مولا علی(ع) مولود کعبہ، علمائے اہل سنّت کی نگاہ میں
حضرت عايشه صديقه رض
1. حضرت عايشه صديقه رضیاعنها مادر مؤمنان جهان
نوشته: عبدالرحیم مرجانی
بالرترین افتخاری که برای حضرت عایشه میرتوان ذکر کرد این است که بنابر رتصریح احادیث و
روایات صحیح، حضرت عایشه رضیالعنها در هر دو جهان به شرف همسری سرور کائنات،
محبوب رب العالمین حضرت محمد صلیالعلیهوسلم نایل شده است.
ولد و پرورش
بعد از بعثت پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم در خانهای مملو از صدق و صفا و ایمان، خانهای که
قبل از دیگران پررتوهای آفتاب نبوت بر آن رتابید و نور رتوحید و یکتاپرستی در آن ظاهر شد، در
سال چهارم بعثت دختری دیده به جهان گشود که نامش را “عایشه” گذاشتند.
آری! قبل از اینکه عایشه متولد بشود، پدر و مادرش در زمرۀ یاران و عاشقان خدا و رسولش
قرار گرفته بودند و همین امرسبب شد رتا این طفل معصوم، آلوده شرک و بتپرستی نگردد، بلکه
درهمان لحظه رتولد، نور رتوحید در قلبش جای گیرد و در زیر آفتاب صداقت و ایمان رشد و نمو
کند.
پدر حضرت عایشه رضیالعنهما، حضرت ابوبکر صدیق میباشد. ابوبکر رضیالعنه قبل از
مسلمان شدنش به صفارتی از قبیل؛ شجاعت، امانتداری، خوش اخلقی، صداقت و همزیستی
مسالمتآمیز مشهور بود.
مردان قبایل مختلف نزد وی میآمدند و به خاطر علم فراوان، آگاهی دقیق و اخلق پسندیدهاش با
او انس میگرفتند. وی بعد از اینکه مسلمان شد و حلوت ایمان را چشید مردم را به طرف اسلم
دعوت میداد که عده کثیری از بزرگان مکه در اثر دعوت ایشان به دین اسلم مشرف شدند.
مادر حضرت عایشه، ام رومان رضیالعنهما از زنان محترم و با شرافت مکه بود. او نیز
اسلم عزیز را با جان و دل قبول کرده و محبت خاصی با پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم داشت و
برای نصرت مسلمانان رتلشهای زیادی نمود. به طوری که روزی پیامبر صلیالعلیهوسلم برقبر
ام رومان گذر کرد و بعد از دعای رحمت و مغفرت برای وی، فرمودند: خدایا بر رتو پوشیده
نیست که ام رومان در راه رتو و نصرت پیامبرت چه سختیهایی را رتحمل نمود.
دختری که از پدری همچون ابوبکر صدیق، کسی که سفر و حضر، شب و روز، صبح و شام او
2. را به عنوان یاور و همراه رسولال صلیالعلیهوسلم میشناختند، ابوبکری که به شیخ صحابه،
دوست و محبوب رسولال صلیالعلیهوسلم، متخلق به اخلق پیامبر و جزو اولین افرادی که در
قّ
اسلم داخل شدند، متصف است و مادری همچون “ام رومان” که نمونه بارزی از یک زن
وفادار، شجاع و بارتقواست، متولد شده باشد بیشک آیندهای بسیار درخشان و نورانی را درپیش
خواهد داشت.
خواستگاری مبارک
حضرت خدیجه رضیالعنها نخستین همسر پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم بود. او زنی باوفا و
راستین بود. وی از بهترین یاوران پیامبر صلیالعلیهوسلم به شمار میرفت که سرمایه، مقام و
نیروهای معنوی و جسمی خود را در راه اسلم و حمایت از پیامبر صلیالعلیهوسلم صرف
نمود.
اما این همسر باوفا و با ایمان در سال دهم بعثت دارفانی را وداع گفت و به دیدار خداوند متعال
شتافت. با رحلت وی مسلمانان مادری مهربان و پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم همسری دلسوز و
دعاگو را از دست دادند به طوری که پیامبراین سال را”عام الحزن” )سال غم( نامید.
خدیجه رتحمل غمهایی که پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم در راه دعوت برداشت میکرد را برایش
آسان میکرد. اما پس از خدیجه کسی نبود که این خل را پر کند و رتنهایی و سکورتی که پس از
خدیجه به وجود آمده بود را بزداید. رتمام اشیایی که در اطراف پیامبر مشاهده میشد، یاد و
خاطره خدیجه و جهاد و عشق او را برای پیامبر صلیالعلیهوسلم رتازه مینمود. در چنین
وضعیتی کسی جرأت نمیکرد با آنحضرت صلیالعلیهوسلم در مورد ازدواج صحبت کند، رتا
اینکه خوله دختر حکیم، همسر حضرت عثمان بن مظعون این طلسم را شکست و مسأله ازدواج
آن حضرت صلیالعلیهوسلم با حضرت عایشه رضیالعنها را به ایشان پیشنهاد کرد.
خلصه بعد از مدت کورتاهی، ازدواج مبارک صورت گرفت و چنان سعادرتی نصیب حضرت
عایشه شد که مانند آن هرگز نصیب هیچ زنی رتا قیامت نخواهد شد. به راستی که این عقد و
نکاح، فیصلۀ خداوندی بود. چنان که در صحیح بخاری حدیث شماره ]۵۲۱۵[ و صحیح مسلم
حدیث شماره ]۳۸۲۶[ روایتی آمده که روزی آن حضرت صلیالعلیهوسلم به حضرت عایشه
رضیالعنها فرمودند: رتو را دو بار در خواب دیدم که در پارچهای ابریشمی بودی و فرشتهای
)جبرئیل( به من میگفت: این همسر رتو هست. پارچه را که کنار میزدم، چهره رتو را میدیدم. با
3. خود میگفتم: اگر از طرف خداوند باشد حتما عملی میشود.
ً
پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم در وجود عایشه کوچک - از نظر سنی- خصوصیات بارزی
همچون زیرکی فوقالعاده، شخصیتی دارای صفات وال یافته بود. او )پیامبر( با فراست نبوی،
در عایشه صدیقه استعدادهایی را کشف نموده بود که میرتوانست از او یک همسر خوب و
شایسته برای پیامبر خدا بسازد.
روزها به سرعت سپری میشد. عایشه به عقد و نکاح پیامبر خدا درآمده بود اما هنوز در خانه
پدرش بود. عایشه در مقابل چشم و دل پیامبر خدا، بزرگ و بزرگتر میشد و قلب کوچکش در
کنار آیات ملکورتی الهی، گسترده و گستردهرتر میگردید. مشاهده آزار و اذیت مشرکان و
بیاحترامی و جسارت به مقام شامخ نبوت رتوسط دشمنان اسلم، روح حساس عایشه را سخت
آشفته و پریشان اما نیرومند و مقتدر میساخت. او مهمترین ارتفاق رتاریخ و حساسرترین لحظه
زندگی پیامبر صلیالعلیهوسلم یعنی هجرت را از نزدیک نظارهگر بود. او هرگز فراموش
نمیکند آن روزی را که پیامبر صلیالعلیهوسلم به خانه آنها آمد و ابوبکر صدیق رضیالعنه
را از ماجرای هجرت و مصاحبت ابوبکر رضیالعنه باخودش آگاه کرد و ابوبکر از شدت
خوشحالی، اشک از دیدگانش جاری شد. او رتمام این صحنهها را با زیرکی و فراست خود
مشاهده میکرد و از آنها برای آیندهاش درس میگرفت و رتربیت میشد.
از بوستان صداقت به گلستان نبوت
در سال دوم هجری حضرت عایشه رضیالعنها وارد خانه نبوت شد و بزرگترین شرافت ممکن
را نصیب خود ساخت. او اینک همسر بنده برگزیده خدا، محبوبرترین انسان در نزد خالق و
مخلوق یعنی حضرت محمد صلیالعلیهوسلم میباشد. عایشه رضیالعنها به خانه پیامبر
صلیالعلیهوسلم رفت و در سایه وحی مراحل رتربیتی خود را به کمال رسانید. فکر و اندیشهاش
شکل گرفت و رفته رفته این رتکامل به اوج خود رسید رتا اینکه در نهایت خداوند متعال با
صراحت اعلم فرمود:
»النبی اولی بالمومنین من انفسهم و ازواجه امهارتهم«
اینجا بود که عایشه در کنار دیگر همسران پیامبر، به عنوان مادر مومنان جهان معرفی میشود.
مومنان آنانی هستند که باور و اعتقادشان به مبدأ هستی و یگانه مطلق از مظاهر و قالبها فرارتر
رفته و به باطنیرترین و ژرفرترین لیههای دلشان نفوذ یافته است و عشق به خدا و رسول و
4. قرآن را بزرگترین سرمایه خود میدانند. عایشه مادر چنین افرادی است.
خلصه اینکه، عایشه صدیقه در خانه پیامبر از سعادت و خوشبختی غیر قابل وصفی برخوردار
بود. مظهر این خوش بختی، آرامش روحی و روانیای بود که عایشه رضیالعنها احساس
میکرد و او را در مقابل رتمام مصائب و سختیهای زندگی ثابت قدم میگردانید. او در کنار
پیامبر با فقر و رتنگدستی زندگی میکرد و شب را روی حصیر میخوابید. قلب وی هرگز دنبال
متاع دنیوی نبود بلکه رتنها چیزی که برایش اهمیت داشت زندگی محبتآمیز در زیر یک سقف با
پیامبر خدا صلیالعلیهوسلم و حصول رضایت و خوشنودی پروردگار مهربان بود.
محبت رسول خدا با حضرت عایشه
حضرت عایشه رضیالعنها به خاطر دیانت، لیاقت و ذکاورتی که داشت بین زنان پیامبر
صلیالعلیهوسلم از مقام و منزلت خاصی برخوردار بود. پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم او را
بسیار دوست داشت و محبت وی در قلب پیامبر جای داشت؛ همان قلب پاکی که غیر از چیزهای
پسندیده و پاک در آن راه نداشت. روزی حضرت عمرو بن عاص رضیالعنه از آنحضرت
صلیالعلیهوسلم پرسید: ای رسول خدا! چه کسی را از همه بیشتر دوست دارید؟ پیامبر
فرمودند: »عایشه را«. عمرو رضیالعنه عرض کرد: سؤال من در مورد مردان بود. آن
حضرت فرمودند: »پدرعایشه )ابوبکر صدیق( را«.
عایشه فقط ال و رسول را میخواهد
رسول اکرم صلیالعلیهوسلم زندگی بسیار ساده و زاهدانهای داشتند. ماهها میگذشت اما آرتشی
برای پختن غذا در منزل ایشان روشن نمیشد. فشار گرسنگی بر اهل خانه سایه افکنده بود.
طبیعت بشری، فتوحات اسلمی و خزانه بیت المال باعث شد رتا همسران پیامبر اندکی رتمنای
راحتی و دنیا در وجودشان بیاید. درهمین زمان بود که آیات ۸۲ و ۹۲ سوره احزاب نازل شد و
خداوند متعال به پیامبر دستور داد که به همسرانت بگو یا مال و متاع دنیا را انتخاب کنند یا ال و
سول و روز آخرت را .
آنحضرت صلیالعلیهوسلم برای امتثال فرمان الهی، ابتدا نزد حضرت عایشه رضیالعنها
رفتند و این آیات را رتلوت کرده و او را مختار قرار داد و قبل از اینکه حضرت عایشه
رضیالعنها جوابی بدهد پیامبر صلیالعلیهوسلم فرمودند: »ای عایشه! عجله نکن، برو با پدر
و مادرت مشوره کن«. حضرت عایشه رضیالعنها در جواب پیامبر عرض کرد: آیا برای
5. چنین کاری از پدر و مادرم اجازه بگیرم؟! البته که من خدا و رسول و زندگی آخرت را
میخواهم. قلب رسول اکرم صلیالعلیهوسلم با شنیدن این کلمات شاد شد و آثار خوشحالی بر
چهره مبارک هویدا گشت. سایر همسران پیامبر نیز همین جواب حضرت عایشه رضیالعنها را
رتقدیم آنحضرت کردند و به این صورت، دنیا و متعلقات آن را فدای رضای خدا و رسول و
همراهی پیامبر نمودند.
عایشه عالمی بزرگ و مجتهدی رتوانا
حضرت عایشه رضیالعنها دارای هوش و ذکاوت بالیی بود. این هوش و ذکاوت وقتی رتحت
رتوجه پیامبر خدا صلیالعلیهوسلم قرار گرفت از عایشه صدیقه، عالمی رتوانا و منبع فیاض
حکمتها ساخت رتا جایی که رسول اکرم صلیالعلیهوسلم درشأن وی فرمودند: »خذوا نصف
دینکم عن هذه الحمیرا«. نصف دین خود را از این حمیرا)عایشه( بگیرید.
بعد از وفات پیامبر صلیالعلیهوسلم، حضرت عایشه رضیالعنها مرجع علمی برای مرد و
زن، پیر و جوان، عالم و عموم مردم بود. بزرگان صحابه وقتی با مشکلی مواجه میشدند به
ایشان مراجعه میکردند. حضرت ابوموسی اشعری رضیالعنه میفرماید: هر مشکلی برای ما
)اصحاب پیامبر( پیش میآمد و به عایشه مراجعه میکردیم، حتما برای مشکل خود راهحلی
ً
مییافتیم. امام زهری که یکی از بزرگان رتابعین میباشد میگوید: کانت عائشة أعلم الناس یسألها
الکابر من اصحاب رسول ال صلیالعلیهوسلم. عایشه از عالمرترین مردمان بود که بزرگان
صحابه مسائل را از ایشان میپرسیدند.
عایشه کارتب و جامع قرآن
حضرت عایشه صدیقه رضیالعنها از جمله کسانی است که به دلیل حافظه قوی، بسیاری از
آیات قرآن را حفظ کرده بود. میرتوان گفت که بسیاری از سورههای طولنی قرآن که در
نیمههای شب نازل میشد، در حجره عایشه بوده و اولین کسی که آن را از پیامبر
صلیالعلیهوسلم میشنید ایشان بودند؛ همین امر سبب شد رتا بعدها خلفای راشدین برای
جمعآوری قرآن مجید از محضر حضرت عایشه رضیالعنها نیز استفاده نمایند. لذا آنانی که
حضرت عایشه رضیالعنها را قبول نداشته و به ایشان اطمینان ندارند، لزوما نباید بخشی از
ً
قرآن را قبول داشته و به آیات آن اطمینان داشته باشند و قبول نکردن قرآن و عدم اطمینان به
آیات آن، مسلم است که انسان مسلمان را به سوی کدام وادی سوق می دهد!!!
قّ
6. عایشه صدیقه رضیالعنها با وجود اینکه مدت زمان کورتاهی را با آنحضرت صلیالعلیهوسلم
زندگی نمود اما بسیاری از مسائل فقهی، حدیث و دیگر مسایل را از ایشان فرا گرفت. او دارای
حافظهای قوی بود و هرحدیثی را که از آنحضرت صلیالعلیهوسلم میشنید، حفظ میکرد و
بدون هیچ نقصی آن را برای اصحاب بازگو میفرمود. حضرت عایشه در صداقت، علم، امانت
در روایت و آگاهی در مسایل عبادات مشهور بود. وی حدود ۰۱۲۲ حدیث از پیامبر روایت
کرده است و یکی از هفت نفری است که بیش از هزار حدیث را از پیامبر صلیالعلیهوسلم نقل
کردهاند.
افتخارات منحصر به فرد حضرت عایشه
خلصه اینکه فضایل حضرت عایشه رضیالعنها چنان زیادند که در یک صفحه و یک مقاله
جای نمیگیرند و هرگز نمیرتوان رتمام آنان را یکی یکی ذکر کرد. لذا در این قسمت به بعضی از
فضایلی که مختص حضرت عایشه بودهاند اشاره میکنیم که این افتخارات عباررتند از:
۱- عایشه همسر پیامبر در دنیا و آخرت
بالرترین افتخاری که برای حضرت عایشه میرتوان ذکرکرد این است که بنا بر رتصریح احادیث و
روایات صحیح، حضرت عایشه رضیالعنها در هر دو جهان به شرف همسری سرور کائنات،
محبوب رب العالمین حضرت محمد صلیالعلیهوسلم نایل شده است.
۲- نزول وحی درشأن عایشه
برائت و پاکدامنی حضرت عایشه رضیالعنها به وسیله وحی ازبالی هفت آسمان نازل شد و
مسلمانان رتا قیامت این آیات را در نماز و غیر نماز رتلوت می کنند و با هر بار رتلوت، در مقابل
هر حرفی، ده ثواب به رتلوت کننده داده میشود.
۳- مبتل نشدن به شرک و بت پرستی
عایشه صدیقه رضیالعنها از لحظهای که چشم به جهان گشود در خانوادهای مسلمان به دنیا آمد
و از ابتدای طفولیت با نام “ال” جلجلله آشنا گردید و از شرک و بتپرستی محفوظ ماند و
هیچگاه برای غیر خدا سر رتعظیم فرود نیاورد.
7. ۴- آوردن سیمای حضرت عایشه رتوسط جبرئیل
قبل از ازدواج پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم با حضرت عایشه رضیالعنها، حضرت جبرئیل
صورت و سیمای حضرت عایشه را در خواب به آنحضرت صلیالعلیهوسلم نشان میدهد و
اعلم میکند که این سیمای شخصی است که در آینده همسر رتو خواهد بود.
۵ - حضور درخانه وحی
حضرت عایشه درخانهای زندگی میکرد که فرشتگان الهی آن را احاطه کرده بودند و بارها
وحی در آنجا نازل میشد، در حالی که حضرت عایشه صلیالعلیهوسلم در کنار آنحضرت
صلیالعلیهوسلم نشسته بود.
۶- مادر مومنان جهان
طبق رتصریح آیه قرآن کریم ازواج پیامبر صلیالعلیهوسلم، مادر مومنان هستند. پس به عبارت
دیگر رتمام مومنان رتا قیامت، فرزندان این محبوبۀ رسول خدا محسوب میشوند. و بر هر انسان با
حیا و غیررتی لزم است که احترام و مقام والی مادر خود را حفظ نماید.
۷- غروب خورشید نبوت درحجرۀ عایشه
رسول اکرم صلیالعلیهوسلم در روزهای آخر حیات خود در حجره حضرت عایشه
رضیالعنها اقامت گزید و با کسب رضایت دیگر همسران، ایام مریضی را درخانه عایشه
صدیقه گذرانید و هنگامی که روح مطهر ایشان به عالم ملکوت پرواز کرد، سر مبارکش در
آغوش حضرت عایشه صدیقه قرار داشت.
۸- ارتاق عایشه مدفن رسول خدا صلیالعلیهوسلم
جسد مبارک پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم در همان ارتاقی که رحلت فرمودند دفن گردید و این
افتخار نصیب حضرت عایشه رضیالعنها شد که رسول خدا صلیالعلیهوسلم رتا قیامت میهمان
حجرۀ عایشه باشد و هر روز و شب هزاران عاشق شیفته در مقابل درب حجره آن بانوی
بزرگوار اسلم، با ادب و احترام ایستاده و بر پیامبر خدا صلیالعلیهوسلم درود فرستاده و
برای دو یار در پهلو خوابیده آن حضرت صلیالعلیهوسلم )ابوبکر و عمر( ادای احترام میکنند.
8. وفات حضرت عایشه رضیالعنها
زمانی که پیامبر اکرم صلیالعلیهوسلم رحلت فرمودند، حضرت عایشه رضیالعنها در اوج
جوانی قرار داشت. بعد از رحلت آن حضرت صلیالعلیهوسلم ام المومنین عایشه صدیقه حدود
چهل سال را در فراق ایشان سپری کرد و در این مدت به نشر دین و رتعلیم روش زندگی پیامبر
اکرم صلیالعلیهوسلم به امت پرداخت و شبانهروز خویش را وقف خدمات دینی نمود ولی
همواره آروزی ملقات و رسیدن به پیامبر خدا صلیالعلیهوسلم را در سر میپرورانید و برای
آن، لحظه شماری میکرد. رتا اینکه بالخره انتظار به سر آمد و لحظه ملقات، آن هم بعد از مدت
مدیدی فرا رسید و خداوند ایشان را به همسر گرامیاش )پیامبراکرم صلیالعلیهوسلم( و پدر
بزرگوارش )ابوبکرصدیق رضیالعنه( ملحق نمود.
آری! حضرت عایشه صدیقه بعد از اینکه نیم قرن، امت اسلمی را از علوم و معارف خود
مستفیض گردانید و روش عملی زندگی پیامبر را به امت رتعلیم داد، درسال ۸۵هـ روز دوشنبه
هفدهم ماه رمضان درسن ۸۶سالگی دارفانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت.
نمازجنازه این بانوی بزرگ اسلم،همسر رسول خدا صلیالعلیهوسلم ومادرمومنان جهان،رتوسط
حضرت ابوهریره )ض(خوانده شد وجسد مبارکش درقبرستان بقیع درکناربقیه ازواج مطهرات به
خاک سپرده شد.
این مطلب از سایت رسمی پایگاه اطلع رسانی حوزه علمیه دار العلوم زاهدان گرفته شده است
Share This