Kl. Scaphopoda
• Kafshe detare; rreth 200 lloje.
• Jetojne ne funde te buta.
• Guaske e zgjatur, konike, pak e
harkuar, e hapur nga te dy anet.
• Nga vrima e perparme e guaskes
del kemba ne forme kupe.
• Koka e reduktuar,ne 1 kon gojor
dhe dy pala anesore me tentakula
me fryrje ne maje (kaptokula).
• Ap. Tretes ne forme “U”.
• Branshi te reduktuara;
frymemarrje me lekure.
• Ap. qarkullimit te gjakut eshte i
reduktuar.
• Nefridi i djathte kryen rolin e
kanalit gjenital.
• Gonad tek; gjini te ndara.

Dentalium,
gjinia me e
perhapur e
skafopodeve.

Kl. Bivalvia
Lamellibranchia; Acephala; Pelecypoda.
Shumica detare; me pak ne uje te embel.
Kafshe filtratore.
Jete ndenjese, te ngulur ose rreshqitese.
Shumica ne funde te buta; me pak lloje ne funde
te forta. Mungesa e kokes (acefale).
Simteri bilaterale; trupi i mbuluar nga guacka me
dy kapake.
Guacka ndryshon nga ajo e brakiopodeve:
- kapaket jane anesore (jo barkor–kurrizor);
- perbehet nga 3 shtresa periostraku, astraku,
hipostraku (jo nga 2);
- nuk pershkohet nga kanale pingule;
- ka vetem 1 çift muskujsh mbylles;
- hapja behet me ane te ligamentit.

• Guacka
• Dryni: heterodont (te paket dhe jo te =);
taksodont (dhembet te shumte e te =) me primitiv.
• Dhembet : kardinale, laterale.

• Maja e gauckes (apeksi).
• Skulptura e guackes: brazdat e
rritjes, vija gjatesore, vija rrezore,
gjemba, gunga.
• Gjurmet e muskujve: izomiare,
anizomiare, monomiare.
• Vija paleale; gjiri paleal; gjurmet e
sifoneve;
• Kapaket:
ana kurrizore; ana barkore.

11

12
Siphon

13
Oysters

Umbonet (gungat e apeksit).
Lunula.

• Manteli; 2 lobet simetrik; 2
sifonet.
• Kemba:
si sepate per germim;
me sholle per rreshqitje;
me gjendrren bisus per t’u
fiksuar ne funde te forta.
Ap. ekskretimit: 2 nefride te lidhura
me perikardin dhe te rrethuara nga
ene gjaku.
• Sistemi nervor: ganglionar, i
thjeshte.
• Organet e shqisave: jo shume te
zhvilluara.

• Branshite: lamelare; ktenide ne format primitive;
• me zgjatime, me qerpike, me lidhje nderfletore; me ostie
(vrima), me ene gjaku, me dhome mbibrankiale.
• Branshi te reduktuara; branshi dytesore.

Ap. Tretes (mungon radula); fig 15.67

Ap. qarkullimit te gjakut

• Ap. i riprodhimit: i thjeshte,
2 gonade shume te
degezura, gonodukti qe
hapet ne zgavren paleale.
• Pllenimi: brenda zgavres
paleale, ose ne uje.
• Inkubimi i vezeve: ne
zgavren paleale, ose ne
branshi.
• Larva: veliger, pelagjike.
Tek bivalvet e ujrave te emba:
Larva gllohid: me dy kapake, grepa, fije
te gjate.
Bie ne uje, kapet tek peshqit,
transportohet, kthehet ne indivit te ri.

Cikli i gllohidit tek bivalvet e ujrave te embla

Kl. Cephalopoda
• Klasa me e evoluar e molusqeve.
• Kafshe detare, nektonike, bentonike,
grabitqare.
• Guaske e brendeshme, e reduktuar.
• Kemba e shnderruar ne krahe
(tentakula) dhe hinke.
• Mantel i trashe, me muskulature, me
qeliza pigmentare.
• Homokromia dhe mimetizmi.
• Qeska e bojes.
• Penda e notimit.

Guacka e cefalopodeve
Tek cefalopodet e rinj: e
reduktuar, e brendeshme.
• Tek sepia: 3 pjese,
proostraku, fragmokoni,
rostrumi.
• Tek kallamaret: vetem
proostraku.
• Tek oktapodet: guacka
mungon.
• Tek Nautilus: e jashtme,
e spiralizuar, me
dhomeza, me sifon.

Krahet e cefalopodeve
Per kapjen e ushqimit dhe notim
• Ne format primitive: 100 krahe.
Te shkurtra, te tkurreshme, pa
ventuza.
• Ne format e reja: 8 – 10 krahe.
Te gjata, me ventuza dhe grepa, te
patkurreshme, me perjashtim te 2
kraheve gjuajtes (sepiet dhe
kallamaret).

Aparati tretes
goja, nofullat si sqep, radula,
gj. e peshtymes, faringu, ezofagu,
stomaku, cekumi pilorik, hepatopankreasi,
anusi.

Aparati i qarkullimit te gjakut
Pothuajse i mbyllur.
Zemra: 1 barkushe, 2 – 4 veshore.
Aorta e perparme dhe aorta e
pasme.
Sistemi arterial; sistemi venoz.
Zemrat brankiale.
Venat brankiale aferente.
Venat brankiale eferente.
Gjaku pa ngjyre permban
hemocianine.
Aparati i ekskretimit
2 – 4 veshka, qe komunikojne me
perikardin dhe me ap. qarkullimit te
gjakut (apendiset venoze).

Sistemi nervor
Shume i zhvilluar dhe i perqendruar
ne koke, me shume ganglione te
medha.
Organet e shqisave
Shume te zhvilluara dhe evoluara.
Syte si te vertebroreve: kornea, irisi,
koroidja, kristalini, trupi qelqor,
retina, ganglioni optik, nervi optik.
Osfradet, statocistet, organet e
prekjes, te shijes, organet fotofore.

Organet gjenitale mashkullore
Testi, 1-2 spermidukte, fshikeza
seminale, gjendrra e prostates,
xhepi i spermatoforeve (Nidamit),
vrima gjenitale.
Organet gjenitale femerore
Vezorja, 1-2 ovidukte, gjendrra e
albumines, gjendrrat e Nidamit
(deri ne 5 cope).
Pllenimi: me ane te hektokotileve
(krahe te mashkullit qe mbajne
spermatoforet).

Nautilus Anatomi