1.
Projekt kurrikular
Tema :rendesia dhe perdorimet e ujit.
Nentema: metodat e pastrimit te ujit te pijshem
Objektivat:
te tregoj rendesine e ujit
Te listoj metodat e pastrimit te ujit
Ti pershkruaj keto metoda
Pranoi : donalda vranici Punoi : ornela maha
Klasa : 109

2.
Uji ka rëndësi jashtëzakonisht të madhe në jetën ekonomike e komunale. Me një fjalë, ai është
shkak dhe burim i jetës. Sasi të mëdha të ujit shpenzohen në industri, ekonomi dhe nevoja
shtëpiake. Sasi mjaft e madhe e ujit shpenzohet gjatë veprimeve të ndryshme industriale, p.sh.
për prodhimin e avullit të ujit, për ftohje, për tretje, për larje dhe operacione tjera. Gjatë
fabrikimit të shumë prodhimeve, p.sh. gjatë përpunimit të metaleve dhe shumë punimeve tjera,
sasia e ujit të shpenzuar për nga pesha shumë herë e tejkalon peshën e prodhimeve finale të
fituara. Një sasi e madhe e ujit shndërrohet në ujë të papastër me ndyrësira të ndryshme
joorganike. Për shkak të kërkesave për sasi të mëdha të ujit, si dhe për shkaqe tjera, fabrikat
kimike zakonisht ngriten afër burimeve të ujit ose kalimeve tjera të ujit. Për shkak të zhvillimit
të hovshëm të industrisë, urbanizmit dhe kërkesave për largimin e fabrikave nga vendbanimet,
gjetja e burimeve të reja të ujit gjatë kohës është duke u bërë problem serioz, si për zhvillimin e
industrisë së re, ashtu edhe për zgjerimin e asaj ekzistuese. Njëkohësisht sasi gjithnjë e më të
mëdha të ujërave të papastër e ndotin tokën dhe shkatërrojnë florën e faunën në lumenj e
liqene.

3.
tjera dhe për agregate të pajisjeve industriale
sidomos për industrinë kimike, të tekstilit,
ushqimore dhe pastrimi i ujit të ujësjellësit për
furnizimin e vendbanimeve.
Përpunimi i ujit Metodat më të shpeshta që
shfrytëzohen për përpunimin e ujit për pije ose për
nevoja të proceseve të caktuara teknologjike janë:
Distilimi i ujit Filtrimi i ujit Deferizimi i ujit
Deklorinimi dhe largimi i erës dhe shijes së keqe
Zbutja e ujit Dekarbonizimi i ujit Denitratizimi i ujit
Degazimi i ujit Demineralizimi i ujit Dezinfektimi
dhe dekontaminimi i ujit Sterilizimi UV i ujit.

4.
Pastrimi i ujërave mund të kryhet edhe me anë të distilimit të tyre d.m.th. me anë të avullimit të
ujërave dhe kondenzimit të pastajmë. Kështu pra distilimi i ujit përbëhet nga nxehja e ujit deri
në vlim, kur uji avullohet në pajisje speciale për këtë punë që pastaj ti nënshtrohet ftohjes dhe
kondenzimit. Me distilim fitohet ujë plotësisht i pastër, pa kripëra të gurit të kazanit, d.t.th. uji
lirohet nga të gjitha kripërat dhe përbërësit. Skema e aparaturës për distilimin e ujit Kjo metodë
mundëson përdorimin edhe të ujit të detit për furnizim të kazanëve të anijeve, si dhe kazanëve
tjerë të instaluar në brigje të detit. Përdorimi i kësaj metode vjen në shprehje shumë herë kur
nevojitet të plotësohet humbja e ujit për shkak të mbyllësve jo hermetik të turbinave, lidhjeve
në gypa etj. Në sistemin e nxehjes (kazaniturbina-kondenzatori-kazani). Megjithatë, metoda e
distilimit zgjatë shumë kohë dhe është mjaft më e shtrenjtë se metodat kimike të pastrimit të
ujit, gjegjësisht mënyrave të zbutjes. Filtrimi i ujit Filtrimi i ujit është operacion themelor qëllimi
i të cilit është që nga uji të largohen të gjitha grimcat mekanike që gjinden në te. Pastrimi i ujit
nga materiet në formë të tretësirave koloidale, përkatësisht kullimi i plotë i ujit bëhet nëpërmjet
koagulimit. Largimi i grimcave koloidale të tretura në ujë bëhet zakonisht krahas me kullimin
dhe me filtrimin e grimcave të suspenduara.

5.
Pastrimi i ujit nga materiet e suspenduara dhe koloidale mund të jetë:
a) i plotë, dhe
b) i pjesshëm.
Pastrimi i plotë i materieve të suspenduara dhe koloidale nënkupton
largimin e tyre deri në përmbajtjen 2 mg/l, ndërsa pastrimi i pjesshëm
ose i trashë-deri në përmbajtjen 50-100 mg/l. Pastrimi i plotë i ujit nga
materiet e suspenduara dhe koloidale është operacion i zakonshëm i
përgatitjes së ujit për pije dhe për shumë qëllime industriale. Mënyra e
filtrimit zgjidhet varësisht nga lloji dhe madhësia e grimcave. Kryesisht
përdoren shtëpiza të ndryshme filtrash me filtrues adekuat të
porozitetit të ndryshëm. Filtrat për filtrim të shpejtë mund të jenë të
hapur apo të mbyllur.

6.
Filtri i hapur, më i thjeshtë është një rezervuar me prerje
në formë të katërkëndëshit, në fundin e të cilit janë të
vendosur gypat e drenazhit, të lidhur me gypin për
largimin e ujit të filtruar. Në pjesën e poshtme të filtrit
vendoset shtresa e zhavorrit dhe mbi të shtresa filtruese,
zakonisht rëra e kuarcit.Trashësia e shtresës filtruese
është zakonisht 0,7 deri në 0,9 m. Uji që do të filtrohet
futet në filtër nëpërmjet xhepit dhe pastaj me ndihmën e
ulluqeve shpërndahet në mënyrë të barabartë mbi
sipërfaqen e shtresës filtruese.Aftësia e filtrit për filtrim
zvogëlohet me fundërrimin e ndyrësirave mbi sipërfaqen e
grimcave filtruese, kështu që pas një kohe të caktuar të
funksionimit të tij duhet të bëhet pastrimi.

7.
. Operacioni i pastrimit të filtrit bëhet duke lëshuar ujin nëpër filtër në drejtim të
kundërt të filtrimit dhe me shpejtësi të përshtatshme të rrymimit. Ndërsa
përdoren edhe filtrues të ndryshëm gjysmë automatik dhe automatik, të cilët
pastrohen gjatë punës, ashtu që nuk ka ndërprerje gjatë punës.Te ujërat e ndyta
shumë, mund të përdoren filtrat klasik të rërës me mbushje silikate
shumështresëshe të granulitetit të ndryshëm. Largimi kryhet me filtrim nëpër
rërë të kuarcit me madhësi të kokrrizave prej 0,8 deri 3,0 mm. Uji i pastruar kalon
nëpër gypin kryesor dhe nëpërmjet kokës shpërndarëse del nga kolona. Për të
mirëmbajt gjendjen mikrobiologjike në rregull të ujit për pije, uji para
distribuimit në rrjetin e ujit të qytetit duhet patjetër të klorinohet dhe atë me një
sasi pak më të madhe të klorit, në mënyrë që ti mbahet steriliteti shtesë.
Pikërisht kjo tepricë e klorit, mundet me ndikua shumë keq në vetitë e ujit për
pije (erë dhe shije), ndërsa në kontakt me substancat organike mund të formojë
kompozime mjaft të rrezikshme për njeriun (disa nga to janë edhe
kancerogjene).

8.
Ky sistem më së shpeshti përdoret për s’klorinim dhe dezodorim të ujit për
pije, si dhe në teknologjitë ushqimore të cilat përdorin ujin nga rrjeti. Largimi i
shijes dhe erës së pakëndshme të ujit të pijshëm dhe ujit për nevoja të
sintezës, në shumë raste është proces i domosdoshëm gjatë përgatitjes së tij
për përdorim. Ky proces quhet dezodorim që nënkupton përmirësimin e
kualitetit të ujit, gjegjësisht mënjanimin nga uji i substancave të cilat mund ti
japin shije të keqe, erë, e në disa raste edhe ngjyrë. Metoda më efikase dhe më
e përhapur për largimin e shijes së ujit është metoda e përpunimit të tij me
karbon aktiv në aparatin për filtrim, në të cilin vendoset në mes të shtresës së
rërës së kuarcit dhe zhavorrit shtresa e karbonit aktiv. D.m.th. edhe këtu si
edhe te deklorinimi dhe filtrimi shfrytëzohen filtrat me karbon aktiv . Karboni
aktiv si absorbues i fortë që është, i absorbon këto materie. Pas konsumimit të
aftësisë absorbuese të karbonit ai zëvendësohet me të ri.Të metat kryesore të
kësaj metode të dezodorimit të ujit janë nevoja për shpëlarjen e shpeshtë të
filtrit, ç‘aktivizimi i shpejtë i tij dhe korrozioni i pjesëve metalike të aparaturës.

9.
Zbutja e ujit ose procesi teknologjik i largimit të plotë të kripërave të tretura
në ujë është një nga proceset më delikate në teknologjinë e ujit, proces i cili
ndikon në mënyrë vendimtare në cilësitë e ujit dhe në përdorimin e tij. Për
zbutjen e ujit përdoren:
a) metodat termike
b) metodat kimike dhe
c) metodat e këmbimit jonik.
Zbutja e ujit me metodat termike Kjo metodë bazohet në zbërthimin e
bikarbonateve të kalciumit dhe të magneziumit nën ndikimin e nxehtësisë
sipas reaksioneve të shënuara më sipër dhe me ç’rast bëhet fundërrimi i tyre
në formë të karbonateve. Metoda termike e zbutjes së ujit është e
përshtatshme për ujërat që kanë fortësi të përkohshme të lartë dhe fortësi të
përhershme të ulët, që janë raste të rralla. Kjo metodë është metodë e
shtrenjtë dhe e ngadalshme, kështu që përdoret rrallë.

10.
Zbutja e ujit me metodat kimike Metodat kimike për zbutjen e ujit janë më të
përhapura në praktikën industriale.Varësisht nga reagjentët që përdoren,
metoda kimike e zbutjes së ujit zbatohet në tri variante:
a) zbutja e ujit me gëlqere,
b) zbutja e ujit me baza dhe
c) zbutja e ujit me fosfate.
Zbutja e ujit me gëlqere
Zbutja e ujit me metodën kimike, duke përdorur si reagjent gëlqeren është një
nga metodat më të përhapura dhe më të lira të zbutjes. Si reagjent përdoret
sherbeti i gëlqeres- tretësira ujore e hidroksidit të kalciumit.
b) Zbutja e ujit me baza Kjo metodë si reagjent përdorë hidroksidin e
natriumit. Ashtu si edhe hidroksidi i kalciumit, hidroksidi i natriumit ndikon në
veçimin e bikarbonatit të kalciumit dhe tërë sasisë së magneziumit.
c) Zbutja e ujit me fosfate Është metoda më e përsosur e zbutjes së ujit me
përdorimin e reagjentëve.

11.
Metoda siguron largimin e fortësisë së përhershme dhe të përkohshme të ujit.
Dekarbonizimi i ujit Dekarbonizimi është veprim me të cilin nga uji largohet
fortësia karbonate. Bëhet fjalë për pajisjen jon këmbyese të mbushur me masë
speciale jon këmbyese, e cila masë jonet e kalciumit dhe të magneziumit të
fortësisë karbonate i zëvendëson me jonet e hidrogjenit. Kështu në vend të
kripërave me fortësi karbonate formohet sasia ekuivalente e acidit karbonik, i
cili nëse pengon, mund të ç’ajroset. Kripërat me fortësi jo karbonate gjatë këtij
procesi kalojnë pa ndryshime. Masa jon këmbyese pas konsumimit të
kapacitetit të vet rigjenerohet me lëshimin e tretjes së dobët të acidit
klorhidrik (HCl), pas të cilës përsëri është e gatshme për punë. Dekarbonizimi i
ujit është veçanërisht i nevojshëm gjatë prodhimit të pijeve freskuese të
gazuara, për shkak të problemeve që shkaktojnë kripërat e fortësisë karbonate
(gazimi i vështirësuar, zvogëlimi i thartirës për shkak të reaksioneve me
thartirë të pemëve, zvogëlimi i ëmbëlsisë për shkak të reaksioneve me
sheqerna , etj. ). Denitratizimi i ujit Përmbajtja e nitratit mbi kufirin e lejuar,
përveç ndikimeve mjaft të dëmshme në shëndetin e njeriut, më së shpeshti
është një shenjë e ndotjes së ujit me substanca organike të cilat mund të jenë
me prejardhje fekale.

12.
Për demineralizimin e plotë të ujit përdoren:
a) metoda e këmbimit jonik,
b) metoda elektrokimike
c) metoda e ajrosjes dhe
d) metoda e distilimit.
Me dezinfektim dhe dekontaminim kuptojmë mbytjen e baktereve
të cilat shkaktojnë sëmundje të ndryshme. Për dezinfektim dhe
dekontaminim të ujit përdoren metoda të ndryshme. Metodat me
reagjent përdoren më së tepërmi në praktikë, prej të cilave më të
rëndësishmet janë metoda e klorinimit dhe metoda e ozonimit.
Klorinimi i ujit, është metoda më e përhapur për dezinfektimin e
ujit, përkatësisht për mbytjen e baktereve të ndryshme. Në fillim si
reagjent përdorej kloruri i gëlqeres, kurse prej vitit 1910 përdoret
edhe përpunimi i ujit me klorin e gaztë.