1. H.EL218: Öàõèëгààí òеõíèêèéí ìàòеðèàë õèчээëèéí ëеêц 16
Öàõèëгààí òóñгààëàгч ïààëàí
Паалан гэж найралганд нь нунтагласан будагч бодис хольсон лак болно. Будагч эдээр ихэвчлэн
төмөрлөгийн исэл тэдгээрийн хольц зэрэг органик бус бодисыг хэрэглэнэ. Лак хольсон будагч
бодисыг жигд өнгө гартал будаг өнгөлөгч машинд сайн арчина. Паалан хатах үеийн будагч
бодис лакын суурьтай химийн урвалд орж, хатуулаг чанартай нягтрал бүхий хучилтыг үүсгэнэ.
Цахилгаан тусгаарлагч паалан-хучигч материал юм. Тэрээр цахилгаан машин, аппаратын
ороомгийн нүүрний хэсгийг тосолгооны тос, чийг бусад үйлчлэлээс хамгаалах зорилгоор
хэрэглэгдэнэ. Тос-глифталын лак нь цахилгаан тусгаарлах олон паалангийн үндэс нь болно.
Тэрээр наалдах чадвар сайтай, халуунд тэсвэртэй байдаг. Тос-глифталын лакаар хэд хэдэн
төрлийн пааланг бэлддэг. Жишээ нь: СПД- халуун хатаалттай паалан. Энэ паалангийн хучилт
нь саарал өнгөтэй бөгөөд эрдсийн тосонд тэсвэртэй. КВД-хүйтэн хатаалттай, улаан хүрэн
өнгөтэй хучилт үүсгэж, цахилгаан оч гаралтанд тэсвэртэй болдог. Эпоксид лакан паалан нь
наалдах чанар, халуун тэсвэрлэх чанар сайтай. Цахиур органик лакны цахилгаан тусгаарлагч
паалан нь бусдаас халуун тэсвэрлэлт маш өндөр байдгаараа их онцлогтой. Халуун хатаалтын
паалан өргөн хэрэглэгдэнэ. Хүйтэн хатаалтын цахиур-органик паалангаас ПКЭ-21, ПВЭ-2
паалан их хэрэглэгдэж байна. Цахиур органикийн паалан хучилт нь халуун бүсийн оронд
ажиллуулах материалд хамгийн чухлаар шаардагддаг цүнхэг мөөгөнцөрт болон халуунд
тэсвэртэй байдгаараа ялгагдана. Энэ паалангийн уусгагч шингэрүүлэгчээр толуол буюу ксилол
хэрэглэгдэнэ. Өргөн хүрээтэй хэрэглэгдэж байгаа цахилгаан тусгаарлагч паалангийн үндсэн
тодорхойлолтыг дараах хүснэгтэнд үзүүлэв.
Öàõèëгààí òóñгààðëàгч ïààëàíгèéí үíдñэí òөëөв бàéдàë
Паалангий Ямар Лакнд Хатаах уян налархай 20 дахь цахилгааны
н ангилал температур, байдал тодорхойлолт
хугацаа /Температур/ Хэрэглэх бадал
Om*cm Кв/мм
СПД Халуун хатаалттай,
Глифталын 150 10 саарал өнгө үүсэх,
лаканд 150 цаг 30/40 цахилгаан оч
3цаг эрдсийн тосонд
тэсвэртэй болно.
Эргэх ба үл эргэх
ороомгийг хучна.
СВД Хүйтэн хатаалттай,
саарал өнгийн
Мөн адил 20 150 1 30/32 хальсыг үүсгэнэ.
18цаг цаг Оч, эрдсийн тосонд
тэсвэртэй, үл
хөдлөх ороомгийн
хучилтанд
хэрэглэнэ.
Халуунд тэсвэртэй
Эпоксид 150 халуун
180 200 50/80 хатаалттай, чийг
2цаг 60цаг эрдсийн тосонд
тэсвэртэй, хальсыг

2. үүсгэнэ. 20 д 2цаг
180 д 2цаг
хатаана.
Халуунд тэсвэртэй,
ЭП-91 улаан ягаан өнгөтэй
200 200 хатуу хал сийг
2цаг 100цаг 50/80 үүсгэнэ. Тэрээр ус
эрдсийн тосонд
тэсвэртэй байдаг.
ПКЭ-14 Мөн адил харин
буурсан темературт
200 40/60 120 д хатна. Ус
Цахиур- 120 22 100цаг цүнхэг мөөгний
органик цаг өвчинд тэсвэртэй
хальсийг үүсгэнэ.
ПКЭ-19 Халуунд тэсвэртэй
паалан, улаан хүрэн
120 22 200 өнгөтэй хальсыг
цаг 100цаг 40/60 үүсгэнэ. Бууруулсан
температурт 120 д
хатна. Ус цүнхэг
мөөгөнцөрт
тэсвэртэй байдаг.
Öàõèëгààí òóñгààðëàгч ëàê
Лак нь янз бүрийн хальс үүсгэгч бодисыг тусгай сонгон авсан органик уусгагчид хольсон
коллоидын уусмал болно. Уусмалын ууршилт мөн хатуурах явцын үр дүнд хатуу хальсыг
үүсгэх чадвар бүхий бодисыг лак гэнэ. Лакны үндсэн тодорхойлолтонд лакны нягт, хатаах
хугацаа, лакны нэвтлэн шингээх чадвар болно. Хатуурсан лаканд хальсны уян зөөлөн байдал,
ус шингээлт, цахилгааны байдал тодорхойлогдоно. Лакны нягтыг тодорхойлохдоо ихэвчлэн
нягт хэмжигч В3-4-ыг ашигладаг. Лакыг хатаах байдлаар нь агаарын хатаалттай, зуухны
хатаалттай гэж 2 ангилна. Агаарын хатаалттай лак нь тасалгааны температурт хатдаг ба зуухны
хатаалттай лак нь 100 түүнээс илүү температурт хатааж болно. Лакны найралганд
зөөлрүүлэгч ба түргэн хатаагч нэмж холино. Зөөлрүүлэгч нь лакны хальсыг уян налархай
болгодог тосон туулга, маалингын тосны тосон хүчил ба бусад тослог шингэн хамаарна. Харин
түргэн хатаагч нь лакны хатах хугацааг багасгахын тулд хатуу болон шингэн байдалтай бодис
хольж хийнэ. Цахилгаан тусгаарлагч лакыг нэвтлэн шингээгч, бүрж түрхэгч, наалдуулагч гэж
хуваадаг.
Нэвтлэн шингээгч лак- Лак нь нэвтлэх чадвартай байдаг ба цах.машин, аппаратын ороомгийг
нэвтлэх, ороомгийн ороолт бүрийг өөр хооронд холбож өгөх, ороомгийн тусгаарлалтанд нүх
сүв байлгахгүйгээр хэрэглэнэ. Ингэснээр лак чийгэнд тэсвэртэй болдог.
Бүрж түрхэх лак- Нэгэнт лаканд нэвтлэн шингэсэн ороомгийн гадаргууг чийг, тосонд тэсвэртэй
болгохоор түрхэгдэнэ. Түрхэх лаканд мөн соронзон утсан дахь цах.техникийн хуудас ганд
хэрэглэгддэг лак хамаарагдана.
Наалдуулагч лак – янз бүрийн цах.тусгаарлагч материал, гялтгануурын хуудас зэргийг наахад
хэрэглэнэ. Наах лак нь түрхэх гадаргууд сайн наалдах, бат бэх залгаа, гагнаасыг үүсгэсэн байх
шаардлагыг хангадаг.

3. Лаканд орж буй гол бодисоос хамаарч лак нь давирхай, тосон, тос-битумын, эфирцеллюлозын
гэж хуваадаг.
Давирхайн лак - органик уусгагч дахь нийлэг давирхай буюу байгалийн давирхайн уусмалыг
хэлнэ. Давирхайн лаканд глифталын, бакелинтын, цахиур органик лак хамаарагдана.
Тосон лак- органик уусгагч дахь ургамлын тосны уусмалыг хэлнэ. Түргэн хатдаг тосонд
тунговын маалынгын тос хамаарна. Давирхайн лакыг бодвол цах.техникийн материалд бага
ашиглагддаг.
Тос-битумын лак- органик уусгагч дахь тос-битумын хольц бүхий уусмал болно. Үүнд
нефьтийн, байгалын битумыг хэрэглэнэ. Энэ лакын хальс хар өнгөтэй, тэрээр цах.тусгаарлах
сайн шинж чанартай, уян зөөлөн байдал, ус тэсвэрлэлтээрээ ялгагдана. Тос-битумын лакны
хальс нь термопластик материал болно. Мөн уусгагчид хялбархан уусдаг нь сул тал нь юм.
Шингэн нэвтлэх үүргээр нь цах.машины ороомогт өргөн хэрэглэнэ.
Эфирцеллюлозын лак- энэ нь уусгагчийн найрлага дахь эфир, целлюлозын уусмал болно.
Лакын хальс тунгалаг, онцлог гялтгануур өнгөтэй бөгөөд эрдсийн тос бензин, озонд тэсвэртэй.
Тэрээр агаарт хатдагаас тэдгээрийг хэрэглэхэд хялбар байдаг. Гэвч цах.техникт төдийлөн
хэрэглэдэггүй.
Öàõèëгààí òóñгààðëàõ ëàêíы үíдñэí òîдîðõîéëîëò
Лакны Лакны Хатаах Температурын үед 20 дахь цахилгааны
ангилал дугаар температур, лакны термо уян тодорхойлолт
хугацаа налархай чанар Хэрэглэх бадал
Om*cm Кв/мм
Тосон 105 1 105 1-3цаг -Нэвтрэн шингэх ба
152 цаг түрхдэг лак. Цах.машины
50-60 засварт хэрэглэнэ.
Тос- БТ-95 16-18цаг 15-18цаг 150 -Халуун хатаалтын наагч
битумын /441/ 150 70-75 лак гялтгануур наахад
хэрэглэнэ.
105 5- 150 7-10 цаг -Нэвтрэн шингэх лак. А,Б
6цаг ангийн тусгаарлагчтай
60-70 цах.машин, аппаратын
ороомгийг нэвтлэн
шингээхэд хэрэглэнэ.
105 1-2 цаг
20 3 цаг 50-60 -Агаарын хатаалттай /20
БТ-99
/462-П/ / хүртэл лак
Глифталын ГФ-95 105 150 48-100 70-75 -Нэврэн шингэх, түрхдэг
1154 2цаг цаг лак. Тосон хөргөгчтэй
хувьсагчийн ороомогт
хэрэглэнэ.
1229 105 2- 45-55 -Түрхдэг лак, тосон
/2240/ 2.25 цаг 105 100- хөргөгчтэй ороомогт
150цаг хэрэглэнэ.

4. Цахиур- 70-120 -Халуунд тэсвэртэй
органик К-44 200 200 нэвтрэн шингэх лак.
90мин
-Халуунд тэсвэртэй
К-55 20 50-100 нэвтлэн шингэх лак.
150 200 75- Халуун бүсэд зориулсан.
180цаг -Халуун тэсвэрлэлтийг
К-57 өндөржүүлсэн усанд
200 20- 50-100 тэсвэртэй нэвтлэн шингэх
30цаг 200 150-
ба наагч лак
200цаг