2. Czym jest rak?
W jaki sposób powstaje nowotwór?
Jaki są różnice pomiędzy nowotworem i rakiem?
Jak dzielą się nowotwory?
Czym jest przerzut?
Czy rak może byd dziedziczny?
Rak jelita grubego – informacje ogólne
Czynniki podwyższające ryzyko
Objawy
Profilaktyka
Badania
Leczenie:
leczenie chirurgiczne
radioterapia
chemioterapia
Oni też walczą
Oni wygrali
Im się nie udało
Ciekawostki
3. Przywykliśmy używad
słowa rak w stosunku do
wszystkich nowotworów,
które znamy. Tymczasem
w języku medycznym
termin „rak” odnosi się
tylko do nowotworów
wywodzących się z tkanki
nabłonkowej i
gruczołowej, (np.:
czerniak to rak skóry). Nie
można natomiast
powiedzied, że glejak -
zmiana pojawiająca się w
otoczeniu tkanki
mózgowej, jest rakiem.
Podział ten ma znaczenie
raczej czysto medyczne,
jednakże warto go poznad.
4. Nowotwory (zarówno „łagodne” i
“złośliwe”) mogą mied postad:
• guza o średnicy od jednego do kilku cm,
(guz piersi, jajnika, itp.);
• narośli skórnych (czerniak skóry),
• „niedojrzałych” i bezużytecznych
komórek krwi (limfocytów, erytrocytów,
płytek krwi).
Krzywa wzrostu
hipotetycznego
guza
nowotworowego.
Czas, w którym
guz staje się
widoczny, jest
bardzo późnym
okresem jego
rozwoju
5. Każdy narząd składa się z miliardów cząstek składowych – komórek. Wedle
zapotrzebowania, w sposób naturalny mnożą się i obumierają, budując nasz
organizm. Proces ten zapewnia pracę organów, zrośnięcie się złamao, itp.
Nowotwór jest chorobą, którego powstanie
wiąże się ściśle z nazwą, bowiem zaburzając
pracę systemu komórkowego, powoduje
powstawanie nadmiernej ilości
niepotrzebnych komórek danego typu,
które w zgrupowaniu tworzą nowotwór
(neoplasma).
6. W obiegowej opinii rak jest
równorzędny nowotworowi, i w
języku potocznym występuje jako
jego synonim, jednak w definicji
istnieje różnica – nowotwór to
ogólne pojęcie choroby – zaś rak jest
jedną z jej złośliwych odmian,
powstający z komórek nabłonka
(składa się m. i. na jajniki, jądra,
układ oddechowy).
7. Są dwa rodzaje:
nowotwory łagodne,
które przeważnie nie stanowią
zagrożenia dla życia, bowiem ze
względu na ścisłe odseparowanie od
innych komórek nie daje przerzutów, a
leczony dośd szybko ustępuje.
nowotwór złośliwy,
który nieleczony najczęściej jest
śmiertelny. Charakteryzuje się szybkim
rozwojem, niszczeniem zdrowych
tkanek, oraz przerzutami
8. Jest to popularna nazwa
wtórnego ogniska
nowotworowego. Mowa o
przerzucie jest w momencie,
gdy komórki nowotworu
złośliwego uwolnione od
pierwotnego guza,
przetransportowane przez
chłonkę, krew lub płyn
mózgowo-rdzeniowy osiądą w
innej części organizmu.
9. Przy nowotworze złośliwym
ryzyko przerzutów jest
różne, zależne od jego
typu. Jednak już w
początkowej fazie
formowania się guza, może
on uwalniad komórki
nowotworu. Po powstaniu
wtórnego ogniska, również
ono może dawad przerzuty,
generalnie więc, wcześnie
wykryty nowotwór, ma
największe szanse
uleczenia
10. Niestety ryzyko zachorowao na
raka wzrasta wraz z wystąpieniem
choroby w rodzinie. Dotyczy to,
szczególnie trzech typów:
raka piersi,
jajników (matka, siostra),
jelita grubego (ojciec).
Przy badaniu lekarz poszukuje kopii
wadliwych genów BRCA1 i BRCA2.
Przy występowaniu jednego z nich,
możliwośd przemian rakotwórczych
wzrasta o 70%. Bez względu na typ
nowotworu, należy bezwzględnie
uczęszczad na regularne badania
profilaktyczne.
11. •Jest jednym z najczęściej
występujących nowotworów
złośliwych, tak w Polsce jaki na
świecie;
•W Polsce stanowi około 10%
wszystkich nowotworów
złośliwych, co plasuje go na
drugim miejscu wśród liczby
zachorowao;
•Najczęściej występuje na
obszarach Stanów Zjednoczonych
i Kanadzie, a w Europie – Czechy,
Słowacja, Węgry i Niemcy
12. Wiek
– ryzyko zachorowao wzrasta wraz z
wiekiem.
Skłonności rodzinne
– gdy w rodzinie zdarzały się
przypadki zachorowao na raka jelita
grubego
Dieta
– bogata w tłuszcze (szczególnie
pochodzące z czerwonego mięsa),
oraz uboga w błonnik i naturalne
witaminy, pochodzące ze świeżych
roślin.
13. Nowotwory
– osoby chorujące na jakiegokolwiek
raka
Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego
- podnosi ryzyko zachorowania.
Inne czynniki środowiskowe
– Na razie prowadzone są badania
pod kątem spożywania wysoce
przetworzonych pokarmów,
środków konserwujących, itp. Chod
na razie nie dały one rozstrzygającej
odpowiedzi to na podstawie
przesłanek, lekarze skłaniają się ku
tym przyczynom.
Palenie tytoniu
-zwiększa ryzyko u kobiet (40%), jak i
u mężczyzn (30%)
Picie alkoholu
14. •Długotrwałe lub
naprzemiennie
występujące biegunki
bądź zaparcia
•Skurczowe, nawrotowe
bóle brzucha
•Parcie na stolec, które
nie ustępuje po
wypróżnieniu
•Zmniejszenie średnicy
wydalanego stolca
•Podbarwiony krwią stolec
•Krwawienie z odbytu
•Osłabienie i
przemęczenie
15. Dieta bogata w błonnik, oraz pełna
warzyw i owoców, bogatych w witaminy
(szczególnie A, C i E), oraz wapo
(przynajmniej 1 g dziennie).
Regularne zażywanie niesteroidowych
leków przeciwzapalnych zmniejsza o 40-
50% zapadalnośd i umieralnośd na raka
jelita grubego.
Podobne działanie zauważono również
w przypadku rofekoksyb i sulindak.
Unikanie nadmiernego picia alkoholu,
oraz palenia tytoniu jest czynnikiem
sprzyjającym.
Regularna aktywnośd fizyczna.
Sukcesywne leczenie chorób
zwiększających ryzyko raka (np.
zapalenie jelita grubego)
16. Test na obecnośd krwi utajonej w Sigmoidoskopia
kale (najlepiej co roku, powyżej 40 (najlepiej co trzy do pięciu lat, powyżej 50
lat) roku życia)
Biopsja
Wlew
doodbytniczy
Test kałowy
Tumor M2-PK
Badanie
ultrasonograficzne
Rektoskopia
Pełna
kolonoskopia
Badanie
Badanie przez odbyt
laboratoryjne
17.
18. Przed rozpoczęciem leczenia należy ustalid stopieo zaawansowania.
Potem lekarz może przystępowad do terapii. Ta jednak jest
zindywidualizowana ze względu na położenie i stopieo
zaawansowania nowotworu.
Leczenie
chirurgiczne Chemioterapia Radioterapia Radiochemioterapia
19. Leczenie chirurgiczne opiera się
przeważnie na usunięciu chorej
części jelita, wraz z odpowiednim
marginesem zdrowej tkanki (tzw.
margines bezpieczeostwa) oraz
węzłami chłonnymi. Miejsce
wyciętego miejsca zwykle można
połączyd. Gdy tkanka
nowotworowa była zbyt obszerna,
wytwarza się kolostomię. Dzieje
się tak w przypadku ok. 15
pacjentów.
20.
21. Polega na użyciu promieniowania o dużej
energii, które z dużą skutecznością niszczą
komórki rakowe. Umożliwia to zatrzymanie
rozwoju, a nawet ograniczenie nowotworu.
Stąd też często w zaawansowanych stadiach
raka wykorzystywana jest jeszcze przed
operację, w celu zmniejszenia guza. Pomaga
łagodzid objawy, a w niektórych stadiach raka
wykorzystywana jest nawet jako osobna
metoda leczenia.
Wyróżniamy dwa rodzaje radioterapii:
– zewnętrzną
– wewnętrzną, która w leczeniu nowotworu
wykorzystywana jest na trzy sposoby:
• radioterapia przedoperacyjna
• radioterapia pooperacyjna (adjuwantowa)
• radykalna radioterapia jako wyłączne leczenie
raka odbytnicy
22. W przypadku raka jelita grubego
chemioterapia nie odgrywa tak
znaczącej roli, jest raczej terapią
uzupełniającą. Można zastosowad
ją już przy II stopniu
zaawansowania, ale zwykle
stosuje się w trzecim jako
uzupełnienie leczenia
operacyjnego. Podawana przez 6
miesięcy nie tylko wydatnie
łagodzi objawy, ale też zmniejsza
ryzyko nawrotu choroby. W
zaawansowanym stadium często
wykorzystywana jest już tylko do
łagodzenia objawów choroby. Jako
samodzielna metoda leczenia nie
funkcjonuje.
23.
24.
25.
26. Ten nowotwór ważył 90 kilogramów
Ponad 12 godzin trwała skomplikowana
operacja usunięcia nowotworu ważącego 90kg.
Wyrósł na prawej nodze 31-letniego mężczyzny.
Operację przeprowadzono w szpitalu w Ho Szi
Min w Wietnamie. Według lekarzy Nguyen Duy
Hai mógł tej operacji nie przeżyć. Zespołem
lekarzy kierował amerykański doktor McKay
McKinnon.
Ogromny guz był na szczęście łagodny. Jego
powodem jest rzadka choroba genetyczna.
Narośl pojawiła się już w wieku 4 lat. 13 lat
później przeprowadzono pierwszą operację,
podczas której amputowano część nogi, by
powstrzymać rozrost nowotworu, ale bez
powodzenia.
Guz utrudniał mężczyźnie spanie i chodzenie -
ważył więcej niż sam pacjent.
27. Zakaszlała i wypluła nowotwór
37-letnia Brytyjka Claire Osborn twierdzi, że
jadąc samochodem nagle dostała kaszlu i
wypluła nowotwór o rozmiarach ok. 2 cm -
opisuje zadziwiający przypadek "Daily Mail".
Najpierw poczuła łaskotanie w gardle, a
chwilę później zakaszlała, po czym z jej ust
wyskoczyła grudka tkanki w kolorze wątroby
i kształcie mięśnia sercowego.
Badanie histopatologiczne wykazało, że jest to Osborn została jednak skierowana na
gruczolakorak - złośliwy nowotwór pochodzący z operację, podczas której chirurdzy chcieli
tkanki gruczołowej jamy ustnej. Onkolodzy się upewnid, czy jakieś tkanki
powiedzieli jej, że musi poddad się chemioterapii i nowotworowe nie ukryły się w tylnej
ma 50 % szans na przeżycie. Kiedy jednak części jamie ustnej. Odbyła się ona
przeprowadzono u niej badanie, nie wykryto 29.11.2011 r., ale również nic nie
żadnego guza. wykazała.