1. ÜNİTE 7
TÜRKLERDE SANAT

2. SANAT ANLAYIŞI
 Türkleri konar-göçer hayat tarzı sanat anlayışlarında
belirgin bir etkiye sahiptir.
 Taşınabilir eşya yapımının yaygın olduğu bu dönemde
saray ve tapınak yapımı söz konusu değildir.
 Uygurlar yerleşik hayata geçmenin etkisiyle önceki
Türk devletlerinden farklı tip eserler vermişlerdir.
İLK TÜRK DEVLETLERİNDE SANAT

3. ÇADIR GELENEĞİ VE DİĞER SANATLARA ETKİSİ
 Yurt adı verilen çadırlarda yaşayan Türkler yerleşik kültürlerle
komşuluk yaptığı için bu konuda da bilgi sahibidirler.
 Çadır süslemelerde genellikle hayvan motifleri yer almıştır.
 Türkler ölen kişiyi çadırda bir süre tutarlar ve daha sonra mezar
üzerine kerpiç,taş ve ağaçtan kulübe yaparlardı.
 Türklerde kurgan denilen mezarlar bir tümülüs halini almış ve anıt
mezar mimarisi terk edilmiştir.
 Köktürkler ,anıt mezar geleneğini bazı değişikliklerle devam
ettirmişlerdir.
 Tonyukuk,Kültigin ve Bilge Kağan bu döneme ait anıt mezarlardır.

6.  Uygurlar çadırdan esinlenerek kubbeli anıt mezarlar
yapmışlardır.
 Karahoço yakınlarındaki kubbeli anıt mezarlar bu
döneme aittir.
 Stupa denilen kubbeli tapınaklarda duvarla kubbe
arasındaki bağlantıyı sağlamak için üçgenler
kullanmışlar ve Türk Üçgeni denilen bu özellikle
kendilerinden sonra gelen Selçuklu ve Osmanlı’yı
etkilemişlerdir.

7.  Hunlar ve Köktürkler göçebe olmalarına karşın kerpiç
ve tuğla kullanarak toprak damlı evler yapmışlar
,Uygurlar yerleşik yaşamın etkisiyle mimaride daha
da ileri gitmişlerdir.
 Uygur evleri plan açısından Anadolu Türk evlerine
benzemektedir.
 Uygur manastır ve tapınakları bazı mimari özellikler
bakımından medrese mimarisini etkilemiştir.

8. RESİM VE HEYKEL
 Uygurlar dönemi Türk resim sanatının temelinin
atıldığı dönemdir.
 Uygurlar tapınakları süslemek amacıyla fresko denilen
duvar resimleri kullanmışlardır.

9.  Kitapları süslemek amacıyla minyatürler kullanan
Uygurların bu özellikleri Moğollar aracılığıyla
Anadolu’ya taşınmıştır.
 Heykel sanatı Köktürkler döneminde önemli bir
gelişme göstermiştir.
 Balballar bu dönemden kalan önemli heykel
örneklerindendir.
 Balballara bengü taş,baba taş ya da kadın taş da
denilmiştir.

10.  Uygurlar dönemi gerçek anlamda heykel sanatının
başladığı dönemdir.
 “Diz Çökmüş Adam” ve “Atbaşı” heykelleri
Uygurlardan kalan önemli eserlerdir.

11. DİĞER SANATLAR
 Demircilik,dokumacılık,dericilik,maden ve ahşap
işlemeciliğiyle uğraşan Türkler genelde hayvan
üslubunu kullanmışlardır.
 Aynı zamanda halıcılık ilk dönemlerden beri önemli
bir sanat dalı olmuştur.
 Pazırık Kurganı’nda ve Doğu Türkistan’da bulunan
halılar bunun en önemli kanıtıdır.
 Pazırık halısının metre karesinde 3600 düğüm vardır.

13. Eyvan:Üç tarafı ve üstü kapalı ,bir tarafı avluya ya da
diğer mekana açılan bölüm,
TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE SANAT

14. Revak:Yağının ön yüzünde bir kemer dizisiyle dışa
açılan üstü örtülü uzunlamasına mekan.

15. Portal:Ana kapı,taç kapı

16. Kemer:İki sütun veya ayağı birbirine bağlayan mimari
öge

17. MİMARİ:
 İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti olan
Karahanlılar döneminde Türk İslam mimarisinin
temelleri atılmıştır.
 Gazneliler döneminde yapılan özellikle Hindistan’da
yapılan eserlerde Hint-İslam sanatı kaynaşmıştır.
 Büyük Selçuklular Abbasi,Sasani ve Karahanlı sanatını
birleştirerek üstün mimari eserler vermişlerdir.
 Türkiye Selçukluları da Türk sanatını Anadolu’ya
taşımışlardır.

18.  İlk Türk beylikleri tarafından yapılan Saltuklular’dan
kalan Kale Mescidi ve Tepsi Minare ile
Mengücekliler’den kalan Divriği Ulu Camii süsleme ve
mimari özellikleriyle önemli eserlerdir.

19. Dini Mimari:
 Karahanlılar cami mimarisinde kubbeyi ön plana
çıkarmışlar ve stupaları kullanmaya devam
etmişlerdir.
 Büyük Selçuklu camileri Karahanlı ve Gaznelilere göre
daha büyüktür. Çok sütunun kullanıldığı eyvanlı tip
camiler gelişmiştir.
 Büyük Selçukluların İran’da yaptıkları Mescid-i Cuma
kubbenin önem kazandığı camilerdir.
 Gazneliler döneminde yapılan ahşap direkli camiler ve
küçük mescitler önemli eserlerdir

20.  Anadolu’da 13.yy’ın ikinci yarısından itibaren
portalların yanlarına iki minare yapılmaya
başlanmıştır.
 Bu minarelerin devleti sembolize ettiği
düşünülmüştür.
 Osmanlılar önceki dönemlere göre daha ince ve süslü
minareler yapmışlardır.

21.  İlk Türk devletlerindeki anıt mezar mimarisi
Karahanlılar’da türbe olarak devam etmiştir.
 Büyük Selçuklular döneminde anıt mezar mimarisi
türbe ve kümbet olarak ikiye ayrılmıştır.

22.  Büyük Selçuklular İran kültüründen yararlanarak
yatılı öğrenci odaları ve dershanelerin birleşmesinden
oluşan farklı bir medrese tipi ortaya çıkarmışlardır.
 Türkiye Selçukluları ve beyliler döneminde yapılan
medreseler Büyük Selçuklu örnek alınarak yapılmış
daha küçük çapta ve dikdörtgen şekillidir.

23. Sivil Mimari:
 İlk kervansaray ribat adıyla Karahanlılar döneminde
yapılmıştır.
 Kervansaraylar savunma duvarlarıyla çevrili,mescit
,ahır ve oda gibi bölümlerden oluşmuştur.
 Türkiye Selçukluları kervansaray mimarisini
geliştirmiş ve han veya sultan han ismiyle
geliştirmişlerdir.
 Saray mimarisi Gazneliler döneminde gelişmiş ve
sonraki dönemlere temel olmuştur.

24. Türkiye Selçuklu Mimarisinin
özellikleri
Beylikler Dönemi Mimarisinin
Özellikleri
Çok ayaklı bir düzen vardır Kubbeler büyük ve sütunlar
yükseltilerek sayıları azaltılmıştır
Avlu yoktur ya da revaklı değildir Camilerde revaklı avlu vardır
Yapılar dışa kapalıdır,duvarlarda
pencere azdır.
Bol pencere vardır
Portal en önemli ögedir Portaller sadedir
Yapıların ön cepheleri süslüdür Yapılar bir bütündür

25. SÜSLEME SANATLARI
 Türk İslam Devletleri Orta Asya’ya göre süslemede
daha ileri gitmişlerdir.
 Çinicilik,taş oymacılığı,ahşap işlemeciliği,minyatür ve
hat gelişmiş süsleme sanatlarındandır.
 Anadolu’ya gelene kadar tuğla süslemesini kullanan
Türkler taş süslemesini kullanmaya başlamışlardır.
 Minyatür sanatı resim sanatının gelişmemesinden
dolayı gelişmiştir.

26.  13.yy minyatürlerinin bazıları El Cezeri’nin Otomata
adlı eserinde yer almıştır.

27. Ahşap işlemeciliği etkilidir.

28.  Hat sanatı daha çok taşınabilir eserler üzerinde
kullanılmıştır.Mimari eserlerde de hat yayınca
kullanılmıştır.
 İlk büyük Türk hattatı Amasyalı Yakut’tur.

29. EL SANATLARI
 Halıcılık Türklerin sen önemli el sanatlarındandır.
 İslamiyet’in kabulüyle hayvan üslubu yerine bitki
motifleri yer almaya başlamışlardır.
 Maden işlemeciliği yaygın ve gelişmiştir.

30. KARAHANLILAR
TÜRK İSLAM DEVLETLERİNE AİT ESERLER

31. Kalan Minaresi(Buhara)

32. Talhatan Baba Camii(Merv)

33. Harekkan Kümbeti

34. Arap Ata Türbesi

35. Ayşe Bibi ve Balacı Hatun Türbeleri

36. GAZNELİLER

37. III. Mesut Minaresi

38. Zafer Anıtları

39. BÜYÜK SELÇUKLULAR

40. Diyarbakır Ulu Camii

41. Damgan Minaresi(İran)

42. Sultan Sencer Türbesi(Merv)

43. Mescid-i Cuma(İran)

44. TÜRKİYE SELÇUKLULARI VE BEYLİKLER

45. Kubadabad Sarayı(Beyşehir)

46. Sivas Gök Medrese

47. Döner Kümbet(Kayseri)

48. İnce Minareli Medrese(Konya)

49. Aksaray Sultan Hanı

50. Arslanhane Camii(Ankara)

51. Alaaddin Camii(Niğde ve Konya)

52. Karatay Medresesi(Konya)

53. Hunat Hatun Medresesi(Kayseri)

54. Caca Bey Medresesi(Kırşehir)

55. Çifte Minareli Medrese(Erzurum)

56. İsa Bey Camii(İzmir)

57. Firuz Bey Camii(Milas)

58. İlyas Bey Camii(Balat)

59. Ak Medrese(Niğde)

60. Hatuniye Medresesi(Karaman)

61. MİMARİ
 Osmanlı mimarisi Türkistan,İran ve İslam
geleneğinden etkilenmiştir.
 Osmanlı mimarisi erken dönem,klasik dönem ve geç
dönem olarak sınıflandırılmıştır.
OSMANLI SANATI

62. Dini Mimari:
 Erken dönem Osmanlı mimarisi 15. yy’ın ikinci
yarısına kadarki dönemi ifade eder.
 Osmanlı erken dönemde Selçuklu mimarisini örnek
almıştır.
 Bu döneme ait eserler arasında;

63.  İznik Hacı Özbek Camii ve Yeşil Camii

64.  Bursa’da Ulu Camii ve Hüdavendigar Camii

65.  Edirne’de Üç Şerefeli Camii örnek olarak göterilebilir.

66.  Klasik dönem dini mimari İstanbul’un fethiyle başlar.
 Bu dönemin en temel özelliği merkezi kubbelere
yarım kubbeler eklemek ya da tek bir kubbeyle
mekanı genişletmektir.
 Bu dönemin ilk örneği İstanbul Bayezid Camii’dir.

68.  II.Bayezid dönemiyle klasik dönem başlamıştır.
 Bu döneme Büyük Külliyeler dönemi denilmektedir.
 Şehirler bu külliyelerin etrafında büyümüştür.

69.  Klasik döneme damga vuran isim Mimar Sinan’dır.
 Mimar Sinan’ın 3 önemli eseri şunlardır:
Şehzadebaşı Camii(çıraklık)

70. Süleymaniye Camii(Kalfalık)

71. Selimiye Camii(Ustalık)

72. Mimar Sinan’ın mimari anlayışının özellikleri:
1. Araziye en uygun plan seçilir.
2. Abartılı ve detaycı süslemelerden kaçınılır.Teknik
işlerde detaycı olunur.
3. Kubbe tasarımı sürekli geliştirilir.
4. Yapı elemanları çok işlevli kullanılır.
5. Ağırlık duvarlara değil,kemerlere ve ayaklara verilir
6. Sağlamlık ön plandadır.
7. Estetiğe önem verilir.

73.  Klasik dönem “Mimar Sinan Dönemi” olarak
adlandırılabilir.
 Mimar Sinan’ın öğrencisi Sedefkar Mehmet Ağa
Türkiye’nin 6 minareli ilk camii olan Sultan Ahmet
Camii’ni yapmıştır.
 Avrupalılar bu camiye süslemelerinden dolayı Mavi
Cami derler.

75.  Geç dönem Osmanlı mimarisinde barok ve rokoko
tarzı üsluplar görülür.
 Gotik üslubu:özellikle dini alanda etkilidir.Fransa’da
başlayıp Rönesansa kadar etkili olmuştur.
 Barok üslubu:rönesans üslubundan ayrı klasik
üsluptur.
 Rokoko:18.yy’ın başında Fransa’da kullanılan gösterişli
sanat üslubudur.
 20.yy başlarından itibaren Avrupa’ya artan tepkiyle
milli akım başlamış ve Osmanlı mimarisi kendine
dönmüştür.

76.  Erken dönem medreselerinde Türkiye Selçuklu ve
Beylikler döneminin izleri görülürken klasik dönemde
medreseler genellikle külliye içinde olmuştur.
 İlk dönemlerde gösterişsiz ve kare planlı yapılan
türbeler sonraları çokgen yapıya kavuşmuş
süslemelere yer verilmiştir.
 Mimar Sinan önü revakla örtülü türbeler yapmıştır.
 II. Mahmut türbesi Türk Ampir Üslubuna göre
yapılmıştır.

82. Sivil Mimari:
 Fatih tarafından yaptırılan Topkapı Sarayı sivil
mimarinin en önemli önemli örneklerindendir.
 Bu saray tek bir yapı olmayıp bir takı daire ve köşkler
topluluğudur.
 Saray içindeki en önemli köşkler Çinili Köşk,Revan ve
Bağdat Köşkleridir.

84.  Geç dönem sivil Osmanlı mimarisinin en önemli eseri
Dolmabahçe Sarayı’dır.
 Bu sarayda birden fazla üslup kullanılmıştır.
 Bu özelliğinden dolayı seçmeci(eklektik) üsluba
örnektir.

85.  Bu üslubun diğer örnekleri;
 Beylerbeyi Sarayı

86. Çırağan Sarayı

87. Yıldız Sarayı

88. Hamidiye Camisi

89. Aksaray Valide Camisi

90.  Doğubeyazıt’taki İshak Paşa Sarayı Anadolu’daki geç
dönem saray mimarisinin en önemli örneklerindendir.

91.  Osmanlı kervansaraylarında Türkiye Selçuklu modeli
uygulanmış ve genellikle iki katlı yapılmıştır.
 İstanbul’daki Kürkçü Han ve Sivas’taki Yeni Han en
özgün örnekleridir.

92. SÜSLEME SANATLARI
Minyatür:
 Osmanlı’da el yazması eserleri süsleyen resimlere
minyatür denilmiştir.
 Minyatür yapımına tasvir veya nakış yapanlara nakkaş
denmiştir.
 .

93.  Avrupa’dan 15.yy’da ressam getiren Fatih resimlerini
yaptırmıştır.
 Nakkaş Sinan Bey “Gül Koklayan Fatih” portresini
yapmıştır.
 19.yy’da II. Mahmut ve Abdülaziz Avrupalı ressamlara
resimlerini yaptırmışlardır

95.  16.yy’ın en önemli nakkaşı Matrakçı Nasuh’tur.
 Bu dönemde Nakkaş Osman,Şair Mustafa Sai ve
Nigari de önemli eserler vermişlerdir.
 18.yy’da Levni minyatür sanatının önemli
temsilcilerindendir.

96.  19.yy’da ilk defa Batı örnek alınarak okullara resim
dersi konmuştur.
 Bu dönemde Şeker Ahmet Paşa ve Osman Hamdi Bey
önemli ressamlardır.

97.  20. yy’da İbrahim Çallı ve Feyhaman Duran önemli
ressamlardır.
 Osman Hamdi Bey’in Kaplumbağa Terbiyecisi ve
Gezintide Kadınlar,Şeker Ahmet Paşa’nın Ağaçlar
Arasında Karaca ,İbrahim Çallı’nın Gül Koklayan
Kadın tabloları vardır.

100. Osmanlı’da ilk resim eğitimi verilen okul Osman
Hamdi Bey tarafından açılan Sanayi Nefise
Mektebidir.

101. Diğer süsleme sanatları:
 Osmanlılarda geniş bir alanda kullanılan kalem işi
tavan ve kubbelerin renklendirilmesinde kullanılan
bir süsleme sanatıdır.
 Çini sanatı Osmanlı Devleti’nde gelişme göstermiştir.
 Hat sanatı Osmanlı’da kullanılan önemli süsleme
sanatlarındandır.
 Bu sanatla uğraşanlara hattat denmiştir.
 Amasyalı Şeyh Hamdullah,Ahmet Karahisari,Mustafa
Rakım Efendi,Hafız Osman,Kazasker Mustafa İzzet
önemli hattatlardır.

102.  Kitapların altınla süslenmesi sanatına tezhip denir.
 Bu sanatla uğraşanlara müzehhip denir.
 16.yy’a damgasını vuran tezhip sanatçısı Kara
Mehmet’tir.

103.  Selçuklulardaki ahşap işçiliği Osmanlılarda da
kullanılmıştır.

104.  Ebru sanatı Osmanlı’da sıklıkla yapılan sanatlardan
birisidir.
 Bu sanatın önemli temsilcileri; Şebek Mehmet
Efendi,Hatip Mehmet Efendi,Şeyh Sadık
Efendi,Hezarfen İbrahim Ethem Efendi’dir.

105.  Diğer bir önemli sanat dalı da kakmacılıktır.

106. EL SANATLARI:
 Osmanlı Devleti’nde dokumacılık önemli el
sanatlarındandır.
 Osmanlı halıları teknik ve desen bakımından ikiye
ayrılır.
 Maden işlemeciliği önemli bir sanattır.Tombak adı
verilen altın kaplamalı eşyalar yapılmıştır.

107.  Kitapların dağılmasını engellemek için yapılan sanat
cilt sanatıdır.
 Bu sanatla uğraşanlara mücellit denir.

108. MÜZİK ,EĞLENCE VE SPOR
 Padişah çocuklarının doğumları
(veladetihümayun),hanedan mensuplarının
evlilikleri,cülus törenleri,askeri zaferler (Fetih
Şadumanlığı) halkın eğlenmesi için bir fırsattı.
 Spor daha çok savaşçı yetiştirmek için yapılırdı.

109.  Osmanlı Devleti’nde 19.yy’a kadar tasavvuf,askeri ve
klasik Türk Müziği alanında eserler verilmiştir.
 Safiyüddin Urmeyi,Abdülkadir Meragi ve Itri önemli
isimlerdir.

110.  Mehter marşları Avrupa’yı büyük oranda etkilemiştir.
 Beethoven’in Atina Harabeleri adlı eserinde Türk
Marşı yer almaktadır.
 II. Mahmut Mehteri kaldırmış yerine Mızıka-i
Hümayunu kurmuştur.
 I. Abdülmecit döneminde Osmanlı saraylarında
Avrupa operaları seslendirildi.
 19.yy’da klasik Türk müziği alanında Dede Efendi,Hacı
Arif Bey,Zekai Dede önemli eserlerdir.

111.  Tanzimat dönemiyle beraber tiyatro etkisini
arttırmıştır.
 I. Abdülmecit döneminde Güllü Agop Osmanlı
tiyatrosunun kurucusu olmuştur.
 Adana ve Bursa’da şehir tiyatroları kurulmuştur.
 Şinasi’nin Şair Evlenmesi halkın büyük ilgisini
çekmiştir.

112.  1903’te Beşiktaş,1905’te Galatasaray ve 1907’de
Fenerbahçe kurulmuştur.
 1908’de Selim Sırrı Tarcan tarafından Osmanlı Milli
Olimpiyat Cemiyeti kuruldu.
 Osmanlı ilk defa 1912 Stockholm Olimpiyatları’na
katılmıştır.

113. BASIN-YAYIN HAYATINDAKİ DEĞİŞMELER
 II. Bayezid döneminde Yahudiler ilk matbaayı kurdular.
 Osmanlı’da ilk Türk matbaası Lale Devri’nde kurulmuştur.
 II. Mahmut döneminde Takvim-i Vekayi adlı ilk resmi gazete çıkarıldı.
 I. Abdülmecit döneminde Ceride-i Havadis isimli resmi gazete çıkarıldı.
 Türkler tarafından çıkarılan ilk gazete Şinasi’nin başyazar olduğu Tercüman-ı
Ahval’dir.
 Daha sonra Tasvir-i Efkar gazetesi de çıkarılmıştır.
 İlk Türk dergisi 1850’de çıkarılan Vekay-ı Tıbbiye’dir.
 1862’de Mecmua-i Fünun çıkarılmıştır.
 1872’de ilk mizah dergisi olan Diyojen çıkarıldı.
 Basının güçlenmesi üzerine 1864’te Matbuat Nizamnamesi çıkarıldı.

114.  Osmanlı Devleti’nde önemli kadın yazarlar;

115. Fatma Aliye Hanım

116. Emine Semiye Hanım

117. Şair Nigar

118. Fatma Fahrünisa

119. Fatma Kevser

120. Gülistan İsmet

121.  Osmanlı’da ilk kadın dergisi Terakki-i
Muhadderat(Kadınların Yükselişi) dergisidir.
 1886’da Şükufezar(Çiçek Bahçesi) yayınlanmıştır.
 1895’te Hanımlara Mahsus Gazete çıkarılmıştır.
 1908’de Demet isimli dergi yayına başlamış Halide
Edip,İsmet Hakkı ve Fatma Müzehher gibi önemli
yazarlar bu dergide yazmışlardır.

122.  I. Meşrutiyet’ten sonra Avrupa’ya giden Ali
Suavi,Namık Kemal,Ziya Paşa ve Agah Efendi gittikleri
yerlerde Muhbir,Ulum,Hürriyet,İttihat gibi gazeteler
çıkarmışlardır.
 II.Meşrutiyet döneminde Tanin ve Volkan gibi
gazeteler çıkarılmıştır.

123. MİMARİ
 Osmanlı Devleti’ni yıkılmaktan kurtarmak için ortaya
atılan Milliyetçilik fikri mimari alanda da etkisini
sürdürmüştür.
 Osmanlı Mimarları “I. Ulusal Mimarlık Akımı”
etrafında toplanmışlardır.
 Ali Talat Bey,Mimar Kemaleddin Bey ve Vedat Tek gibi
ünlü mimarlar bu akımın temsilcisi olmuşlar ve bu
akım 1903’e kadar devam etmiştir.
CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK SANATI

124.  I.TBMM binası Vedat Tek’in,Gazi Muallim Mektebi ,
Ankara İkinci Vakıf Hanı,İstanbul Bebek ve Bostancı
Camileri Mimar Kemaleddin’in eserleridir.
 Mimar Kemaleddin Osmanlı Mühendis ve Mimarlar
Cemiyeti’ni kurmuştur.

125.  II. Ulusal Mimarlık Akımı 1940-1950 yılları arasında
gelişmiştir.
 Dönemin önemli eserlerinden biri olan Anıtkabir
Emin Onat ve Orhan Arda’nın eseridir.

126. GÜZEL SANATLAR:
Resim:
 Sultan Abdülaziz döneminde Avrupa’ya gönderilen resim sanatçıları
Türkiye’de resmin gelişmesinde etkili olmuştur.
 Şeker Ahmet Paşa,Osman Hamdi Bey,Süleyman Seyyid Bey,Hüseyin
Zekai Paşa ünlü ressamlardır.
 1928’de Güzel Sanatlar Akademisi’nden(1982’de ismi Mimar Sinan
Üniv. Oldu) mezun olan ve 1914 kuşağı olarak anılan İbrahim
Çallı ,Hüseyin Avni Lifij ve Namık İsmail gibi ressamlar resim
sanatına önemli katkılarda bulunmuşlardır.
 1929 yılında Türk öğretmenlerin yetiştirdiği ilk kuşak ressamlar
tarafından Bağımsız Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği kurulmuştur.
 1933’te bazı ressamlar D Grubu’nu kurmuşlardır.Kübist anlayışın
etkisinde kalan bu grup 1947’de dağılmıştır.

127. Heykel:
 Bu alanda çalışmalar Osman Hamdi Bey’in Sanayi-i
Nefise Mektebi’ni kurmasıyla başlar.
 Bu dönemin heykeltıraşları genellikle Atatürk büstü
ve Kurtuluş Savaşı’nı anlatan heykel ve kabartmalar
yapmışlardır.
 Dönemin ünlü heykeltıraşları arasında Henri Krippel,
Pietro Kanonika, Ratip Aşir Acuduoğlu, Ali Hadi Bara
ve Zühtü Müridoğlu gösterilebilir.