πει αρκετές φορές συνειδητά ότι πρέπει να µειώσει τις ώρες
που περνά συνδεδεµένο στο διαδίκτυο αλλά έχει αποτύχει να
τηρήσει το χρονοδιάγραµµα που όρισε µόνος / µόνη χωρίς καµία
πίεση.
-Κρύβει από τους γονείς πόσες ώρες περνά στο διαδίκτυο και συχνά
δεν το οµολογεί ούτε στον εαυτό του.
-- ∆είχνει άγχος, ανησυχία, εξάρσεις θυµού ή βίας ή καταθλιπτική
συµπεριφορά όταν δεν παίζει στο διαδίκτυο.
(Πηγή: http://www.5sek.gr/attachments/214_Alexandra_Kappatou.pdf)

27. Τα συνηθέστερα εγκλήματα που τελούνται μέσω του διαδικτύου είναι:
•Απάτη(Αρθ. 386 και386ΑΠ.Κ.)
•Παραβίαση Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Ν. 2472/97)
•Παραβίαση Απορρήτων(Αρθ. 370ΓΠ.Κ.)
•Πνευματική Ιδιοκτησία (Ν. 2121/1993)
•Εγκλήματα κατά της τιμής και της αξιοπρέπειας (Αρθ. 361 κ.ε.)
•Διακίνηση υλικού παιδικής πορνογραφίας (Αρθ. 348ΑΠ.Κ.)
Μορφές Διαδικτυακής Απάτης:
Τραπεζική Απάτη
Καταναλωτικής Φύσεως Απάτες
Νιγηριανές Επιστολές – Ισπανικό Λόττο
Πηγή: Διεύθυνση Ασφάλειας Θεσσαλονίκης – Τμήμα Ηλεκ/κού Εγκλήματος

31. http://blogs.sch.gr/8dimkoryd/efarmoges/protigrafi
http://blogs.sch.gr/persidou/
http://a-taxia.blogspot.gr/
http://vandhmotiko.blogspot.gr/
http://blogs.sch.gr/nikfaratzi/
… και αμέτρητες άλλες ιστοσελίδες

32. Η σελίδα ασφαλούς αναζήτησης της Google
http://www.safesearchkids.com/

33. Η προστατευμένη ηλεκτρονική κοινότητα μάθησης του Edmodo
(http://www.edmodo.com)

34. Εκπαιδευτικά παιχνίδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης
http://europa.eu/kids-corner/index_el.htm

35. Εκπαιδευτικά παιχνίδια το Saferinternet
http://www.saferinternet.gr/index.php?parentobjId=Page4

36. Βιωματική εκπαίδευση για την προστασία του περιβάλλοντος
http://www.2020energy.eu/game

37. Διαδραστικό εκπαιδευτικό λογισμικό για την αντιμετώπιση του
σχολικού εκφοβισμού
http://www.onevibefilms.com/bullying/greek/#

38. Εκπαιδευτικό λογισμικό για την ευαισθητοποίηση στο πρόβλημα
των προσφύγων
http://www.taxidifygis.org.cy/

39. Ασφαλώς και δε μπορούμε να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι το
Internet μπορεί να αξιοποιηθεί και για διασκέδαση ή ψυχαγωγία
μέσω των δημοφιλέστατων εφαρμογών του (ειδικά για μικρούς
μαθητές) όπως το
•YouTube
•Το Friv (http://www.friv.com/)
•To Stardoll (http://www.stardoll.com/el/)
•Το Games (http://www.games.gr/)
•…και αμέτρητες άλλες τοποθεσίες

41. Ουκ εν τω πολλώ το
ευ

42. Για την ορθή χρήση του διαδικτύου

43. 1. Ενημέρωση των γονέων για τους κινδύνους του διαδικτύου
2. Εκπαίδευση των γονέων στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου
3. Ενημέρωση των παιδιών για τους κινδύνους του διαδικτύου
4. Εκπαίδευση των παιδιών στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου
5. Ενθάρρυνση για «επίσκεψη» και χρήση κατάλληλου
εκπαιδευτικού λογισμικού και «εγκεκριμένων» ιστοσελίδων
6. Ενθάρρυνση της συζήτησης για τις δραστηριότητες των παιδιών
στο διαδίκτυο
7. Έλεγχος της πρόσβασης στο διαδίκτυο και της δραστηριότητας
των παιδιών ειδικά στα κοινωνικά δίκτυα

44. 8. Ενημέρωση των εκπαιδευτικών για την ασφαλή χρήση του
διαδικτύου

45. Κάλλιο
προλαμβάνειν
παρά θεραπεύειν
(Ιπποκράτης)

46. Γνωρίζετε ότι:
1. Υπάρχει ρύθμιση για ασφαλή αναζήτηση στο Google;
(http://www.google.com/preferences)
2. Υπάρχει δυνατότητα γονικού ελέγχου στον Internet Explorer;
3. Μπορούμε να «διαβάσουμε» τα ψηφιακά ίχνη επισκέψεων σε
ιστοσελίδες από το ιστορικό περιήγησης ή τα περίφημα cookies;
4. Μπορούμε να καταγράψουμε τη δραστηριότητα στον Η/Υ μας
σε αρχείο;
5. Μπορούμε να καταγράψου σχετικά εύκολα με τον κωδικό
πρόσβασης άλλου χρήσητη σε διάφορες ιστοσελίδες και
επομένως να έχουμε πρόσβαση σ’ αυτές;

47. «Μικροί μαθητές – ανήλικοι, με την συνενοχή και την ανοχή των
ενηλίκων γονιών τους, δημιουργούν δική τους σελίδα στο facebook με
βασικό αίτημα την επικοινωνία με τους φίλους τους.
Ανήλικοι που συντάσσονται με την μόδα και δημιουργούν ηλεκτρονικό
προφίλ, ορίζοντας συνυπεύθυνους τους γονείς τους, προκειμένου να
καλλιεργήσουν μια δήθεν στενή επικοινωνία.
Πότε όμως;
Πριν αυτά τα παιδιά δικτυωθούν κοινωνικά εντός τάξης, πριν μάθουν να
διεκδικούν τους φίλους τους και πριν μπορέσουν ν’ αντέξουν την
απόρριψη! Παιδιά που δεν τολμούν να σηκώσουν το χέρι τους στο
μάθημα, παιδιά που απομονώνονται, που δεν ανταποκρίνονται σύμφωνα
με τις δεξιότητές τους στις γνωστικές προκλήσεις, παιδιά θύματα ή θήτες
στο πλαίσιο σχολικού εκφοβισμού και γενικά παιδιά, που ακόμα
εκπαιδεύονται υπό το άγρυπνο ενήλικο βλέμμα να ενταχθούν, να
συνδιαλλαγούν, ν’ ανταλλάξουν….»
(Πηγή: Myfamily)