Đề tài TN ngành QTKD

1. LêI NãI §ÇU
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn chung cña nh©n lo¹i,cña mçi ®Êt níc .VÊn
®Ò ®¶m b¶o cuéc sèng cho ngêi lao ®éng c¶ vÒ mÆt vËt chÊt lÉn tinh
thÇn kh«ng ngõng ®îc n©ng lªn lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®îc
quan t©m hµng ®Çu .Còng nh ®èi víi ViÖt Nam chóng ta,vÊn ®Ò tr¶ l-
¬ng trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc lu«n ®îc §¶ng vµ Nhµ níc hÕt søc quan
t©m ®Ó
ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù
®iÒu tiÕt cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN.
TiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng mµ ng êi sö
nhËp hîp lý gi÷a c¸c ngµnh,c¸c vïng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ®¶m
b¶o thèng nhÊt gi÷a ba lîi Ých Nhµ níc,doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy trong c¸c doanh
nghiÖp Nhµ níc vµ ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¸n bé ng©n
hµng,®Æc biÖt lµ sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o Vò Hoµng Ng©n .T«i
®· ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: “TiÒn l¬ng thu nhËp vµ t¸c ®éng cña
nã ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng hiÖn nay ë ViÖt Nam”
T«i ®· cè g¾ng ®a ra mét c¸ch kh¸i qu¸t vµ ®Çy ®ñ nhÊt vÒ vÊn
®Ò.Song do thêi gian cã h¹n vµ lµ lÇn ®Çu viÕt vÒ vÊn ®Ò nµy nªn
kh«ng thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng thiÕu sãt ,rÊt mong ®îc nh÷ng ý kiÕn gãp ý ®Ó
t«i cã thÓ n¾m v÷ng h¬n vÒ vÊn ®Ò vµ hoµn thiÖn h¬n trong nh÷ng lÇn
viÕt sau:
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò tµi gåm ba phÇn chÝnh nh sau:
PH ÇN 1 : C ¥ S ë L ý LU ËN VÒ TIÒN L ¦¥NG -THU NH ËP TRONG
D O ANH NGHIÖP NH µ N ¦íC .
PH ÇN 2:TH ùC TR ¹NG TIÒN L ¦¥NG THU NH ËP C ñA NG ¦êI LAO §éNG
TRONG C ¸C D O ANH NGHIÖP NH µ N ¦íC H IÖN N AY.
PH ÇN 3: M éT S è G I¶I PH ¸P HO µN THIÖN C ¤NG T ¸C TR ¶ L ¦¥NG
NH »M T ¹O §éNG L ùC CHO NG ¦êI LAO §éNG
1

2. PhÇn thø nhÊt
c¬ së lý luËn vÒ tiÒn l¬ng-thu nhËp
trong doanh nghiÖp nhµ níc.
i./ thùc chÊt cña tiÒn l¬ng-thu nh©p trong c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc.
1. Kh¸i niÖm vÒ tiÒn l¬ng-thu nhËp.
TiÒn l¬ng lµ s è lîng ti Òn tÖ m µ ngêi s ö d ông lao ®éng tr¶ cho ngêi
lao ®éng theo gi¸ trÞ s øc lao ®éng m µ anh ta ®· hao ph Ý.
T rong c ¬ chÕ kÕ ho ¹ch ho ¸ tËp tru ng,tiÒn l¬ng ®îc hiÓu m ét c ¸ch th èng
nh Êt nh sau:”VÒ th ùc ch Êt,ti Òn l¬ng díi CNXH lµ m ét ph Çn thu nh Ëp qu èc
d ©n,biÓu hiÖn díi h ×nh th øc ti Òn tÖ ,® îc Nh µ níc ph ©n ph èi c ã kÕ ho ¹ch cho
c «ng nh ©n viªn ch øc ph ï h îp víi s è lîng vµ ch Êt lîng lao ®éng c ña m çi ngêi
®· c èng hiÕ n.TiÒn l¬ng ph ¶n ¸nh viÖc tr¶ c «ng cho c «ng nh ©n viªn
ch øc,d ùa trªn nguyªn t¾c ph ©n ph èi theo lao ®éng nh »m t¸i s ¶n xu Êt s øc
lao ®éng”.
Theo quan niÖm n µy,ti Òn l¬ng m ang n Æng tÝnh ch Êt bao c Êp,b ×nh
qu ©n ,d µn ®Òu.N ã cha ®¶m b ¶o ®îc nguyªn t¾c ph ©n ph èi ti Òn l¬ng theo
lao ®éng tõ ®ã kh «ng khuyÕ nkh Ých n ©ng cao tr×nh ®é chuyªn m «n,tÝnh
ch ñ ®éng lao ®éng s ¸ng t¹o c ña ngêi lao ®éng vµ coi nh Ñ lîi Ých th iÕ t
th ùc c ña ngêi lao ®éng .KÕ tqu ¶ lµ kh «ng g ¾n ®îc lîi Ých c ña ngêi lao
®éng víi th µnh qu ¶ m µ h ä s ¸ng t¹o ra,kh «ng c ã tr¸ch nhiÖm víi c «ng viÖc
®îc giao.
Khi chuyÓn tõ n Òn kinh t kÕ ho ¹ch ho ¸ tËp tru ng,bao c Êp sang n Òn kinh
Õ
t th Þ tr êng,ë ®©y m äi ngêi ®îc tù do m ua,b ¸n s øc lao ®éng c ña m ×nh,v×
Õ
thÕ s øc lao ®éng ®îc nh ×n nh Ën nh m ét h µng ho ¸ vµ ti Òn l¬ng kh «ng ph ¶i
lµ c ¸i g × kh ¸c,m µ n ã ch Ýnh lµ gi¸ c ¶ s øc lao ®éng.
Th Ët vËy,s øc lao ®éng lµ c ¸i vèn c ã c ña ngêi lao ®éng,ngêi s ö d ông
lao ®éng l¹i c ã ®iÒu kiÖn vµ m u èn s ö d ông n ã ®Ó t¹o ra c ña c ¶i vË t
ch Êt.D o vËy ngêi s ö d ông lao ®éng ph ¶i tr¶ cho ngêi s ë h ÷u s øc lao ®éng
hay ngêi lao ®éng m ét s è ti Òn nh Êt ®Þnh ®Ó ®æi lÊ y quyÒn s ö d ông
s øc lao ®éng c ña ngêi lao ®éng.VÒ ph Ýa ngêi lao ®éng ,h ä m u èn b ¸n
2

3. s øc lao ®éng ®Ó lÊy m ét kho ¶n ti Òn nh Êt ®Þnh ®Ó nu «i b ¶n th ©n vµ
gia ®×nh.V× vËy,gi÷a ngêi s ö d ông lao ®éng vµ ngêi lao ®éng n ¶y sinh
quan h Ö m ua b ¸n vµ c ¸i ®îc trao ®æi ,m ua b ¸n ë ®©y lµ s øc lao ®éng
c ña ngêi lao ®éng vµ s è ti Òn c ña ngêi lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng
ch Ýnh lµ gi¸ c ¶ c ña s øc lao ®éng hay n ãi kh ¸c ®i ti Òn l¬ng ch Ýnh lµ gi¸
c ¶ s öc lao ®éng .
L óc n µy ,§¶ng vµ Nh µ n íc ta ®· nh Ën ®Þnh “ti Òn l¬ng lµ gi¸ c ¶ c ña
s øc lao ®éng “TiÒn l¬ng lµ gi¸ c ¶ s øc lao ®éng ,® îc h ×nh th µnh qua s ù
tho ¶ thu Ën gi÷a ngêi lao ®éng vµ ngêi s ö d ông lao ®éng th «ng qua h îp
®ång lao ®éng ,ph ï h îp víi c ¸c quan h Ö c ña n Òn kinh t th Þ tr êng ®ang
Õ
trong qu ¸ tr×nh ho µn th iÖn theo ®Þnh híng XHCN”.
§iÒu ®ã c ã ngh Üa lµ ti Òn l¬ng ph ¶i ®îc tr¶ theo ®óng gi¸ trÞ s øc lao
®éng,ph ¶i coi ti Òn l¬ng nh m ét ®éng lùc th óc ®Èy tõng c ¸ nh ©n ngêi lao
®éng h ¨ng say lµm viÖc,nhng ph ¶i tr¸nh tÝnh ch Êt b ×nh qu ©n.C ã th Ó c ïng
tr×nh ®é chuyªn m «n ,c ïng b Ëc th î nhng ti Òn l¬ng l¹i rÊ t kh ¸c nhau do
hiÖu qu ¶ s ¶n xu Êt kh ¸c nhau hay do s øc lao ®éng kh ¸c nhau .
Q uan ®iÓm m íi n µy vÒ ti Òn l¬ng ®· t¹o cho viÖc tr¶ l¬ng ®óng víi gi¸
trÞ s øc lao ®éng ,ti Òn tÖ ho ¸ ti Òn l¬ng tri Ö t ®Ó h ¬n ,xo ¸ b á tÝnh ph ©n
ph èi c Êp ph ¸t vµ tr¶ l¬ng b »ng hiÖn vË t. §ång th êi n ã ®· kh ¾c ph ôc quan
®iÓm coi nh Ñ lîi Ých c ¸ nh ©n nh tr íc kia , TiÒn l¬ng ph ¶i ®îc s ö d ông
®óng vai trß ®ßn b Èy kinh t c ña n ã k Ých th Ých ngêi lao ®éng g ¾n b ã
Õ
h ¨ng say víi c «ng viÖc.
T ãm l¹i ti Òn l¬ng lµ m ét kh áan ti Òn m µ ngêi s ö d ông lao ®éng tr¶ cho
ngêi lao ®éng khi h ä ho µn th µnh m ét c «ng viÖc n µo ®ã theo ®óng s è lîng
vµ ch Êt lîng ®· tho ¶ thu Ën.S øc lao ®éng lµ h µng ho ¸ ,ti Òn l¬ng lµ gi¸ c ¶
s øc lao ®éng ,vµ ngêi s ö d ông s øc lao ®éng c ¨n c ø vµo s è lîng vµ ch Êt l-
îng c ña ngêi c «ng nh ©n ,c òng nh m øc ®é ph øc t¹p ,tÝnh ch Êt ®éc h ¹i c ña
c «ng viÖc ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng.
Thu nh Ëp lµ kho ¶n ti Òn m µ ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp ®îc ngêi
s ö d ông lao ®éng tr¶ theo lao ®éng vµ lµ kho ¶n thu th êng xuyªn ,tÝnh
b ×nh qu ©n th ¸ng trong n ¨m bao g åm : TiÒn l¬ng ,ti Òn th ëng,chia ph Çn lîi
nhu Ën ,c ¸c kho ¶n ph ô c Êp l¬ng,nh ÷ng chi ph Ý th êng xuyªn æn ®Þnh m µ
ngêi s ö d ông lao ®éng chi trùc tiÕ p cho ngêi lao ®éng nh ti Òn ¨n gi÷a
ca,tiÒn ¨n tr a,ti Òn x ¨m lèp xe...vµ c ¸c kho ¶n thu kh ¸c,trong ®ã ti Òn l¬ng
lµ m ét ph Çn ch ñ yÕ utrong thu nh Ëp.
VÒ ti Òn l¬ng tèi th iÓu,th × ®ã lµ m øc l¬ng”s µn” chung ,®îc xem lµ
"c ¸i ngìng” cu èi c ïng trªn ph ¹m vi qu èc gia,lµm c ¬ s ë cho viÖc x ¸c ®Þnh
ti Òn l¬ng tèi th iÓu c ña tõng ngµnh,ngh Ò,khu vùc kinh t vµ vïng l·nh th æ
Õ
3

4. kh ¸c nhau,lµ c ¨n c ø ®Ó ®Þnh ch Ýnh s ¸ch ti Òn l¬ng.Víi quan niÖm nh
vËy,m øc l¬ng tèi th iÓu ®îc coi lµ yÕ u tè rÊ t quan träng c ña m ét ch Ýnh
s ¸ch ti Òn l¬ng,n ã li ªn quan ch Æt ch Ï víi ba yÕ utè:
+ M øc s èng tru ng b ×nh c ña d ©n c m ét níc.
+ Ch Ø s è gi¸ c ¶ h µng ho ¸ sinh ho ¹t .
+ Lo ¹i lao ®éng vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng .
M øc l¬ng tèi th iÓu ®o lêng gi¸ lo ¹i s øc lao ®éng th «ng th êng trong
®iÒu kiÖn lµm viÖc b ×nh th êng,yªu c Çu m ét k ü n ¨ng ®¬n gi¶n víi m ét
khung gi¸ c ¸c t li Öu sinh ho ¹t h îp lý.N gh Þ ®Þnh 1 97/ P c ña Nh µ níc C éng
C
ho µ x · h éi ch ñ ngh Üa ViÖt Nam ,ngµy 31 / 2/ 994 vÒ viÖc th i h µnh B é
1 1
lu Ë t lao ®éng,®· ghi:”M øc l¬ng tèi th iÓu...lµ m øc l¬ng ®Ó tr¶ cho ngêi
lao ®éng lµm c «ng viÖc ®¬n gi¶n nh Êt(kh «ng qua ®µo t¹o) víi ®iÒu kiÖn
lao ®éng vµ m «i tr êng lao ®éng b ×nh th êng “.
Q u Ü ti Òn l¬ng:lµ tæng s è ti Òn l¬ng d ïng ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao
®éng ph ï h îp víi s è lîng vµ ch Êt lîng lao ®éng trong ph ¹m vi doanh nghiÖp.
§¬n gi¸ ti Òn l¬ng: H iÖn nay c ã hai c ¸ch hiÓu vÒ ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng.
Theo c ¸ch th ø nh Êt th × ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng lµ lîng ti Òn chung ®Ó tr¶
cho ngêi lao ®éng khi h ä ho µn th µnh m ét ®¬n vÞ s ¶n ph Èm hay c «ng
viÖc.Nh vËy,theo c ¸ch hiÓu n µy,lîng ti Òn d ïng ®Ó tr¶ c «ng n µy lµ tr¶
cho ngêi trùc tiÕ p lµm ra s ¶n ph Èm hay ho µn th µnh c «ng viÖc.Theo c ¸ch
hiÓu kh ¸c th × ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng lµ s è ti Òn tr¶ cho ngêi lao ®éng ®· th am
gia trùc tiÕ p vµ gi¸n tiÕ p ®Ó lµm ra s ¶n ph Èm hay ho µn th µnh c «ng viÖc.
Nh vËy ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng n µy kh «ng ph ¶i ch Ø ¸p d ông cho ngêi trùc tiÕ p
s ¶n xu Êt ra s ¶n ph Èm hay ho µn th µnh c «ng viÖc m µ cho m äi lao ®éng c ã
th am gia vµo viÖc ho µn th µnh n ã nh ngêi qu ¶n lý ,c «ng nh ©n ph ô tr¸ch k ü
thu Ët....
a. TiÒn l¬ng thùc tÕ vµ tiÒn l¬ng danh nghÜa .
TiÒn l¬ng danh nghÜa :Lµ lîng tiÒn mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc tõ ng-
êi sö dông lao ®éng theo lîng gi¸ trÞ søc lao ®éng ®· bá ra.
TiÒn l¬ng thùc tÕ: lµ lîng t liÖu sinh ho¹t ,vËt chÊt mµ ngêi lao ®éng mua
®îc tõ tiÒn l¬ng danh nghÜa.
b- Thu nhËp.
Thu nhËp ®îc hiÓu lµ tÊt c¶ nh÷ng g× b»ng tiÒn vµ hiÖn vËt mµ ng êi
lao ®éng nhËn ®îc tõ phÝa ngêi sö dông bao gåm :tiÒn l¬ng(tiÒn
4

5. c «ng) ,c ¸c lo ¹i ph ô c Êp l¬ng,tiÒn th ëng vµ nh ÷ng kho ¶n th êng xuyªn ,æn
®Þnh m µ ngêi s ö d ông lao ®éng chi trùc tiÕ p cho ngêi lao ®éng nh ¨n gi÷a
ca,tiÒn ®i l¹ i...
TiÒn l¬ng lµ m ét b é ph Ën ch Ýnh c ña thu nh Ëp.
C ¸c kho ¶n thu kh ¸c ch ñ yÕ u lµ ph óc lîi x · h éi nh ®i th am quan,tæ ch øc
ph¬ng ti Ön ®i l¹i,li ªn hoan sinh nh Ët,tæ ch øc n ¬i ¨n ,ë cho c «ng nh ©n viªn.
c- Thang l¬ng
Lµ b¶ng x¸c ®Þnh quan hÖ tØ lÖ vÒ tiÒn l ¬ng gi÷a nh÷ng c«ng nh©n
cïng nhãm ngµnh cã tr×nh ®é lµnh nghÒ kh¸c nhau.
II/- N¨ng suÊt lao ®éng(NSL§).Mèi quan hÖ giÖa tiÒn l¬ng ,thu nhËp
vµ NSL§.
1. Kh¸i niÖm.
N¨ng suÊt lao ®éng lµ chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ h÷u Ých cña ho¹t ®éng
cã môc ®Ých cña con ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Møc n¨ng suÊt lao ®éng ® îc x¸c ®Þnh b»ng sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt
ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian hoÆc lîng thêi gian lao ®éng hao phÝ ®Ó
s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.Nh M¸c ®· viÕt:”Sù t¨ng lªn cña møc s¶n
xuÊt hay n¨ng suÊt cña lao ®éng ,chóng ta hiÓu nãi chung lµ sù thay
®æi trong c¸ch thøc lao ®éng ,mét sù thay ®æi lµm gi¶m ng¾n thêi gian
lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét hµng ho¸ sao cho mét sè l-
îng Ýt h¬n l¹i cã ®îc mét søc s¶n xuÊt ra nhiÒu gi¸ trÞ sö dông h¬n”.
Hao phÝ lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm gåm hai
bé phËn: Lao ®éng sèng vµ lao ®éng qu¸ khø.Lao ®éng sèng lµ lao ®éng
trùc tiÕp tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm.Lao ®éng qu¸ khø
lµ phÇn lao ®éng tiªu hao tõ tríc ®Ó lµm ra nguyªn vËt liÖu vµ c«ng
cô,nhµ xëng dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã.
CÇn ph©n biÖt hai kh¸i niÖm n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n vµ n¨ng
suÊt lao ®éng x· héi .N¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n chØ liªn quan ®Õn lao
®éng sèng,t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n lµ h¹ thÊp chi phÝ lao ®éng
sèng.N¨ng suÊt lao ®éng x· héi liªn quan ®Õn c¶ lao ®éng sèng vµ lao
®éng qu¸ khø,t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi lµ h¹ thÊp c¶ chi phÝ lao
®éng sèng vµ chi phÝ lao ®éng qu¸ khø.
2. ý nghÜa cña t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
5

6. Tríc hÕ t,n ¨ng su Êt lao ®éng t¨ng lµm gi¶m gi¸ th µnh s ¶n ph Èm v× gi¶m
chi ph Ý ti Òn l¬ng trong m ét ®¬n vÞ s ¶n ph Èm .TiÒn l¬ng lµ gi¸ c ¶ c ña s øc
lao ®éng ,n ã lµ m ét trong nh ÷ng chi ph Ý c Êu th µnh gi¸ th µnh s ¶n ph Èm
,t¨ng NS L§ c ã ngh Üa lµ gi¶m chi ph Ý s øc lao ®éng cho m ét ®¬n vÞ s ¶n
ph Èm hay lµ gi¶m chi ph Ý ti Òn l¬ng cho m ét ®¬n vÞ s ¶n ph Èm ,d Én ®Õ ngi¸
th µnh s ¶n ph Èm gi¶m .
T ¨ng NS L§ cho ph Ðp gi¶m s è ngêi lµm viÖc,d o ®ã tiÕ tkiÖm ®îc qu Ü ti Òn
l¬ng.NS L§ cao vµ t¨ng nhanh s Ï t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng qui m « vµ tèc ®é c ña
tæng s ¶n ph Èm x · h éi vµ thu nh Ëp qu èc d ©n,cho ph Ðp gi¶i quyÕ tc ¸c vÊn
®Ò tÝch lu ü ti ªu d ïng.
3. Mèi quan hÖ giÖa tiÒn l¬ng thu nhËp víi NSL§.
a- Thùc chÊt cña mèi quan hÖ.
Tríc khi t×m hiÓu vÒ mèi quan hÖ ,sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a tiÒn l-
¬ng,thu nhËp vµ NSL§,ta hiÓu thùc chÊt vÒ mèi quan hÖ nµy lµ g× vµ nã
lµ sîi d©y xuyªn suèt mèi quan hÖ nµy.
Thùc chÊt cña mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l¬ng ,thu nhËp vµ NSL§ lµ mèi
quan hÖ gi÷a ¨n vµ lµm hay c¸i ®îc hëng vµ c¸i lµm ra hay xÐt trong ph¹m
vi toµn x· héi lµ tiªu dïng vµ s¶n xuÊt.
Gi÷a tiÒn l¬ng ,thu nhËp vµ NSL§ cã mét ®iÓm g¾n kÕt nh sîi d©y
dµng buéc,®ã lµ qu¸ tr×nh lao ®éng .Qu¸ tr×nh lao ®éng gåm nhiÒu ho¹t
®éng lao ®éng,sö dông søc lao ®éng ®Ó t¹o ra NSL§ lµm ra s¶n
phÈm.Qu¸ tr×nh lao ®éng ®· lµm hao phÝ søc lao ®éng cña ngêi lao
®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm nªn ngêi lao ®éng ph¶i ®îc nhËn mét kho¶n
tiÒn ®Ó bï ®¾p l¹i lîng lao ®éng ®· hao phØ trong qu¸ tr×nh lao
®éng,®ã lµ tiÒn l¬ng .§©y chÝnh lµ c¸i mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng sau
khi ®· sö dông søc lao ®éng cña m×nh t¹o ra NSL§ ®Ó t¹o ra s¶n
phÈm.Cô thÓ h¬n ,NSL§ lµ mét yÕu tè cña qu¸ tr×nh lao ®éng,lµ thíc ®o
cña viÖc sö dông søc lao ®éng ,®ã lµ lao ®éng .Lao ®éng s¶n xuÊt ra
cña c¶i vËt chÊt.Cßn tiÒn l¬ng vµ thu nhËp lµ gi¸ c¶ tr¶ cho søc lao
®éng ®· bá ra ®Ó lao ®éng lµm ra cña c¶i vËt chÊt ®ã.Nh vËy, ngêi
lao ®éng sö dông søc lao ®éng ®Ó lµm ra s¶n phÈm vµ hä ®ùoc h ëng
mét lîng tiÒn gäi lµ tiÒn l¬ng t¬ng øng víi søc lao ®éng hä ®· bá
ra.VËy mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l¬ng thu nhËp vµ NSL§ lµ mèi quan hÖ
gi÷a lµm vµ ¨n.
Ngoµi ra ,trong mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l ¬ng,thu nhËp vµ NSL§,tèc ®é
t¨ng cña tiÒn l¬ng thÊp h¬n tèc ®é t¨ng cña n¨ng suÊt lao ®éng.Nh trªn
®· nãi,gi÷a tiÒn l¬ng,thu nhËp vµ NSL§ cã mèi quan hÖ nhng mèi quan hÖ
6

7. ®ã nh thÕ n µo,lµm ra bao nhiªu hëng b Êy nhiªu hay ch Ø hëng m ét ph Çn
c ña c ¶i lµm ra ,khi NS L§ t¨ng lªn th × ti Òn l¬ng c òng t¨ng lªn m ét lîng t-
¬ng øng hay ch Ø t¨ng lªn th ªm m ét ph Çn c ña lµm ra.Th ùc t cho th Êy tèc
Õ
®é t¨ng n ¨ng su Êt lín h ¬n tèc ®é t¨ng ti Òn l ¬ng b ×nh qu ©n.T øc lµ lîng
vË t ch Êt lµm ®îc th ªm ph ¶i nhiÒu h ¬n ph Çn ®îc hëng th ªm do m ét s è
nguyªn nh ©n sau:
- D o yªu c Çu t¨ng cêng kh ¶ n ¨ng c ¹nh tranh.Trong n Òn kinh t th Þ tr -
Õ
êng,trong s ¶n xu Êt ®Ó c ¹nh tranh ®îc th × gi¸ th µnh s ¶n ph Èm ph ¶i th Êp
tøc lµ ph ¶i gi¶m chi ph Ý cho m ét ®¬n vÞ s ¶n ph Èm .TiÒn l¬ng lµ m ét chi
ph Ý c Êu th µnh n ªn gi¸ th µnh s ¶n ph Èm ,gi¶m chi ph Ý ti Òn l¬ng cho m ét ®¬n
vÞ s ¶n ph Èm lµm gi¶m gi¸ th µnh s ¶n ph Èm .T ¨ng NS L§ lµm gi¶m hao ph Ý s øc
lao ®éng cho m ét ®¬n vÞ s ¶n ph Èm hay gi¶m chi ph Ý ti Òn l¬ng cho m ét
®¬n vÞ s ¶n ph Èm .Nhng m èi quan h Ö gi÷a t¨ng NS L§ vµ gi¶m chi ph Ý ti Òn
l¬ng n µy lµ nh thÕ n µo,hay m èi quan h Ö gi÷a t¨ng NS L§ vµ t¨ng tiÒn l¬ng
lµ nh thÕ n µo.
T ãm l¹i : T èc ®é t¨ng C PSL§/ P = T èc ®é t¨ng TL - T èc ®é t¨ng NS L§
S
§Ó c ã th Ó c ¹nh tranh ,C PSL§?1 ®vsp ph ¶i c µng ngµy c µng gi¶m hay tèc
®é t¨ng CPSL§/ ®vsp ph ¶i ©m .Theo (*) th × tèc ®é t¨ng CPSL§/ ®vsp< 0
1 1
H ay: T èc ®é t¨ng TL< T èc ®é t¨ng NS L§
- D o NS L§ ch Ø lµ m ét b é ph Ën c ña tæng n ¨ng su Êt.NS L§ t¨ng lªn do nhiÒu
yÕ u tè kh ¸ch quan vµ ch ñ quan nh c «ng ngh Ö s ¶n xu Êt,m «i tr êng lao
®éng,tµi nguyªn th iªn nhiªn ,con ngêi...trong ®ã c ã ti Òn l¬ng.Nh vËy ti Òn
l¬ng ch Ø g ãp m ét ph Çn lµm t¨ng NS L§.Kh ¶ n ¨ng t¨ng NS L§ lµ lín h ¬n so víi
kh ¶ n ¨ng t¨ng ti Òn l¬ng.
- D o yªu c Çu c ña tÝch lu ü .Nh trªn ®· n ãi,NS L§ t¨ng lªn c ã m ét ph Çn do
c «ng ngh Ö s ¶n xu Êt vËy c Çn th iÕ t ph ¶i trÝch m ét ph Çn lîi nhu Ën tõ kÕ t
qu ¶ do t¨ng NS L§ ®Ó tÝch lu ü nh »m kh «ng ngõng ®Çu t ,®æi m íi trang
th iÕ tb Þ c «ng ngh Ö ®Ó quay trë l¹i ph ôc vô s ¶n xu Êt,lµm t¨ng NS L§ .Nh
vËy,s ¶n ph Èm lµm th ªm ®îc do t¨ng NS L§ kh «ng ®îc d ïng ho µn to µn cho
t¨ng th ªm ti Òn l¬ng lµm tèc ®é t¨ng c ña ti Òn l¬ng lu «n b Ð h ¬n tèc ®é
t¨ng NS L§.
Cho ®Õ n nay,khi n ãi ®Õ n m èi quan h Ö gi÷a ti Òn l ¬ng,thu nh Ëp vµ
NS L§,hay m èi quan h Ö gi÷a lµm vµ ¨n,quan niÖm gi÷a lµm tr íc ,¨n sau hay
¨n tr íc ,lµm sau vÉn kh «ng ®îc râ rµng nhng th ùc t gi÷a ti Òn l¬ng,thu
Õ
nh Ëp vµ NS L§ c ã m èi quan h Ö biÖn ch øng.
b- NSL§ t¸c ®éng ®Õn tiÒn l¬ng vµ thu nhËp
7

8. NS L§ t¸c ®éng ®Õ n qu Ü ti Òn l¬ng, lµm t¨ng ho Æc gi¶m qu Ü ti Òn l¬ng
trong tæ ch øc ,d oanh nghiÖp nhng kh «ng c ã ngh Üa lµ t¬ng øng víi n ã
c òng lµm t¨ng ho Æc gi¶m ti Òn l¬ng,thu nh Ëp c ña ngêi lao ®éng .
NS L§ t¨ng lµm ró t ng¾n th êi gian ®Ó ho µn th µnh m ét lîng c «ng viÖc
hay s ¶n xu Êt ra m ét kh èi lîng s ¶n ph Èm ,tõ ®ã ho µn th µnh vî t m øc s ¶n l-
îng hay ho µn th µnh ®óng m øc s ¶n lîng tr íc th êi ®Þnh.V× vËy,ngêi lao
®éng ®îc th ëng theo quy ®Þnh g ãp ph Çn lµm t¨ng thu nh Ëp c ña ngêi lao
®éng.M Æt kh ¸c,t¨ng NS L§ lµm t¨ng s ¶n ph Èm lµm ra,®èi víi c «ng nh ©n h-
ëng l¬ng s ¶n ph Èm th × lîng s ¶n ph Èm t¨ng th ªm n µy lµm t¨ng ti Òn l¬ng
theo c «ng th øc:
TLTL = §Gsp x Q.
Trong ®ã:
TLTL lµ tiÒn l¬ng thùc lÜnh
§Gsp lµ ®¬n gi¸ s¶n phÈm (hiÓu theo c¸ch hiÓu thø nhÊt)
Q lµ lîng s¶n phÈm lµm ra.
Nh vËy, t¨ng Q kÐo theo t¨ng TLTL
Tãm l¹i “lµm” cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn “hëng” lµm ra ®îc nhiÒu h¬n th×
®îc hëng nhiÒu h¬n.
c- TiÒn l¬ng,thu nhËp t¸c ®éng ®Õn NSL§.
TiÒn l¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng,lµ h×nh thøc biÓu hiÖn gi¸ trÞ
søc lao ®éng,lµ lîng tiÒn dïng ®Ó mua s¾m c¸c t liÖu sinh ho¹t nh»m t¸i
s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng.TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï
thu nhËp quèc d©n ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn b¶o ®¶m tho¶ m·n nhu cÇu vËt
chÊt,v¨n ho¸ trùc tiÕp mµ Nhµ níc dïng ®Ó ph©n phèi mét c¸ch hîp lý vµ cã
khoa häc cho ngêi lao ®éng c¨n cø vµo sè lîng ,chÊt lîng mµ ngêi ®ã ®·
cèng hiÕn cho x· héi phï hîp víi nÒn kinh tÕ.TiÒn l¬ng lµ mét trong nh÷ng
c«ng cô kinh tÕ quan träng nhÊt trong qu¶n lý lao ®éng,ngêi ta dïng c«ng
cô nµy ®Ó kÝch thÝch th¸i ®é quan t©m ®Õn lao ®éng do ®ã tiÒn l¬ng
lµ mét nh©n tè m¹nh mÏ ®Ó t¨ng NSL§,hay nãi c¸ch kh¸c,®èi víi ngêi lao
®éng,tiÒn l¬ng lµ kho¶n thu nhËp chÝnh,®Ó t¨ng tiÒn l¬ng hä ph¶i t¨ng
NSL§.
4. C¸c chÝ nh s¸ch vÒ tiÒn l¬ng t¸c ®éng ®Õn NSL§
Trong sè c¸c chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l¬ng,chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l¬ng tèi
thiÓu rÊt quan träng,nã lµ trung t©m trong c¸c mèi liªn hÖ cã liªn quan
8

9. ®Õ nti Òn l¬ng,tiÒn l¬ng tèi th iÓu c ã ¶nh hëng rÊ t lín ®Õ nti Òn l¬ng b ×nh
qu ©n c ña ngêi lao ®éng theo c «ng th øc:
TLBQ = TLmin x (K x (H
Trong ®ã:
TLBQ lµ tiÒn l¬ng b×nh qu©n
TLmin lµ tiÒn l¬ng tèi thiÓu
(K lµ hÖ sè ®iÒu chØnh b×nh qu©n
(H lµ hÖ sè cÊp bËc b×nh qu©n.
Theo c«ng thøc trªn,khi tiÒn l¬ng tèi thiÓu t¨ng thªm mét lîng Ýt th×
tiÒn l¬ng b×nh qu©n t¨ng thªm ®îc mét lîng gÊp (K lÇn ,cho thÊy viÖc ®-
a ra vµ ®iÒu chØnh møc l¬ng tèi thiÓu lµ rÊt quan träng. TiÒn l¬ng tèi
thiÓu mµ phï hîp sÏ cã t¸c ®éng tèt ®Õn ngêi lao ®éng víi ý nghÜa lµm mét
kho¶n thu nhËp chÝnh, tõ ®ã b¶o ®¶m ®îc n¨ng suÊt lao ®éng æn ®Þnh
vµ t¨ng lªn. Nªu tiÒn l¬ng tèi thiÓu qu¸ thÊp, dÉn ®Õn tiÒn l¬ng b×nh
qu©n thÊp, tiÒn l¬ng kh«ng cßn lµ kho¶n thu nhËp chÝnh cña ngêi lao
®éng vµ mÊt t¸c dông kÝch thÝch ngêi lao ®éng lµm viÖc, t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng. NÕu tiÒn l¬ng tèi thiÓu qu¸ cao, g©y ra sù ®¶o ngîc hay
quan hÖ kh«ng hîp lý gi÷a tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng vµ tèc ®é t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng, tõ ®ã ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ nãi riªng, cña x· héi nãi chung. Ngoµi ra,
viÖc chi tr¶ cho tÊt c¶ cho c¸c lao ®éng trong tæ chøc mét c¸ch c«ng
khai còng cã t¸c ®éng ®Õn t©m lý lao ®éng rÊt nhiÒu, viÖc c«ng khai ®ã
gióp ngêi lao ®éng c¶m thÊy sù c«ng b»ng gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng vµ
gi÷a lµm vµ hëng cña m×nh víi ngêi kh¸c, tõ ®ã t¹o sù phÊn khëi trong lao
®éng, gióp cho t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
C¸c chÝnh s¸ch vÒ tiÒn thëng hay c¸c h×nh thøc thëng còng cã ¶nh h-
ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Theo thuyÕt ®éng c¬
cña Taylor, tiÒn lµ ®éng c¬ khiÕn con ngêi lµm viÖc, tuy Taylor cã mÆt
h¹n chÕ v× «ng coi tiÒn lµ ®éng c¬ duy nhÊt vµ vÝ ngêi lao ®éng nh c¸i
m¸y mµ tiÒn lµ n¨ng lîng ®Ó nã ho¹t ®éng nhng «ng ®· ®óng khi coi tiÒn
lµ ®éng c¬ cña lao ®éng. Con ngêi lao ®éng do nhiÒu ®éng c¬ nhng tiÒn
lµ ®éng c¬ chÝnh, ®éng c¬ chñ yÕu. §èi víi ngêi lao ®éng môc ®Ých cña
hä lµ thu nhËp, tiÒn thëng lµ mét kho¶n tiÒn lµm t¨ng thu nhËp, tiÒn th-
ëng còng chÝnh lµ ®éng c¬ lao ®éng cña hä, nã n»m bªn c¹nh, xÕp sau
tiÒn l¬ng. Trong c¸c h×nh thøc thëng, thëng gi¶m tØ lÖ háng cã t¸c dông
lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Gi¶m tØ lÖ s¶n phÈm háng cã nghÜa lµ
t¨ng s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn lªn, tøc lµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Thëng
9

10. ho µn th µnh vî t m øc n ¨ng su Êt lao ®éng, ®iÒu n µy c ã tÝnh ch Êt khuyÕ n
kh Ých t¨ng n ¨ng su Êt lao ®éng rÊ t râ rµng, nÕ u ngêi lao ®éng ®¹t ®îc
nhiÒu s ¶n ph Èm h ¬n so víi ti ªu chu Èn trong m ét ®¬n vÞ th êi gian hay lîng
th êi gian hao ph Ý ®Ó s ¶n xu Êt ra m ét ®¬n vÞ s ¶n ph Èm lµ Ý t h ¬n so víi
ti ªu chu Èn th × h ä s Ï ®îc hëng v× tÝnh râ rµng n µy n ªn rÊ t c ã t¸c d ông
t¨ng n ¨ng su Êt lao ®éng c ña ngêi lao ®éng. Ngo µi ra c ßn c ã th ëng n ©ng
cao ch Êt lîng s ¶n ph Èm , th ëng tiÕ t kiÖm vË t t, nguyªn li Öu , tu y nh ÷ng
h ×nh th øc th ëng n µy kh «ng c ã t¸c d ông trùc tiÕ p ®Õ n t¨ng n ¨ng su Êt lao
®éng nhng tõ viÖc th ëng n µy c òng t¹o ®éng c ¬ ®Ó ngêi lao ®éng lµm
viÖc tè t h ¬n.
10

11. PhÇn thø hai
thùc tr¹ ng giÖa tiÒn l¬ng thu nhËp vµ NSL§ cña ngêi lao ®éng
trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.
i.thùc tr¹ ng ,h¹ n chÕ.
NÒn kinh tÕ níc ta vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng nhng cã sù
®iÒu tiÕt,qu¶n lý cña nhµ níc.Bëi vËy,Nhµ níc còng thùc hiÖn qu¶n lý nhµ
níc vÒ lao ®éng,mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thuéc lÜnh vùc nµy lµ tiÒn l-
¬ng ,thu nhËp cña ngêi lao ®éng.C¬ chÕ qu¶n lý tiÒn l¬ng theo c¬ chÕ
qu¶n lý thÞ trêng nhµ níc chØ can thiÖp gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch
vÒ tiÒn l¬ng,thu nhËp, ®Æc biÖt lµ tiÒn l¬ng tèi thiÓu.ChÕ ®é tiÒn l-
¬ng míi cã nh÷ng u ®iÓm næi bËt lµ ®· thèng nhÊt møc l¬ng tèi thiÓu
trong toµn quèc,lµm c¬ së ph¸p lý trong gi¶i quyÕt mèi quan hÖ ph©n phèi
gi÷a ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi lao ®éng.§· thùc hiÖn mét bíc tiÒn
tÖ ho¸ tiÒn l¬ng,tõng bíc xo¸ bá bao cÊp trong tiÒn l¬ng. Tuy nhiªn, øng
víi c¸c khu vùc kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ th× chÝnh s¸ch cña nhµ n íc vÒ
tiÒn l¬ng còng kh¸c nhau, kÐo theo mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l¬ng, thu nhËp
víi n¨ng suÊt lao ®éng còng kh«ng gièng nhau.
Xem xÐt vÒ thùc tr¹ng, trong ®ã cã mét sè h¹n chÕ vÒ tiÒn l ¬ng thu
nhËp trong c¸c khu vùc nh: khu vùc hëng hëng l¬ng tõ ng©n s¸ch nhµ níc
(NSNN), khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc (DNNN), khu vùc cã vèn ®Çu t níc
ngoµi vµ tæ chøc níc ngoµi hoÆc quèc tÕ t¹i ViÖt Nam (KH§TNN) cã mét
sè nÐt chung trong suèt mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l¬ng, thu nhËp vµ NSL§
nh sau:
- VÒ hÖ thèng thang b¶ng l¬ng:
Nãi chung, trong c¸c khu vùc, trong hÖ thèng thang b¶ng l¬ng, hÖ sè
gi·n c¸ch hay tØ lÖ t¨ng t¬ng ®èi cña hÖ sè l¬ng gi÷a c¸c bé liÒn kÒ qu¸
nhá, cho nªn khi ®îc n©ng bËc, ngêi lao ®éng còng chØ ®îc t¨ng l¬ng rÊt
Ýt so víi møc l¬ng hiÖn t¹i. VÝ dô vÒ hÖ thèng thang b¶ng l ¬ng trong
khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp kÌm theo nghÞ ®Þnh 25,N§26 ban hµnh ngµy
23 - 5 - 1993 cña ChÝnh phñ vµ tinh thÇn th«ng t liªn bé sè 20/L§ - TT
ban hµnh 3 - 6 - 1993: gåm 11 chøc danh vµ ®a sè mçi chøc danh gåm 16
bËc l¬ng, cô thÓ chøc danh c¸n sù gåm 16 bËc l¬ng, hÖ sè l¬ng bËc 1 lµ
11

12. 1 ,46, h Ö s è l¬ng b Ëc 1 6 hay b éi s è l¬ng lµ 3,33, nh vËy tru ng b ×nh lªn 1
b Ëc, h Ö s è l¬ng t¨ng th ªm lµ (3,33 - 1 ,46)/ 5 = 0,1 25.
1
Theo m øc l¬ng tèi th iÓu hiÖn h µnh do Nh µ níc qui ®Þnh th × trung
b ×nh sau m çi lÇn n ©ng b Ëc l¬ng ngêi c ¸n s ù n µy ®îc t¨ng l¬ng th ªm 0,1 25
x 1 80.000 = 22.500®, ®©y lµ m øc trung b ×nh c ã ngh Üa lµ c ã nh ÷ng lÇn
n ©ng b Ëc l¬ng c ¸n s ù ch Ø ®îc t¨ng l¬ng Ýt h ¬n 22.500® /th ¸ng. H ¬n n ÷a,
do ®iÒu kiÖn vÒ th êi gian n ©ng b Ëc l¹ i qu ¸ c øng nh ¾c, kh «ng linh ®éng,
kh «ng x Ðt ®Õ n th µnh tÝch lao ®éng, kh ¶ n ¨ng c ña ngêi lao ®éng vµ ch Ø
d ùa vµo tr×nh ®é ®µo t¹o m µ 2 hay 3 n ¨m m íi n ©ng b Ëc 1 lÇn. Nh vËy ng-
êi lao ®éng sau 2 ®Õ n3 n ¨m m íi ®îc t¨ng l¬ng m ét lÇn m µ m ét lÇn t¨ng l-
¬ng l¹ i kh «ng ®¸ng k Ó so víi thu nh Ëp hiÖn t¹i c ña h ä g ©y n ªn m Êt t¸c
d ông k Ých th Ých t¨ng n ¨ng su Êt lao ®éng hay hiÖu qu ¶ c «ng viÖc ®èi víi
ngêi lao ®éng. §èi víi c ¸c doanh nghiÖp nh µ níc c òng vËy, h Ö th èng th ang
b ¶ng l¬ng th iÕ tkÕ ph øc t¹p , ®é d ·n c ¸ch b Ëc l¬ng c ßn nh á vµ kh «ng c ã t¸c
d ông khuyÕ n kh Ých k Ých th Ých c «ng nh ©n viªn ch øc n ©ng cao tay ngh Ò
®Ó n ©ng b Ëc, n ©ng l¬ng vµ tõ ®ã kh «ng lµm t¨ng n ¨ng su Êt lao ®éng.
VÝ d ô th ang l¬ng §1 2 c ña c «ng ch øc d Öt s îi. Ph Çn lín c «ng nh ©n ë b Ëc 3
b Ëc 4 nhng h Ö s è l¬ng b Ëc 3 so víi b Ëc 2 ch Ø t¨ng 7% , h Ö s è l¬ng b Ëc 6
so víi b Ëc 5 t¨ng 1 4% vµ c «ng viÖc th êng ch Ø ë b Ëc 3 vµ b Ëc 4. T õ ®ã
lµm c «ng nh ©n kh «ng c ã h øng th ó trong viÖc n ©ng b Ëc l ¬ng vµ n ¨ng
su Êt lao ®éng c òng k Ðm ®i. C ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi vµ c ¬ quan
níc ngo µi ho Æc qu èc t t¹i ViÖ t N am ®îc tù quyÒn x ©y d ùng h Ö th èng
Õ
th ang b ¶ng l¬ng víi h ¹n chÕ lµ ®é d ·n c ¸ch gi÷a c ¸c b Ëc li Òn k Ò kh «ng ® îc
nh á h ¬n 7% vµ ®iÒu kiÖn vÒ th êi gian n ©ng b Ëc lµ m øc tèi th iÓu 3 n ¨m
ph ¶i n ©ng m ét b Ëc l¬ng. §©y lµ nh ÷ng qui ®Þnh c ña nh µ níc t¹o ®iÒu
kiÖn cho c ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi d ùa vµo ®ã ®Ó t¨ng l¬ng vµ
n ©ng l¬ng c ã lîi nh Êt cho doanh nghiÖp c ã ngh Üa lµ b Êt lî i ®èi víi ngêi
lao ®éng. Tuy nhiªn, trªn th ùc t c ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi cho
Õ
r»ng kho ¶ng c ¸ch b Ëc l¬ng c ña ta qui ®Þnh lµ qu ¸ lín cho n ªn h Çu nh c ¸c
doanh nghiÖp ch Ø x ¸c ®Þnh m øc l¬ng b Ëc 1 cao h ¬n tõ 3 - 1 0% so víi m øc
l¬ng tèi th iÓu, kho ¶ng c ¸ch hai b Ëc li Òn k Ò ch Ø kho ¶ng 3 - 5% ch ø kh «ng
d ·n c ¸ch tõ 7 - 1 0% nh c ¸c doanh nghiÖp trong níc, ®Æc ®iÓm n µy lµm h ¹n
chÕ k Ých th Ých t¨ng n ¨ng su Êt lao ®éng lín h ¬n c ¸c doanh nghiÖp trong níc
HÖ thèng b¶ng l¬ng hµnh chÝ nh sù nghiÖp
(ë trang sau)
Theo sè liÖu cña NHN0 & PTNT ViÖt Nam trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2000 ta
cã b¶ng sau:
12

13. - VÒ ti Òn l¬ng tèi th iÓu ( TLmin)
TiÒn l¬ng tèi thiÓu chung hiÖn nay lµ 180.000®/th¸ng/ngêi, theo
nhËn ®Þnh chung, møc l¬ng nµy cßn qu¸ thÊp, kh«ng ®¸p øng ®îc cuéc
sèng cho mét ngêi lµm mét c«ng viÖc b×nh thêng (kh«ng qua ®µo t¹o).
Trong ®iÒu kiÖn lµm viÖc b×nh thêng, trong khu vùc hµnh chÝnh, trong
c«ng thøc tÝnh tiÒn l¬ng sö dông tiÒn l¬ng tèi thiÓu. TÝnh theo n¨m 1999
sè ngêi hëng l¬ng tõ ng©n s¸ch nhµ níc thuéc khu vùc hµnh chÝnh sù
nghiÖp lµ 1,425 triÖu ngêi, tiÒn l¬ng b×nh qu©n = 494.000 VN§/th¸ng tõ
n¨m 1991 - 1998 tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ lµ 7,5%/n¨m, nhng tiÒn l¬ng thùc
tÕ cña CNV gi¶m 6%/n¨m do gi¸ c¶ thùc tÕ t¨ng dÉn ®Õn tiÒn l¬ng mÊt ý
nghÜa. Khi chÝnh phñ ban hµnh N§ 28CP ngµy 28/3/1997 cho phÐp tuú
theo vïng, ngµnh nghÒ, kinh tÕ, kü thuËt vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
mµ doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän møc hëng tèi thiÓu phï hîp ®Ó x¸c ®Þnh
®¬n gi¸ tiÒn l¬ng tèi ®a kh«ng qu¸ 2,5 lÇn so víi møc l¬ng tèi thiÓu
chung do nhµ níc c«ng bè, theo tiÒn l¬ng tèi thiÓu chung b»ng 180.000 th×
tiÒn l¬ng tèi thiÓu chung cña doanh nghiÖp cã thÓ biÕn ®éng
180.000VN§/th¸ng ®Õn 450.000 VN§/th¸ng. Tõ c¬ chÕ nµy, tiÒn l¬ng thu
nhËp cña ngêi lao ®éng ®îc t¨ng lªn theo b¸o c¸o cña Bé lao ®éng - Th-
¬ng binh & X· héi th× n¨m 1997, tiÒn l¬ng thùc hiÖn b×nh qu©n chung cña
c¸c doanh nghiÖp lµ 851.181 VN§/th¸ng, yÕu tè nµy ®· gãp phÇn kÝch
thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña 1 ngêi lao ®éng. VÝ dô ë Tæng c«ng
ty §iÖn lùc ViÖt Nam, do ®a phÇn c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc tr¶ l¬ng
tèi thiÓu gÊp h¬n 2 lÇn tiÒn l¬ng tèi thiÓu chung nªn thu nhËp b×nh qu©n
cña CBCNV toµn ngµnh lµ 1,1triÖu VN§, n¨ng suÊt lao ®éng ngµy cµng
t¨ng, hiÖu qu¶ c«ng viÖc ngµy cµng cao. Trong khu vùc doanh nghiÖp ®Çu
t níc ngoµi vÊn ®Ò tiÒn l¬ng tèi thiÓu rÊt ®îc nhµ níc quan t©m vµ ®·
qua nhiÒu lÇn ®iÒu chØnh. Theo NghÞ ®Þnh 197CP ngµy 31/12/1994 cña
chÝnh phñ, tiÒn l¬ng tèi thiÓu ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp ®Çu t níc
ngoµi ®ãng trªn ®Þa bµn Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ
35USD/th¸ng, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi ®ãng trªn ®Þa
bµn c¸c tØnh, thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn cßn l¹i hoÆc c¸c doanh nghiÖp
sö dông nhiÒu lao ®éng gi¶n ®¬n thuéc c¸c ngµnh: n«ng nghiÖp, l©m
nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n lµ 30USD/th¸ng. §Õn ngµy 1 th¸ng 4 n¨m 1996,
Bé L§ & TB vµ XH ra quyÕt ®Þnh sè 385/L§TBXH - Q§ qui ®Þnh: ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi, c¬ quan tæ chøc níc ngoµi, tæ chøc
quèc tÕ ®ãng trªn ®Þa bµn Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, ¸p dông tiÒn
l¬ng tèi thiÓu kh«ng díi 45USD; §èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi,
c¬ quan tæ chøc quèc tÕ ®ãng trªn ®Þa bµn thµnh phè thuéc lo¹i II (gåm
H¶i phßng, Vinh, HuÕ, §µ N½ng, Biªn Hoµ, CÇn Th¬) vµ thµnh phè H¹ Long,
Nha Trang, Vòng Tµu ¸p dông tiÒn l¬ng tèi thiÓu kh«ng thÊp h¬n 40USD/
13

14. th ¸ng. §èi víi c ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi c ¬ quan, tæ ch øc Q u èc t Õ
t¹i ViÖt N am ®ãng trªn ®Þa b µn c ¸c tØnh c ßn l¹ i ho Æc doanh nghiÖp s ö
d ông nhiÒu lao ®éng gi¶n ®¬n thu éc c ¸c ng µnh: n «ng nghiÖp, l©m nghiÖp,
nu «i trång th ñy s ¶n ¸p d ông ti Òn l¬ng tèi th iÓu kh «ng díi 35 USD / ¸ng. th
§Õ n ng µy 1 5/ 1 999 B é L § - TBXH ra quyÕ t ®Þnh s è 708/ 999/ § -
6/ 1 Q
BL§TBXH ¸p d ông ®èi víi ba khu vùc ®Þa b µn gièng trong quyÕ t®Þnh s è
385 / §TBXH - Q § t¬ng øng víi 3 m øc ti Òn l¬ng tèi th iÓu b »ng VN § lµ
L
626000 VN § /th ¸ng, 556000 VN § /th ¸ng vµ 487.000VN § /th ¸ng víi tØ gi¸
1 USD t¬ng ®¬ng 1 391 0VN §. NÕ u theo tØ gi¸ n µy, th × m øc ti Òn l¬ng tèi
th iÓu ¸p d ông ë quyÕ t®Þnh 385 / §TBXH - Q § vµ Q uyÕ t®Þnh 708/ 999/
BL 1
Q § - BL§TBXH lµ b »ng nhau nhng kh ¸c ph¬ng th øc tr¶ l¬ng. Q ua viÖc ban
h µnh c ¸c quyÕ t®Þnh trªn , nh µ níc ®· th èng nh Êt ®îc ti Òn l¬ng tèi th iÓu
cho khu vùc doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi. Trªn th ùc t , m ét s è doanh
Õ
nghiÖp ®Çu t níc ngo µi ®· th ùc hiÖn rÊ t tè t chÕ ®é tr¶ l¬ng n µy. VÝ d ô
nh c «ng ty li ªn doanh chÕ t¹o b ¬m Ebara H ¶i D¬ng (Liªn doanh víi Nh Ët) ®·
xÕ p l¬ng b Ëc 1 cho nh ©n viªn b ¶o vÖ lµ 35USD , c «ng nh ©n k ü thu Ët c ã 7
b Ëc, trong ®ã b Ëc 1 lµ 49 USD , b Ëc 7 lµ 1 20,75USD ; tru ng c Êp k ü thu Ët
c ã 1 6 b Ëc, b Ëc 1 lµ 51 51 ,1 0 USD , b Ëc 1 6 lµ 1 1 6,55USD ,§¹i h äc tõ 62,3 ®Õ n
1 39,3 USD g åm 1 0 b Ëc...
T ãm l¹i, do c ã ch Ýnh s ¸ch ti Òn l ¬ng c ña nh µ níc ban h µnh, thu nh Ëp
c ña ngêi lao ®éng trong khu vùc doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi, c ¸c c ¬
quan níc ngo µi hay tæ ch øc qu èc t t¹i ViÖ t N am ®îc ®¶m b ¶o vµ æn
Õ
®Þnh, NS L§ t¨ng, tr×nh ®é chuyªn m «n k ü thu Ët, k ü n ¨ng lao ®éng... ®îc
n ©ng cao. T æng h îp b ¸o c ¸o c ña c ¸c ®Þa ph¬ng cho th Êy, ti Òn l¬ng b ×nh
qu ©n c ña lao ®éng ViÖt N am lµm viÖc trong c ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc
ngo µi lµ 74,02 USD / ¸ng, t¬ng ®¬ng 1 029000VN § /th ¸ng, cao nh Êt lµ
th
trªn 1 000USD / ¸ng t¬ng ®¬ng 1 4.000.000VN § /th ¸ng vµ th Êp nh Êt lµ
th
37USD / ¸ng t¬ng ®¬ng 450.000USD / ¸ng. Tuy nhiªn, c ã rÊ t nhiÒu
th th
doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi (20% ) cha ch Êp h µnh ®îc qui chÕ vÒ ti Òn l-
¬ng tèi th iÓu n µy vµ nhiÒu doanh nghiÖp c ßn ¸p d ông ti Òn l¬ng tèi th iÓu
®Ó tr¶ cho lao ®éng k ü thu Ët, lao ®éng c ã qua ®µo t¹o. M Æt kh ¸c,
trong khu vùc n µy c ã s ù ph ©n biÖt trong viÖc tr¶ l¬ng cho lao ®éng níc
ngo µi lµ lao ®éng ViÖ t Nam . §µnh r»ng khi c ã c ¶ lao ®éng níc ngo µi vµ
lao ®éng ViÖt N am th am gia c ïng m ét c «ng viÖc víi c ïng tr×nh ®é, ti Òn
l¬ng lµ do hai b ªn tho ¶ thu Ën vµ ngêi lao ®éng níc ngo µi ®îc th ªm m ét s è
kho ¶n nh xa gia ®×nh, xa tæ qu èc nhng s ù ch ªnh lÖch kh «ng ®îc qu ¸ lín,
®iÒu n µy g ©y n ªn t©m lý b Êt b ×nh, kh «ng tho ¶i m ¸i cho ngêi lao ®éng
ViÖt Nam d Én ®Õ nhiÖu qu ¶ lµm viÖc k Ðm ®i.
Q ua th ùc t trªn cho th Êy, s ù ch ªnh lÖch vÒ ti Òn l ¬ng b ×nh qu ©n
Õ
gi÷a hai khu vùc doanh nghiÖp Nh µ níc vµ doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi lµ
14

15. kh ¸ lín , trong khi ch ªnh lÖch vÒ n ¨ng lùc lµm viÖc cha h ¼n lµ nh thÕ th Ëm
ch Ý ngîc l¹i. §©y lµ h ¹n chÕ c ña ch Ýnh s ¸ch ti Òn l¬ng c ña níc ta. §iÒu n µy
g ©y t©m lý b Êt b ×nh d Én ®Õ n th ¸i ®éi kh «ng tÝch c ùc víi c «ng viÖc c ña
lao ®éng trong doanh nghiÖp nh µ níc khi c ã s ù so s ¸nh vÒ ti Òn l¬ng gi÷a
hai khu vùc.
Ngo µi c ¸c khu vùc võa n ªu ra c ßn c ã khu vùc c ¸c doanh nghiÖp ngo µi
qu èc doanh, khu vùc n µy c ã m øc ti Òn c «ng b ×nh qu ©n rÊ t th Êp, kho ¶ng
350.000VN § /th ¸ng ®Õ n 400.000VN § /th ¸ng, ch Ø b »ng 50% ti Òn l¬ng
b ×nh qu ©n trong c ¸c doanh nghiÖp nh µ níc vµ 39% ti Òn l¬ng b ×nh qu ©n
trong c ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi. §iÒu n µy ch øng tá c ¸c doanh
nghiÖp ngo µi qu èc doanh kinh doanh k Ðm hiÖu qu ¶, víi m øc ti Òn l¬ng b ×nh
qu ©n th Êp nh vËy ngêi lao ®éng kh «ng th Ó d ùa vµo ®ã ®Ó t¸i s ¶n xu Êt
s øc lao ®éng, n ã m Êt ý ngh Üa lµ ngu ån thu nh Ëp ch Ýnh c ña h ä vµ tõ
®ã, h ä kh «ng c ßn tÝch c ùc víi c «ng viÖc, ¶nh hëng ®Õ n NS L§, hiÖu qu ¶
c «ng viÖc.
15

16. PhÇn III
Mét sè gi¶i ph¸p nh»m Ên ®Þ nh, n©ng cao thu nhËp cho ngêi lao ®éng
trong doanh nghiÖp nhµ níc hiÖn nay.
§Ó ®¶m b ¶o th ùc hiÖn ch øc n ¨ng qu ¶n lý nh µ níc theo ph ¸p lu Ë t,
kh ¾c ph ôc nh ÷ng c ¸c tån t¹i hiÖn nay vÒ ch Ýnh s ¸ch ti Òn l¬ng, khuyÕ n
kh Ých c ¸c doanh nghiÖp kinh doanh c ã hiÖu qu ¶, g ¾n ti Òn l¬ng thu nh Ëp
víi n ¨ng su Êt lao ®éng, b ¶o ®¶m c «ng b »ng x · h éi, n éi dung c ¬ b ¶n ®æi m íi
c ¬ chÕ qu ¶n lý ti Òn l¬ng vµ thu nh Ëp c ña c ¸c doanh nghiÖp theo qui ®Þnh
t¹i ngh Þ ®Þnh s è 28/ P ng µy 28/3/ 997 c ña ch Ýnh ph ñ nh sau:
C 1
1. T¸ch chÕ ®é tiÒn l¬ng khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh ra khái khu
vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp, cho phÐp xem xÐt c©n ®èi thu nhËp gi÷a c¸c
ngµnh, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, vµ kh¶ n¨ng tù trang tr¶i cña doanh nghiÖp ®Ó
tÝnh ®óng tiÒn l¬ng ë “®Çu vµo” theo chØ sè trît gi¸, quan hÖ tiÒn
c«ng trªn thÞ trêng lao ®éng vµ tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, b¶o ®¶m mèi
t¬ng quan hîp lý gi÷a tiÒn l¬ng víi n¨ng suÊt lao ®éng, lîi nhuËn vµ nép
ng©n s¸ch. Thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng vµ b¶o
®¶m c«ng b»ng x· héi. §Ó thùc hiÖn ®îc cÇn gi¶i quyÕt theo c¸c gi¶i ph¸p
sau:
a) Nhµ níc thùc hiÖn qu¶n lý tiÒn l¬ng th«ng qua b¸o c¸o, tÝnh to¸n,
xÐt duyÖt ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng vµ tiÒn l¬ng thùc tÕ thùc hiÖn cña tõng
ngµnh, tõng doanh nghiÖp. Møc tiÒn l¬ng thùc hiÖn cña doanh nghiÖp cao
nhÊt kh«ng vît qu¸ 2 lÇn møc tiÒn l¬ng b×nh qu©n chung cña tÊt c¶ c¸c
doanh nghiÖp, khi giao ®¬n gi¸ vµ ph¶i b¶o ®¶m nguyªn t¾c tèc ®é t¨ng
tiÒn l¬ng ph¶i thÊp h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
b) X©y dùng ®Þnh møc lao ®éng.
- TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ph¶i x©y dùng ®Þnh møc lao
®éng theo híng dÉn cña Bé lao ®éng - th¬ng binh vµ x· héi lµm c¬ së
tuyÓn dông vµ sö dông lao ®éng, x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng vµ tr¶ l-
¬ng g¾n víi n¨ng suÊt, chÊt lîng lao ®éng
- C¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¨ng ký ®Þnh møc lao ®éng víi Bé ngµnh
(®èi víi doanh nghiÖp do Trung ¬ng qu¶n lý) hoÆc víi Së Lao ®éng - Th-
¬ng binh x· héi tØnh thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng (nÕu doanh nghiÖp do
®Þa ph¬ng qu¶n lý).
16

17. - Nh µ níc kiÓm tra viÖc th ùc hiÖn ®Þnh m øc lao ®éng, ®¬n gi¸
ti Òn l¬ng vµ qu ¶n lý ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng c ña doanh nghiÖp nh »m b ¶o ®¶m
ti Òn l¬ng vµ thu nh Ëp h îp lý vÒ ti Òn l¬ng tèi th iÓu cho ph Ðp ®iÒu
ch Ønh m øc l¬ng tèi th iÓu theo ch Ø s è tr î t gi¸ vµ quan h Ö ti Òn c «ng trªn
th Þ tr êng ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng, n ªn t¨ng ti Òn l¬ng tèi th iÓu chung
®Ó d Çn d Çn thu h Ñp kho ¶ng c ¸ch ti Òn l¬ng gi÷a khu vùc h µnh ch Ýnh s ù
nghiÖp, c ¸c doanh nghiÖp nh µ níc víi c ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi.
H iÖn nay nh µ níc c òng c ã ch ñ tr ¬ng ®Õ nn ¨m 2001 t¨ng ti Òn l¬ng tèi th iÓu
tõ 1 80.000 lªn 21 0.000 ®ång. T rong c ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi,
ngo µi ti Òn l¬ng tèi th iÓu quy ®Þnh theo vïng nh hiÖn nay c Çn quy ®Þnh
th ªm ti Òn l¬ng tèi th iªñ theo ngµnh kinh t k ü thu Ët, gióp doanh nghiÖp dÔ
Õ
vËn d ông ®èi víi lao ®éng gi÷ ch øc vô qu ¶n lý, c ©c ch øc d anh ch ñ ch èt
lµ ngêi ViÖt N am vµ ngêi níc ngo µi, ti Òn l¬ng do H §Q T quyÕ t®Þnh trªn
nguyªn t¾c “nÕ ugi÷ ch øc vô ngang nhau th × ti Òn l¬ng (ti Òn l¬ng th ùc t ) Õ
®îc tr¶ nh nhau”.
C Çn ph ¶i quan t©m ®Õ n c ¸c doanh nghiÖp ngo µi qu èc doanh, c Çn c ã
nh ÷ng biÖn ph ¸p th Ých h îp vÒ ti Òn l¬ng ®Ó ®a c ¸c doanh nghiÖp n µy ®i
lªn.
H µng n ¨m , c ¨n c ø vµo ch Ø s è tr î t gi¸, tèc ®é t¨ng tr ëng kinh t ,
Õ
ch Ýnh ph ñ giao cho B é tr ëng B é Lao ®éng th ¬ng binh vµ x · h éi sau khi
trao ®æi, th èng nh Êt ý kiÕ n víi B é tµi ch Ýnh, T æng li ªn ®o µn lao ®éng
ViÖt Nam ®iÒu ch Ønh h Ö s è m øc l¬ng tèi th iÓu d ïng ®Ó tÝnh ®¬n gi¸
ti Òn l¬ng cho ph ï h îp.
- VÒ h Ö th èng th ang b ¶ng l¬ng:
T rong khu vùc h µnh ch Ýnh s ù nghiÖp c òng nh doanh nghiÖp níc ngo µi,
doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi, ®èi víi m çi ch øc d anh c «ng viÖc kh «ng n ªn
chia ra th µnh qu ¸ nhiÒu b Ëc m µ lµm cho ®é gi·n c ¸ch gi÷a c ¸c b Ëc lµ qu ¸
nh á, th ay vµo viÖc t¹o ra nhiÒu b Ëc l¬ng (tÊ t nhiªn c ßn ph ô thu éc vµo
m øc ®é ph øc t¹p c ña c «ng viÖc) n ªn ró t b ít s è b Ëc l¬ng m µ t¨ng ®é d ·n
c ¸ch gi÷a c ¸c b Ëc ®Ó t¹o ®éng lùc k Ých th Ých ngêi lao ®éng n ©ng b Ëc
l¬ng. Nh Êt lµ trong c ¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngo µi, ®a ra c ¸c quyÕ t
®Þnh râ rµng vÒ giíi h ¹n tèi th iÓu c ña ®é d ·n c ¸ch gi÷a c ¸c b Ëc l¬ng, tu y
®Ó h ä tù lËp n ªn h Ö th èng th ang b ¶ng l¬ng nhng ph ¶i n »m trong khu «n
kh æ s ù qui ®Þnh c ña nh µ níc. Ngo µi ra, khi x Ðt ®iÒu kiÖn n ©ng b Ëc,
kh «ng n ªn c øng nh ¾c tu ©n theo qui ®Þnh vÒ th êi gian ® îc x Ðt n ©ng b Ëc
m µ n ªn c ¨n c ø vµo kh ¶ n ¨ng, kinh nghiÖm vµ th µnh tÝch c ña ngêi lao ®éng
m µ n ©ng b Ëc, ®iÒu n µy c ã t¸c ®éng lín ®Õ n ngêi lao ®éng n ©ng cao
tr×nh ®é chuyªn m «n ®Ó n ©ng b Ëc lµm t¨ng n ¨ng su Êt lao ®éng.
17

18. d ) ViÖc ®ãng vµ hëng BHXH, BH YT theo h Ö s è m øc l¬ng ®îc xÕ p
theo ngh Þ ®Þnh 26/ P ng µy 23/ / 993 c ña Ch Ýnh ph ñ vµ m øc l¬ng tèi
C 51
th iÓu 1 80.000®./th ¸ng.
e ) §¬n gi¸ ti Òn l¬ng.
C ¨n c ø vµo ®Þnh m øc lao ®éng vµ c ¸c th «ng s è ti Òn l¬ng do nh µ n-
íc qui ®Þnh, c ¸c doanh nghiÖp ph ¶i x ©y d ùng ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng tæng h îp
ch Ëm nh Êt vµo qu Ý I n ¨m kÕ ho ¹ch vµ tr×nh c ¸c c ¬ quan ch øc n ¨ng th Èm
®Þnh, ph ª duyÖt theo ph ©n c Êp qu ¶n lý nh sau:
- B é Lao ®éng Th¬ng binh vµ X · h éi qu ¶n lý , giao ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng
®èi víi doanh nghiÖp h ¹ng ®Æc biÖt theo quyÕ t®Þnh s è 1 85/ TTg ng µy
28/3/ 996 c ña Th ñ tíng ch Ýnh ph ñ.
1
- B é qu ¶n lý ng µnh, lÜnh vùc giao ®¬n gi¸ ti Òn l ¬ng cho c ¸c doanh
nghiÖp thu éc quyÒn qu ¶n lý.
- S ë Lao ®éng th ¬ng binh vµ x · h éi tØnh, th µnh ph è trùc thu éc
T rung ¬ng qu ¶n lý giao ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng cho c ¸c doanh nghiÖp ®Þa ph-
¬ng theo ph ©n c Êp qu ¶n lý vµ c ¸c c «ng ty c æ ph Çn c ã trªn 50% vèn do c ¸c
doanh nghiÖp nh µ níc ®ãng g ãp, ®ãng trªn ®Þa b µn ®Þa ph¬ng. Trêng
h îp c ¸c doanh nghiÖp cha x ©y d ùng ®Þnh m øc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ ti Òn l-
¬ng ho Æc cha ®îc x Ðt duyÖt ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng theo ph ©n c Êp qu ¶n lý
th × qu Ü l¬ng ch Ø ®îc quyÕ tto ¸n theo tæng s è lao ®éng th ùc t s ö d ông
Õ
víi h Ö s è m øc l¬ng b ×nh qu ©n do c ¬ quan qu ¶n lý quyÕ t®Þnh theo m øc l-
¬ng tèi th iÓu 1 80.000® /th ¸ng.
- H µng n ¨m c ¸c B é, ngµnh, S ë Lao ®éng th ¬ng binh vµ X · h éi tØnh,
th µnh ph è trùc thu éc TW c ã tr¸ch nhiÖm b ¸o c ¸o vÒ B é lao ®éng th ¬ng
binh vµ x · h éi kÕ tqu ¶ ®¨ng k ý vµ qu ¶n lý ®Þnh m øc lao ®éng, ®¬n gi¸
ti Òn l¬ng ®îc duyÖt vµ t×nh h ×nh ti Òn l¬ng, thu nh Ëp c ña c ¸c doanh
nghiÖp thu éc quyÒn qu ¶n lý.
g) C ¨n c ø qu Ü ti Òn l¬ng theo ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng ®îc giao, H §Q T (®èi
víi doanh nghiÖp c ã H §Q T) ho Æc gi¸m ®èc doanh nghiÖp x ¸c ®Þnh qu Ü
ti Òn l¬ng cho c ¸c ®¬n vÞ th µnh viªn vµ sau khi ®îc th am kh ¶o ý kiÕ nc ña
Ban ch Êp h µnh c «ng ®o µn, H §Q T, gi¸m ®èc doanh nghiÖp ban h µnh qui chÕ
tr¶ l¬ng g ¾n víi n ¨ng su Êt, ch Êt lîng, hiÖu qu ¶ s ¶n xu Êt kinh doanh. Q ui
chÕ n µy ph ¶i th Ó hiÖn ®óng nguyªn t¾c ph ©n ph èi theo lao ®éng, khuyÕ n
kh Ých nh ÷ng lao ®éng c ã tµi n ¨ng th ùc s ù, ®ãng g ãp nhiÒu cho hiÖu qu ¶
s ¶n xu Êt kinh doanh c ña doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng vµ thu nh Ëp th ùc nh Ën
h µng th ¸ng c ña ngêi lao ®éng ®îc ghi ®Çy ®ñ trong s æ l¬ng cu ¶ doanh
nghiÖp theo qui ®Þnh vµ híng d Én c ña B é lao ®éng th ¬ng binh vµ x · h éi.
18

19. 2. Q u Ü khen th ëng vµ qu Ü ph óc lîi c ña doanh nghiÖp ®îc th ùc hiÖn
theo quy ®Þnh t¹i kho ¶n 4 vµ 5 ®iÒu 33. Q uy chÕ qu ¶n lý tµi ch Ýnh, vµ
h ¹ch to ¸n kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp Nh µ níc ban h µnh k Ìm theo ngh Þ
®Þnh s è 59/ P ng µy 3/ 0/ 996 c ña Ch Ýnh ph ñ.
C 1 1
3. C ¸c c ¸n b é qu ¶n lý ngµnh, lÜnh vùc, c ¸c S ë Lao ®éng - Th¬ng binh
vµ x · h éi, c ¸c doanh nghiÖp Nh µ níc tæ ch øc l¹ i vµ c ñng c è h Ö th èng lµm
c «ng t¸c lao ®éng ti Òn l¬ng nh »m th ùc hiÖn ®Çy ®ñ nhiÖm vô, yªu c Çu
c ña c «ng t¸c qu ¶n lý theo lu Ë t ®Þnh, th ùc hiÖn viÖc x ©y d ùng ®Þnh m øc
tæ ch øc vµ ph ©n c «ng lao ®éng, x ©y d ùng ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng vµ ph ©n
ph èi ti Òn l¬ng g ¾n víi n ¨ng su Êt, ch Êt lîng, hiÖu qu ¶ kinh doanh c ña c ¸c
®¬n vÞ vµ c ¸ nh ©n ngêi lao ®éng theo quy ®Þnh c ña Nh µ níc.
4. C ¸c doanh nghiÖp khi b ¸o c ¸o quyÕ tto ¸n tµi ch Ýnh h µng n ¨m , ®ång
th êi, k Ìm g öi b ¸o c ¸o qu ü ti Òn l¬ng th ùc hiÖn theo quyÕ tto ¸n c ña doanh
nghiÖp cho c ¬ quan giao ®¬n gi¸ ti Òn l¬ng.
TiÒn l¬ng lµ vÊn ®Ò ph øc t¹p nhng c ã tÇm quan träng trong s ¶n
xu Êt kinh doanh, qu ¸ tr×nh th ùc hiÖn c òng lµ qu ¸ tr×nh ho µn th iÖn ch Ýnh
s ¸ch ti Òn l¬ng m ét c ¸ch h îp lý, v× vËy c ¸c b é ng µnh, ®Þa ph¬ng vµ c ¸c
doanh nghiÖp trªn c ¬ s ë c ¸c v¨n b ¶n quy ®Þnh c ña Ch Ýnh ph ñ vµ híng d Én
th ùc hiÖn c ña B é lao ®éng th ¬ng binh vµ x · h éi, tæ ch øc qu ¸n tri Ö t, híng
d Én ®Õ n c ¸c ®¬n vÞ c ¬ s ë hiÓu ®óng, ®Çy ®ñ vµ th ùc hiÖn theo qui
®Þnh c ña nh µ níc, ®ång th êi ph ¶n ¸nh nh ÷ng kh ã kh ¨n, víng m ¾c ®Ó c ïng
nghiªn c øu gi¶i quyÕ t.
19

20. KÕt luËn
B µi n µy viÕ tvÒ ®Ò tµi: “TiÒn l¬ng thu nhËp vµ t¸c ®éng cña nã
®Õn n¨n g suÊt lao ®éng hiÖn nay ë ViÖt Nam” . Cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò
tiÒn l¬ng vµ thu nhËp t¸c ®éng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng nh ng do giíi h¹n
cña bµi viÕt lµ mét ®Ò ¸n nªn em chØ ®i s©u nghiªn cøu nh÷ng yÕu tè c¬
b¶n, râ rµng dÔ thÊy cña tiÒn l¬ng vµ thu nhËp cã quan hÖ víi n¨ng suÊt
lao ®éng.
Víi kiÕn thøc cã h¹n vµ yªu cÇu cña ®Ò tµi, bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái
nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong ®îc c« gi¸o bæ sung vµ híng dÉn.
Em xin c¶m ¬n sù chØ b¶o, híng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o tõ khi em
lµm ®Ò c¬ng s¬ bé cho ®Õn khi hoµn chØnh bµi viÕt nµy.
20

21. Tµi liÖu tham kh¶o
1 . G i¸o tr×nh “ Kinh t lao ®éng” tËp I, II - tr êng §¹i h äc KTQD - NXB
Õ
G i¸o d ôc n ¨m 1 995.
2. Vc - 10409 - 10492/92: Ph©n phèi thu nhËp trong nÒn kinh tÕ thÞ
trêng.
3. T¹p chÝ lao ®éng vµ x· héi sè th¸ng 10/1999; 11/1999 vµ 2/2000.
4. Th«ng t 11/L§TBXH ngµy 19/4/1995
5. Tµi liÖu m«n häc chuyªn ®Ò.
6. NghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 26/3/1997
7. §æi míi c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý lao ®éng tiÒn l¬ng trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam. PGS - TS Tèng V¨n §êng - NXB ChÝnh
trÞ Quèc gia - Hµ Néi 1995.
8. QuyÕt ®Þnh 708/1999/Q§/L§TBXH ngµy 15/6/1999.
9. QuyÕt ®Þnh 385/L§TBXH - Q§ ngµy 1/4/1996.
10. Trao ®æi vµ nghiªn cøu th¸ng 6 n¨m 1997.
21