Duurzame energie in Noord-Holland. De kansen, de noodzaak en de mogelijkheden. passie, plezier, people, planet, proces, product. Informatie voor politici, ambtenaren en beleidsmakers en voor iedereen die wil weten hoe we naar een duurzame energievoorziening kunnen groeien.

1. Duurzame energie in Noord-Holland passie , plezier, people, profit, planet , proces, product …. Chris Westra senior consultant ECN (www.ecn.nl) algemeen directeur We@Sea (www.we-at-sea.org) voorzitter Stichting HEDEN (www.haveneilandopzee.nl) [email_address]

13. 2010 Zo begonnen we in 1972  hier zijn we nu: 2010 Windenergie

14. Technische ontwikkeling van windenergie ’ 85 87 89 91 93 95 97 99 01 03 05 .05 . 3 . 5 1.3 1.6 2 4.5 5 MW 12 m Ø 126 m Ø Huidig vermogen ca. 3 MW A380 Airbus

15. Windenergie in 2011

16. De ontwikkeling van windenergie wereldwijd

20. Maatschappelijke acceptatie :

21. Potentieel van de Noordzee: meer energie dan nu uit Midden Oosten European offshore wind energy community

22. OWEZ (Egmond aan zee) 108 MW, 2006 ( M€ 260) Princes Amalia 120 MW, 2007 ( M€ 380) 36 x Vestas 3MW V90  108 MW 10 – 18 km uit de kust 18 m water diepte Monopiles 30 m in de bodem Egmond aan Zee De eerste twee NL windturbineparken

23. Princes Amalia 60 x 2 W = 120 MW 60 x Vestas 2MW V80  108 MW 23 km uit de kust 19 – 24 m water diepte

24. Offshore windenergie & ruimtelijke ordening Hoe verder in Nederland? Derde NL windparken van BARD De eerste twee NL windturbineparken

25. Volgende NL windturbinepark : Bard windturbines Dedicated 5 MW offshore wind turbines Trends geen tandwielkasten nieuwe lichtere materialen

26. Offshore wind energie in Nederland: 2008: 228 MW (1 e ronde) 2013 – 2015: 950 MW (2 e ronde) 2015 – 2020: 5000 MW (3 e ronde) ?? 2020 – 20??: 15.000 MW ??????

27. Lifetime opwekkosten offshore windenergie Dowec fundatie 9% ontmanteling 1% toren 9% Exploitatie en onderhoud 27% Wind turbines 24% bekabeling 2% kabel naar land 6% diversen 5% Assemblage, transport & installatie 11% renovatie 6%

28. Vlissingen goed bezig: havengebied voor offshore windenergie in U.K.

29. IJmuiden & Velzen hebben potentie voor de bouw van U.K. parken !!

30. Nationale doelen 2030 B: >4 GW DK: > 4 GW UK: > 33 GW NL: > 6 GW D: 25 GW

31. Haveneiland © Reinout Prins Onderzoek naar eiland op zee voor offshore wind NL & U.K.

32. installatie van complete windturbines vanaf eiland op zee Ballast Nedam IHC Merwede

34. Mogelijke plaatsen van haveneilanden op zee ter ondersteuning van electrische infrastructuur “ North Clay-land” “ North-East Friesland” “ IJmuiden op zee”

40. NL bedrijfsleven heeft wat te bieden ! Windturbine ontwerp Windenergie R&D Windturbine productie Offshore ontwerp en engineering Offshore constructie en installatie Offshore onderhoud Windpark ontwikkeling en exploitatie

43. As = Chemisch afval elektricitiet elektricitiet elektricitiet Een vergelijking: wind turbine wind + reactor Uranium + brandstofstaven afval centrale kolen + H20 en CO2

45. Herkomst van onze kolen: http://www.greenpeace.nl/raw/content/reports/de-wereld-achter-kolenstroom.pdf

47. 60 km Bijvoorbeeld: de open mijnbouw in de Hunter Valley Oost Australië De kolenmijnen

48. Mijnbouw betekent: milieu & sociale problemen

49. Winning en Enorme kraters in het landschap

50. Primitieve omstandigheden in de mijnen vooral in China, Indonesië en Colombia: Veel ongelukken en doden

51. Transport van de mijnen naar havens aan de kust

52. Overslag van de kolen (hier: Australië) voor transport naar elektriciteitscentrales.

53. verb Verbranden van de kolen in de centrale: levert elektriciteit, afvalwarmte, vliegas

54. De elektriciteit gaat via hoogspanningsleidingen naar de elektrische apparatuur bij u thuis.

55. Hier realiseer je je niet meer waar de elektriciteit vandaan komt

57. 4 km Uranium-mijn in Australië We beginnen bij de winning van uraniumerts

58. Vergelijkbare problemen als bij de winning van kolen ! Uranium-mijn in Australië Ranger uranium mine Jabinu

59. Het maken van de brandstofstaven kost CO2 (verrijken van uranium)

60. Verrijking van uranium (Almelo) Dat kost energie en dus CO 2 uitstoot

61. Nieuwe verrijkingstechnieken (gas centrifuges) van Urenco in USA

62. Kerncentrale in Borssele zet verrijkt uranium om in elektriciteit en produceert warmte en radioactief afval

65. opwekkosten per kWh Bandbreedte op basis van gegevens uit verschillende bronnen. 20 50 Zon-PV 6 - 8 8 – 11 Wind op zee 3 - 6 4 - 8 Wind op land 3 - 8 3 - 8 kernenergie 2020 2005 kosten in eurocenten

66. Geen kernenergie of kolen neem een molen ! Windenergie wint !!

67. Mensen in de kolenmijnen…….. sociale aspecten

68. Stuurt u uw kinderen of kleinkinderen de mijn in?

69. Mensen in de windindustrie….

70. Gelukkige mensen in windenergie

71. Gelukkige mensen in windenergie

72. Japan 2011