ความสัมพันธ์ระหว่างขนาดแปลงตัวอย่างกับค่าการกักเก็บคาร์บอน : กรณีศึกษาป่าดิบชื้นและป่าเบญจพรรณของประเทศไทยThe Relation between Sample Sizes and Carbon Storage Values: A Case Study of Moist Evergreen Forest and Mixed Deciduous Forest in Thailand

1. ็ความสัมพันธ์ระหว่างขนาดแปลงตัวอย่างกับค่าการกักเก็บคาร์บอน :
กรณีศึกษาป่าดิบชื้นและป่าเบญจพรรณของประเทศไทย
The Relation between Sample Sizes and Carbon Storage Values:
A Case Study of Moist Evergreen Forest and Mixed Deciduous Forest in
ThailandThailand
ธรรมนูญ เต็มไชย* ทรงธรรม สุขสว่าง
*ศนย์นวัตกรรมอทยานแห่งชาติและพื้นที่ค้มครอง จังหวัดเพชรบรีศูนยนวตกรรมอุทยานแหงชาตแล พนทคุมครอง จงหวดเพชรบุร
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

2. ี่ ึทีมาของการศึกษา
•กระแสการศึกษาการกักเก็บคาร์บอน•กระแสการศกษาการกกเกบคารบอน
•หลายหน่วยงาน หลายสถาบัน
•แปลงตัวอย่างหลายขนาด

3. ั ์วัตถุประสงค์
•แปลงตัวอย่างขนาดไหนที่คํานวณค่าคาร์บอน•แปลงตวอยางขนาดไหนทคานวณคาคารบอน
แล้วน่าเชื่อถือมากที่สุด

4. ิ ี ึวิธีการศึกษา
•ทดลองวางแปลงตัวอย่างขนาดต่างๆ ในพื้นที่•ทดลองวางแปลงตวอยางขนาดตางๆ ในพนท
แปลงตัวอย่างถาวร
•ป่าดิบชื้น อช.เขาชะเมา – เขาวง
ิ ี ิไ ั•ป่าเบญจพรรณ อช. เฉลิมพระเกียรติไทยประจัน

5. แปลงตัวอย่างถาวร ป่าดิบชื้น
แปลงตัวอย่างถาวร ป่าเบญจพรรณ

6. ปาดิบชื้น
อช.เขาชะเมา-เขาวง จังหวัดระยอง
ปปปาเบญจพรรณปาเบญจพรรณ
อชอช..เฉลิมพระเกียรติไทยประจัน จังหวัดราชบุรีเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน จังหวัดราชบุรี

7. ดิบชื้น (ระยอง)
• แปลง 120 x 120 เมตร
• 114 เมตร รทก.
• ไม้ยืนต้น 1,673 ต้น 186 ชนิด
เบญจพรรณ (ราชบุรี)
• แปลง 120 x 120 เมตร
• 268 เมตร รทก.
• ไม้ยืนต้น 774 ต้น 77 ชนิด

8. ิ ี ึวิธีการศึกษา
•วางแปลงตัวอย่างขนาดต่างๆ โดยส่มไม่ซ้ําที่•วางแปลงตวอยางขนาดตางๆ โดยสุมไมซาท
•เปรียบเทียบค่าคาร์บอนที่คํานวณได้

11. ขนาดแปลงตัวอย่าง (ตร.ม.)
จํานวนแปลงตัวอย่าง
ป่าดิบชื้น ป่าเบญจพรรณปาดบชน ปาเบญจพรรณ
100 20 20
200 20 20
400 20 20400 20 20
600 20 20
900 20 20
1 200 20 201,200 20 20
1,600 20 20
1,800 20 20
2 000 20 202,000 20 20
2,500 20 20
3,000 20 20
3 600 20 203,600 20 20
4,200 20 20
4,900 20 20
5 600 20 205,600 20 20
6,400 20 20
7,200 20 20
8 100 16 168,100 16 16
รวม 356 356

12. ิ ี ึวิธีการศึกษา
สมการมวลชีวภาพของ O t l (1965) ดังนี้สมการมวลชวภาพของ Ogawa et al., (1965) ดงน
ป่าดิบชื้น
Ws = 0.0396 (D2H)0.9326
Wb = 0 006002 (D2H)1.0270Wb = 0.006002 (D H)
Wl = (28.0/Wtc + 0.025)-1
ป่าเบญจพรรณ
Ws = 0.0396 (D2H)0.9326
Wb = 0.003487 (D2H)1.0270
Wl (28 0/Wtc + 0 025)-1Wl = (28.0/Wtc + 0.025)

13. เมื่อกําหนดให้ Ws, Wb, และ Wl คือ มวลชีวภาพของลําต้น กิ่ง
และใบ ตามลําดับ มีหน่วยเป็นกิโลกรัม
D คือ เส้นผ่าศูนย์กลางระดับอก (เซนติเมตร) และ H คือความสูง
ทั้งหมดของต้นไม้ (เมตร)ม ขอ นไม (เม ร)
การประมาณการกักเก็บคาร์บอนในต้นไม้หาได้จากค่ามาตรฐานซึ่ง
เท่ากับร้อยละ 47 (0.47) ของน้ําหนักมวลชีวภาพ

14. ึผลการศึกษา
•ปริมาณคาร์บอนในแปลงตัวอย่างแต่ละขนาด
่•ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของข้อมูล
•ปริมาณคาร์บอนเฉลี่ยปรมาณคารบอนเฉลย
•เปรียบเทียบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยโดยวิธีการทางสถิติ
•จํานวนต้นไม้ในแปลงตัวอย่าง

15. ปริมาณคาร์บอนในแปลงตัวอย่างแต่ละขนาด
• แปลงตัวอย่างขนาดเล็กมีความแม่นยํา (accuracy) น้อยกว่าแปลงขนาดใหญ่

16. ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของข้อมูล
• แปลงตัวอย่างขนาดเล็กมีค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) มากกว่า
แปลงขนาดใหญ่

17. ปริมาณคาร์บอนเฉลี่ย

18. ่ ้ ื่ ื ิ ิการทดสอบความแตกต่างด้วยเครืองมือทางสถิติ
•ใช้สถิตินอนพาราเมตริก (nonparametric
) ป ี ี ่ ป ั ่statistics) เปรียบเทียบระหว่างขนาดแปลงตัวอย่าง
ขนาด 8,100 ตารางเมตร กับแปลงตัวอย่างขนาดอื่นๆ, ๆ
ที่มีขนาดน้อยกว่า โดยเลือกใช้วิธีการเปรียบเทียบด้วย
K l S i Z ที่ระดับนัยสําคัญ 0 05Kolmogorov – Smirnov Z ทระดบนยสาคญ 0.05

19. ป่าดิบชื้น
ขนาดแปลง
(ตร.ม.)
คาเฉลี่ย
(ตัน/เฮกตาร)
สวนเบี่ยงเบน
มาตรฐาน
คาสถิติ Kolmogorov‐Simirnov
Z
Sig.
100 161.877 206.971 1.581 0.013*
200 187.096 166.969 1.739 0.005*
400 125.107 90.059 1.423 0.035*
600 125.606 74.099 1.265 0.082
900 108 211 48 399 1 423 0 035*900 108.211 48.399 1.423 0.035
1,200 116.147 42.831 1.107 0.172
1,600 104.106 22.295 1.265 0.082
1,800 109.174 31.545 1.265 0.082
2,000 108.725 22.933 1.423 0.035*
2,500 104.960 22.143 1.265 0.082
3,000 101.998 20.705 1.265 0.082
3 600 107 607 17 754 0 949 0 3293,600 107.607 17.754 0.949 0.329
4,200 108.637 18.386 1.581 0.013*
4,900 108.967 14.662 1.107 0.172
5,600 111.066 12.389 1.107 0.172
6,400 106.241 9.701 1.107 0.172
7,200 104.613 10.171 1.265 0.082
8,100 104.854 6.195
• แปลงขนาดเล็กกว่า 1,200 ตารางเมตร ให้ค่าคาร์บอนแตกต่างกับแปลงขนาดใหญ่

20. ป่าเบญจพรรณ
ขนาดแปลง
(ตร.ม.)
คาเฉลี่ย
(ตัน/เฮกตาร)
สวนเบี่ยงเบน
มาตรฐาน
คาสถิติKolmogorov‐Simirnov
Z
Sig.
100 15.660 14.961 1.897 0.001*
*200 15.150 12.049 1.739 0.005*
400 15.039 10.747 1.739 0.005*
600 11.248 6.894 2.372 0.000*
900 16.438 6.181 1.581 0.013*900 6 38 6 8 58 0 0 3
1,200 14.211 5.547 1.423 0.035*
1,600 14.564 4.851 1.265 0.082
1,800 14.571 3.270 1.107 0.172
2,000 13.560 4.251 1.107 0.172
2,500 14.230 2.740 1.265 0.082
3,000 14.205 2.728 0.949 0.329
3,600 13.798 1.640 0.632 0.8193,600 13.798 1.640 0.632 0.819
4,200 13.977 1.897 0.791 0.560
4,900 14.364 1.954 1.107 0.172
5,600 14.401 1.678 0.949 0.329
6,400 14.088 1.398 0.791 0.560
7,200 14.255 1.111 0.949 0.329
8,100 14.037 1.087
• แปลงขนาดเล็กกว่า 1,600 ตารางเมตร ให้ค่าคาร์บอนแตกต่างกับแปลงขนาดใหญ่

21. จํานวนต้นไม้ในแปลงตัวอย่าง
• แปลงใหญ่ขึ้น จํานวนต้นไม้มากขึ้น เวลา+งบประมาณ+โอกาสผิดพลาดก็สูงขึ้น

22. สรป
ื้ ไ ้
สรุป
• แปลงป่าดิบชืน ไม่ควรน้อยกว่า 1,200 ตร.ม.
• ป่าเบญจพรรณ ไม่ควรน้อยกว่า 1 600 ตร มปาเบญจพรรณ ไมควรนอยกวา 1,600 ตร.ม.
• พิจารณาจากวัตถุประสงค์/การใช้ประโยชน์ด้าน
อื่นด้วย
• การศึกษาครั้งนี้กล่าวถึงเฉพาะแปลงตัวอย่างรป• การศกษาครงนกลาวถงเฉพาะแปลงตวอยางรูป
สี่เหลี่ยมเท่านั้น

23. ิ ิกิตติกรรมประกาศ
•จนท.ศูนย์นวัตกรรมอุทยานแห่งชาติฯ จ.เพชรบุรี
์•ผศ.ดร.เชิดศักดิ์ ทัพใหญ่
•ผศ ดร ยทธ ไกยวรรณ์•ผศ.ดร.ยุทธ ไกยวรรณ
•หน.หทัยรัตน์ นกลหน.หทยรตน นุกูล

24. www nprcenter comwww.nprcenter.com
dhamma57@gmail.com