Dokumen tersebut membahas tentang kursus umrah dan haji yang meliputi pengertian umrah, kelebihan haji dan umrah, rukun-rukun umrah, wajib-wajib umrah, larangan dalam masa ihram, tawaf dan pengertiannya, serta perhatian-perhatian penting dalam melaksanakan umrah.

1. KURSUS UMRAH DAN HAJI
HJ AHMAD JUNAIDI B MOHD SAID

2. TALBIAH
Lafaz & Makna

3. DALIL UMRAH
Dari Ibnu Umar R.A. Tidak ada seorang pun melainkan wajib baginya
sekali haji dan sekali umrah kerana disebut kedua-duanya serentak
dalam ayat:196 al-Baqarah sebagai perintah. Perintah bererti wajib
maka umrah wajib seperti haji. - Imam Bukhari, bab umrah
‫وقال‬‫ابن‬‫عمر‬‫رضي‬‫هللا‬‫عنهما‬:‫ليس‬‫أحد‬‫إال‬‫وعليه‬‫حجة‬‫وعمرة‬.‫وقال‬‫ابن‬
‫عباس‬‫رضي‬‫هللا‬‫عنهما‬:‫إنها‬‫لقرينتها‬‫في‬‫كتاب‬‫هللا‬:{‫وأتموا‬‫الحج‬‫والعمرة‬‫هلل‬}.
/‫البقرة‬:196/.[‫ش‬(‫لقرينتها‬)‫أي‬‫إن‬‫العمرة‬‫ذكرت‬‫مقرونة‬‫بالحج‬‫في‬،‫القرآن‬
‫مع‬‫األمر‬،‫بإتمامهما‬‫واألمر‬،‫للوجوب‬‫فدل‬‫على‬‫أن‬‫العمرة‬‫واجبة‬‫كالحجة‬].‫لإلمام‬
‫البخاري‬‫أبواب‬‫العمرة‬.
UMRAH
PENGERTIAN UMRAH
Umrah Mengunjungi Baitullah A-haram Pada Bila-bila Masa Untuk Mengerjakan
Ibadat Tertentu Menurut Syarat-syaratnya

4. KELEBIHAN HAJI DAN UMRAH
1. Mendapat Status “Tetamu Allah S.W.T”
2. Mendapat Ganjaran Yang Besar
3. Selamat Daripada Kecelakaan Seksaan Sebagai Yahudi Dan
Nasrani
4. Mendapat Syafaat Di Dalam Doa Keampunan Rasullullah S.A.W
5. Bersih Seperti Bayi Yang Baru Dilahirkan
6. Antara Jihad Yang Paling Utama
7. Haji Yang Mabrur Tiada Balasan Melainkan Syurga

5. RUKUN UMRAH
Niat Ihram
Umrah
Tawaf Umrah
Sa’ie Umrah
Bercukur/
Bergunting
Tertib Pada
Semua Rukun
1
2
3
4
5
WAJIB UMRAH
NIAT IHRAM UMRAH
DI MIQAT*
MENINGGALKAN
PERKARA
LARANGAN SEMASA
DALAM IHRAM
1
2
*Niat Ihram Umrah Adalah Rukun, Berniat Ini
Wajib Dilakukan Di Miqat (Harus Berniat
Ihram Sebelumnya)
*Setelah Berniat Ihram (Di Miqat Atau
Sebelumnya) Wajib Meninggalkan Larangan
Dalam Ihram

6. RUKUN UMRAH
Niat Ihram
Umrah
Tawaf Umrah
Sa’ie Umrah
Bercukur/
Bergunting
Tertib Pada
Semua Rukun
1
2
3
4
5
WAJIB UMRAH
Niat Ihram Umrah
Di Miqat*
Meninggalkan
Perkara
Larangan Semasa
Dalam Ihram
1
4 CARTA ALIRAN AMALAN UMRAH5
2
3

7. MEMAKAI PAKAIAN IHRAM
LELAKI
Dua Helai Kain Lepas (Tidak Bercantum) Sehelai
Dipakai Untuk Menutup Auratnya Di Antara Pusat Dan
Lutut Dan Sehelai Lagi Dibuat Selendang. Disunatkan
Berwarna Putih
WANITA
Pakaian Ihram Bagi Wanita Pula Hendaklah Menutup
Semua Anggota Tubuh Selain Muka Dan Dua
Pergelangan Tangan (Tiada Pakaian Khusus Seperti
Jemaah Haji Lelaki)

8. Hanya Sunat Dipakai Semasa Tawaf
Yang Diiringi Dengan Sa’ie Sahaja
Atau Semasa Sa’ie Sahaja
Tidak Disunat Dipakai Secara Idtiba’
Semasa Di Lokasi Lain Seperti
Stesyen Berlepas Dan Sebagainya
Begitu Juga Ketika Solat (Makruh),
Elak Secara Idtiba’
CONTOH SELIPAR YANG
DIBERNARKAN

9. CONTOH
SELIPAR YANG
DIBENARKAN

10. Perhatian :
1- Elak Dari Bersolek – Tanpa
Keperluan – Elak Fitnah Dan
Riya’
2- Pastikan Aurat Di Jaga
3- Kain Telekung Yang
Bersesuaian Dan Tidak
Menampakkan Aurat
4- Stokin Dipakai – Tidak
Terlalu Nipis Menampakkan
Warna Kulit – Syorkan Stokin
Tebal Dan Panjang

11. PASTIKAN NAMPAK KELIMA-LIMA
ANAK JARI

12. SUNAT IHRAM
AMALAN SUNAT SEBELUM NIAT IHRAM
 Mengerat Kuku
 Merapikan Janggut, Misai Dan Rambut
 Menanggalkan Bulu Ketiak, Ari-ari Dan Sebagainya
 Mandi Sunat Ihram
 Mengambil Wuduk
 Memakai Wangian Pada Badan (Bukan Pada Kain Ihram)
 Memakai Minyak Rambut
 Memakai Kain Ihram Berwarna Putih
 Solat Sunat Ihram
AMALAN SUNAT SEMASA NIAT IHRAM
 Mengadap Ke Arah Kiblat
 Berada Dalam Keadaan Wuduk
AMALAN SUNAT SELEPAS BERNIAT IHRAM
 Bertalbiah, Berdoa , Bacaan Al Quran, Zikir
 Elak Dari Berbual Kosong (Lagha)

13. NIAT MENGERJAKAN UMRAH
SAHAJA AKU MENGERJAKAN
UMRAH DAN BERIHRAM
DENGANNYA KERANA
ALLAH TA’ALA.
LAFAZNYA
NIAT/HADIRKAN
DALAM HATI

14. MIQAT MAKANI (TEMPAT) BAGI PENDUDUK LUAR MAKKAH
1. YALAMLAM - YANG DATANG DARI ARAH YAMAN
2. BIR ALI - YANG DATANG DARI ARAH MADINAH
3. AL- JUHFAH - YANG DATANG DARI ARAH SYAM
4. QARN AL MANAZIL - BAGI YANG DATANG DARI ARAH ASIA
5. ZATU ‘IRQIN - YANG DATANG DARI ARAH IRAQ
MIQAT UMRAH
MIQAT MAKANI (TEMPAT) BAGI JEMAAH ATAU PENDUDUK YANG
BERADA DALAM MAKKAH IAITU KELUAR KE TANAH HALAL SEPERTI:
1. JI’RANAH
2. TAN’IM
3. HUDAIBIYYAH
4. SHUMAISYIY

15. YALAMLAM
QARNUL
MANAZIL
ZATUN
IRAQI
BIR ALI
AL- JUHFAH HUDAIBIYYAH
(29KM)
(SHUMAISHI)
TAN’IM
(5KM)
JI’RANAH
(22KM)
ARAFAH
(22KM)
ADHAAT LIBN
(16KM)
MIQAT TEMPAT (MAKANI)
KAABAH

16. LARANGAN DALAM MASA IHRAM
MEMAKAI SARUNG
TANGAN (LELAKI &
WANITA)
4
MEMAKAI BAU-BAUAN
SAMA ADA DI BADAN,
PAKAIAN, MAKANAN
MINUMAN ATAU
MENGHIDUNYA KE
DALAM HIDUNG
5
MEMAKAI MINYAK DI
KEPALA ATAU
JANGGUT DAN SELAIN
DARIPADA YANG
TUMBUH D IPIPI & DAHI
MENANGGALKAN
RAMBUT ATAU BULU
7
MENGERAT ATAU
MEMOTONG KUKU
8
MELAKUKAN
PERSETUBUHAN13
BERKAHWIN/
MENGAHWINKAN/
MENERIMA WAKIL
KAHWIN
11
MENEBANG/
MEMOTONG/
MENCABUT POKOK-
POKOK DI TANAH
HARAM
9
MEMBURU BINATANG
BURUAN
10
MELAKUKAN
PENDAHULUAN
PERSETUBUHAN
12
MEMAKAI PAKAIAN
BERSARUNG ATAU
BERJAHIT DAN
BERCANTUM (LELAKI)
1
MENUTUP KEPALA
ATAU SEBAHAGIAN
DARIPADANYA
2
MENUTUP MUKA
(WANITA)3
6

17. TAWAF DAN PENGERTIANNYA
TAWAF

18. TAWAF
PENGERTIAN MENGELILINGI KAABAH DENGAN SYARAT–SYARATNYA
SYARAT-SYARAT SAH
TAWAF
Suci Daripada Hadas
Suci Badan/Pakaian/Tempat
Tawaf Daripada Najis
Menutup Aurat
Bermula Pada Sudut Hajarul
Aswad Dan Berniat Tawaf Jika
Tawaf Wada’/Sunat/Nazar
Menjadikan Baitullah Di Sebelah
Kiri Dan Berjalan Ke Hadapan
Berjalan Bertujuan Tawaf
Mengelilingi Kaabah Tujuh (7)
Kali Dengan Yakin
Dilakukan Dalam Masjidil Haram
Dan Di Luar Dari Hijr
Ismail/Syazarwan
JENIS – JENIS
TAWAF
Tawaf Rukun (Haji
Atau Umrah)
Tawaf Qudum
Tawaf Wada’
Tawaf Sunat
Tawaf Nazar
SUNAT – SUNAT
TAWAF
Berjalan Kaki
Beridtiba’ Bagi Tawaf Diiringi
Dengan Sa’ie (Lelaki)
Melakukan Ramal Bagi Tawaf Yang
Diiringi Dengan Sa’ie (Lelaki) 3
Pusingan Pertama
Istilam Hajarul Aswad Dan
Mengucupnya/Istilam Rukun
Yamani Dan Tidak Mengucupnya
Membaca Zikir Dan Doa
Berturut-turut Tujuh (7) Kali
Pusingan
Tawaf Dengan Khusyuk Dan
Tawadhuk
Solat Sunat Tawaf
Tawaf Tahiyat
Al-bait

19. PERHATIAN
Disyaratkan Melafazkan Niat Tawaf Bagi Tawaf Berikut :-
1- Tawaf Sunat
2- Tawaf Nazar
3- Tawaf Wada’
4- Tawaf Tahiyat Al Bait
Lafaz Niat Tawaf : Ya Allah Aku Hendak Tawaf Baitullah Al Haram
Tujuh (7) Keliling Tawaf………. (Yang Berkaitan) Maka Permudah Dan
Terimalah Daripadaku Kerana Allah
Tidak Disyaratkan Berniat Tawaf Bagi Tawaf Umrah,Tawaf
Haji Dan Tawaf Qudum (Bagi Yang Lakukan Haji Ifrad Atau
Qiran)

20. PERHATIAN : JEMAAH HAJI HENDAKLAH
BERHATI-HATI DENGAN NAJIS YANG
TERDAPAT :
1. Selipar yang dibawa bersama semasa tawaf.
2. Anak kecil berlampin.
3. Pakaian yang bernajis.
4. Tahi burung yang jatuh semasa tawaf.

21. AURAT LELAKI SEMASA TAWAF
1. Aurat bagi lelaki adalah antara pusat hingga
lutut.
2. Jemaah haji lelaki hendaklah juga menutup
anggota bahagian atas tubuhnya sebagai
menjaga adab.
3. Idtiba’ hendaklah ketika dalam tawaf yang
diiringi dengan sa’ie sahaja. Beridtiba’ apabila
hendak memulakan tawaf sahaja.

22. AURAT WANITA SEMASA TAWAF
1. Had aurat
2. Berhati-hati dengan perkara ini:-
 Bawah dagu
 Pergelangan tangan
 Anak rambut di muka
 Stokin (tebal)
 Anak rambut di kawasan telinga/berhati-hati
jika memakai kacamata
3. Aurat (tidak semasa tawaf)
- Seperti hukum biasa

23. Rukun
Yamani
Hajar
Aswad
Hijir
Ismail
Ke Safa

24. TIANG LAMPU HIJAU (KAWASAN
PERMULAAN DAN BERAKHIRNYA
TAWAF) – BERSETENTANGAN
DENGAN HAJARUL ASWAD

25. HAJARUL ASWAD

27. AL HAJARUL ASWAD

28. GARISAN SAF
SOLAT

30. TEMPAT PERMULAAN DAN
BERAKHIR TAWAF DI
TINGKAT ATAS
LALUAN KHAS TAWAF DI TINGKAT
ATAS – DIGALAKKAN WARIS YANG
MENYURUNG ATAU WARIS IKUT
SAMA JIKA DISURUNG OLEH
ORANG LAIN

31. A. BATAL TAWAF
1. TERBUKA AURAT DENGAN SENGAJA
2. Menyentuh Kaabah/Kelambunya Termasuk
Syazarwan
3. Terpesong Niat Seperti Sibuk Mencari Kawan
(Sehingga Terlupa Yang Dia Sedang Tawaf)
4. Menyentuh Atau Memasuki Hijr Ismail
5. Tidak Yakin Tujuh (7) Pusingan Tanpa Menambah
Satu Pusingan Untuk Menyakinkan (Sila Tambah Satu
Pusingan Jika Ragu-ragu Sama Ada Telah Cukup Tujuh Atau Tidak)

32. B. MAKRUH TAWAF TETAPI TIDAK BATAL
1. Makan/Minum Semasa Tawaf
2. Bercakap-cakap (Percakapan Yang Kurang Sopan)
Semasa Tawaf
5. Melakukan Ramal Dalam Semua Pusingan
3. Baca Doa Dengan Nyaring
4. Bercakap Menggunakan Telefon Bimbit
6. Menahan Kentut, Buang Air Kecil Dan Air Besar

33. KAEDAH SAMBUNG JIKA BATAL TAWAF
1. Boleh Disambung (Pusingan Yang Terbatal Sahaja)
Ditempat Pusingan Tawaf Yang Terbatal
2. Yang Afdhal Dibuat Semula Pusingan Yang Terbatal
Sahaja Dan Bermula Di Rukun Hajarul Aswad
1. Jemaah Yang Disorong Dan Yang Menyorong Dikira
Mendapat Pusingan Tawaf/Sa’ie
TAWAF/SA’IE DENGAN CARA MENYORONG KERUSI RODA
2. Hukum Ini Berbeza Dengan Tawaf Dan Sa’ie Secara
Mendukung/Mengendong Hanya Dikira Seorang
Sahaja Yang Terhasil

34. Berjalan Ulang- Alik
Antara
Bukit Safa Dan Bukit Marwah
Menurut
Syarat-syaratnya
SYARAT-SYARAT
SA’IE
SUNAT-SUNAT
SA’IE
PENGERTIAN
SA’IE

35. TEMPAT SA’IE DI TINGKAT ATAS (SUTOH)
SAFA
MARWAH

36. PETUNJUK
(LALUAN KE
TEMPAT SA’IE
BUKIT SAFA)

37. BUKIT SAFA
(TEMPAT PERMULAAN SA’IE)

38. BATU BUKIT SAFA
(TEMPAT PERMULAAN SA’IE)
TINGGALAN BATU
DI BUKIT SAFA

39. BUKIT MARWAH
(TEMPAT BERAKHIR SA’IE)
TINGGALAN BATU
DI BUKIT MARWAH

40. SYARAT SAH SA’IE
1. Dilakukan Selepas Tawaf Sama Ada Tawaf Haji/Tawaf Qudum
(Ifrad/Qiran)/Umrah
2. Bermula Di Bukit Safa Dan Berakhir Di Bukit Marwah
3. Cukup Tujuh (7) Kali Dengan Yakin, Dikira Satu Kali Daripada Bukit Safa
Ke Bukit Marwah Dan Satu Kali Daripada Bukit Marwah Ke Bukit Safa
4. Hendaklah Sampai Ke Penghujung Tempat Sa’ie Di Kaki
Bukit Safa Dan Di Kaki Bukit Marwah (Ada Papan Tanda)
5. Hendaklah Sa’ie Di Batnulwadi (Tempat Yang Termaklum)
6. Mengekalkan Niat Sa’ie

41. 420METER
SAFA
MARWAH
KAABAH
HIJIR
ISMAIL
MAQAM IBRAHIM
PINTU MASUK KE MAS’A
TANDA HIJAU
BABUS SALAM
BANGUNAN KAWASAN SA’IE
TANDA HIJAU

42. TEMPAT SA’IE DI TINGKAT ATAS (SUTOH)
SAFA
MARWAH

44. 1. Dalam Keadaan Berwuduk
2. Dilaksanakan Selepas Mengerjakan Tawaf
3. Menuju Ke Tempat Sa’ie Melalui Pintu Safa (Bab Al-safa)
4. Menaiki Bukit Safa Dan Bukit Marwah Bagi Lelaki Sahaja
7. Melakukan Ramal (Berlari-lari Anak Apabila Sampai Di
Kawasan Yang Bertanda Lampu Hijau Bagi Lelaki Sahaja)
5. Mengadap Ke Arah Kaabah/Kiblat Sambil Bertakbir
8. Beridtiba’ Pada Semua Pusingan (Lelaki)
6. Muwalat (Berturut-turut)
9. Berdoa
10. Berjalan Kaki
SUNAT KETIKA MENGERJAKAN SA’IE

45. Menanggalkan/Menghilangkan Sekurang – Kurangnya 3
Helai Rambut Di Kepala Dengan Menurut Syarat-syarat
Sahnya :
1– Masuk Waktu
2- Rambut Di Kepala
3- Tidak Kurang Daripada 3 Helai Rambut
PENGERTIAN BERCUKUR ATAU BERGUNTING
Yang Afdhalnya Bercukur Bagi Lelaki Dan Bagi Wanita Memadai Hanya
Bergunting Rambut Sekadar Seruas Jari
Selepas Tawaf Dan Sa’ie Dengan Sempurna
WAKTU BERCUKUR ATAU BERGUNTING (UMRAH)

46. TERTIB DIKIRA SAH APABILA
RUKUN UMRAH MELAKUKAN
MENGIKUT SUSUNAN YANG
TELAH DITETAPKAN
(PERKARA YANG DAHULU DI
DAHULUKAN, PERKARA YANG
KEMUDIAN DI KEMUDIANKAN)

47. MANDI SUNAT IHRAM
MEMAKAI PAKAIAN IHRAM
SEMBAHYANG SUNAT IHRAM
SUNAT
WAJIB
SUNAT
DI MANA-MANA
SEBELUM BERNIAT
NIAT UMRAH
NIAT UMRAH DI MIQAT
RUKUN
WAJIB
DI MIQAT
TALBIAH SUNATSELEPAS NIAT
SEHINGGA
MULA TAWAF
MENINGGALKAN LARANGAN
DALAM MASA BERIHRAM WAJIB
SELEPAS NIAT
SEHINGGA
BERGUNTING
TAWAF RUKUN
BERCUKUR ATAU BERGUNTING
TERTIB LAKSANAKAN SEMUA
RUKUN
RUKUN
RUKUN
DI MARWAH/
DI MANA-MANA
SA’IE RUKUNDI MAS’A
CARA MENGERJAKAN UMRAH

48. PERGERAKAN MENGERJAKAN UMRAH BAGI JEMAAH HAJI YANG
TELAH BERADA TANAH SUCI
1-NIAT IHRAM UMRAH
2- NIAT IHRAM UMRAH DI MIQAT
3- MENINGGALKAN LARANGAN IHRAM
4-TAWAF
5-SA’IE
6- BERCUKUR/BERGUNTING
(TAHALLUL)
7. TERTIB PADA KESEMUA RUKUN
5 KM
MASJID TAN’IM

49. PENGERTIAN HAJI DAN UMRAH
PENGERTIAN HAJI
PENGERTIAN UMRAH
Haji Ialah Mengunjungi Baitullah Al-Haram (Kaabah) Di Makkah
Pada Bulan-bulan Haji Untuk Mengerjakan Ibadat–ibadat Tertentu
Menurut Syarat-syaratnya
Umrah Ialah Mengunjungi Baitullah Al-Haram (Kaabah) Di Makkah
Pada Bila-bila Masa Untuk Mengerjakan Ibadat Tertentu Menurut
Syarat-syaratnya

50. DALIL WAJIB HAJI
Maksudnya:
“Dan Allah S.W.T mewajibkan manusia mengerjakan ibadat haji dengan
mengunjungi baitullah, iaitu sesiapa yang mampu dan berkuasa sampai kepada-
Nya. Dan sesiapa yang kufur (ingkar untuk ibadat haji) maka sesungguhnya
Allah S.W.T maha kaya (tidak berhajat kepada sesuatu pun) dari sekalian
makhluk”.
Surah Ali Imran : Ayat 97
‫هللا‬ ‫فإن‬ ‫كفر‬‫ومن‬ ‫سبيال‬ ‫إليه‬ ‫استطاع‬ ‫من‬ ‫البيت‬ ‫حج‬ ‫الناس‬ ‫على‬ ‫هلل‬‫و‬‫غىن‬
‫العاملني‬ ‫عن‬
Maksudnya:
“Dan tunaikanlah haji dan umrah kerana Allah S.W.T”.
Surah Al-baqarah : Ayat 196
‫هلل‬ ‫العمرة‬‫و‬ ‫احلج‬ ‫ا‬‫و‬‫أمت‬‫و‬

51. PENGERTIAN HAJI MABRUR
Haji Mabrur : Haji Istimewa Dan
Balasannya Ialah Syurga
Haji Mardud : Haji Yang Ditolak
Dan Tidak Diterima
Sabda Rasulullah S.A.W: -
“Haji Mabrur Itu, Tidak Ada Balasan Baginya
Melainkan Syurga”
Hadis Riwayat Bukhary Dan Muslim

52. DOA MOHON HAJI YANG
MABRUR
YA ALLAH, YA TUHAN KAMI KURNIAKANLAH HAJI YANG MABRUR
DAN AMPUNKANLAH DOSA-DOSA HAMBA DAN PEKERJAAN HAJI
YANG DIPUJI, AMALAN SOLEH YANG DITERIMA DAN PERNIAGAAN
YANG TIDAK MERUGIKAN

53. PERBEZAAN ANTARA RUKUN
HAJI DAN UMRAH
Niat Ihram Haji1
Wuquf2
Tawaf3
Sa’ie4
Bergunting/Bercukur5
Tertib Pada
Kebanyakan Rukun
6
Rukun Haji
Niat Ihram Umrah1
Tawaf2
Sa’ie3
Bergunting/Bercukur4
Tertib Pada Semua Rukun5
Rukun Umrah

54. PERBEZAAN ANTARA WAJIB
HAJI DAN UMRAH
Niat Ihram Di Miqat1
Meninggalkan Perkara
Larangan Dalam Ihram
2
Mabit Di Muzdalifah3
Melontar Jamrah
Kubra Pada 10 Zulhijjah4
Mabit Di Mina Pada Hari-hari
Tasyriq (11, 12, Dan 13 Zul)
5
Melontar Ke Tiga-tiga
Jamrah Pada Hari-hari
Tasyrik (11, 12, Dan 13 Zul)
6
Wajib Haji
Niat Ihram Di Miqat1
Meninggalkan Perkara
Larangan Dalam Ihram
2
Tiada3
Tiada4
Tiada
5
Tiada6
Wajib Umrah

55. CARA MENGERJAKAN HAJI
HAJI TAMATTU’
Mengerjakan Umrah Dahulu
Dalam Bulan-bulan Haji
Kemudian Mengerjakan Haji Pada
Tahun Yang Sama
Berniat mengerjakan haji dan umrah serentak
dalam bulan haji kemudian melaksanakan
semua rukun dan wajib haji. Umrah pula
dikira selesai sebaik saja selesai menunaikan
haji.
CARA 1
HAJI QIRAN
Berniat mengerjakan umrah sahaja, tetapi
sebelum tawaf ia berniat mengerjakan haji
kemudian melaksanakan semua rukun dan
wajib haji.
CARA 2
HAJI IFRAD
Mengerjakan Haji Dalam Bulan-
bulan Haji Kemudian
Mengerjakan Umrah Setelah
Selesai Amalan Haji – (Afdhal)

56. Mengerjakan Umrah Dahulu Dalam Bulan-bulan Haji Kemudian
Mengerjakan Haji Pada Tahun Yang Sama
HAJI TAMATTU’
LAFAZNYA
NIAT
DALAM HATI
SAHAJA AKU MENGERJAKAN HAJI DAN AKU
BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA
LAFAZNYA
NIAT
DALAM HATI
SAHAJA AKU MENGERJAKAN UMRAH DAN AKU
BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA
NIAT MENGERJAKAN HAJI TAMATTU’

57. MENGERJAKAN HAJI DALAM BULAN-BULAN HAJI KEMUDIAN MENGERJAKAN
UMRAH SETELAH SELESAI AMALAN HAJI – (AFDHAL)
HAJI IFRAD
LAFAZNYA
NIAT
DALAM HATI
SAHAJA AKU MENGERJAKAN HAJI DAN AKU
BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA
LAFAZNYA
NIAT
DALAM HATI
SAHAJA AKU MENGERJAKAN UMRAH DAN AKU
BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA
NIAT MENGERJAKAN HAJI IFRAD
(Walau bagaimanapun tetap dikira Haji Ifrad jika melakukan umrah dahulu di luar bulan
haji dan mengerjakan haji pada bulan-bulan haji)

58. BERNIAT MENGERJAKAN HAJI DAN UMRAH SERENTAK DALAM
PADA BULAN HAJI KEMUDIAN MELAKSANAKAN SEMUA RUKUN
DAN WAJIB HAJI. UMRAH PULA DIKIRA SELESAI SEBAIK SAJA
SELESAI MENUNAIKAN HAJI (DUA DALAM SATU)
HAJI QIRAN
CARA 2
BERNIAT MENGERJAKAN UMRAH SAHAJA, TETAPI SEBELUM
TAWAF IA BERNIAT MENGERJAKAN HAJI KEMUDIAN
MELAKSANAKAN SEMUA RUKUN DAN WAJIB HAJI.
LAFAZNYA
NIAT
DALAM HATI
SAHAJA AKU MENGERJAKAN HAJI DAN UMRAH
DAN AKU BERIHRAM DENGAN KEDUA-DUANYA
KERANA ALLAH TAALA
CARA 1

59. ERTI MIQAT
Ketentuan Tempat Atau Masa
Untuk Berniat Ihram Atau
Umrah

60. MIQAT
TERBAHAGI KEPADA DUA
HAJI
MAKANI
(SEMPADAN
TEMPAT)
ZAMANI
(SEMPADAN
MASA)
UMRAH
ZAMANI
(SEMPADAN
MASA)
MAKANI
(SEMPADAN
TEMPAT)

61. 1 SYAWAL
SEBELUM TERBIT FAJAR 10 ZULHIJAH
ZULHIJJAH
SYAWAL
ZULKAEDAH
30 SYAWAL
1 ZULKAEDAH 29 ZULKAEDAH
1 ZULHIJJAH
Miqat Zamani Bagi Haji Ialah Bermula 1 Syawal Hingga Seketika Sebelum Terbit
Fajar Hari Yang Ke 10 Zulhijjah, Inilah Yang Dinamakan Bulan-bulan Haji, Tidak
Sah Ihram Haji Jika Dilakukan Di Luar Masa Tersebut Bahkan Jadilah Ihram Umrah
MIQAT ZAMANI (HAJI)

62. MIQAT
TERBAHAGI KEPADA DUA
MAKANI ( TEMPAT )
JEMAAH LUAR
MAKKAH
JEMAAH DALAM MAKKAH
1. Qarnul Manazil
2. Zul Hulaifah/Bir Ali
3. Yalamlam
4. Juhfah
5. Zatul Irqin
HAJI
TANAH HARAM/TEMPAT
TINGGAL DI MAKKAH
UMRAH
1. Ji’ranah
2. Tan’im
3. Hudaibiyah
4. Syumaisyi
5. Tanah Halal
UMRAHHAJI
1 Syawal
Hingga
Sebelum
Terbit Fajar
10 Zulhijjah
Sepanjang
Tahun Kecuali
Bagi Ihram/
Amalan Haji
ZAMANI ( MASA )
Peringatan
1. Miqat Makani Bagi Jemaah Haji Malaysia Yang
Perjalanannya Terus Ke Makkah Ialah Qarnul
Manazil
2. Miqat Makani Bagi Jemaah Haji Malaysia Yang
Perjalanannya Dari Madinah Ialah Zul
Hulaifah/Bir Ali

63. YALAMLAM
QARNUL
MANAZIL
ZATUN
IRAQI
BIR ALI
AL- JUHFAH HUDAIBIYYAH
(29KM)
(SHUMAISHI)
TAN’IM
(5KM)
JI’RANAH
(22KM)
ARAFAH
(22KM)
ADHAAT LIBN
(16KM)
MIQAT TEMPAT (MAKANI)
KAABAH

64. LARANGAN DALAM MASA IHRAM
MEMAKAI SARUNG
TANGAN (LELAKI &
WANITA)
4
MEMAKAI BAU-BAUAN
SAMA ADA DI BADAN,
PAKAIAN, MAKANAN
MINUMAN ATAU
MENGHIDUNYA KE
DALAM HIDUNG
5
MEMAKAI MINYAK DI
KEPALA ATAU
JANGGUT DAN SELAIN
DARIPADA YANG
TUMBUH D IPIPI & DAHI
MENANGGALKAN
RAMBUT ATAU BULU
7
MENGERAT ATAU
MEMOTONG KUKU
8
MELAKUKAN
PERSETUBUHAN13
BERKAHWIN/
MENGAHWINKAN/
MENERIMA WAKIL
KAHWIN
11
MENEBANG/
MEMOTONG/
MENCABUT POKOK-
POKOK DI TANAH
HARAM
9
MEMBURU BINATANG
BURUAN
10
MELAKUKAN
PENDAHULUAN
PERSETUBUHAN
12
MEMAKAI PAKAIAN
BERSARUNG ATAU
BERJAHIT DAN
BERCANTUM (LELAKI)
1
MENUTUP KEPALA
ATAU SEBAHAGIAN
DARIPADANYA
2
MENUTUP MUKA
(WANITA)3
6

65. SYARA’ - IBADAT GANTIAN YANG
MERUPAKAN BINATANG AL-AN’AM YANG
DISEMBELIH SEPERTI UNTA, LEMBU,
KAMBING/KIBASY ATAU GANTINYA
DARIPADA MAKANAN DI TANAH HARAM
ATAU PUASA YANG DIKENAKAN KE ATAS
MEREKA YANG MENUNAIKAN HAJI ATAU
UMRAH DI ATAS SEBAB-SEBAB TERTENTU.
BAHASA - DARAH
* Kadar Secupak = SR 5.00 (mula digunakan pada musim haji 1432H)
PENGERTIAN

66. SEBAB DIWAJIBKAN DAM
Meninggalkan wajib haji dan umrah
Membuat Haji Tamattu’ atau Qiran (menurut syarat-syarat yang
wajib di bayar dam)
Luput wuquf di Arafah setelah berniat ihram
Meninggalkan Tawaf Wada’ tanpa uzur syari’e
Melakukan perkara-perkara yang di larang dalam masa berihram
(larangan dalam ihram)
Berlaku ihsar bagi orang yang telah berniat ihram (terhalang
daripada menyempurnakan wuquf di arafah, tawaf atau sa’ie dengan
sebab ketakutan daripada musuh, penyakit dan sebagainya)
Melanggar nazar semasa mengerjakan haji
SEPERTI BERIKUT

67. DAM TERTIB DAN TAQDIR
TERTIB: MELAKUKAN SATU DAM YANG DITETAPKAN MENGIKUT SUSUNAN, JIKA TAK MAMPU,
LAKUKAN DAM BERIKUTNYA YANG DITETAPKAN.
TAQDIR: KADAR DAM YANG TELAH DITETAPKAN OLEH SYARA’
1. Ihram Tammattu’ (dengan
syaratnya)
5. Tidak melontar jamrah
6. Tidak bermalam di Mina
(dgn syarat-syaratnya)
2. Ihram Qiran (syaratnya )
7. Tidak mabit di Muzdalifah
(dgn syaratnya)
8. Meninggalkan Tawaf Wada’
9. Melanggar nazar dalam
mengerjakan haji
3. Tidak berihram di miqat
4. Luput wuquf di Arafah
SEBAB DI KENAKAN DAM
MENYEMBELIH SEEKOR KIBAS/
KAMBING/ 1 PER 7 DARIPADA
LEMBU/UNTA
JIKA TIDAK BERUPAYA DENGAN
SEBAB TUA
HENDAKLAH DIKELUARKAN 10
CUPAK MAKANAN ASASI (SEPULUH
CUPAK)
JIKA TIDAK BERDAYA JUGA
TERTANGGUNGLAH DI ATAS
ZIMMAHNYA
HENDAKLAH BERPUASA 10 HARI: TIGA (3) HARI
DI MASA IHRAM HAJI DAN TUJUH (7) HARI
APABILA IA BALIK KE TEMPATNYA
JIKA TIDAK BERKUASA
DAM YANG DI KENAKAN

68. SEBAB DIKENAKAN
DAM
DAM
YANG
DIKENAKAN
MENYEMBELIH SEEKOR UNTA
(SUAMI SAHAJA)
JIKA TIDAK BERKUASA
MENYEMBELIH SEEKOR LEMBU
(SUAMI SAHAJA)
JIKA TIDAK BERKUASA
DIGANTIKAN DENGAN 7 EKOR KAMBING
(SUAMI SAHAJA)
JIKA TIDAK BERKUASA
HENDAKLAH MEMBELI MAKANAN DENGAN
NILAI SEEKOR UNTA DAN DIBAHAGIKAN
KEPADA FAKIR MISKIN DI TANAH HARAM
(SUAMI SAHAJA)
JIKA TIDAK BERKUASA
HENDAKLAH BERPUASA BEBERAPA HARI
SEBANYAK BILANGAN CUPAK MAKANAN
YANG DAPAT DIBELI DENGAN NILAI SEEKOR
UNTA (SUAMI SAHAJA)
TERTIB: MELAKUKAN SATU DAM YANG DITETAPKAN MENGIKUT SUSUNAN, JIKA TAK MAMPU,
LAKUKAN DAM BERIKUTNYA YANG DITETAPKAN TA’DIL BERERTI APABILA SESEORANG TIDAK
BERKUASA MENGELUARKAN MAKANAN HENDAKLAH DIGANTI DENGAN BERPUASA
DAM YANG DIKENAKAN
DAM TERTIB DAN TA’DIL
Persetubuhan yang
merosakan haji,
iaitu persetubuhan
yang dilakukan
sebelum tahallul
awwal atau sebelum
selesai kerja–kerja
umrah.
Haji perlu di qada
tahun berikutnya
begitu juga qada’
umrah.

69. TAKHYIR BERERTI BOLEH DIPILIH SATU DARIPADA PERKARA – PERKARA YANG DITETAPKAN.
TAQDIR: KADAR DAM YANG TELAH DITETAPKAN OLEH SYARA
DAM TAKHYIR DAN TAQDIR
ATAU
BERSEDEKAH KEPADA 6 ORANG
FAKIR MISKIN SEBANYAK 2 CUPAK
MAKANAN TIAP-TIAP SEORANG
ATAU
BERPUASA 3 HARI
MENYEMBELIH SEEKOR KIBAS /
KAMBING
SEBAB DIKENAKAN DAM
1. Membuang/mencabut/
mengunting 3 helai dan lebih
rambut/bulu dari mana-mana
anggota badan
2. Memakai pakaian bersarung /
berjahit (lelaki)
3. Memotong / menanggalkan /
membinasakan kuku
4. Memakai wangi-wangian samada
di badan, pakaian, makan dan
minuman atau menghisapnya ke
dalam hidung
5. Menutup muka atau sebahagian
daripadanya (wanita)
6. Menutup kepala atau sebahagian
daripadanya (lelaki)
7. Memakai sarung tangan (lelaki/
wanita)
DAM YANG DI KENAKAN
NOTA : PERKARA 8 HINGGA 11 BERSAMBUNG
KE SLIDES 24

70. DAM TAKHYIR DAN TAQDIR
8. Memakai minyak di
kepala/janggut/semua bulu
muka selain daripada bulu
yang tumbuh di pipi dan dahi
9. Melakukan perkara
permulaan
persetubuhan
10. Melakukan persetubuhan
selepas selesai tahallul awwal
tetapi belum selesai tahallul
kedua
11. Melakukan persetubuhan
selepas persetubuhan yang
merosakkan haji

71. TAKHYIR BERERTI BOLEH DIPILIH SATU DARIPADA PERKARA – PERKARA YANG
DITETAPKAN. TA’DIL BERERTI APABILA SESEORANG TIDAK BERKUASA MENGELUARKAN
MAKANAN HENDAKLAH DIGANTI DENGAN BERPUASA
ATAU
SAMA SEPERTI DI ATAS IAITU MENGIKUT BANDINGAN
POKOK YANG DIPOTONG / DITEBANG / DICABUT JIKA
POKOK BESAR BANDINGANNYA LEMBU, JIKA KECIK
BANDINGANNYA KAMBING
ATAU
MAKA DAMNYA SAMA SEPERTI PERATURAN DAM
MEMBURU BINATANG BURUAN, IAITU KENA MEMBELI
MAKANANAN ATAU BERPUASA
Memotong, menebang
Atau mencabut pokok di
Tanah haram makkah
( kecuali pokok mati )
MENYEMBELIH BINATANG MENGIKUT BANDINGAN
BINATANG YANG DIBURU, JIKA RUSA BANDINGANNYA
LEMBU, JIKA KIJANG BANDINGANNYA KAMBING
ATAU
MEMBELI MAKANAN DENGAN NILAI HARGA
BINATANG BANDINGAN DAN DIBAHAGIKAN KEPADA
FAKIR DAN MISKIN DI MAKKAH
ATAU
HENDAKLAH BERPUASA BEBERAPA HARI SEBANYAK
BILANGAN CUPAK MAKANAN YANG DAPAT DIBELI
DENGAN HARGA NILAINYA IAITU SATU CUPAK SATU
HARI
DAM
YANG
DIKENAKAN
SEBAB DIKENAKAN
DAM
1. Memburu binatang
yang halal di makan
atau membinasakannya
di tanah haram/halal
semasa dalam ihram
2. Memburu binatang
yang halal di makan
atau membinasakannya
di tanah haram makkah
semasa tidak beriham
*(Belalang adalah binatang buruan.)
DAM TAKHYIR DAN TA’DIL
DAM
YANG
DIKENAKAN

72. 1. Menutup Kepala L
2. Pakaian Bersarung L
3. Menutup Muka W
4. Sarung Tangan L/W
5. Bau-bauan L/W
6. Minyak Di Kepala Dan Janggut L/W
7. Jimak L/W
8. Mukadimah Jimak L/W
9. Akad Nikah
Sekiranya Tidak Sengaja, Tidak Kena
Dam Dan
Tidak Berdosa
JENIS TARAFFUH
(BERSERONOK / BERSENANG /
BERSEDAP-SEDAP)
JENIS ITLAF
(MENGGUGUR / MENGHILANG /
MEROSAK / MEMBINASA)
1. Rambut Atau Bulu Di Badan
2. Kuku
3. Binatang Buruan
4. Pokok Atau Tumbuh-tumbuhan
Kena Dam Tetapi
Tidak Berdosa Walaupun
Tidak Sengaja (Beza Dengan
Tabiat Atau Sifat Semulajadi)
LARANGAN DALAM IHRAM
YANG DILAKUKAN TIDAK SENGAJA

73. SEBAB DIKENAKAN DAM
DAM
YANG
DIKENAKAN
Tertahan/Ditahan
Oleh Musuh
Dalam Perjalanan
Atau Terkepung /
Berpenyakit
Tidak Dapat
Masuk Ke Makkah
Sedangkan Ia
Sudah Berihram
MENYEMBELIH SEEKOR KAMBING &
BERCUKUR/ BERGUNTING
JIKA TIDAK BERKUASA
HENDAKLAH MEMBELI MAKANAN DENGAN NILAI
SEEKOR KAMBING DAN DIBAHAGIKAN KEPADA
FAKIR MISKIN DI TEMPAT TAHALLUL ITU
JIKA TIDAK BERKUASA
HENDAKLAH BERPUASA BEBERAPA HARI
SEBANYAK BILANGAN CUPAK MAKANAN YANG
DAPAT DIBELI DENGAN NILAI SEEKOR KAMBING
DAM IHSAR
DAM UNTUK MELEPASKAN DIRI DARIPADA LARANGAN IHRAM BAGI SESEORANG YANG SUDAH BERNIAT IHRAM TETAPI
TIDAK DAPAT MENYELESAIKAN RUKUN HAJINYA ATAU RUKUN UMRAHNYA ATAU KEDUA - DUANYA
Dam Ihsar Juga Boleh Dipakai Untuk Menyelesaikan Masalah Wanita Yang Datang Haid
Dan Tidak Dapat Melakukan Tawaf Haji/Umrah Kerana Terpaksa Balik Segera Ke Tanah
Air. Begitu Juga Pesakit Yang Berpenyakit Berat Yang Terpaksa Dihantar Balik Ke
Malaysia Untuk Rawatan Lanjut (Kedua – Dua Golongan Ini Haji/Umrahnya Belum
Selesai). Apabila Wanita Itu Telah Suci Dan Mandi Hadath Besar, Begitu Juga Pesakit
Berat Telah Sembuh Dari Penyakitnya, Hendaklah Pergi Lagi Ke Tanah Suci Makkah
Menyelesaikan Haji/Umrahnya Yang Belum Selesai
DAM YANG DIKENAKAN
SEBAB – SEBAB LAIN

74. Cara Melaksanakan Dam Ihsar
SETELAH KELUAR DARI MAKKAH DUA (2) MARHALAH ATAU (91kilometer) ATAU LEBIH
Atau Setelah Sampai Ke Tanah Air Hendaklah :
1. Menyembelih Seekor Kambing Dan Bercukur Atau
Bergunting Dengan Niat Tahallul, Dan Daging
Sembelihan Itu Dibahagikan Kepada Fakir Miskin
Tempatan
2. Jika Tidak Mampu Hendaklah Membeli Makanan
Dengan Nilai Seekor Kambing Dan Bercukur Atau
Bergunting Dengan Niat Tahallul, Dan Makanan
Itu Dibahagikan Kepada Fakir Miskin Tempatan
3. Jika Tidak Mampu Juga Hendaklah Berpuasa
Beberapa Hari Sebanyak Bilangan Cupak
Makanan Yang Dapat Dibeli Dengan Nilai Seekor
Kambing ( 1 Cupak = 1 Hari ) Dan Bercukur Atau
Bergunting Dengan Niat Tahallul.
Dengan Berpuasa Dan Bercukur Atau Bergunting Dengan
Niat Tahallul Ihsar Itu, Maka Terhasillah Tahallulnya
Sekalipun Bilangan Hari Puasanya Belum Selesai.

75. Contoh Niat Tahallul Ihsar
Aku Menyembelih Kambing Ini Sebagai Dam Ihsar Untuk
Tahallul NusukKu Atau
Aku Bersedekah Makanan Sebagai Ganti Menyembelih
Kambing Dam Ihsar Untuk Tahallul NusukKu (Haji/Umrah)
Atau
Aku Puasa Esok Hari Sebagai Ganti Menyembelih
Kambing Dam Ihsar Untuk Tahallul
NusukKu (Haji/Umrah)
Aku Bercukur Atau Bergunting Bagi Tahallul NusukKu
(Haji/Umrah) Atau
1
4
3
2

76. Berada Di Bumi Arafah Walau Satu Saat
Sekalipun Dalam Sebarang Keadaan Bermula
Daripada Gelincir Matahari Hari 9 Zulhijjah
Sehingga Seketika Sebelum Terbit Fajar Pada 10
Zulhijjah.
RUKUN HAJI 2 :WUQUF DI ARAFAH

77. KE ARAFAHMUZDALIFAH
PERGERAKAN JEMAAH MAKKAH-ARAFAH
JARAK 21.9 KM DARI MAKKAH

78. WAKTU WUQUF
Bermula Daripada Gelincir Matahari Hari 9
Zulhijjah
Hingga Seketika Sebelum
Terbit Fajar Pada Hari
10 Zulhijjah
WAKTU AFDAL WUQUF
Berwuquf Sebahagian Daripada Siang
Hari 9 Zulhijjah Dan Sebahagian Daripada
Malam 10 Zulhijjah

79. KHEMAH DI ARAFAH

80. • Telah Berihram Dengan Niat Haji
• Ahli Ibadat (Tidak Gila/Mabuk/
Hilang Akal/Murtad Sepanjang Masa Wuquf)
• Berada Di Bumi Arafah Walau Seketika Dalam Waktu
Wuquf
SYARAT BERWUQUF

81. AMALAN SUNAT
KETIKA BERWUQUF
• Solat Berjemaah
• Bertalbiah
• Berdoa, Berselawat Dan Beristighfar
• Berzikir
• Membaca Al-quran
• Solat Sunat

82. ERTI MABIT
Berada Di Bumi
Muzdalifah
Walaupun Seketika Mulai
Separuh Malam
10 Zulhijjah
Sehingga Sebelum
Terbit Fajar
Hari Tersebut

83. BERMALAM (MABIT)
DI MUZDALIFAH
AMALAN
SUNAT
1. Talbiah
2. Berdoa
3. Berzikir
4. Sembahyang Sunat
5. Mengutip Anak-anak Batu
PENGECUALIAN MABIT
JIKA UZUR
1. Takut Terancam Keselamatan Diri Atau Harta
2. Menjaga Atau Menemani Orang Sakit
3. Mencari Pekerja Atau Keluarga Yang Hilang
4. Berpenyakit Dan Sukar Bermalam
5. Terpaksa Seperti Ditinggalkan Kenderaan
JIKA MENINGGALKAN MABIT TANPA UZUR SYARI’E
ADALAH BERDOSA DAN DIWAJIBKAN DAM

84. KE ARAFAHMUZDALIFAH
PERGERAKAN JEMAAH MAKKAH-ARAFAH
JARAK 21.9 KM DARI MAKKAH

85. Melontar Jamrah Kubra
Pada 10 Zulhijjah
( Hari Nahar ) Di Mina

86. WAKTU AFDHAL
Pada Waktu Dhuha
10 Zulhijjah
Selepas Tengah Malam
10 Zulhijjah Hingga
Sebelum Terbenam Matahari
13 Zulhijjah
7 BIJI
WAKTU DIHARUSKAN

87. SYARAT MELONTAR JAMRAH KUBRA 10 ZULHIJJAH
Masuk Waktu Melontar
Melontar Dengan Batu Atau Jenis-jenisnya
Hendaklah Melontar Dengan Tangan
Melontar Dengan Gaya Lontar
Cukup Tujuh (7) Biji Dengan Yakin
Tujuan Tidak Terpesong Selain Melontar
Yakin Batu Lontaran Masuk Jamrah
Melontar Satu Persatu
2
3
4
5
6
7
8
1

88. JAMRAH LAMA

89. JAMRAH KUBRA
JAMRAH WUSTA
JAMRAH SUGHRA
TEROWONG MUASSIM
PERHATIAN : JARAK DI ANTARA JAMRAH SUGHRA
KE JAMRAH WUSTA IALAH 200 METER
MANAKALA JARAK ANTARA JAMRAH WUSTA
KE JAMRAH KUBRA IALAH 247 METER
JAMRAH BARU

90. KEADAAN DI TEMPAT MELONTAR

91. Menanggalkan/Menghilangkan Sekurang–kurangnya tiga
(3) Helai Rambut Di Kepala Dengan Menurut Syarat-syarat
Sahnya :
1– Masuk Waktu
2- Rambut Di Kepala
3- Tidak Kurang 3 Helai Rambut
IA DILAKUKAN SELEPAS SEPARUH MALAM,
MALAM
10 ZULHIJJAH BAGI ORANG YANG
MENGERJAKAN HAJI.
PENGERTIAN BERCUKUR ATAU BERGUNTING
WAKTU BERCUKUR/BERGUNTING

92. KE ARAFAHMUZDALIFAH
PERGERAKAN JEMAAH MAKKAH-ARAFAH
JARAK 21.9 KM DARI MAKKAH

93. Perhatian:
1– Boleh Mencukur Atau Menggunting Sama Ada Rambut Sendiri Atau
Rambut Orang Lain Apabila Telah Masuk Waktunya
2- Afdhal Mencukur Atau Menggunting Rambut Sendiri Terlebih Dahulu
Sebelum Melakukannya Untuk Orang Lain
3- Ketika Bergunting Jemaah Haji Wanita Hendaklah Menjaga Auratnya
4- Hujung Rambut Juga Dikira Sah Untuk Digunting
5- Jemaah Haji Juga Boleh Bergunting Ditempat Penginapan
6- Bagi Jemaah Haji Lelaki Yang Botak Licin Sunat Dilalukan Mata Pisau Di Atas
Kepala

94. TAHALLUL IALAH
MELEPASKAN DIRI
DARIPADA LARANGAN
DALAM IHRAM

95. TAHALLUL
AWWAL
TAHALLUL
THANI
TAHALLUL
UMRAH
TAHALLUL UMRAH TAHALLUL HAJI

96. Tahallul Awwal Terhasil Apabila Jemaah Haji Selesai
Mengerjakan Dua (2) Daripada Tiga (3) Perkara :
1. Melontar Di Jamrah Kubra
2. Tawaf Rukun Dan Sa’ie
3. Bergunting/Bercukur
Jemaah Haji Yang Telah Tahallul Awwal, Boleh Melakukan Perkara-
perkara Yang Dilarang Semasa Ihram Kecuali Tiga (3) Perkara :
1. Nikah Dan Perkara Yang Berkaitan
2. Mukadimah Persetubuhan
3. Bersetubuh

97. Memakai Sarung Tangan
(Lelaki & Wanita)4
Memakai Bau-bauan
Sama Ada Di Badan,
Pakaian, Makanan
Minuman Atau
Menghidunya Ke Dalam
Hidung
5
Memakai Minyak Di
Kepala Atau Janggut Dan
Selain Daripada Yang
Tumbuh Di Pipi & Dahi
6
Menanggalkan Rambut
Atau Bulu
7
Mengerat Atau Memotong
Kuku
8
Melakukan Persetubuhan
13
Berkahwin/
Mengahwinkan/
Menerima Wakil Kahwin
11
Menebang/Memotong/
Mencabut Pokok-pokok
Di Tanah Haram9
Memburu Binatang
Buruan
10
Melakukan Pendahuluan
Persetubuhan12
Memakai Pakaian
Bersarung Atau Berjahit
Dan Bercantum (Lelaki)
1
Menutup Kepala Atau
Sebahagian Daripadanya2
Menutup Muka (Wanita)
3

98. Tahallul Thani Terhasil Apabila Selesai
Mengerjakan Semua Amalan Berikut :
1. Melontar Di Jamrah Kubra
2. Tawaf Dan Sa’ie
3. Bergunting/Bercukur
Setelah Selesai Tahallul Thani
Tiada Lagi Larangan Ihram

99. Tahallul Awwal Terhasil Dengan Melakukan Dua (2) Daripada Tiga (3) Perkara:
1. Tawaf Dan Sa’ie
2. 2. Bergunting/ Bercukur
3. Melontar Di Jamrah Kubra
1. Melontar
Jamrah Kubra
2. Bergunting/
Bercukur
1. Tawaf Ifadah Dan
Sa’ie
2. Bergunting/
Bercukur
1. Melontar Jamrah
Kubra
2. Tawaf Ifadah Dan
Sa’ie
TAHALLUL AWAL
TERHASIL DI
MINA
TAHALLUL AWAL
TERHASIL DI
MAKKAH
TAHALLUL AWAL
TERHASIL DI MAKKAH
Apabila Terhasil Tahallul Awal, 10 Perkara Larangan Dalam Ihram Dapat Dilakukan
Melainkan
. Berkahwin/Mengahwinkan/Menerima Wakil Kahwin
. Melakukan Pendahuluan Persetubuhan
Bersetubuh

100. CARTA BAGI TAHALLUL AWWAL DAN
TAHALLUL THANI
WUQUF DI ARAFAH
MABIT DI MUZDALIFAH
Di Mina
Melontar Jamrah
Kubra
Di MINA
Di Mana-mana
Bercukur/
Bergunting
Di Makkah
Tawaf Ifadah
TAHALLUL AWAL
TERHASIL
DI MAKKAH
Tawaf Ifadah dan Sa’ie
DIMINA /
Di Mana-mana
Bercukur/
Bergunting
DI MINA
Kubra
1. SA’IE – JIKA HAJI
TAMATTU’
2. SA’IE – JIKA BELUM
SA’IE BAGI HAJI
IFRAD
TAHALLUL THANI
TERHASIL

101. Berada Di Bumi Mina
Pada Malam
Hari Tasyrik
Dalam Tempoh
Lebih Separuh
Waktu Malam
BERMALAM
PADA MALAM 11, 12 & 13 ZULHIJJAH

102. BERMALAM (MABIT)
DI MINA
PILIHAN MABIT
Boleh Bermalam 2 Malam
(Malam 11&12 Zulhijjah)
Dinamakan Nafar Awal
PENGECUALIAN MABIT
JIKA UZUR
1. Takut Terancam Keselamatan Diri Atau Harta
2. Menjaga Atau Menemani Orang Sakit
3. Mencari Pekerja Atau Keluarga Yang Hilang
4. Berpenyakit Dan Sukar Bermalam
5. Terpaksa
Boleh Bermalam 3 Malam
(Malam 11,12&13 Zulhijjah)
Dinamakan Nafar Thani
1
2

104. Melontar Ketiga-tiga Jamarat
Pada Hari Tasyrik Pada 11, 12
dan 13 Zulhijjah

105. SYARAT MELONTAR JAMRAH PADA 11, 12 DAN 13 ZULHIJJAH
Masuk Waktu Melontar
Melontar Dengan Batu Atau Jenis-jenisnya
Hendaklah Melontar Dengan Tangan
Melontar Dengan Gaya Lontar
Cukup Tujuh (7) Biji Dengan Yakin
Tujuan Tidak Terpesong Selain Melontar
Yakin Batu Lontaran Masuk Jamrah
Melontar Satu Persatu
2
3
4
5
6
7
8
1
*DILARANG MELONTAR UNTUK ORANG LAIN KECUALI SETELAH
MELONTAR KETIGA-TIGA JAMARAT UNTUK DIRINYA SENDIRI

106. MELONTAR JAMARAT PADA 11 ZULHIJJAH
DI MINA (HARI PERTAMA TASYRIK)
11 ZULHIJJAH
(HARI TASYRIK PERTAMA)
MELONTAR JAMRATUL
SUGHRA,
WUSTA DAN KUBRA
WAKTU AFDHAL
Selepas gelincir matahari 11 Zulhijjah
(Waktu Zohor)
* Mengikut Imam Arrafi’ei, Al-Asnawi dan lain-lain.
WAKTU DIHARUSKAN
Selepas terbit fajar * 11 Zulhijjah hingga
terbenam matahari 13 Zulhijjah
7 BIJI 7 BIJI 7 BIJI

107. MELALUI TEROWONG MUASSIM - JEMAAH HAJI BERJALAN
KAKI KE TEMPAT MELONTAR
PERHATIAN : JARAK DI ANTARA PERKHEMAHAN DI MINA MUAISSIM
KE JAMRAH (TEMPAT MELONTAR) IALAH 2.5 KM –
JEMAAH HAJI PERLU BERJALAN KAKI BERULANG -ALIK 3 HARI

111. KE ARAFAHMUZDALIFAH
PERGERAKAN JEMAAH MAKKAH-ARAFAH
JARAK 21.9 KM DARI MAKKAH

112. TAWAF DAN PENGERTIANNYA
TAWAF

113. TAWAF
PENGERTIAN MENGELILINGI KAABAH DENGAN SYARAT–SYARATNYA
SYARAT-SYARAT SAH
TAWAF
Suci Daripada Hadas
Suci Badan/Pakaian/Tempat
Tawaf Daripada Najis
Menutup Aurat
Bermula Pada Sudut Hajarul
Aswad Dan Berniat Tawaf Jika
Tawaf Wada’/Sunat/Nazar
Menjadikan Baitullah Di Sebelah
Kiri Dan Berjalan Ke Hadapan
Berjalan Bertujuan Tawaf
Mengelilingi Kaabah Tujuh (7)
Kali Dengan Yakin
Dilakukan Dalam Masjidil Haram
Dan Di Luar Dari Hijir
Ismail/Syazarwan
JENIS – JENIS
TAWAF
Tawaf Rukun (Haji
Atau Umrah)
Tawaf Qudum
Tawaf Wada’
Tawaf Sunat
Tawaf Nazar
SUNAT – SUNAT
TAWAF
Berjalan Kaki
Beridtiba’ Bagi Tawaf Diiringi
Dengan Sa’ie (Lelaki)
Melakukan Ramal (Berlari anak)
Bagi Tawaf Yang Diiringi Dengan
Sa’ie (Lelaki) 3 Pusingan Pertama
Istilam Hajarul Aswad Dan
Mengucupnya/Istilam Rukun
Yamani Dan Tidak Mengucupnya
Membaca Zikir Dan Doa
Berturut-turut Tujuh (7) Kali
Pusingan
Tawaf Dengan Khusyuk Dan
Tawadhuk
Solat Sunat Tawaf
Tawaf Tahiyat
Al-bait

114. Rukun Yamani
Hajar Aswad
Hijr
Ismail
Ke Safa

115. HAJARUL ASWAD

116. AL HAJARUL ASWAD

117. A. BATAL TAWAF
1. Terbuka Aurat Dengan Sengaja
2. Menyentuh Kaabah/Kelambunya Termasuk
Syazarwan
3. Terpesong Niat Seperti Sibuk Mencari Kawan
(Sehingga Terlupa Yang Dia Sedang Tawaf)
4. Menyentuh Atau Memasuki Hijr Ismail
5. Tidak Yakin Tujuh (7) Pusingan Tanpa Menambah
Satu Pusingan Untuk Menyakinkan (Sila Tambah Satu
Pusingan Jika Ragu-ragu Sama Ada Telah Cukup Tujuh Atau Tidak)

118. Berjalan Ulang- Alik
Antara
Bukit Safa Dan Bukit Marwah
Menurut
Syarat-syaratnya
SYARAT-SYARAT
SA’IE
SUNAT-SUNAT
SA’IE
PENGERTIAN
SA’IE

119. TEMPAT SA’IE DI TINGKAT ATAS (SUTOH)
SAFA
MARWAH

120. SYARAT SAH SA’IE
1. Dilakukan Selepas Tawaf Sama Ada Tawaf Haji/Tawaf Qudum
(Ifrad/Qiran)/Umrah
2. Bermula Di Bukit Safa Dan Berakhir Di Bukit Marwah
3. Cukup 7 Kali Dengan Yakin, Dikira Satu Kali Daripada Bukit Safa
Ke Bukit Marwah Dan Satu Kali Daripada Bukit Marwah Ke Bukit Safa
4. Hendaklah Sampai Ke Penghujung Tempat Sa’ie Di Kaki
Bukit Safa Dan Di Kaki Bukit Marwah (Ada Papan Tanda)
5. Hendaklah Sa’ie Di Batnulwadi (Tempat Yang Termaklum)
6. Mengekalkan Niat Sa’ie

121. 420METER
SAFA
MARWAH
KAABAH
HIJR
ISMAI
L
MAQAM
IBRAHIM
PINTU MASUK KE MAS’A
TANDA HIJAU
BABUS SALAM
BANGUNAN KAWASAN SA’IE
TANDA HIJAU

122. SEKIRANYA TELAH
BERGUNTING/CUKUR
SEMASA DI MINA MAKA
SELEPAS SA’IE HAJI TIDAK
PERLU
BERGUNTING/CUKUR
PERHATIAN

123. RUKUN HAJI WAJIB HAJI
Niat Ihram Haji
Wuquf
Tawaf
Sa’ie
Bergunting/ Bercukur
Tertib Pada
Kebanyakkan Rukun
Niat Di Miqat
Larangan Ihram
Bermalam Di Muzdalifah
Melontar Jamrah Kubra
Pada 10 Zulhijjah
Bermalam (Mabit) Di Mina
11,12,13 Zulhijjah
Melontar Ketiga-tiga
Jamrah Pada 11,12,13
Zulhijjah
CARTA ALIRAN PEKERJAAN HAJI
11
10
1
4
7
12
2
3
5
6
8
9

124. Rukun Haji Hendaklah Dikerjakan Dengan Tertib
Pada Kebanyakan Rukun:
Didahulukan Niat Ihram Daripada Rukun-rukun Yang
Lain, DiDahulukan Wuquf Daripada Tawaf Ifadah,
Dan Didahulukan Tawaf Daripada Sa’ie.
Tetapi Sa’ie Haji Boleh Dikerjakan Sebelum Wuquf
Dan Tawaf Rukun Bagi Mereka Yang Mengerjakan
Haji Ifrad Dan Qiran Iaitu Selepas Tawaf Qudum.
Begitu Juga Bercukur/Bergunting Boleh
Dilakukan Selepas Wuquf Apabila Telah Masuk
Waktu Dan Sebelum Tawaf Rukun.

125. Semoga semua bakal jemaah
haji yang dikasihi
diberikan oleh Allah S.W.T
kesabaran dan ketenangan
serta didoakan mendapat
sebaik-baik ganjaran
HAJI YANG MABRUR
DAN UMRAH YANG
MAQBUL