1. 1
BAZAT E TRANSMETIMIT
Elementet baze te transmetimit
Transmetimi
Gjenerimit te nje sinjali nga nje pajisje
Kalimi i nje sinjali nga nje pike e rrjetit ne nje
tjeter
Modulim = konvertimin e sinjalit nga analog ne
numerik dhe anasjelltas
Modem-i = Pajisja qe ben modulimin e sinjalit
nga analog ne numerik dhe demodulimin e tij
nga numerik ne analog
Nje Sinjal Analog
Zhvendosja ne faze ndermjet
sinjaleve
Faza eshte ecuria e vales ne kohe ne
lidhje me nje pike te fiksuar

2. 2
Nje Sinjal Numerik
Ndikohet me pak nga zhurmat
Sinjal i besueshem
Drejtimet e transmetimit
Nje drejtimesh – Kur sinjali leviz vetem ne nje drejtim.
Gjysem nje drejtimesh – Kur sinjali leviz ne te dy drejtimet por
jo ne te njejten kohe.
Dy drejtimesh – Kur sinjali leviz leviz ne te dy drejtimet ne cdo
moment
Multipleksimi
Multipleksimi eshte nje forme transmetimi qe
lejon transmetimin e disa sinjaleve njeheresh.
Ne kete baze kanali transmetues ndahet ne
nenkanale.
Multipleksimi mund te behet lidhur me kohen,
lidhur me amplituden, lidhur me fazen e sinjalit.
Pajisjet jane:
Multiplekseri (Mux) & Demultiplekseri (Demux)
Multipkesimi ne kohe
Kanali ndahet ne intervale kohore ose slote
Cdo slot i caktohet nje nyjeje ne rrjet

3. 3
Multipleksimi Statistikor
Njelloj si multipleksimi ne kohe por
Slotet i caktohen nyjeve ne varesi te
prioriteteve dhe te nevojave
Shfrytezohen totalisht slotet
Multipleksimi ne gjatesi vale
(frekuence)
Perdoret ne transmetimet me fibra optike
Mundeson qe ne nje lidhje te mbahen disa
sinjale drite ne te njejten kohe
Cdo mbajtesi i caktohet gjatesi vale e unike
Marredheniet ndermjet nyjeve
Nje derguesi dhe nje marresi atehere kemi
transmetim “Pike ne pike“
Nje dergues dhe disa marresa- transmetimi
quhet
Shperndares
“Broadcast”
Throughput-i dhe Bandwidth-i
Throughput-i shpreh sasine e te dhenave te
transmetuara brenda nje periode kohe
Throughput-i matet me “bps” (bits per second)
Ndryshe quhet kapacitet apo bandwidth
Bandwidth-i teknikisht eshte koncept tjeter, ai
shpreh gjeresine e brezit te frekuencave te
transmetimit te mjetit te transmetimit
Bandwidth-i eshte diferenca ndermjet
frekuences me te larte dhe asaj me te ulet dhe
matet me Hz (Herz

4. 4
Baseband dhe Broadband
Bazeband (ne brezin baze) eshte nje forme
transmetimi ne te cilen sinjalet numerike
transmetohen nga impulset e rrymes se
vazhdueshme.
Keto sisteme transmetojne vetem nje sinjale ne
te njejten kohe
Broadband eshte nje forme transmetimi ne te
cilen sinjalet modulohen si impulse analoge
radiofrekuence te cilet perdorin frekuenca te
rendeve te ndryshem
Demtimi i te dhenave gjate
transmetimit
Shkaqet e demtimeve jane zhurmat si:
Interferenca
elektromagnetike
Interferenca e
radiofrekuencave
Karakteristikat baze te
mjeteve te transmetimit
Kapaciteti i transmetimit eshte nder faktoret
kryesore qe ndikojne ne zgjedhjen e nje pajisjeje
transmetimi. Ky kapacitet eshte madhesia qe tregon
se sa te dhena jane transmetuar ne lidhje me kohen.
veti mund te shprehe fuqine e nje pajisjeje.
Kostoja eshte nje nder faktoret qe ndikon ne te
gjithe implementimin e nje rrjeti dhe sidomos ne
zgjedhjen e komponenteve Hardware te tij. Kostoja e
pergjithshme mund te ndikohet nga:
Kostoja e instalimit.
Kostoja e infrastruktures se re ne krahasim me ate te vjeter.
Kostoja e mirembajtjes dhe suportit.
Kostoja daljes jashte perdorimit te pajisjeve.
Karakteristikat baze (vazhdim)
Madhesia dhe shkallezueshmeria. Percaktohen nga:
Maksimumi i nyjeve per segment.
Gjatesia maksimale e segmentit.
Gjatesia maksimale e rrjetit.
„Lidhesit“ jane pjese HW qe lidhin percjellesin me pajisjen
transmetuese. Cdo pajisje rrjeti kerkon nje lidhes
specifik.Lidhesi qe perdoret do te ndikoje tek kostoja e
instalimit dhe e mirembajtjes se rrjetit.
Imuniteti ndaj zhurmave. Disa pajisje transmetimi jane me
te ndjeshme ndaj zhurmave te lartpermendura. Ne shumicen
e rrjeteve zhurma eshte nje element gjithnje i pranishem por
zgjedhja e pajisjeve te transmetimit ne menyren e duhur
ndikon ne ruajtjen e rrjetit nga demtimet qe mund te sjelle
zhurma.

5. 5
Kablli Koaksial
Ndertimi tregohet ne figure.
Berthama prej bakri mban sinjalin elektromagnetik.
Mburoja metalike sherben dhe si mbrojtes ndaj efekteve te
fushave te jashtme dhe si toke per sinjalin.
Shtresa izoluese konsiston
ne nje material plastik dhe
mbron berthamen percjellese
nga mburoja metalike.
Kellefi sherben per te mbrojtur
kabllin nga demtimet fizike
Kablli Koaksial
Per shkak te izoluesit dhe mbrojtjes metalike
kablli koaksial ka nje rezistence te madhe ndaj
interferencave te zhurmave te ndryshme
Mund te transmetoje ne distanca te medha pa
nevojen e amplifikuesve,por ne pergjithesi
eshte nje kabllim i shtrenje meqenese kerkon
shume lende materiale ne pergatitjen e tij
Nje e mete shume te keqe- qe nuk perballon
nje kapacitet te larte transmetimi
Specifikime te kabllit koaksial
RG-8 eshte nje percjelles i trashe (thickwire) ne rezistence 50
ohm , me berthame te ngurte qe perdoret per LAN-et me kabllim
te trashe (thicknet)
RG-58/U eshte nje percjelles i holle (thinwire) me rezistence 53.5
ohm, me berthame te ngurte bakri. Per shkak mbrojtjes se
pamjaftueshme nuk eshte mire te perdoret ne LAN-e me kabllim
te holle(thinnet).
RG-58A/U eshte nje percjelles i holle me rezistence 50 ohm, me
berthame bakri standarte qe perdoret per LAN-e me kabllim te
holle(thinnet)
RG-58C/U eshte nje percjelles i holle me rezistence 50 ohm qe
perfaqeson versionin militar te RG-58A/U dhe qe perdoret ne
LAN-et me kabllim te holle.
RG-59/U eshte nje percjelles i tipit CATV me rezistence 75 ohm
qe perdoret si kabllo televizive.
RG-62A/U eshte nje percjelles i trashe me rezistence 50 ohm qe
perdoret per terminalet IBM 3270.
Kabllimi -Thicknet (10Base5)
“10“ perfaqeson kapaciteti i transmetimit qe
eshte 10Mbps,
„Base“ paraqet transmetim ne brezin baze(ne
vale te shkurtra), dhe
„5“ prezanton gjatesine maksimale te nje
segmenti Thicknet qe eshte 500 m.
Kostoja:Thicknet eshte me i lire se kabllimi me
fibra optike por me i shtrenjte se tipet e e tjera
te kabllimit koaksial si Thinnet

6. 6
Lidhesit-10Base5
Lidhja e kabllit te rrjetit me nje transmetues-
marres (transceiver) behet me ndihmen e nje
tape “Vampire”
Quhet keshtu sepse tapa ne forme
dhembi ben ne vrime ne percjelles
duke bere qe dhembi metalik te
lidhet me berthamen prej bakri te
kabllit koaksial duke bere lidhjen e
kabllit me transmetues-marresin.
Transveiveri-
Transmetues-Marresi
Ben marrjen dhe transmerimin e sinjalit
I perket shtreses fizike te modelit OSI
Ndryshe mund te quhet Njesia e Aksesimit te
Pajisjes (Media Access Unit – MAU).
Kablli i transmetimit lidh nyjen e rrjetit me
transmetues-marresin
Nje nderfaqe e nje nyjeje Ethernet-i, nje porte
ne nje karte nderfaqeje rrjeti, lidhet me nje
kabell transmetimi nepermjet nje lidhesi AUI
(Attachment unit interface).
Lidhja AUI
AUI eshte nje standart Ethernet qe vendos nje
lidhje fizike ndermjet nje kablli koaksial me nje
transmetues-marres ose me nje nyje te rrjetit
Shenimi DB do te thote Bus te Dhenash(data bus)
Cilesi te tjera te 10Base5
Imuniteti ndaj zhurmave.Meqenese ka nje diameter te
madh dhe nje mburoje te mire ka rezistencen me te larte
ndaj ndikimit te zhurmave se cdo lloj tjeter percjellesi.
Madhesia dhe shkallezueshmeria.Meqenese thicknet
ka nje rezistence te larte ndaj zhurmave, ben qe sinjali te
transmetohet ne distanca me te medha se sa mund te
transmetohej nga kabllime te tjera. Gjatesia e tij
maksimale eshte 500m.
Standartet nuk lejojne per me shume se 100 MAU per
segment, domethene nuk lejojne me shume se 100 nyje
per segment. Gjatesia maksimale e nje rrjeti mund te
arrije deri ne 1500 m. Per te shmangur mundesine e
interferences ndermjet pajisjeve ato duhet te vendosen ne
nje distance prej 2.5 m.

7. 7
Kablli Thinnet (10Base2)
Eshte nje percjelles sinjali me keto cilesi:
Kapaciteti i transmetimit maksimal qe mund
te transmetoje nje tip i tille kabllimi arrin deri ne
10Mbps ne transmetimin ne brezin baze.
Kostoja.Thinnet eshte me pak i kushtueshem
se Thicknet apo dhe se Fibra Optike por me i
shtrenjte se percjellesi “Twisted Pair”
Lidhesit e Thinnet – BNC T
Cilesi te tjera te Thinnet
Madhesia dhe Shkallezueshmeria. Ky tip kabllimi lejon deri nje gjatesi
maksimale te nje segmenti deri ne 185 m brenda se ciles mund te
vendosen maksimumi 30 nyje
Gjatesia maksimale e nje rrjeti te ketille mund te jete me shume se 550m.
Per te minimizuar interferencat ndermjet pajisjeve ato duhet te vendosen ne
nje distance te pakten 0.5m
• Imuniteti ndaj zhurmave.
Per shkak te izolimit dhe te
mburojes Thinnet eshte me
rezistent ndaj zhurmave se sa
percjellesi Twisted Pair por jo aq
rezistent sa Thicknet
Kablli “Twisted Pair”
Konsiston ne cifte percjellesish prej bakri te izoluar dhe te
koduar ne baze te ngjyrave
Percjellesit jane te perdredhur me njeri tjetrin ne cifte dhe qe te
gjithe jane te mbuluar nga nje material plastik.
Perdredhja e precjellesve ndihmon ne reduktimin e interferimit
te sinjaleve te njeri tjetrit. Sa me i perdredhur te jete kablli aq
me rezistent ndaj interferimit dhe zhurmave
te jashtme eshte.
Perdorimi i ketij kabllimi varet nga:
Raporti i perdredhjes.
Numri i cifteve te percjellesve.
Cilesia e bakrit te perdorur.
Tipi i mburojes ne qofte se ka.

8. 8
Kablli “STP-Twisted Pair me
mburoje
Konsiston ne dy cifte percjellesish te cilet jo vetem qe
jane individualisht te izoluar por dhe jane te
mbeshtjellur nga nje mburoje metalike. Kjo mburoje
vepron si mburoje per efektet e fushave magnetike.
Efektiviteti i kesaj mburoje varet nga niveli dhe tipi i
zhurmes, nga trashesia dhe materiali i perdorur per
mburojen etj
Kablli “UTP – “Twisted Pair
pa mburoje”
Konsiston ne nje ose me shume cifte percjellesish te
futur ne nje mbeshtjellese plastike dhe nuk ka shtresa
te tjera mbrojtese ndaj efekteve te jashtme.
Prandaj UTP eshte me pak i kushtueshem dhe me
pak rezistent ndaj zhurmave se sa kablli STP.
Per te menaxhuar kabllimin e nje rrjeti duhet dihen
standartet qe mund te perdoren ne rrjetet moderne,
vecanarisht CAT3 dhe CAT5
Kategorite UTP
Kategoria e pare (CAT1) – Eshte nje forme e UTP-se qe
mban dy cifte percjellesish. CAT1 perdoret me shume per
transmetime zeri dhe jo per te dhenat. Ne teknikat e avancuara
te sinjalizimit CAT1 mban deri ne 128kbps te dhena.
Kategoria e dyte (CAT2) – Eshte nje forme e UTP-se qe
mban kater cifte percjellesish dhe qe mund te transmetoje deri
ne 4Mbps te dhena. CAT2 rralle gjendet ne implementimet e
rrjeteve moderne meqenese shume sisteme kerkojne nje
kapacitet me te larte transmetimi.
Kategoria e trete (CAT3) – Eshte nje forme tjeter e UTP-se
qe permban 4 cifte percjellesish dhe qe mund te transmetoje
deri ne 10Mbps te dhena me nje gjeresi brezi mundesisht deri
ne 16MHz. CAT3 eshte perdorur zakonisht nga rrjetet Ethernet
10Mbps dhe nga rrjetet Token Ring 4Mbps.
Kategorite UTP (vazhdim)
Kategoria e katert (CAT4) – Eshte nje forme e UTP-se qe
permban kater cifte percjellesish dhe mund te suportoje deri ne
16Mbps te dhena. CAT4 mund te perdoret ne rrjete Token
Ring 16Mbps dhe ne rrjetet Ethernet 10Mbps.Garanton
transmetim te sinjaleve deri ne 20MHz dhe siguron minimumin
e interferencave.
Kategoria e peste (CAT5) – Eshte forma me popullore e UTP-
se per instalimet e rrjeteve te rinj qe po hedh hapat drejt
Ethernetit te shpejte. CAT5 permban kater cifte percjellesish
dhe suporton nje kapacitet transmetimi deri ne 100Mbps per
sinjale deri ne 100MHz. Ne figure pasqyrohet nje prerje e
CAT5 dhe e lidhesit qe perdoret RJ-45.
Kategori e peste e zgjeruar (CAT5e) – Eshte nje version i nje
grade me te larte i kabllimit CAT5 qe permban baker te cilesise
se larte, ofron nje koeficent te larte perdredhjeje dhe perdor
teknike te minimizimit te interferencave.Suporton sinjale deri
ne 200MHz

9. 9
Kategorite UTP (vazhdim)
Kategoria e gjashte (CAT6) – Eshte nje kabell Twisted Pair
qe permban kater cifte percjellesish secili i mbeshtjellur nga
nje flete metalike. Nje tjeter flete metalike mbulon te gjitha
ciftet e kabllove dhe pastaj nje mbeshtjellje plastike kundra
zjarrit mbulin fleten e dyte metalike. Keto flete metalike
sigurojne nje rezistence te larte ndaj interferencave dhe bejne
qe CAT6 te suportoje nje kapacitet transmetimi te pakten 6
here me te larte se CAT5
Kategoria e shtate (CAT 7) – Eshte nje kabell Twisted Pair
shume cifte percjellesish secili i mbeshtjellur nga nje mburoje
dhe qe te gjithe pastaj te futur nen nje tjeter kellef. CAT7 mund
te suportoje sinjale deri ne 1GHz. Ky tip kabllimi kerkon lidhesa
me specifike.
10BaseT
10BaseT eshte nje kabllim i rrjeteve standarte Ethernet qe ka
zevendesuar versionet e vjetra te 10Base2 apo te 10Base5.
Paraqet nje kapacitet transmetimi deri ne 10Mbps ne brezin
baze mepermjet nje percjellesi Twisted Pair. Ne nje rrjet
10BaseT, nje cift percjellesish perdoret per marrje dhe nje
tjeter per dhenje duke perdorur transmetim dy drejtimesh.
Nje rrjet 10BaseT kerkon versionet CAT3 e siper.
Nyjet ne nje Ethernet 10BaseT lidhen me nje hub qendror ose
perserites ne forme ylli. Tipike per topologjite yll eshte qe nje
kabell rrjeti lidh vetem dy pajisje. Kjo i ben rrjetet 10BaseT me
tolerante ndaj gabimeve. Keto lloj rrjetesh jane dhe me te
thjeshte per tu diagnostikuar sepse problemet mund te
izolohen kollaj dhe cdo pajisje ka nje lidhje te vecante ne LAN.
Nje rrjet i vogel Ethernet 10BaseT
Nderlidhja e segmenteve
10Base T

10. 10
100BaseT
Me rritjen e rrjeteve dhe te trafikut, rritet nevoja per LAN-e me
te shpejte qe perdorin po te njejten infrastrukture si teknologjia
10BaseT. Kjo realizohet nga rrjetet 100BaseT i quajtur dhe
Ethernet i shpejte.
Ne pergjithesi ka te njejtat karakteristika si 10BaseT por qe
lejon nje kapacitet transmetimi deri ne 100Mbps.Distancat
ndermjet dy nyjeve tani kufizohen ne 100m. Dy specifikimet e
100BaseT jane 100BaseT4 dhe 100BaseTX
100BaseTX – Eshte nje version qe arrin te dergoje 10 here me
shpejt dhe duke permbledhur kohen ndermjet pulseve
numerike sa koha qe nje stacion duhet te prese per nje sinjal.
100BaseT4 – Ky version ndryshon me 100BaseTX meqenese
i perdor qe te kater ciftet e percjellesve ne nje kable UTP dhe
gjithashtu mund te perdore CAT3. Ky version arrin ne
100Mbps mepermjet tre rrymave me nga 33Mbps ne tre cifte
percjellesish dhe cifti i katert perdoret per drejtimin e kundert.
Kabllimi me
Fibra Optike
Fibra Optike mban ne qender nje ose me shume fibra
pasqyre.
Te dhenat transmetohen nepermjet emetimit te drites ne nje
skaj dhe transmetimit te saj permes qelqit qendrore per tek
skaji tjeter.
Perreth fibres ka nje shtrese qelqi me nje densitet tjeter nga
ai i qelqit qendror dhe vepron si pasqyre duke kthyer driten
per tek berthama.
Kjo lejon qe fibra te perthyhet lehtesisht.
Per te mbrojtur kabllin nga tendosja vendoset nje mbulese
me fije te holle fibre polimetrike e avancuar.Dhe mbi kete
vendoset kellefi i jashtem mbeshtjelles sic tregohet ne figure
Fibrat Optike klasifikohen ne
dy grupe te medha:
Fibrat me menyre te vetme (Single Mode) perdorin nje
berthame pasqyre neper te cilen drita qe gjenerohet nga
nje lazer kalon vetem sipas nje itinerari duke reflektuar
pak.
Fibrat me shume menyra (Multi Mode) kane nje berthame
ne nje diameter me te madh mbi te cilen drita transmetohet
ne disa drejtime
Disavantazhet e Fibrave Optike
Kostoja e tyre e larte
Mund te transmetojne vetem ne nje drejtim ne
nje cast te dhene. Per te menjanuar kete cdo
kabell duhet te permbaje dy fije optike
Ndryshe nga kabllimet me kabell fibrat kane
veshtiresi ne lidhje c`ka do te thote se riparimi i
nje fibre eshte pothuajse i pamundur

11. 11
Karakteristikat e Fibrave
Kapaciteti i transmetimit.Fibra ka dhene nje transmetim te
besueshem per te dhena deri ne 1000Mbps dhe ne te
ardhmen kjo shifer do te kalohet. Kapaciteti i larte i
transmetimit ben qe te perdoret gjeresisht per aplikime qe
gjenerojne shume trafik si aplikimi video/audio konference-s
Kosto-ja.Fibra eshte kabllimi me i kushtueshem, fibra
zakonisht perdoret vetem ne transmetimet ne distance te
medha ose per rrjete Backbone qe duhet te japin nje sasi
shume te madhe trafiku. Jo vetem qe kablli eshte me i
shtrenjte por dhe pajisjet e nderfaqes hub-et etj kushtojne me
shume se 5 here me shtrenjte se per kabllimet e tjera dhe nder
te tjera nje instalues specialist ne fushen e fibrave kerkon me
shume se nje koleg i tij qe eshte specialist per kabllimet e
tjera.
Karakteristikat e Fibrave
(Vazhdim)
Imuniteti ndal zhurmave. Perderisa fibra nuk percjell rryme
elektrike per te transmetuar sinjale, ajo eshte e pandikueshme
nga ndikimi i fushes elektromagnetike dhe ndikimi i radio-
frekuencave.Rezistenca e larte ndaj zhurmave eshte nje nder
arsyet pse fibrat transmetojne sinjalet ne nje distance te
madhe pa nevojen e perseritesave.
Madhesia dhe shkallezueshmeria. Segmentet e rrjeteve te
kablluar me fiber mund te perhapen deri ne 100m, por mbi te
gjitha gjatesia e rrjeteve ndryshon ne varesi te cilesise se
fibres qe perdoret. Edhe pse fibra nuk ndikohet nga
interferencat ato kane humbje optike qe vjen si pasoje e
degradimit te sinjalit te drites. Humbja optike ndodh ne
transmetimet ne distanca te medha dhe rritet ne cdo pike
lidhjeje te nje fiber. Pluhuri dhe vaji ne nje pike lidhjeje mund ta
rendoje humbjen optike.
Lidhesit e fibrave optike
Me fibrat optike mund te perdoren 10 lloje te
ndryshme lidhesish.Figura e meposhteme tregon dy
me te perdorshmit qe jane lidhesi ST dhe lidhesi SC.
Per lidhje ne distance te shkurter eshte mire qe te
perdoren lidhesit e parainstaluar. Per lidhje ne
distance te madhe duhen vendosur lidhesa te
vecante.
Tipe Fibrash
Fibra 10BaseF
Eshte nje fiber standart qe suporton deri ne 10Mbps transmetim te
dhenash ne brezin baze neper nje shtrirje te nje percjellesi fibre optike.
Ka te pakten tre tipe te ndryshme te 10BaseF dhe qe te tre versionet
kerkojne dy fije fibre me shume menyra te transmetimit te sinjalit ku
nje fije perdoret per transmetimin e te dhenave dhe fija tjeter per
marrjen e te dhenave duke bere qe 10BaseT te jete nje fiber dy
drejtimeshe,Te gjithe tipet e kesaj fibre kerkojne lidhesa ST. Gjatesia
maksimale e segmentit te rrjetit per nje 10BaseT mund te jete 1000m
ose 2000m ne varesi te versionit qe perdoret.
Fibra 100BaseFX
Standarti i kesaj fibre percakton nje kapacitet transmetimi deri ne
100Mbps ne brezin baze ne nje shtrirje te nje kablli fibre optike.Kerkon
fiber me menyra te ndryshme transmetimi me te pakten dy fije fibre
per te qene nje kabllim dy drejtimesh, kerkon nje nga shume tipet e
lidhesave duke perfshire ketu dhe ato SC dhe ST. Gjatesia maksimale
e nje segmenti mund te arrije deri ne 400m duke perdorur maksimumi 2
perseritesa ashtu si dhe kabllimi 10BaseT dhe perdor nje topologji yll
me perseritesa te lidhur nepermjet nje topologjie bus.

12. 12
Projektimi dhe menaxhimi i
kabllimit
Ka nje teknike qe quhet kabllim i strukturuar
qe sugjeron se si duhen instaluar pajisjet e
transmetimit ne menyre qe te arrihet nje
performance e larte. Kabllimi i strukturuar
specifikon standarte pa iu referuar mjeteve dhe
teknologjive te transmetimit.
Kabllimi i strukturuar bazohet ne nje projektim
hierarkik qe i ndan pajisjet ne gjashte
nensisteme qe pershkruhen ne figuren e
meposhtme:
Kabllimi
i strukturuar
Kabllimi i strukturuar (vazhdim)
Pajisjet e hyrjes – jane rrenjet e kabllimit te brendshem. Keto
pajisje bejne ndarjen ndermjet LAN-eve dhe WAN-eve dhe
percakton se si mbajtesi i sherbimeve telekomunikuese pranon
pergjegjesite e kabllimit.
Kabllimi Backbone. Ky kabllim siguron lidhjen e brendeshme
ndermjet dollapit te telekomunikimit, dhomave te pajisjeve, dhe
pajisjeve te hyrjes. Ne nje rrjet me siperfaqe te madhe
backbone-i perfshin jo vetem lidhesat vertikale ndermjet
dyshemeve , ose rritesa , dhe kambllim ndermjet dhomave te
aparaturave, dhe gjithashtu kabllim ndermjet ndertesave.
Dhoma e pajisjeve. Eshte vendi ku vendoset Hardware-i
thelbesor i rrjetit qe perfshin pajisje si server-a, hoste
mainframe etj. Kabllimi per tek dhoma e pajisjeve zakonisht
lidhet me dollapet e telekomunikimit. Ne rrjetet e medha cdo
ndertese mund te kete dhomen e saj te pajisjeve.
Kabllimi i strukturuar (vazhdim)
Dollapi i telekomunikimit - Permban lidhje per grupe te
ndryshme te PC-ve te hapsires se tij, dhe gjithashtu
nderlidhjen per tek dhoma e pajisjeve. Organizatat e medha
mund te kene disa dollape telekomunikimi, qe ne permbajtjen
e tyre perfshijne panele arnimi, blloqe shenues, hub-e dhe
transferuesa dhe mundesisht Hardware tjeter nderlidhes.
Nje bllok shenues eshte nje panel i marresave te te dhenave
ne te cilin futet kabllimi horizontal qe vjen nga PC-te e
instaluara. Nqs perdoret nje panel arnimi ai eshte nje panel i
montuar ne mure i marresave te informacionit ne te cilin futen
kabllo arnimi nga blloku i shenimit. Meqenese dollapet e
telekomunikimit jane zakonisht te vegjel dhe ne hapsira te
mbyllura, ato kane nevoje per sisteme te mira te ventilimit ne
menyre qe te ruhet nje temperature e caktuar.

13. 13
Kabllimi i strukturuar (vazhdim)
Kabllimi Horizontal eshte kabllimi qe lidh PC-te me dollapet e
komunikimit. Distanca maksimale e lejuar per kabllimin
horizontal eshte 100m. Kjo distance nenkupton 90 m per te
vendosur nje kellef te dhenash ne mure dhe nje distance 10m
nga kellefi per tek PC-te.Figura e meposhte e ilustron kete:
Kabllimi i strukturuar (vazhdim)
Hapesira e punes eshte vendi ku perfshihen te gjithe kabllot e
arnimit dhe kabllimet horizontale te nevojshme per te lidhur
pajisjet si PC-te , printerat dhe pajisje te tjera te rrjetit, nga
kartat e tyre te nderfaqes per tek dollapi i telekomunikimit.
Nje kabell arnimi eshte nje pjese
e shkurter kabllimit Twisted Pair
me lidhesa ne te dy anet qe lidh
pajisjet e rrjetit me prizat e te
dhenave ne kellefin e te dhenave.
Zakonisht nje kellef ka dy hyrje
nje per zerin dhe nje per te
dhenat si ne figure:
Hierarki e thjeshte te kabllimit
te strukturuar
Shembull i instalimit te
kabllimit

14. 14
Instalim modular i kabllimit
Kabllo arnimi lidhin pajisjet e rrjetit me kellefet
ne mure
Kabllo me te gjate lidhin kellefin me bllokun
shenues tek dollapi i komunikimit
Nga ketu kabllot sjellin lidhjen tek paneli
arnues (Patch Panel)
Nga ky panel te tjere kabllo bejne lidhjen me
hub-in ose me transferuesin i cili per vete lidhet
me dhomen e pajisjeve ose me ndonje
backbone ne varesi te shkalles se rrjetit
Mjetet Atmosferike te
transmetimit
Atmosfera eshte ne gjendje te mbaje si sinjalet
analoge dhe sinjalet numerike
Rrjetat qe transmetojne nepermjet atmosferes
njihen si rrjete Wireless
LAN-et wireless zakonisht perdorin sinjalizimin
infrared dhe radiofrekuencat
Keto mjete transmetimi pershtaten me mjedise
specifike rrjetash
Transmetimi INFRARED
Rrjetet infrared perdorin sinjalet e drites
infrared per transmetimin e te dhenave ne
hapsire.
Keto transmetime mund te jene:
Direkte-kur derguesi dhe marresi jane ne kontakt
shikimi me njeri tjetrin.
Indirekte- kur sinjalet jane ne gjendje te tejkalojne
cfaredolloj objekti qe ndodhet ne itinerarin e tyre
Transmetimet RadioFrekuence
Bazohen ne broadcastin e sinjaleve ne
frekuenca specifike ashtu si broadcastet e
radios dhe te tv.
Teknologjite me te perdorura jane:
Narrowband – e cila bazohet ne energjine e
Radiofrekuences ne nje frekuence te vetme
Spread Spectrum – e cila perdor nje sinjale me
vlere te ulet, te shperndare ne disa frekuenca
ne te njejten kohe.

15. 15
Zgjedhja e mjetit te duhur te
transmetimit
Hapesira me nivel te larte te interferencave
elektromagnetike. Nese nje ambjent ka disa burime te
energjise elektrike do te ishte mire te perdorej percjellesi me
rezistent ndaj zhurmave. Kabllot Thicknet Ethernet dhe Fibra
Optike jane kabllot me rezistente ndaj zhurmes.
Lidhesit dhe hapsirat e vogla. Nese mjedisi kerkon qe
kablli te perkulet ne cepa te ngushte dhe ne hapsira te vogla,
do te ishte mire te perdorej kabllimi me fleksibel i
mundshem.STP dhe UTP jane qe te dy shume fleksibel.
Distanca. Nese mjedisi kerkon shtrirje te gjate te
transmetuesit, do te ishte mire te perdorej Fibra Optike ose
lidhja pa kabllim. Do te mund te perdoreshin dhe kabllimet
Twisted Pair apo dhe kablli koaksial por ato jane shume te
ndjeshem ndaj zhurmave dhe do te duhej te perdoreshin
perseritesit.
Zgjedhja e mjetit te duhur te
transmetimit
Siguria.Nese organizata merret me transferimine te dhenave
te rendesishme, transmetimi i te cilave duhet te jete i fshehte
dhe i sigurte.Per nje ambjente te tille fibra optike eshte
zgjedhja me e mire e mundshme.
Infrastruktura ekzistuese. Nese duhet shtuar kabell ne
nje sistem ekzistues kabllimi, do te ishte mire te shikohej nese
kablli qe do te vendoset do te ndervepronte me kabllin
ekzistues dhe me nderlidhjet HW. Mjetet e transmetimit qe do
te perdoren duhet te jene te pershtatshme me pajisjet e
instaluara me pare.
Shkallezueshmeria. Kur projektohet nje system kabllimi
duhen parashikuar planet e zgjerimi te rrjetit duke iu referuar
aplikimeve te mevoneshme, trafikut, dhe zgjerueshmerise
gjeografike. Ne kete rast mjeti i transmetimit duhet te
pershtatet me nevojat e organizates.