Vuconnected en de cursus Wijsbegeerte en Spiritualiteit VU organiseerden 'Spelen met vuur'. Een van de sprekers was Edwin Koster, filosoof (VU). Hier vind je zijn lezing 'Spelen met de religieuze waarheidsclaim'.
1. Is waarheid zoeken een spel? Spelen met de religieuze waarheidsclaim VU University Amsterdam 27 november 2010 Edwin Koster
2. Inhoud: 1. Introductie 2. Droogers over ‘waarheid’ en ‘wetenschap’ 3. Wetenschap en waarheid 4. Religie en waarheid 5. Religie: spelen met waarheid?
3.
4.
5. 2. Droogers over ‘waarheid’ en ‘wetenschap’ Over ‘waarheid’: “ Ik denk dat veel religie op deze manier ontstaat, met een glimlach om de dubbele bodems in de verschijnselen om ons heen. En dan doen waarheid of onwaarheid, werkelijkheid of illusie er niet meer toe.” “ Godsbeelden … kunnen gezien worden als een aftasten, in plaats van gepresenteerd worden als de laatste waarheid.” “ Het gaat mijns inziens in religie echter in eerste en laatste instantie niet om de oorspronkelijke of de ultieme waarheid, maar om het speelse zoeken…” ‘ toch een rol voor waarheden, als je het spel met ernst speelt’
6. Over ‘wetenschap’: Leidt een terechte afwijzing van het positivisme noodzakelijk tot een omarming van het constructivisme? “ Wetenschap en religie zijn wel verschillende taalspelen, maar beide zijn zingevingspelen.” “ Spelend met mogelijkheden bouwen wetenschappers en gelovigen hun modellen op grond van vooronderstellingen die sturing geven aan de betekenisgeving. Deze vooronderstellingen zijn nooit te bewijzen.”
7. 3. Wetenschap en waarheid Op zoek naar een realistische versie op wetenschap ‘voorbij’ het positivisme en het relativisme. Rol toetsing uitspraken? Voorbeeld: Homo floresiensis?
8. Gaat het om een nieuwe mensensoort? Wegens gebrek aan bewijs: debat in impasse... Vondsten 2005... Science , 21 september 2007: ‘ Handbotjes van Flores-mens wijzen op aparte soort’
9. Journal of Human Evolution , 2009: CT-scan van de schedel laat zien dat het brein van de homo floresiensis niet lijkt op die van een homo sapiens met microfalie
12. Wetenschappelijke kennis: Van objectieve kennis naar betrouwbare kennis dankzij een diversiteit van feedbackmechanismen Niet: objectieve kennis is niet verkrijgbaar, daarom wetenschappelijke kennis relativeren Of: ‘wat betrouwbaarheid betreft eigenlijk geen verschil met religieus inzicht’. Dat is in ieder geval niet aangetoond. Voor het vervolg: Zoals in wetenschap – ondanks het failliet van het ideaal van absoluut objectieve kennis – een realistische visie met betrekking tot de geldigheid van kennis verdedigbaar is, Zo is in religie ruimte voor waarheid, ondanks het failliet van de exclusieve waarheidsclaim Belangrijk verschil: toetsing & feedbackmechanismen
13.
14.
15. 5. Religie: spelen met waarheid? Positief: vanwege de begrensdheid van ons spreken, ‘een voorstelling of overtuiging op het spel durven zetten’ (terughoudendheid en geen exclusieve waarheidsclaim) Negatief: twijfels over het speels los kunnen laten van het eigen perspectief en vele andere perspectieven uitproberen, vanwege de rol van het commitment in religie (waarheid doet er wel toe) Religie, spel en waarheid