1.
Tema: Profili krijues I
Shekspirit
Lënda: Gjuhë shqipe
dhe letërsi

2.
Jeta dhe vepra e Shakespeare
Ẁilliam Shakespeare (Uilliam Shekspir)
është dramaturgu më i njohur anglez. Lindi
në Stratford më 26 prill të vitit 1564 vdiq më
23 prill 1616.
Shekspiri konsiderohet si shkrimtari më i
shkëlqyer i gjuhës angleze, në mënyrë
absolute, një ndër shkrimtarët më të
mëdhenj të të gjitha kohërave. Ai ka qenë
komediograf, dramaturg, por edhe aktor.

3.
Shekspiri ishte autor i 154 sonetave dhe i
një numri të madh të poemave, disa prej
të cilave janë konsideruar si shembuj të
shkëlqyer të letërsisë angleze që janë
shkruar ndonjëherë. Disa nga tragjeditë
më të famshme të Shekspirit janë:
Hamleti, Romeo e Xhuljeta, Henriku IV,
Makbeth, ndërsa nga komeditë
përmendim: Shumë zhurmë për asgjë,
Nata e dymbëdhjetë, etj.

4.
Veçori të stilit të Shekspirit
 Aftësia e tij qëndronte në të hedhurit e rrëfimit
përtej, për të përshkruar kështu pamjet e
brendshme dhe të thella të natyrës njerëzore.
Mendohet se pjesën më të madhe të veprave të tij
t’i ketë shkruar midis viteve 1585-1611, edhe pse
kronologjia e veprave që i atribuohen atij nuk njihen
me saktësi, duke shkaktuar kështu mangësi në
lidhje me hartimin e një biografie të thellë dhe të
plotë për këtë figurë madhështore të letërsisë.

5.
Të dhëna për veprën “Jul Cezari”
Jul Cezari është tragjedia e parë e Shekspirit nga tri
tragjeditë me temë nga historia romake. Ashtu si
"Antoni dhe Kleopatra" dhe "Karioliani", "Jul Cezari"
është një dramatizimi i ngjarjeve të vërteta.
Shekspiri shkruan për Cezarin, Brutin dhe Mark
Antonin duke u mbështetur mbi dëshmitë e
historianit të lashtë, Plutarkut, si burimi kryesor i
subjektit të tragjedisë dhe karaktereve.

6.
Subjekti
Subjekti është ky: “Republikanët, të udhëhequr
prej Brutit dhe Kasit, vrasin Jul Qesarin, diktatorin
e Romës, dhe rivendosin Republikën; Mark Antoni
me Oktavianin, të nipin e Jul Qesarit, i shtrëngojnë
Republikanët të ikin prej Rome dhe e dërgojnë
ushtrinë e tyre në betejën e Filipisë; Kasi dhe
Bruti, që të mos bien në duar të kundërshtarëve,
vrasin veten; Republika Romane kthehet
përfundimisht në diktaturë autokratike.

7.
Cili është protagonisi i kësaj trragjedie?
 Studiuesit e letërsisë kanë debatuar për shekuj me
radhë në lidhje me çështjen se cili është në të vërtetë
protagonisti i kësaj tragjedie. Përgjigjia thjesht e
sipërfaqshme do të ishte Jul Cezari. Në fund të fundit,
tragjedia ka emrin e tij dhe ngjarjet e tragjedisë lidhen të
gjitha me të. Sidoqoftë, Cezari shfaqet vetëm në tri
skena (katër nëse përfshihet edhe fantazma), duke e
bërë kështu të pamundur zgjedhjen e protagonistit që
supozohet të jetë karakteri kryesor. Përcaktimi i
protagonistit është një nga shumë çështjet tërheqëse që
paraqet tragjedia.

8.
Koha në të cilën zhvillohen ngjarjet
Për efekt të ndërtimit skenik, Shekspiri e përmbledh
në një subjekt të thjeshtë kohën dhe hapsirën e
zhvillimit të ngjarjes. Megjithëse, historikisht, ngjarjet
janë zhvilluar në një shtrirje kohore prej 2 vitesh e
gjysmë. Në vepër ngjarjet duket sikur ndjekin me
shpejtësi njëra- tjetrën, në këtë mënyrë krijohet ideja
sikur Jul cezari vritet menjëherë pas festës së
Luperkaleve dhe në senat menjëherë pas vrasjes.

9.
Struktura e veprës
Jul Cezari është një dramë që, ndonëse ndërtohet me pesë
akte, ato nuk i korrespondojnë ndarjes klasike të pesë
akteve. Struktura e sjaë është tejet e tendosur, me një gjuhë
lakonike dhe atmosferë shumë të gjallë.
Vepra ka ngjallur me vite diskutime e debate të shumta mes
studiuesve për mënyrën e ndërtimit të saj, për
dykuptimësinë e ligjërimit, për stilin, për raportet që kanë
personazhet me ngjarjen si dhe për figurën kryesore të
veprës.

10.
Tema
Tema kryesore e veprës është kundërvënia e fatit të
paracaktuar me vullnetin e lirë. Jul Cezari besonte se disa
ngjarje në jetën e njeriut janë të paracaktuara, ndërsa Kasi
mendonte se ky besim i Cezarit vinte si pasojë e frikës së
tij. Ai besonte se fati nuk ndodhej i shkruar në yje por
brenda njeriut dhe ishte ky i fundit që e kontrollonte.

11.
Simbolet
Simboli kryesor i kësaj vepre
është gruaja dhe roli i saj i
rëndësishëm në familje. Ky
simbol shfaqet përmes
personazheve të Porcias dhe
Kalprunjës.

12.
Analiza e personazheve

13.
Jul Çezari
 Jul Cezari përshkruhet nga komplotistët e tij si një
njeri tepër ambicioz dhe ktë gjë e vërteton sjellja e tij:
ai do të konkurrojnë për pushtet absolut mbi Romë,
dhe lëshohen pas homazheve që merr nga të tjerët,
ndërsa refuzimi i kurorës tregon për natyrën e tij
kryeneçe. Cezari e percepton veten si një njeri që do
të jetojë përgjithmon në mendjen e njerëzve. Por
pikërisht këto cilësi te tijat bëhen shkaku që ai vritet.

14.
Bruti
Bruti është një ndër karakteri më kompleks të
veprës, si dhe heroi tragjik i saj. Ai është një
figurë publike e fuqishme dhe gjithashtu një
bashkëshort, lider dhe një shok i mirë. Por
për hir të idealizmit, Bruti detyrohet të vras
mikun e tij, Cezarin. Idealizmi ishte virtyti dhe
njëkohesisht e meta e tij më e madhe, pasi ai
refuzoi të vriste dhe Mark Antonin së bashku
me Cezarin, ky gjest naiv më von do ti
kushtonte Brutit jetën e tij.

15.
Mark Antoni
Mark Antoni na shfaqet si një personazh i fortë
në të gjitha drejtimet. Ai karakterizohet nga
impulsiviteti dhe aftesia për të improvizuar dhe
përshtatur në të gjitha situatat. Antoni arrin ta
kthej situatën kaotike të krijuar nga komploti në
favor të tij. Fillimisht ai shtiret sikur është në
anën e komplotistëve, por më pas ai arrin tu
kundërvër këtyre të fundit popullin e Romës
dhe si përfundim, me ndihmën e Oktavianit
dhe Lepidit ai arrin ti vrasë komplotistët.

16.
Kasi
Kasi është një personazh misterioz. Ai
ushqen një urrejtje të madhe ndaj Cezarit,
kjo e shty atë të organizonte komplotin
kundër tij. Kasi ka aftësi maipuluese te mira,
ai i arrin qëllimet e tij duke përdorur të tjerët.
Kjo vihet re më së tepërmi kur arrin të bindë
Brutin të luaj një rol kryesor në komplotin
kundër Cezarit, mikut të tij.

17.
Figura letrare
 Paradoks-> Te desha t 'ishe atje dhe ketu prape. Gjersa te them pse te dergoj
atje.
Anakronizem ->Bruti:Pushoni! Numeroni oret. Kasi:Esht' ora tri
Aluzion-> As qielli as toka s paten paqe sonte ; Kalfurnja thirri nja tri here
n'enderr: Ndihmoni,oh!Po vrasin Jul Cezarin!
Ironi-> E ze per dor'armiqt' e tu te gjakte, Cezar i larte ,mbi kufomen tende! Sikur
te kisha sy sa ke ti plage, Te qaja ,sic te derdhin gjak ato, Me kish me teper hije
se keshtu, Qe behem mik me vrasesit e tu . Me ndje Cezar!Trim dre,ktu te
kapen; Ketu me re dhe ja keshtu gjahtaret, Me gjakun tend te skuqur ,te shenuar,
O bote!ishe pyll'i ketij dreri; Dhe ky ,o bote ishte zemra jote.
Krahasime-> Si nje kolos, Si stergjysh i madh, si ca qen te rrahur, si nje kuceder
Epitete: fjale te embla, tradheti e pergjakte, zjarr i mprehte

18.
Çështja e autorsisë së tragjedisë “Jul
Cezari”
 Studiuesi F.G. Fleay hedh idenë se vepra është
shkruar nga Ben Xhonson.
 Studiuesi J.M. Robertson ka një teori sipas të cilës Jul
Cezari është pjesë e një triologjie të shkruar nga
Kristofor Marlou që më von është huazuar nga
Shekspiri.
 Ide të tjera pohojnë se Jul Cezari është varianti i
përpunuar i një teksti të vjetër.

19.
Thënie të famshme të shkëputura nga
tragjedia
 “Fati, i dashur Brut, nuk ndodhet i shkruar në yje, por
brenda nesh…”
 “E dua tradhëtin, por urrej tradhëtarët.”
 “Frikacakët vdesin shumë herë para vdekjes së tyre; të
guximshmit e provojnë vdekjen vetëm një herë.”