Khóa luận: Quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền, HAY

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ZALO/TELEGRAM 0917 193 864
VIETKHOALUAN.COM
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM KHOA
KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC VỐN
BẰNG TIỀN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ
VÀ TƢ VẤN ĐÔNG DU
Ngành: Kế Toán
Chuyên ngành: Kế Toán Kiểm Toán
Giảng viên hướng dẫn: Ths Trịnh Xuân Hƣng
Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Bích Ngọc
MSVV: 1211180390 Lớp: 12DKKT04
TP. Hồ Chí Minh, năm 2016

VIETKHOALUAN.COM
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG
ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM KHOA KẾ
TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC VỐN
BẰNG TIỀN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ
VÀ TƢ VẤN ĐÔNG DU
LIÊN HỆ TẢI BÀI KẾT BẠN ZALO:0917 193 864
DỊCH VỤ VIẾT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
WEBSITE: VIETKHOALUAN.COM
ZALO/TELEGRAM: 0917 193 864
MAIL: BAOCAOTHUCTAPNET@GMAIL.COM
Ngành: Kế Toán
Chuyên ngành: Kế Toán Kiểm Toán
Giảng viên hướng dẫn: Ths Trịnh Xuân Hƣng
Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Bích Ngọc
MSVV: 1211180390 Lớp: 12DKKT04

VIETKHOALUAN.COM
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu
trong báo cáo thực tập tốt nghiệp được hiện tại Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn
Đông Du, không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm
trước nhà trường về sự cam đoan này.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 06 năm 2016
Sinh viên
(Ký tên)
Phạm Thị Bích Ngọc
ii

VIETKHOALUAN.COM
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến các cô chú, anh chị tại
Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn Đông Du, đặt biết là anh TRẦN DUY THỊNH đã
giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi đến thực tập và học việc tại công ty để có thêm kinh
nghiệm làm việc và làm bài báo cáo thực tập này. Và tôi cũng xin chân thành cảm
thầy TRỊNH XUÂN HƯNG đã tận tình hướng dẫn cho tôi hoàn thành tốt khóa thực
tập này.
Trong quá trình thực tập cũng như làm bài báo cáo khó tránh khỏi những sai
sót, rất mong quí anh chị và thầy cô bỏ qua. Đồng thời do kinh nghiệm thực tiễn của
tôi còn hạn chế nên bài báo cáo khó tránh khỏi những thiếu sót. Tôi kính mong nhận
được những ý kiến đóng góp từ các anh chị và thầy cô, để tôi có thể học hỏi thêm
được nhiều kinh nghiệm, hoàn thành tốt hơn trong công việc sau này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
TP.HCM, ngày 25 tháng 06 năm 2016
(Ký tên)
Phạm Thị Bích Ngọc
iii

VIETKHOALUAN.COM
iv

VIETKHOALUAN.COM
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TNHH Trách nhiệm hữu hạn
KTV Kiểm toán viên
GTGT Giá trị gia tăng
TK Tài khoản
TSCĐ Tài sản cố định
PT PC Phiếu thu, phiếu chi
GBN, GBC Giấy báo nợ, giấy báo có
KSNB Kiểm soát nội bộ
HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ
SDĐK Số dư đầu kỳ
SDCK Số dư cuối kỳ
BCĐKT Bảng cân đối kế toán
NKC Nhật ký chung
TGNH Tiền gửi ngân hàng
XNT Xuất nhập tồn
BCTC Báo cáo tài chính
BHXH Bảo hiểm xã hội
PNK Phiếu nhập kho
GLV Giấy làm việc
RRKS Rủi ro kiểm soát
v

VIETKHOALUAN.COM
MỤC LỤC
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU.................................................................................... 1
1.1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
1.2. Mục đích nghiên cứu..................................................................................... 1
1.3. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................... 2
1.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................. 2
1.5. Kết cấu đề tài ................................................................................................. 2
CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC
VỐN BẰNG TIỀN.................................................................................................... 3
2.1. Khái quát về vốn bằng tiền........................................................................... 3
2.1.1. Khái niệm vốn bằng tiền........................................................................... 3
2.1.2. Đặc điểm của vốn bằng tiền ảnh hưởng tới quá trình kiểm toán .......... 4
2.2. Mục tiêu kiểm toán vốn bằng tiền................................................................ 6
2.3. Nguyên tắc hạch toán vốn bằng tiền và kiểm soát nội bộ đối với vốn
bằng tiền.................................................................................................................... 7
2.4. Kiểm toán vốn bằng tiền trong kiểm toán báo cáo tài chính................... 10
2.4.1. Nghiên cứu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ.............................. 10
2.4.1.1. Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ đối với tiền............................ 10
2.4.1.2. Xác lập mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán.................... 11
2.4.1.3. Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát và đánh giá lại rủi ro kiểm
soát đối với vốn bằng tiền..................................................................................... 13
2.4.2. Thực hiện các thử nghiệm cơ bản đối với vốn bằng tiền ..................... 16
2.4.2.1. Thủ tục phân tích đối với vốn bằng tiền ........................................ 16
2.4.2.2. Thử nghiệm chi tiết đối với vốn bằng tiền ..................................... 17
CHƢƠNG 3: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ TƢ VẤN
ĐÔNG DU ................................................................................................................20
3.1. Quá trình hình thành và phát triển Công ty............................................. 20
3.2. Cơ cấu tổ chức, quản lý ở Công ty............................................................. 21
vi

VIETKHOALUAN.COM
3.2.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy.............................................................................. 21
3.2.2. Nhiệm vụ và chức năng của từng phòng ban .......................................... 21
3.3. Cơ cấu tổ chức kế toán tại Công ty............................................................ 22
3.3.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán................................................................. 22
3.3.2. Nhiệm vụ và chức năng của nhân viên kế toán.................................... 23
3.4. Tình hình công ty những năm gần đây ..................................................... 24
3.5. Phƣơng hƣớng phát triển .......................................................................... 24
CHƢƠNG 4: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC
VỐN BẰNG TIỀN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ TƢ VẤN ĐÔNG DU......................................25
4.1. Tìm hiểu về khách hàng.............................................................................. 25
4.1.1. Tìm hiểu về hoạt động kinh hoanh của khách hàng ............................ 25
4.1.2. Tìm hiểu hệ thống kế toán vốn bằng tiền.............................................. 26
4.1.3. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ ...................................................... 29
4.1.4. Đánh giá, phân bổ mức trọng yếu tại Công ty TNHH ABC Việt Nam 30
4.2. Thực hiện kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền ....................................... 31
4.2.1. Thiết kế và thực hiện thử nghiệm kiểm soát, đánh giá lại RRKS ........ 31
4.2.2. Thực hiện các thử nghiệm cơ bản ......................................................... 33
4.2.2.1. Thực hiện thủ tục phân tích ........................................................... 33
4.2.2.2. Thực hiện thử nghiệm chi tiết........................................................ 35
4.2.2.2.1. Kiểm toán tiền mặt ......................................................................... 35
4.2.2.2.2. Kiểm toán tiền gửi ngân hàng........................................................ 40
4.2.2.2.3. Kiểm toán tiền đang chuyển........................................................... 44
4.2.3. Đánh giá kết quả mẫu, điều chỉnh các sai phạm .................................. 44
CHƢƠNG 5: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................46
5.1. Nhận xét hoạt động kiểm toán vốn bằng tiền trong kiểm toán báo cáo tài
chính tại Công ty TNHH Đầu tƣ và Tƣ vấn Đông Du....................................... 46
5.1.1. Ưu điểm................................................................................................... 46
5.1.2. Nhược điểm............................................................................................. 48
vii

VIETKHOALUAN.COM
5.2. Một số ý kiến nhằm hoàn thiện hoạt động kiểm toán vốn bằng tiền trong
kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Đầu tƣ và Tƣ vấn Đông Du
thực hiện.................................................................................................................. 49
KẾT LUẬN ..............................................................................................................53
viii

VIETKHOALUAN.COM
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Câu hỏi tìm hiểu HTKSNB đối với khoản mục vốn bằng tiền
Bảng 4.1: Câu hỏi đánh giá HTKSNB của Công ty Đông Du
Bảng 4.2: Ước lượng ban đầu về mức trọng yếu cho tổng thể BCTC của ABC
Bảng 4.3: Xác định mức trọng yếu cho tổng thể BCTC của Công ty ABC
Bảng 4.4: Thiết kế các thử nghiệm kiểm soát
Bảng 4.5: Phân tích và đối chiếu số liệu
Bảng 4.6: Trích giấy làm việc TK 111 của Đông Du tại Công ty ABC Việt Nam
Bảng 4.7: Trích giấy làm việc TK 112 của Đông Du tại Công ty ABC Việt Nam
Bảng 5.1: Câu hỏi về kiểm soát nội bộ đối với tiền
Bảng 5.2: Phân tích các chỉ tiêu trên bảng lưu chuyển tiền tệ
ix

VIETKHOALUAN.COM
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 3.1: Tổ chức bộ máy quản lý của công ty
Sơ đồ 3.2: Tổ chức bộ máy kế toán của công ty
x

VIETKHOALUAN.COM
Báo Cáo Thực Tập Tốt Nghiệp GVHD: Th.S Trịnh Xuân Hưng
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU
1.1. Lý do chọn đề tài
Với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế thị trường thì đòi hỏi phải được
cung cấp thông tin tài chính hoàn hảo, có độ tin cậy cao qua sự kiểm tra và xác nhận
của kiểm toán độc lập. Hoạt động kiểm toán nói chung và hoạt động kiểm toán độc
lập nói riêng đã và đang khẳng định được vai trò tích cực của mình. Thật vậy, kiểm
toán có một vai trò hết sức vai trọng trong nền kinh tế nước ta hiện nay. Kiểm toán là
công cụ để nhà nước điều tiết nền kinh tế vĩ mô, các nhà đầu tư cần thông tin trung
thực khách quan để có hướng đầu tư đúng đắn và những quyết định đầu tư này được
đảm bảo về kinh tế và pháp lý. Thông qua hoạt động kiểm toán tạo ra môi trường
kinh doanh lành mạnh và thông qua hoạt động kiểm toán như một biện pháp để hạn
chế các sai phạm tiềm tàng.
Tất cả khoản mục trên BCTC đều quan trọng vì nó ảnh hưởng đến việc ra
quyết định của người sử dụng thông tin. Trong các khoản mục đó thì KTV đặc biệt
chú trọng kiểm tra khoản mục vốn bằng tiền vì đây là khoản mục nhạy cảm thường
xuất hiện nhiều gian lận và sai sót. Vốn bằng tiền là một loại tài sản lưu động có tính
linh hoạt cao và rất được ưa chuộng nên rủi ro tiềm tàng lớn. Bên cạnh đó, khoản
mục này có quan hệ mật thiết với các chu trình kinh doanh chính của doanh nghiệp,
đồng thời nó còn là chỉ tiêu dùng để phân tích khả năng thanh toán của đơn vị nên
thường dễ bị trình bày sai lệch. Để có thể phát hiện được các sai phạm đối với khoản
mục này thì đòi hỏi quy kinh kiểm toán phải được thiết kế sao cho công tác kiểm
toán đạt được hiệu quả cao. Nhận thức được vấn đề này nên trong quá trình thực tập
tại Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn Đông Du tôi đã quyết định thực hiện đề tài:
“Quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền trong kiểm toán báo cáo tài chính
tại Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn Đông Du”. Với đề tài này, tôi muốn hiểu rõ
hơn bản chất kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền trên cả phương diện lý thuyết lẫn
thực tiễn.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm tăng thêm hiểu biết trong thực tế về quy trình kiểm toán khoản mục
vốn bằng tiền tại Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn Đông Du và nhận thức rõ ràng
chính xác hơn về những kiến thức đã được học trên lý thuyết, nhận biết được những
SVTH: Phạm Thị Bích Ngọc 1

VIETKHOALUAN.COM
ưu điểm cũng như một số hạn chế của công ty trong quá trình kiểm toán khoản mục
vốn bằng tiền sau đó đưa ra giải pháp nhằm khắc phục các hạn chế để hoàn thiện
hơn quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền tại Công ty TNHH Đầu tư và Tư
vấn Đông Du.
1.3. Phạm vi nghiên cứu

Về không gian: Tìm hiểu thực tế quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng
tiền trong kiểm toán báo cáo tài chính năm 2015 do Công ty TNHH Đầu từ và Tư

vấn Đông Du tại Công ty TNHH ABC Việt Nam.

Về thời gian: Trong quá trình thực tập được chỉ dạy và đi thực tế cùng các anh
chị tại Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn Đông Du thời gian từ tháng 03 đến 06 năm

2016.
1.4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu đề tài tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:

Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tham khảo các tài liệu về kiểm toán, các
chuẩn mực, thông tư; xem tài liệu, hồ sơ kiểm toán của Công ty để thu thập những
thông tin cần thiết phục vụ cho việc hoàn thành đề tài.



Phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp tài liệu: Thống kê những thông
tin, dữ liệu thu thập được để tiến hành phân tích, đánh giá. Sau đó thông tin sẽ được
tập hợp lại từ đó phát hiện ra những ưu nhược điểm và đưa ra biện pháp khắc phục.



Phương pháp quan sát và phỏng vấn: Quan sát trực tiếp việc tiến hành kiểm
toán tại các công ty khách hàng trong quá trình đi thực tế và trực tiếp phỏng vấn các
anh chị kiểm toán viên trong công ty để thu thập các thông tin liên quan.

1.5. Kết cấu đề tài
Chƣơng 1: Giới thiệu
Chƣơng 2: Cơ sở lý luận quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền
Chƣơng 3: Tổng quan về Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn Đông Du
Chƣơng 4: Thực trạng quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền trong
kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn Đông Du
Chƣơng 5: Nhận xét và kiến nghị

VIETKHOALUAN.COM
CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC
VỐN BẰNG TIỀN
2.1. Khái quát về vốn bằng tiền
2.1.1. Khái niệm vốn bằng tiền
Hiểu được nội dung các khoản mục trên BCTC ở một doanh nghiệp là điều
quan trọng vì đó là cơ sở để ra việc lựa chọn các phương pháp kiểm toán khác nhau
và vì thế nó có ảnh hưởng đến ảnh hưởng đến hiệu quả công tác kiểm toán đối với
khoản mục ấy. Do đó, trước khi thực hiện kiểm toán vốn bằng tiền thì cần phải hiểu
khái niệm và nội dung của khoản mục này trên BCTC như thế nào.
Vốn bằng tiền1
của doanh nghiệp là tài sản tồn tại trực tiếp dưới hình thái giá
trị dùng để dự trữ, tích lũy và làm phương tiện thanh toán, bao gồm tiền mặt tại quỹ,
tiền gửi (tại ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính) và các khoản tiền đang chuyển (kể
cả tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng, bạc, kim loại, đá quý…)
Nội dung vốn bằng tiền2
: Trên BCĐKT, vốn bằng tiền được trình bày phần
tài sản (Phần A: Tài sản ngắn hạn, khoản I: Tiền và các khoản tương đương tiền,
mục 1: Tiền). Vốn bằng tiền được trình bày trên BCĐKT theo số tổng hợp và các nội
dung chi tiết được công bố trong bảng thuyết minh BCTC gồm:

Tiền mặt: Bao gồm tiền Việt Nam, ngoại tệ và vàng bạc, kim khí quý, đá quý
được lưu trữ tại két của doanh nghiệp. Số liệu được trình bày trên BCTC của khoản
mục này là số dư của tài khoản tiền mặt vào thời điểm khóa sổ sau khi đã được đối
chiếu với số thực tế và tiến hành các điều chỉnh cần thiết.


Tiền gửi ngân hàng: Bao gồm tiền Việt Nam, ngoại tệ và vàng bạc, đá quý,

kim khí quý tại ngân hàng. Số dư của tài khoản TGNH được trình bày trên BCĐKT
phải được đối chiếu và điều chỉnh theo sổ phụ ngân hàng vào thời điểm khóa sổ.

Tiền đang chuyển: Bao gồm các khoản tiền Việt Nam và ngoại tệ mà doanh
nghiệp đã nộp vào ngân hàng, kho bạc Nhà nước, hoặc đã gửi qua bưu điện để
chuyển cho ngân hàng, hay tuy đã làm thủ tục chuyển tiền từ tài khoản TGNH để trả
cho các đơn vị khác, thế nhưng đến ngày khóa sổ thì doanh nghiệp vẫn chưa nhận
được giấy báo có hay sao kê của ngân hàng hoặc giấy báo có của kho bạc.

1
GVC Phan Đình Ngân, ThS. Hồ Phan Minh Đức (2008), Giáo trình lý thuyết kế toán tài chính.
2
Tập thể tác giả khoa Kế toán – Kiểm toán (2002), Kiểm toán, Đại học Quốc gia TP.HCM, NXB Tài Chính.

VIETKHOALUAN.COM
2.1.2. Đặc điểm của vốn bằng tiền3
ảnh hưởng tới quá trình kiểm toán
Mỗi loại vốn bằng tiền trên đây mang những đặc điểm khác nhau và điều này
ảnh hưởng tới đặc điểm quản lý đối với chúng cũng như là quá trình kiểm soát, đối
chiếu trong nội bộ của đơn vị. Trong kiểm toán đối với vốn bằng tiền, những đặc
điểm trong quản lý đặc biệt là trong kế toán vốn bằng tiền có ảnh hưởng quan trọng
tới việc lựa chọn phương pháp kiểm toán.
Vốn bằng tiền mang những đặc trưng cơ bản:

Vốn bằng tiền là một loại tài sản lưu động có tính luân chuyển linh hoạt nhất
của doanh nghiệp được trình bày trước tiên trên BCĐKT. Khoản mục vốn bằng tiền
thường đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân tích về khả năng thanh toán của
doanh nghiệp, nên đây sẽ là khoản thường bị trình bày sai lệch.



Vốn bằng tiền là khoản mục bị ảnh hưởng và có ảnh hưởng đến nhiều khoản
mục quan trọng như thu nhập, chi phí, công nợ và hầu hết các tài sản khác của doanh
nghiệp. Do đó, vốn bằng tiền có mối quan hệ mật thiết với các chu trình nghiệp vụ
chủ yếu của doanh nghiệp. Vì vậy những sai sót và gian lận trong các khoản mục
khác thường có liên quan đến các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ của vốn bằng tiền
như mua bán vật tư, nguyên vật liệu, tài sản…; thu tiền bán hàng; thanh toán công

nợ; các khoản chi phí sản xuất, chi phí quản lý, chi phí bán hàng phát sinh hằng
ngày;…

Các nghiệp vụ về tiền thường phát sinh thường xuyên với số lượng lớn và có
quy mô khác nhau. Mặc dù vốn bằng tiền có nhiều ưu điểm trong hoạt động thanh
toán, kể cả trong quá trình bảo quản, sử dụng nhưng đây lại là tài sản được ưa
chuộng nhất nên xác suất gian lận, biển thủ cao nhất, và do đó rủi ro tiềm tàng cao
nên kiểm toán cần tập trung kiểm tra chi tiết nhiều hơn các loại khác. Tuy nhiên cần
lưu ý rằng việc tập trung khám phá gian lận chỉ thực hiện khi hệ thống kiểm soát nội
bộ yếu kém cũng như khi mức độ gian lận là trọng yếu.


Với các đặc điểm trên có thể thấy vốn bằng tiền là một khoản mục quan trọng
nhưng lại dễ bị trình bày sai lệch, khả năng mất mát, gian lận lớn. Điều này dẫn tới
3
Tập thể tác giả khoa Kế toán – Kiểm toán (2002), Kiểm toán, Đại học Quốc gia TP.HCM, NXB Tài Chính.

VIETKHOALUAN.COM
trong bất cứ cuộc kiểm toán BCTC nào thì kiểm toán vốn bằng tiền luôn là một nội
dung quan trọng.
Những đặc điểm của vốn bằng tiền đã nêu trên dễ dẫn đến các khả năng sai
phạm4
trong quá trình hạch toán và kiểm soát đối với khoản mục này rất phong phú
và đa dạng. Nhận biết điều này có ảnh ảnh hưởng rất lớn cho công tác kiểm toán
trong quá trình phát hiện sai sót. Kinh nghiệm kiểm toán cho thấy khả năng sai phạm
đối với vốn bằng tiền có thể xảy ra ở cả ba loại tiền mặt, tiền gửi và tiền đang
chuyển.

Đối với tiền mặt thì khả năng sai phạm thường có các trường hợp sau:


+ Tiền được ghi chép không có thực trong két tiền mặt;
+ Khả năng chi khống, chi tiền quá giá trị thực bằng cách làm chứng từ
khống, sửa chữa chứng từ khai tăng chi, giảm thu để biển thủ tiền;
+ Khả năng hợp tác giữa thủ quỹ và cá nhân làm công tác thanh toán trực
tiếp với khách hàng để biển thủ tiền;
+ Khả năng mất mát tiền do điều kiện bảo quản, quản lý không tốt;
+ Khả năng sai sót do những nguyên nhân khác nhau dẫn tới khả năng tăng
hoặc khai giảm khoản mục tiền mặt trên BCĐKT.
+ Đối với ngoại tệ, khả năng có thể ghi sai tỷ giá khi quy đổi với mục đích
trục lợi khi tỷ giá thay đổi hoặc hạch toán sai do áp dụng sai nguyên tắc hạch toán
ngoại tệ.

Đối với TGNH khả năng xảy ra sai phạm dường như thấp hơn do cơ chế kiểm
soát, đối chiếu với tiền gửi ngân hàng thường được đánh giá là khá chặt chẽ. Tuy
nhiên, vẫn có thể xảy ra các khả năng sai phạm sau đây:


+ Quên không tính tiền khách hàng;
+ Tính tiền khách hàng với giá thấp hơn giá công ty ấn định;
+ Sự biển thủ tiền thông qua việc ăn chặn các khoản tiền thu từ khách hàng
trước khi chúng được ghi vào sổ;
+ Thanh toán một hóa đơn nhiều lần;
+ Thanh toán tiền lãi cho một phần tiền cao hơn hiện hành;
4
ThS. Phan Trung Kiên, Kiểm toán lý thuyết và thực hành, NXB Tài Chính

VIETKHOALUAN.COM
+ Khả năng hợp tác giữa nhân viên ngân hàng và nhân viên thực hiện giao
dịch thường xuyên với ngân hàng;
+ Chênh lệch giữa số liệu theo ngân hàng và theo tính toán của kế toán ngân
hàng tại đơn vị.

Do tính chất và đặc điểm của tiền đang chuyển mà sai phạm đối với tiền đang

chuyển có mức độ thấp. Tuy nhiên, vẫn xảy ra một số sai phạm sau:
+ Tiền bị chuyển sai địa chỉ;
+ Ghi sai số tiền chuyển vào ngân hàng, chuyển thanh toán;
+ Nộp vào tài khoản muộn và dùng tiền vào mục đích khác.
2.2. Mục tiêu kiểm toán vốn bằng tiền
5
Mục tiêu kiểm toán của khoản mục vốn bằng tiền nhằm xác định các vấn đề
chủ yếu sau:

Tính hiệu lực của kiểm soát nội bộ đối với vốn bằng tiền – tức là xem xét,
đánh giá về sự hiện diện , tính liên tục và tính hữu hiệu của kiểm soát nội bộ đối với
vốn bằng tiền có được đảm bảo hay không.



Sự đảm bảo về mức độ trung thực, hợp lý của các khoản mục thuộc vốn bằng
tiền trên báo cáo tài chính, thể hiện ở các khía cạnh:


+ Mục tiêu hiện hữu: Tất cả số dư tiền gửi, tiền mặt, tiền đang chuyển có
thực tại ngày lập bảng cân đối kế toán bằng cách đối chiếu, kiểm tra sự tồn tại của số
dư khoản tiền đang chuyển có thực tại ngày lập bảng cân đối, kiểm tra sự tồn tại của
số dư khoản tiền đang chuyển có về hết sau ngày kết thúc niên độ. Vì số tiền này liên
quan đến khả năng thanh toán nên doanh nghiệp thường khai báo tiền vượt quá số dư
thực tế để che dấu tình hình tài chính hoặc thất thoát tài sản hoặc bị chiếm dụng nên
số thực tế nhỏ hơn số sổ sách.
+ Mục tiêu về sự đầy đủ: Xác nhận tất cả các nghiệp vụ liên quan đến tiền
đều được phản ánh và ghi chép đầy đủ vào sổ sách kế toán.
+ Mục tiêu ghi chép chính xác: Tất cả các khoản mục thuộc vốn bằng tiền
được cộng dồn, ghi chép hạch toán một cách chính xác và đảm bảo sự nhất trí giữa
sổ kế toán với báo cáo tài chính.
5
Trường Đại học Tài chính – Kế toán Hà Nội (2001), Kiểm toán báo cáo tài chính, NXB Tài Chính

VIETKHOALUAN.COM
+ Mục tiêu quyền sở hữu: Xác nhận doanh nghiệp có quyền sở hữu về mặt
pháp lý đối với các khoản tiền tại ngày lập BCĐKT nhằm phản ánh đúng giá trị tài
sản của doanh nghiệp.
+ Mục tiêu đánh giá: Số dư của tiền phải được ghi theo đúng giá trị có thể
thực hiện được, mục tiêu này áp dụng cho những tài khoản ngoại tệ và vàng bạc, đá
quý.
+ Mục tiêu trình bày và công bố: Số dư vốn bằng tiền phản ánh trên báo cáo
gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tiền đang chuyển phải được trình bày, phân loại và
công bố đầy đủ trên các báo cáo tài chính theo đúng quy định chế độ và chuẩn mực
kế toán hay không. Các trường hợp tiền bị hạn chế sử dụng đều được khai báo đầy
đủ.
2.3. Nguyên tắc hạch toán vốn bằng tiền và kiểm soát nội bộ đối với vốn bằng
tiền6

Nguyên tắc hạch toán vốn bằng tiền


Do đặc điểm của vốn bằng tiền, để quản lý tốt đối với vốn bằng tiền trên
nhiều khía cạnh khác nhau, kế toán vốn bằng tiền cần tuân thủ những nguyên tắc
hạch toán sau:
- Nguyên tắc tiền tệ thống nhất: Hạch toán kế toán phải sử dụng thống nhất một
đơn vị là “đồng Việt Nam” để tổng hợp các loại vốn bằng tiền. Nghiệp vụ phát sinh
bằng ngoại tệ phải quy đổi ra “đồng Việt Nam” để ghi sổ kế toán. Đồng thời phải
theo dõi nguyên tệ các loại tiền đó.
- Nguyên tắc cập nhật: Kế toán phải phản ánh kịp thời chính xác số tiền hiện có
và tình hình thu chi toàn bộ các loại tiền, mở sổ theo dõi chi tiết từng loại ngoại tệ
theo nguyên tệ và theo đồng Việt Nam quy đổi, từng loại vàng bạc, đá quý theo số
lượng, giá trị, quy cách, phẩm chất, kích thước…
Tỷ giá quy đổi là tỷ giá mua bán thực tế bình quân trên thị trường liên ngân
hàng do ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố chính thức tại thời điểm phát sinh
nghiệp vụ. Với những ngoại tệ không công bố tỷ giá quy đổi ra đồng Việt Nam thì
thống nhất quy đổi thông qua đồng đô la Mỹ (USD).
6

VIETKHOALUAN.COM
Với vàng bạc kim khí quý đá quý thì giá nhập vào trong kì được tính theo giá
trị thực tế, còn giá xuất trong kì được tính theo phương pháp sau:
+ Phương pháp thực tế bình quân gia quyền giữa giá đầu kì và giá các lần nhập
trong kì;
+ Phương pháp giá thực tế nhập trước – xuất trước;
+ Phương pháp giá thực tế nhập sau – xuất sau;
+ Phương pháp giá thực tế đích danh;
+ Phương pháp giá bình quân sau mỗi lần nhập.

Kiểm soát nội bộ đối với tiền: Khoản mục vốn bằng tiền thường có hai nghiệp
vụ phát sinh đó là thu tiền và chi tiền do đó kiểm soát nội bộ được thiết kế riêng đối
với từng loại nghiệp vụ, cụ thể:


Đối với nghiệp vụ thu tiền:


Các nghiệp vụ thu tiền thường phát sinh bao gồm: Thu từ bán hàng, thu từ
vay nợ, thu từ ứng tiền còn dư, thu từ nội bộ…
Các chứng từ liên quan đến thu tiền bao gồm: Các hóa đơn bán hàng, bản khế
ước vay nợ đối với khoản vay, giấy thanh toán tiền tạm ứng còn thừa, phiếu thu,
biên lai thu tiền, giấy báo có hoặc giấy nộp tiền vào tài khoản.
Đối với thu tiền mặt: Việc áp dụng chính sách thu tiền tập trung và phân công
nhân viên thu nhận rất phổ biến để ngăn ngừa khả năng sai phạm. Cùng với việc bố
trí như trên thì một thủ tục kiểm soát đối với các nghiệp vụ thu tiền là việc đánh số
trước với các chứng từ thu tiền như phiếu thu, biên lai thu tiền… cũng được xem là
thủ tục kiểm soát hiệu quả. Trong trường hợp thu tiền từ bán hàng, đơn vị cần thực
hiện ghi chép từng nghiệp vụ hàng ngày và lập báo cáo trong ngày để có thể kiểm
soát só tiền thu được từ bán hàng hóa, sản phẩm.
Đối với thu tiền qua ngân hàng: Kiểm soát nội bộ đối với GBC và định kỳ đối
chiếu công nợ là thủ tục hữu hiệu để ngăn chặn khả năng sai phạm trong những
nghiệp vụ này.

Đối với nghiệp vụ chi tiền:

Các nghiệp vụ chi tiền mặt bao gồm: mua vật tư, hàng hóa cho kinh doanh,
chi mua TSCĐ, chi phí để trả nợ nhà cung cấp, chi phí trả lương, bảo hiểm, chi tạm
ứng nội bộ, trả các khoản vay,…

VIETKHOALUAN.COM
Các chứng từ liên quan đến chi tiền bao gồm: Các hợp đồng mua bán, lệnh
chi tiền, hóa đơn mua hàng, các séc chuyển tiền khi nộp tiền mặt vào ngân hàng,
giấy biên nhận tiền, giấy đề nghị thanh toán, PC, UNC, lệnh chuyển tiền, …
Những thủ tục kiểm soát đối với chi tiền đem lại hiệu quả trong việc ngăn
chặn khả năng sai phạm bao gồm:
+ Vận dụng triệt để nguyên tắc ủy quyền và phê chuẩn trong chi tiền: Người
quản lý nên thực hiện sự ủy quyền cụ thể cho cấp dưới trong một số công việc. Đối
với tiền, phải phân quyền cho những người xét duyệt có đủ khả năng và liêm chính.
Đồng thời khi phê chuẩn thực hiện chi tiền cần dựa trên cơ sở văn bản cụ thể về xét
duyệt chi tiêu và kiểm soát cũng như phê duyệt chi tiêu để lại dấu tích (chữ ký và
con dấu).
+ Việc xây dựng các thủ tục xét duyệt các khoản chi: Các séc, UNC hay PC chỉ
được lập và ký duyệt sau khi đã kiểm tra các chứng từ có liên quan và cần có thể
thức để theo dõi cho đến khi chúng được gởi đi.
+ Hạn chế tối đa việc sử dụng tiền mặt trong thanh toán. Nguyên tắc chung là hầu
hết các khoản chi nên thực hiện thanh toán qua ngân hàng, ngoại trừ một số khoản
chi nhỏ mới sử dụng tiền mặt. Ngoài ra, những chứng từ thanh toán qua ngân hàng
(séc, UNC) nên đánh số liên tục trước khi sử dụng. Nếu không được sử dụng thì phải
được lưu lại đầy đủ để tránh tình trạng bị mất cắp hay bị lạm dụng. Các séc, UNC
hư, mất hiệu lực phải đóng dấu hủy bỏ, hay gạch bỏ để tránh tình trạng sử dụng lại,
và phải được lưu trữ đầy đủ. Các chứng từ gốc làm cơ sở thanh toán phải được đánh
dấu để ngăn ngừa việc sử dụng lại chứng từ gốc để chi nhiều lần. Khi các phương
tiện thanh toán điện tử phát triển thì việc sử dụng các thanh toán điện tử, thanh toán
qua ngân hàng sẽ giúp ích lớn trong việc ngăn chặn và phát hiện khả năng sai phạm
trong thanh toán.
+ Thực hiện đối chiếu định kỳ với ngân hàng, với nhà cung cấp. Đây là thủ tục
kiểm soát tốt để phát hiện các chênh lệch giữa những ghi chép của bản thân doanh
nghiệp với những ghi chép độc lập của bên có liên quan. Mọi khoản chênh lệch phải
được điều chỉnh thích hợp, những trường hợp chưa rõ nguyên nhân phải được kết
chuyển vào các khoản phải thu khác, hay phải trả khác và xử lý phù hợp.

VIETKHOALUAN.COM
+ Những thủ tục kiểm soát trên được coi là những thủ tục phổ biến trong quản lý
các nghiệp vụ thu chi. Tuy nhiên, trong các trường hợp cụ thể thì các thủ tục kiểm
soát này có thể được thay đổi, chi tiết hơn hoặc có thể thêm các thủ tục khác được
thiết kế, bổ sung làm tăng hiệu quả việc kiểm soát đối với tiền. Nghiên cứu những
thủ tục kiểm soát trên trong kiểm toán tiền có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Thông
qua các thủ tục kiểm soát này, KTV có thể đưa ra hướng, nội dung kiểm toán cùng
các phương pháp kiểm toán phù hợp để đạt được mục tiêu kiểm toán đề ra.
2.4. Kiểm toán vốn bằng tiền trong kiểm toán báo cáo tài chính
7
2.4.1. Nghiên cứu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ
2.4.1.1. Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ đối với tiền
Quá trình tìm hiểu HTKSNB và đánh giá sơ bộ RRKS là bước đầu tiên và hết
sức quan trọng của giai đoạn lập kế hoạch kiểm soát. Dựa vào những hiểu biết sâu
sắc và đầy đủ về HTKSNB, công ty sẽ đánh giá RRKS trên phương diện thiết kế và
thực tế áp dụng. Từ đó, KTV sẽ quyết định có tiếp tục hợp đồng hay không. Kết quả
của quá trình này cũng ảnh hưởng tới các bước tiếp theo của cuộc kiểm toán. Đây là
cơ sở để KTV thiết lập các thủ tục phân tích và thiết kế; thực hiện các thử nghiệm cơ
bản nhằm thu thập đầy đủ các bằng chứng cần thiết. Do đó, quá trình này không chỉ
thể hiện sự tuân thủ chuẩn mực mà còn góp phần làm cho cuộc kiểm toán hữu hiệu
và hiệu quả hơn.
Các thủ tục KSNB được KTV tài liệu hóa thành bảng tường thuật để mô tả về
HTKSNB của khách hàng, bảng câu hỏi tìm hiểu HTKSNB để hiểu rõ và thể hiện
những nguyên tắc KSNB quan trọng, các lưu đồ để biểu thị hệ thống thông tin kế
toán và các hoạt động kiểm soát có liên quan của khách hàng bằng những ký hiệu đã
được quy ước. Qua đó, KTV sẽ đưa ra quyết định chương trình kiểm toán đối với
khoản mục này.
Đối với khoản mục vốn bằng tiền, bảng câu hỏi về tìm hiểu HTKSNB tỏ ra hữu
hiệu nhất và thường được sử dụng hơn cả. Các câu hỏi được ban kiểm soát của đơn vị
kiểm toán chuẩn bị sẵn nhằm tìm hiểu quá trình KSNB chủ yếu chung cho các đơn vị
được kiểm toán, cho thấy cả môi trường kiển soát, cách thức kiểm soát cùng
7

VIETKHOALUAN.COM
với sự hữu hiệu của các hoạt động kiểm soát đó, được thiết kế dưới dạng những câu
hỏi có câu trả lời “Có”, “Không”, “Ghi chú”. Có thể qua phỏng vấn, trao đổi với
phòng kế toán và lãnh đạo đơn vị được kiểm toán để điền vào bảng câu hỏi.
Bảng 2.1: Bảng câu hỏi tìm hiểu KTKSNB đối với khoản mục vốn bằng tiền
Câu hỏi tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ Có Không Ghi chú
1.Doanh nghiệp có phân chia trách nhiệm giữa kế
toán và thủ quỹ không?
2.Các PT, PC có đánh số liên tục không?
3.Thủ quỹ có kiểm tra tính hợp lệ của PT, PC trước
khi thu tiền hay chi tiền hay không?
4.Thủ quỹ có đảm bảo rằng luôn ký hoặc đóng dấu
xác nhận lên chứng từ không?
5.Những khoản thu chi lớn có được thực hiện qua
ngân hàng không?
6.Khi phát sinh nghiệp vụ thu chi tiền có được phản
ánh đầy đủ vào các sổ sách liên quan không?
7.Việc xét duyệt thu chi có giới hạn ở một số người
mà không đảm nhận việc ghi chép sổ sách kế toán
hay giữ chúng không?
8.Công ty có biện pháp quản lý bảo vệ tiền mặt đảm
bảo?
9.Các khoản tiền mặt thu về có nộp vào ngân hàng
đầy đủ và kịp thời không?
10.Cuối kỳ có kiểm quỹ không?
11.Định kỳ có đối chiếu giữa sổ tiền gởi ngân hàng
với sổ phụ ngân hàng không?
12.Có các quy định về xét duyệt chi trong doanh
nghiệp không?
2.4.1.2. Xác lập mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán

Xác lập mức trọng yếu


Ta đã biết, trong kiểm toán BCTC, do lấy mẫu cũng như do các hạn chế tiềm
tàng của cuộc kiểm toán, nên KTV không thể phát hiện hết mọi sai lệch trong báo
cáo tài chính. Tuy nhiên, KTV phải đảm bảo hợp lý rằng sai lệch nếu còn tồn tại trên
BCTC đã kiểm toán sẽ không được gây ảnh hưởng trọng yếu.

Trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán, KTV phải xác lập mức trọng yếu chấp
nhận được, nghĩa là số tiền sai lệch tối đa cho phép, để căn cứ vào đó thiết lập các

VIETKHOALUAN.COM
thủ tục kiểm toán thích hợp nhằm phát hiện những sai lệch có thể ảnh hưởng trọng
yếu đến BCTC. Ví dụ, khi xác lập mức trọng yếu thấp – nghĩa là sai lệch được phép
khá nhỏ - KTV cần phải mở rộng phạm vi kiểm tra cũng như tăng cỡ mẫu của các
thử nghiệm cơ bản.

Trong giai đoạn thực hiện và hoàn thành kiểm
toán, KTV cần đánh giá xem các sai lệch chưa được điều chỉnh có gây
ảnh hưởng trọng yếu hay không để có các hành động thích hợp. Khi đó, ngoài việc dựa trên mức
trọng yếu đã nêu, KTV còn phải xem xét cả bản chất của các sai lệch này.
Mức trọng yếu tùy thuộc vào quy mô đơn vị, tầm quan trọng và tính chất của
thông tin và xét đoán của KTV. Mỗi công ty kiểm toán có những phương pháp xác
định mức trọng yếu khác nhau, nhưng một trong các mức trọng yếu được nhiều KTV
chấp nhận là 10% lợi nhuận trước thuế, có nghĩa là sai sót của một khoản mục, hoặc
tổng hợp các sai sót của các khoản mục có giá trị trên 10% lợi nhuận trước thuế thì
có tính trọng yếu. Sau khi xác định mức trọng yếu trên quy mô toàn bộ BCTC, KTV
sẽ ước tính mức trọng yếu cho từng khoản mục, bộ phận trên BCTC, ví dụ, một sai
phạm trên 10% giá trị một khoản mục có thể được coi là sai phạm trọng yếu.

Đánh giá rủi ro kiểm toán


Trong khi lập kế hoạch kiểm toán, KTV đánh giá rủi ro kiểm toán đối với
từng khoản mục trong BCTC. KTV thường quan tâm các loại rủi ro sau:

Rủi ro tiềm tàng (IR – Inherent Risk): Là mức rủi ro tiềm ẩn, vốn có do khả năng từng
nghiệp vụ, từng khoản mục trong BCTC chứa đựng sai sót trọng yếu khi tính riêng rẽ hoặc
tính gộp mặc dù có hay không có HTKSNB. Do bản chất của vốn bằng tiền nên rủi ro tiềm
tàng thường có nguy cơ xảy ra rất cao đối với khoản mục

này. Rủi ro tiềm tàng của khoản mục vốn bằng tiền phụ thuộc chủ yếu vào các yếu
tố như: đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng, loại hình kinh
doanh, tính trung thực của ban giám đốc và cả năng lực nhân viên.

Rủi ro kiểm soát (CR – Control Risk): Là khả năng xảy ra các sai phạm trọng yếu do
HTKSNB của đơn vị khách hàng không hoạt động hoặc hoạt động không hiệu quả, do đó đã
không phát hiện và ngăn chặn các sai phạm này. Công việc này chủ yếu là để nhận diện các
điểm yếu, điểm mạnh của HTKSNB, nhằm điều chỉnh chương trình kiểm toán phù hợp.


VIETKHOALUAN.COM

Rủi ro phát hiện (DR – Detection Risk): Là rủi ro xảy ra sai sót trọng yếu trong từng
nghiệp vụ, từng khoản mục trong BCTC khi tính riêng rẽ hoặc tính gộp lại mà trong quá trình
kiểm toán, KTV không phát hiện được.


Rủi ro kiểm toán (AR – Audit Risk):

AR = IR x CR x DR
DR = AR / (IR x CR)
Với mức rủi ro kiểm toán có thể chấp nhận được và các rủi ro tiềm tàng, rủi ro
kiểm soát xác định kiểm toán viên sẽ tính ra rủi ro phát hiện và dựa vào đó xác định
số lượng bằng chứng kiểm toán cần thu thập.
2.4.1.3. Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát và đánh giá lại rủi ro kiểm
soát đối với vốn bằng tiền

Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát


Nghiên cứu, đánh giá về KSNB đối với tiền mặt đòi hỏi KTV tìm hiểu về
KSNB của đơn vị và sử dụng các thể thức khảo sát về sự hiện diện, liên tục và sự
hữu hiệu của KSNB như thế nào.
Sau khi đã có mô tả về hệ thống KSNB KTV áp dụng các thể thức cụ thể như:
quan sát, phỏng vấn, xem xét… để khảo sát nội bộ và đánh giá RRKS. Nội dung và
thể thức khảo sát về kiểm soát nội bộ với tiền mặt thường tập trung vào các vấn đề
sau:

Tiền mặt
- Khảo sát, xem xét các quy định về phân công nhiệm vụ về trách nhiệm của
các nhân viên, các bộ phận liên quan, gồm:
+ Phân công người giữ quỹ và chế độ trách nhiệm về giữ quỹ.
+ Phân công và phân biệt giữa cán bộ có trách nhiệm duyệt chi với kế toán và
thủ quỹ có đảm bảo nguyên tắc “bất kiêm nhiệm”.
+ Sự phân công công việc giữa các nhân viên trong các khâu hạch toán có
đảm bảo cho việc thực hiện hạch toán tiền mặt được kịp thời và chặt chẽ.
Thể thức các khảo sát trên đây thực hiện chủ yếu bằng việc xem xét các văn bản
quy định về phân công phân nhiệm vụ, trách nhiệm, thực hiện việc phỏng vấn nhân
viên liên quan, kết hợp quan sát trực tiếp sự vận hành của một số công việc như kế
toán quỹ và thủ quỹ. Nếu có sự kiêm nhiệm trong công việc không tuân theo quy

VIETKHOALUAN.COM
định hoặc không có sự tách biệt trách nhiệm rõ ràng thì hiệu lực kiểm soát bị giảm
đi, tiềm năng về gian lận hoặc sử dụng tiền mặt lạm dụng dễ xảy ra.
- Khảo sát, xem xét các quy trình duyệt chi tiền mặt và khâu tổ chức bảo quản
chứng từ thu tiền, bao gồm:
+ Việc thực hiện quy trình duyệt chi tiền mặt có được giới hạn ở một số người
đảm bảo sự chặt chẽ và nguyên tắc “ủy quyền, phê chuẩn” hay không. KTV cần chú
ý đến các dấu hiệu của sự phê chuẩn trên các hồ sơ và các chứng từ chi tiền của đơn
vị.
+ Công việc tổ chức bảo quản các chứng từ tài liệu liên quan đến tiền mặt, có
được đơn vị chú ý và thực hiện như thế nào?
- Khảo sát, xem xét việc phân công trách nhiệm trong khâu kiểm tra, soát xét
đối với các thủ tục, các chứng từ, các việc tính toán và đối với việc ghi chép kế toán.
KTV cần xem xét các văn bản quy định trách nhiệm trong khâu kiểm tra soát xét đối
với từng khâu công việc, phỏng vấn các nhân viên liên quan và thực hiện điều tra
theo hệ thống một số các nghiệp vụ được thực hiện ghi chép trong sổ kế toán. Cũng
có thể thực hiện việc điều tra một số các chứng từ (PT, PC hay chứng từ bán hàng)
để xem xét việc thực hiện đánh số trước của đơn vị có được thực hiện và duy trì hay
không. Trong một số trường hợp còn áp dụng việc quan sát quá trình ghi sổ, quá
trình kiểm kê quỹ,… để thấy được sự thực hiện mà KSNB đã được đặt ra hay không.
- Khảo sát, xem xét việc chấp hành quy định về kiểm tra đối chiếu quỹ tiền mặt
và việc nộp quỹ, tồn quỹ tiền mặt, bao gồm:
+ Xem xét việc kiểm quỹ và đối chiếu với sổ quỹ hằng ngày có được thực
hiện có nề nếp. KTV hỏi nhân viên kế toán nào có trách nhiệm kiểm kê quỹ và yêu
cầu cho xem các biên bản kiểm kê, đồng thời trực tiếp phỏng vấn nhân viên đó để
biết về tình hình kiểm kê tại đơn vị.
+ Xem xét việc thực hiện kiểm kê quỹ tiền mặt cuối tháng và đối chiếu với sổ
kế toán có được thực hiện đều đặn.
+ Kiểm tra việc chấp hành quy định về nộp ngay số thu tiền mặt vào ngân
hàng (gửi vào tài khoản TGNH) và chấp hành quy định về tồn quỹ tiền mặt. Sự lỏng
lẻo trong việc chấp hành các quy định nói trên sẽ chứa đựng tiềm ẩn sự gian lận sai
sót, lợi dụng và biển thủ tiền của đơn vị.

VIETKHOALUAN.COM
- Khảo sát, xem xét việc tổ chức bảo quản tiền mặt, kể cả việc bảo hiểm tiền
mặt và vấn đề ký quỹ của thủ quỹ, bao gồm:
+ Xem xét hệ thống bảo hiểm về tiền mặt của đơn vị như két đựng tiền, hệ
thống chống cháy, hệ thống khóa, hệ thống báo động,… có đảm bảo an toàn cho tiền
mặt hay không.
+ Xem xét đối với trường hợp đơn vị có mua bảo hiểm tài sản nói chung để
thấy được sự coi trọng của đơn vị đối với sự an toàn của tài sản trong đó có tiền mặt.
Trường hợp đơn vị có quy định và thực hiện quy định thủ quỹ phải có ký quỹ cũng
thể hiện sự ngăn ngừa gian lận, biển thủ tiền mặt của đơn vị một cách có hiệu quả,
tăng cường trách nhiệm của thủ quỹ.
Những công việc khảo sát về KSNB đối với tiền mặt nói trên giúp cho KTV
đánh giá được hiệu lực của KSNB và mức độ RRKS đối với tiền mặt. Từ đó xác
định phạm vi và thiết kế các khảo sát cơ bản để kiểm toán đối với các số liệu kế toán.

Tiền gửi ngân hàng: Các thủ tục thể thức khảo sát về KSNB TGNH về cơ
bản tương tự như đối với tiền mặt, những khảo sát thường gặp gồm:


- Khảo sát, xem xét về sự tách biệt hoàn toàn trách nhiệm giữa chức năng ký
phát hành séc chi tiền và chức năng thực hiện nghiệp vụ thanh toán có được đảm bảo
hay không.
- Xem xét việc quản lý chi tiêu séc gửi ngân hàng, việc ký séc, việc sử dụng séc
của đơn vị có được đảm bảo tuân thủ các quy định về quản lý séc hay không.
- Khảo sát về sự KSNB của đơn vị đối với TGNH có được áp dụng đầy đủ và
thường xuyên hay không, đặc biệt là xem xét đối với việc quy định và thực hiện
chức năng kiểm soát duyệt chi, ký séc ở đơn vị.
- Khảo sát về KSNB trong tổng hợp, kiểm tra, đối chiếu liên quan đến TGNH,
như: công việc đối chiếu, tổng hợp cân chỉnh hàng tháng, người thực hiện đối chiếu
và sự độc lập của người thực hiện với các ngân hàng có giao dịch như thế nào.
Các khảo sát đối với KSNB nói trên là cơ sở để KTV đánh giá về RRKS liên
quan đến tiền gửi và để xác định phạm vi khảo sát cơ bản.

VIETKHOALUAN.COM

Tiền đang chuyển
- Khảo sát đối với việc phân công người chịu trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ
và sự thực hiện quy trình công việc của người đó có đảm bảo các quy định về quản
lý vốn bằng tiền hay không.
- Khảo sát các quy định liên quan đến kiểm soát và thực hiện kiểm soát, phê
duyệt các hồ sơ, thủ tục liên quan đến chuyển tiền (hồ sơ thanh toán, UNT, UNC,..)
có đảm bảo sự kiểm soát chặt chẽ và tỉ mỉ hay không.

Đánh giá lại rủi ro kiểm soát


Sau khi thực hiện các thủ tục trên, KTV sẽ đánh giá lại RRKS. Công việc này
chủ yếu là để nhận diện các điểm yếu và điểm mạnh của HTKSNB nhằm điều chỉnh
chương trình kiểm toán phù hợp.
Nếu KTV đánh giá RRKS là thấp, thì các thử nghiệm cơ bản vào cuối năm có
thể chỉ hạn chế ở mức đối chiếu với biên bản kiểm quỹ, đối chiếu với sổ phụ ngân
hàng, và so sánh số dư này với thư xác nhận của khách hàng. Nếu đánh giá mức độ
RRKS là trung bình, thì có thể áp dụng các thủ tục trên và bổ sung thêm một số thủ
tục nhằm phát hiện gian lận. Nếu đánh giá RRKS là đáng kể hay tối đa, KTV cần
phải mở rộng phạm vi thực hiện thử nghiệm chi tiết các khoản mục.
2.4.2. Thực hiện các thử nghiệm cơ bản đối với vốn bằng tiền
2.4.2.1. Thủ tục phân tích đối với vốn bằng tiền
Thủ tục phân tích ít được sử dụng vì số dư vốn bằng tiền thường ít ổn định.
Tuy nhiên trong một số trường hợp, thủ tục phân tích vẫn có thể hữu ích. Các thủ tục
phân tích thường thấy ở kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền như sau:
- So sánh số dư tài khoản năm hiện hành với số liệu kế hoạch, số dư của năm
trước để nhận biết và tìm hiểu nguyên nhân sự thay đổi đó.
- Tính toán các chỉ tiêu tài chính, các hệ số thanh toán, nhận xét tình hình biến
động. Ví dụ có thể sử dụng tỷ lệ giữa số dư tài khoản tiền với các tài sản ngắn hạn.
Tỷ lệ này có thể đem so với số dự toán về ngân sách hay với tỷ lệ của năm trước.
Các biến động bất thường cần được tìm hiểu và giải thích nguyên nhân.

VIETKHOALUAN.COM
2.4.2.2. Thử nghiệm chi tiết đối với vốn bằng tiền

Tiền mặt


Tính chính xác về kỹ thuật ghi sổ, tính toán và tổng hợp các khoản tiền thu,
chi giữa các sổ kế toán với với nhau và giữa sổ kế toán với BCTC. Thể thức khảo
sát, bao gồm:

- Đối chiếu số liệu phát sinh thu, chi tài khoản tiền mặt (sổ cái) với số liệu ở
các khoản đối ứng có liên quan.
- Đối chiếu số liệu về số dư, số phát sinh trên sổ quỹ (của thủ quỹ) với sổ kế
toán; đối chiếu số liệu trên nhật ký thu, chi tiền mặt với sổ cái tài khoản tiền mặt.
- Tính toán lại số phát sinh, số dư tổng hợp trên sổ cái tài khoản tiền mặt.

Các khoản tiền mặt thu, chi trình bày trên BCTC và trên bảng kê đều có căn
cứ hợp lý. Thể thức khảo sát bao gồm:

- Đối chiếu giữa các chứng từ thu, chi tiền mặt với các chứng từ gốc chứng
minh cho nghiệp vụ thu, chi và với sổ nhật ký thu, chi sổ cái tài khoản tiền mặt.
- Đối chiếu kiểm tra số liệu giữa sổ cái tiền mặt với sổ nhật ký hoặc với các
bảng tổng hợp chứng từ ghi sổ.
- Đối chiếu kiểm tra số liệu của khoản mục tiền mặt trên BCĐKT và số liệu
tiền mặt trên BCLCTT với số liệu trên sổ kế toán liên quan (Sổ cái và sổ chi tiết về
tiền mặt).

Sự đánh giá đúng đắn các khoản tiền thu, chi (quy đổi, tính toán đúng đắn các
khoản ngoại tệ, vàng bạc, đá quý,…). Thể thức khảo sát bao gồm:

- Kiểm tra việc ghi giá trị từng chứng từ vào sổ kế toán tiền mặt và sổ kế toán
khác có liên quan. Đối chiếu việc ghi sổ phù hợp với các đối tượng thanh toán tiền.
- Rà soát lại (tính toán) việc tính toán quy đổi các khoản thu, chi tiền mặt là
ngoại tệ và việc hạch toán vào các sổ có liên quan (nhật ký, sổ chi tiết ngoại tệ, sổ
thanh toán,…)
- Tính toán lại và kiểm tra việc đánh giá tính toán giá trị vàng, bạc, đá quý,
xuất và tồn quỹ tiền mặt.

Các nghiệp vụ thu, chi tiền mặt đều được phản ánh vào sổ kế toán đầy đủ, kịp
thời và đúng lúc. Thể thức khảo sát bao gồm:


VIETKHOALUAN.COM
- Chọn mẫu theo thời gian và liệt kê các chứng từ phát sinh, từ đó đối chiếu
bảng kê các chứng từ này với việc ghi sổ cùng kỳ để xác định sự đầy đủ của hạch
toán. Có thể kết hợp với việc ghi chép ở sổ kế toán liên quan (mua hàng, thanh
toán,…) để phòng sự bỏ sót hoặc ghi trùng.
- Đối chiếu về ngày tháng của nghiệp vụ thu, chi tiền với ngày lập chứng từ
thu, chi và với ngày ghi sổ kế toán.
- Chứng kiến kiểm kê quỹ tiền mặt từ đó đối chiếu với số dư trên sổ quỹ và trên
sổ kế toán tiền mặt.
- Đối chiếu ngày ghi sổ nộp tiền vào ngân hàng và xác nhận tương ứng của
ngân hàng.

Sự khai báo và trình bày các khoản thu, chi tiền mặt là đầy đủ và đúng đắn.
Thể thức khảo sát bao gồm:


- Kiểm tra, đối chiếu với các biên bản hợp đồng mua bán, đại lý, ... về các khoản
giảm giá, chiết khấu, hoa hồng, cho vay, đi vay,…
- Kiểm tra sự phân biệt chi tiết, cụ thể trong hạch toán trên các sổ kế toán tiền
mặt và sự trình, công khai đầy đủ, đúng đắn các khoản tiền mặt trên các bảng kê và
trên BCTC.

Tiền gửi ngân hàng


Các mục tiêu, thủ tục khảo sát chi tiết thông thường phổ biến đối với số dư
TGNH về cơ bản cũng tương tự như đối với kiểm toán tiền mặt đã trình bày ở trên.
Tuy nhiên, có một số điểm riêng biệt mang tính đặc thù đối với TGNH:
- Lập bảng kê chi tiết về TGNH và đối chiếu với số dư trên sổ cái, đối chiếu
với số liệu của ngân hàng xác nhận.
- Kiểm tra việc quy đổi ngoại tệ và việc tính giá đối với vàng, bạc, đá quý, kim
loại quý gửi tại ngân hàng.
- Kiểm tra việc tính toán và khóa sổ kế toán tài khoản TGNH thông qua việc
yêu cầu đơn vị cung cấp sổ phụ của ngân hàng gửi cho đơn vị ở khoảng trước và sau
ngày khóa sổ để đối chiếu với số liệu trên sổ của đơn vị nhằm phát hiện chênh lệch
và tìm hiểu nguyên nhân.
- Gửi thư xác nhận số dư tài khoản TGNH vào thời điểm khóa sổ.

VIETKHOALUAN.COM
- Khảo sát nghiệp vụ chuyển khoản bằng cách lập bảng liệt kê tất cả các khoản
TGNH trong các nghiệp vụ chuyển khoản được thực hiện những ngày trước và sau
ngày lập BCTC. Sau đó, đối chiếu với việc ghi sổ kế toán của từng nghiệp vụ đó có
được ghi sổ kịp thời và đúng đắn không.

Tiền đang chuyển


Khảo sát chi tiết tiền đang chuyển và số dư tiền đang chuyển chủ yếu thường
thực hiện các nội dung sau:
- Lập bảng kê danh sách các khoản tiền đang chuyển liên ngân hàng cho tất cả
các tài khoản liên quan để kiểm tra séc, UNT, UNC. Kiểm tra này nhằm xem xét các
khoản tiền đó có được phản ánh chính xác hay không, có đúng với các quy định của
chế độ tài chính hay không.
- Tính toán, đối chiếu kiểm tra với các tài khoản ngoại tệ được quy đổi và ghi
sổ kế toán trong kỳ cũng như còn lại cuối kỳ.
- Kết hợp việc khảo sát đối với tiền mặt và TGNH về nghiệp vụ và số dư
tài khoản để xem xét tính hợp lý, trung thực của các nghiệp vụ và số dư có liên
quan đến tài khoản tiền đang chuyển.
- Kiểm tra việc tính toán khóa sổ kế toán tài khoản tiền đang chuyển, đảm bảo sự
tổng hợp đúng kỳ cũng như tính toán chính xác, hợp lý của việc quy đổi ngoại tệ.

VIETKHOALUAN.COM
CHƢƠNG 3: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ TƢ VẤN
ĐÔNG DU
3.1. Quá trình hình thành và phát triển Công ty
Công ty TNHH Đầu tư và tư vấn Đông Du được thành lập dưới hình thức
Công ty có hai thành viên trở lên.
Công ty chuyên cung cấp các dịch vụ về kế toán, thuế, hỗ trợ kiểm toán,
quản trị doanh nghiệp và đầu tư. Có các dịch vụ kiểm toán gồm:
- Kiểm toán báo cáo tài chính theo luật định;
- Kiểm toán xây dựng cơ bản;
- Kiểm toán quyết toán vốn đầu tư;
- Kiểm toán báo cáo tài chính phục vụ cho mục đích thuế;
- Kiểm toán hoạt động, kiểm toán tuân thủ, soát xét thông tin trên báo cáo tài
chính, kiểm tra thông tin tài chính trên cơ sở các thủ tục thỏa thuận trước, ….
Công ty có một đội ngũ nhân viên bao gồm các chuyên gia giàu kinh
nghiệm trong nhiều lĩnh vực với trình độ chuyên ngành kế toán, kiểm toán, luật,
thuế, tài chính và tư vấn đầu tư.
Công ty TNHH Đầu tư và tư vấn Đông Du được thành lập theo giấy phép
đầu tư số 1145/GP-HCM ngày 10 tháng 07 năm 2007 và Giấy chứng nhận đầu tư
số 41104300027 ngày 15 tháng 12 năm 2008 của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ
chí Minh. Công ty được thành lập với những nội dung sau:
- Tên công ty: Công ty TNHH Đầu tư và Tư vấn Đông Du
- Tên giao dịch: Dong Du Investment and Consulting Company Limited.
- Địa chỉ: Lầu 1, 14 Nguyễn Đình Chiểu, Phường Đa Kao, Quận 1, Thành
phố Hồ Chí Minh.
- Điện thoại: (08) 39 100 548
- Email: info@japanvietnam.com.vn
- Website: www.japanvietnam.com.vn

VIETKHOALUAN.COM
3.2. Cơ cấu tổ chức, quản lý ở Công ty
3.2.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy
GIÁM ĐỐC
PHÓ GIÁM ĐỐC
Phòng tổ
chức
hành
chính
Phòng
nghiệp
vụ kinh
doanh
Phòng
kiểm
soát nội
bộ KH
Phòng
kiểm
toán
Phòng
kế
toán
tài vụ
Sơ đồ 3.1: Tổ chức bộ máy quản lý của công ty
3.2.2. Nhiệm vụ và chức năng của từng phòng ban

Giám đốc

- Giám đốc là người chịu trách nhiệm cao nhất về mọi hoạt động kinh doanh
và thực hiện kế hoạch của doanh nghiệp.
- Xây dựng chiến lược kinh doanh, phát triển, xây dựng kế hoạch dài hạn cho
công ty.
- Trực tiếp chỉ đạo công tác tài vụ, quản lý vốn, quỹ tiền mặt và nộp thuế
Nhà nước.
- Chỉ đạo công tác tổ chức quản lý nhân viên bao gồm: bổ nhiệm, đào tạo,
tiếp nhận, chỉ đạo phương thức kinh doanh.
- Trực tiếp tìm kiếm khách hàng ký các hợp đồng kinh tế và các nhà đầu tư.
- Quyết định về khen thưởng, kỷ luật và các quyết định về nhân sự.

Phó giám đốc

- Trực tiếp điều hành mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và chịu
trách nhiệm trước Giám đốc về kết quả kinh doanh.
- Thay mặt Giám đốc giải quyết mọi công việc của doanh nghiệp khi Giám
đốc vắng mặt.

VIETKHOALUAN.COM
- Chịu trách nhiệm về quản lý, tổ chức nhân sự, lưu trữ bảo mật tài liệu, quản
lý lao động, thi đua khen thưởng.

Phòng kinh doanh: cung cấp các dịch vụ đào tạo kế toán, tìm kiếm
khách hàng.



Phòng tổ chức hành chính: chủ yếu quản lý các giấy tờ, hồ sơ, hợp
đồng với khách hàng.



Phòng kế toán tài vụ và phòng kiểm soát nội bộ KH:


Dựa trên thông tin, tài liệu, số liệu cung cấp và số liệu được cung cấp bởi
khách hàng, công ty tiến hành công việc kế toán, kiểm toán thay cho khách hàng
theo quy định hiện hành:
- Lập sổ kế toán, dịch vụ gia công kế toán.
- Lập tờ khai thuế, quyết toán hỗ trợ thuế.
- Dịch vụ tư vấn thuế, lập kế hoạch thuế của công ty, ưu đãi thuế.
- Kiểm soát đánh giá nội bộ, kinh doanh, chiến lược, quy hoạch, cơ cấu quản
trị doanh nghiệp.
- Tư vấn thiết lập hệ thống kế toán.
- Làm BCTC căn cứ vào pháp luật hiện hành và yêu cầu của khách hàng.
- Kiểm tra báo cáo tài hính theo các yêu cầu của khách hàng phục vụ cho
việc kiểm toán của KTV độc lập.
- Rà soát và hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ của công ty khách hàng.
Đồng thời còn thực hiện công tác kế toán của công ty như là xuất hóa đơn
ghi nhận doanh thu, tính lương cho nhân viên…

Phòng kiểm toán: cung cấp các dịch vụ kiểm toán cho khách hàng.

3.3. Cơ cấu tổ chức kế toán tại Công ty
3.3.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán
Bộ máy kế toán của Công ty được tổ chức theo hình thức tổ chức công tác
kế toán phân tán. Theo hình thức này, phòng kế toán của Công ty gồm:
- 01 kế toán trưởng
- 01 kế toán tổng hợp
- 02 kế toán viên
- 01 thủ quỹ

VIETKHOALUAN.COM
Thủ quỹ
Kế toán trưởng
Kế toán tổng Kế toán viên 1 Kế toán viên 2
Sơ đồ 3.2: Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty
3.3.2. Nhiệm vụ và chức năng của nhân viên kế toán
- Kế toán trưởng: Giúp Giám đốc tổ chức, chỉ đạo thực hiện toàn bộ công tác
tài chính của Công ty. Phối hợp với các trưởng phòng khác để xây dựng và hoàn
thiện các định mức kinh tế và cải tiến phương pháp quản lý Công ty. Ký, duyệt
các kế hoạch, quyết toán hàng tháng, hàng quý, hàng năm và chịu trách nhiệm
trước Giám đốc về số liệu có liên quan. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và giám
sát bộ phận kế toán dưới các đơn vị trực thuộc.
- Kế toán tổng hợp: Theo dõi số liệu tổng hợp toàn công ty, tham gia quyết
toán và lập báo cáo quyết toán toàn công ty. Có trách nhiệm theo dõi quản lý việc
hạch toán chi phí, kế hoạch tài chính của công ty, nếu có gì bất hợp lý thì báo cáo
cho kế toán trưởng và giám đốc giải quyết.
- Kế toán viên 1:
+ Theo dõi công nợ khách hàng sử dụng dich vụ cũng như người bán hàng,
theo dõi thời hạn thanh toán theo hợp đồng, tập hợp số liệu báo cá cho kế toán
trưởng, lãnh đạo công ty.
+ Phụ trách việc chuyển tiền trả cho đơn vị cung ứng hàng hóa, vật tư qua
ngân hàng. Theo dõi các nguồn vốn hiện có tại ngân hàng, thời gian trả nợ vay,
trực tiếp làm việc với các đơn bị tín dụng theo nhiệm vụ của công ty giao cho.
+ Quản lý tài sản cố định của công ty. Tính toán và phân bổ chính xác giá
trị hao mòn của tài sản cố định vào chi phí của từng đối tượng sử dụng.
- Kế toán viên 2:
+ Theo dõi việc mua hàng hóa, tập hợp chi phí liên quan đến việc mua
hàng và chứng từ liên quan gửi lên phòng kế toán đồng thời theo dõi công nợ.
+ Có nhiệm vụ theo dõi việc sử dụng dịch vụ của công ty khách hàng.

VIETKHOALUAN.COM
- Thủ quỹ: Có nhiệm vụ chi tiền mặt khi có quyết định của Ban Giám đốc và
thu tiền của khách hàng, theo dõi, ghi chép, phản ánh kịp thời, đầy đủ, chính xác
tình hình tăng, giảm và số tiền còn tồn tại quỹ. Cung cấp thông tin kịp thời, chính
xác cho kế toán trưởng để làm cơ sở cho việc kiểm soát, điều chỉnh vốn bằng tiền,
từ đó đưa ra những quyết định thích hợp cho hoạt động kinh doanh của công ty và
quản lý tài chính của công ty.
3.4. Tình hình công ty những năm gần đây
Trong những năm gần đây, công ty hoạt động rất mạnh mẽ, có rất nhiều
công ty khách hàng đã tin tưởng để công ty có thể giúp họ xử lý các nghiệp vụ kế
toán, đa số các khách hàng của công ty đều là công ty có vốn đầu tư từ Nhật Bản,
những người Nhật thường rất khó tính, vậy mà họ để cho công ty Đông Du thực
hiện các nghiệp vụ kế toán cho họ điều này cho thấy công ty Đông Du làm việc rất
uy tín và có hiệu quả. Hiện công ty đang có chiến lược mở rộng kinh doanh và gia
tăng thị phần hơn trong tương lai.
3.5. Phƣơng hƣớng phát triển
- Liên tục phát triển với tốc độ nhanh trong thời gian dài, vừa phát triển vừa
ổn định về mọi mặt: số lượng khách hàng, doanh thu…
- Đảm bảo chất lượng của dịch vụ cung cấp đạt tiêu chuẩn quốc tế.
- Mở rộng các loại hình dịch vụ như kiểm toán công ty có vốn đầu tư nước
ngoài….
- Phát triển số lượng khách hàng nhất là những khách hàng lớn: các tổng
công ty, các công ty lớn ở Việt Nam, các công ty có vốn đầu tư nước
ngoài….
- Nâng cao hoạt động Chi nhánh ở TPHCM ngang tầm với hoạt động của
công ty hiện nay.

VIETKHOALUAN.COM
CHƢƠNG 4: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC
VỐN BẰNG TIỀN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ TƢ VẤN ĐÔNG DU 4.1. Tìm hiểu về
khách hàng
4.1.1. Tìm hiểu về hoạt động kinh hoanh của khách hàng
Tìm hiểu khách hàng là công việc quan trọng khi bắt đầu cuộc kiểm toán.
Công việc này giúp KTV thu thập được những thông tin ban đầu về hoạt động
kinh doanh, môi trường kiểm soát, hệ thống kiểm tra kiểm soát, hệ thống kế toán,
cách thức hoạt động tại doanh nghiệp. Qua đó, KTV có thể đánh giá được các
chính sách kế toán hiện đang được áp dụng tại doanh nghiệp và dự đoán được rủi
ro tiềm tàng. Tùy thuộc vào từng đối tượng khách hàng và quy mô công ty mà
KTV sẽ tiến hành cách thức kiểm tra khác nhau.
Sau đây là minh họa thực tế tìm hiểu Công ty TNHH ABC Việt Nam, là
một khách hàng mới của Công ty.
Đầu tiên, KTV tiến hành phỏng vấn Giám đốc và Kế toán trưởng Công ty
TNHH ABC Việt Nam theo mẫu các câu hỏi đã được thiết kế sẵn cùng với việc đề
nghị khách hàng cung cấp một số tài liệu phục vụ cho công việc kiểm toán. Những
thông tin đã thu thập được như sau:

Đặc điểm hoạt động


Sau khi nhận được giấy phép đầu tư từ Ban quản lý khu kinh tế tỉnh Long
An, công ty TNHH ABC Việt Nam bắt đầu hoạt động từ năm 2011 với 100% vốn
đầu tư từ công ty Nhật Bản là Hokupere. Đặt cơ sở sản xuất được trang bị tốt ở
khu công nghiệp Long Hậu, công ty đảm nhiệm một quá trình gồm sản xuất, gia
công và kinh doanh các loại nhựa phế liệu tái chế, ví dụ như PP, PVC, PE và PS…
Nhờ vào sản phẩm chất lượng và giá thành cạnh tranh, Công ty TNHH ABC Việt
Nam có thể mang đến những giải pháp tối ưu cho công nghiệp và đáp ứng nhu cầu
khách hàng.
Vốn điều lệ: 64,000 USD

Nhân sự

Tổng số công nhân viên hiện có của công ty là 171 người. Trong đó nhân viên
quản lý là 20 người.

VIETKHOALUAN.COM

Các chính sách kế toán chủ yếu liên quan đến vốn bằng tiền:

- Niên độ kế toán bắt đầu từ ngày 01/01 và kết thúc vào ngày 31/12.
- Báo cáo tài chính và các nghiệp vụ kế toán được lập và ghi sổ bằng đồng
Việt Nam (VND).
- Hình thức ghi sổ kế toán: Nhật ký chung.
- Tỷ giá quy đồi ngoại tệ ra đồng Việt Nam và xử lý chênh lệch tỷ giá trong
doanh nghiệp thực hiện theo Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22 tháng 12 năm
2014 của Bộ Tài chính

Các chính sách thuế và khoản lệ phí nộp Nhà nước

- Thuế GTGT áp dụng mức thuế suất theo mức quy định cho từng mặt hàng.
- Thuế TNDN áp dụng mức thuế suất là 25%. Các loại thuế khác và lệ phí
nộp theo quy định hiện hành.
4.1.2. Tìm hiểu hệ thống kế toán vốn bằng tiền
Sau khi tìm hiểu những thông tin sơ bộ thì công ty tiến hành tìm hiểu hệ
thống kế toán của khách hàng. KTV thông qua phỏng vấn và quan sát thực tế Kế
toán trưởng, nhân viên kế toán tiền có liên quan để mô tả hoạt động kế toán tại
doanh nghiệp.

Mô tả việc thu tiền tại đơn vị


Tiền mặt


Công ty tổ chức một hệ thống thu tiền tập trung tại văn phòng, do một nhân
viên là thủ quỹ đảm nhận và một nhân viên khác là kế toán tiền mặt phụ trách việc
lập các chứng từ (phiếu thu) liên quan đồng thời quản lý các nghiệp vụ thu tiền
trực tiếp từ khách hàng. Từ phiếu thu thủ quỹ sẽ vào sổ quỹ, kế toán tiền mặt vào
sổ kế toán chi tiết tiền mặt (Nợ TK 1111) rồi vào sổ Nhật ký chung. Chứng từ
luôn được đánh số thứ tự trước, đây cũng là một biện pháp hữu hiệu để ngăn ngừa
các hành vi gian lận có thể xảy ra.
Khi bắt đầu phát sinh nghiệp vụ thu tiền mặt, kế toán tiền mặt sẽ căn cứ vào
tính hợp lý, hợp lệ của chứng từ mà người nộp tiền đem đến (nếu người nộp tiền là
nhân viên trong công ty ) còn khách hàng mua tại công ty thì kế toán sẽ căn cứ
vào hóa đơn GTGT để lập phiếu thu. Phiếu thu được lập 3 liên, mỗi liên đều có
chữ ký xác nhận của kế toán trưởng, kế toán tiền mặt và thủ quỹ. Liên 1 do kế

VIETKHOALUAN.COM
toán tiền mặt cất giữ làm căn cứ ghi sổ kế toán chi tiết quỹ tiền mặt, nhật ký
chung, cuối tháng căn cứ vào sổ nhật ký chung ghi vào sổ Cái đồng thời đối chiếu
với bảng tổng hợp chi tiết. Liên 2 giao cho khách hàng hay người phụ trách nộp
tiền từ các cửa hàng của công ty. Còn lại liên 3 kế toán công nợ hay kế toán các
TK đối ứng giữ để mở sổ theo dõi công nợ cho các đối tượng liên quan. Đồng thời
khi phiếu thu đã được duyệt, thủ quỹ nhận tiền và ký xác nhận vào phiếu thu rồi
vào sổ quỹ.



Hoạt động thu tiền quan ngân hàng thường diễn ra giữa công ty với khách
hàng. Các đơn vị này khi chuyển tiền nộp vào tài khoản của công ty tại ngân hàng
sau đó ngân hàng sẽ lập “Giấy báo có” chuyển đến công ty, kế toán ngân hàng sẽ
kiểm tra, đối chiếu sự hợp lý, hợp lệ của chứng từ rồi vào sổ chi tiết TGNH ghi nợ
TK 112, đồng thời ghi vào sổ Nhật ký chung làm căn cứ cuối tháng ghi vào sổ
Cái. Đồng thời, kế toán công nợ vào sổ chi tiết công nợ để ghi giảm nợ cho các
đối tượng liên quan.

Mô tả việc chi tiền tại đơn vị


Tại đơn vị phát sinh nhiều nghiệp vụ chi tiêu khác nhau như chi trả mua
nguyên vật liệu, TSCĐ, quảng cáo, vận chuyển, lương, thuế,… Đây cũng là những
khoản chi chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí của công ty.
Tất cả các khoản chi của công ty đều được thông qua Giám đốc, kế toán
trưởng, kế toán vốn bằng tiền và thủ quỹ (trường hợp chi bằng tiền mặt) xét duyệt.
Các chứng từ có liên quan như hóa đơn, vé xe, vé máy bay (nhân viên đi công
tác), biên bản đính kèm theo phiếu chi.
- Trường hợp chi tiền qua ngân hàng, kế toán ngân hàng sẽ viết UNC gửi đến
ngân hàng để thanh toán với các nhà cung cấp sản phẩm, dịch vụ khác nhau cho
công ty, sau đó ngân hàng sẽ gửi “Giấy báo Nợ” về công ty để kế toán ngân hàng
và kế toán công nợ căn cứ vào đó phản ánh vào sổ sách, chứng từ có liên quan.
- Trong trường hợp các chi phí phát sinh là những khoản chi thường xuyên,
chi công tác phí nhỏ được thực hiện bằng tiền mặt, kế toán tiền mặt sẽ viết phiếu
chi và thủ quỹ sẽ chi tiền trực tiếp cho các đối tượng có liên quan. Đối với việc
thanh toán lương, thường cho cán bộ công nhân viên, kế toán tiền mặt tính toán

VIETKHOALUAN.COM
xem xét lại tính thích hợp của từng khoản chi trả trong tháng rồi căn cứ vào bảng
thanh toán lương từ phòng tổ chức gởi lên rồi mới tiền hành viết phiếu chi và thủ
quỹ sẽ giao tiền cho từng phòng ban do một nhân viên trong phòng đó đại diện
kèm theo chữ ký khi nhận.

Tiền mặt


Để thuận tiện trong kinh doanh, các khoản chi nhỏ như chi tiền mua văn
phòng phẩm, chi tiền tạm ứng đi công tác, chi tiền gửi xe,… được thực hiện bằng
tiền mặt. Khi phát sinh nghiệp vụ chi tiền, kế toán tiền mặt sẽ kiểm tra tính pháp lý
của lệnh chi tiền mới tiến hành viết 3 liên phiếu chi. Sau khi phiếu chi đã được
duyệt, liên 1 cho kế toán tiền mặt lưu giữ để vào sổ chi tiết tiền mặt “Có TK 1111”
sau đó vào Nhật ký chung vào sổ Cái; liên 2 giao cho người nhận tiền; kế toán
công nợ hoặc kế toán các TK đối ứng sẽ giữ liên 3 để ghi vào sổ theo dõi công nợ
hay các TK liên quan. Bên cạnh đó thủ quỹ sẽ chi tiền và ký xác nhận vào phiếu
chi rồi mới vào sổ quỹ.



Khi phát sinh nghiệp vụ chi tiền qua ngân hàng, các chứng từ liên quan cần
xem xét, phê duyệt dể lập lệnh chi tiền thường là phiếu nhập kho, các hóa đơn
GTGT khi mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ điện, nước,… Sau đó kế toán ngân
hàng sẽ lập 4 liên UNC gửi đến ngân hàng nhờ thanh toán hộ. Hai liên giao cho
ngân hàng thanh toán, trong đó một liên giao cho ngân hàng còn một liên làm căn
cứ viết “Giấy báo Nợ” báo về công ty, hai liên còn lại giao cho ngân hàng trung
gian, trong đó một liên lưu tại ngân hàng này và một liên giao cho ngân hàng chủ
nợ. Ngân hàng trung gian là ngân hàng thay mặt cho công ty ủy nhiệm, chi trả cho
ngân hàng của chủ nợ hoặc liên quan đến chủ nợ, được chủ nợ ủy quyền thu.
Trường hợp ngân hàng trung gian đều là ngân hàng có tài khoản của công ty và
bên chủ nợ thì UNC chỉ cần lập 3 liên. Khi đã thanh toán tiền xong, ngân hàng sẽ
chuyển “Giấy báo Nợ” về công ty, kế toán ngân hàng dựa vào đó để vào sổ chi tiết
ghi “Có TK 1121”, rồi ghi vào Nhật ký chung, cuối tháng vào sổ Cái, đồng thời kế
toán công nợ phản ánh vào sổ chi tiết công nợ, ghi giảm nợ phải trả cho đối tượng
liên quan.

VIETKHOALUAN.COM
Hàng tháng, kế toán ngân hàng sẽ tiến hành đối chiếu số tiền trên sổ chi tiết
TGNH tại công ty có khớp với số dư của sổ phụ tại ngân hàng. Nếu kiểm tra lại
mà chúng vẫn không bằng nhau, kế toán công nợ sẽ mở sổ chi tiết kết chuyển
khoản chênh lệch trên vào tài khoản phải thu, phải trả khác.
4.1.3. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ
Tại Công ty Đông Du, KTV sẽ tiến hành đánh giá HTKSNB của đơn vị
thông qua phỏng vấn các đối tượng liên quan bằng mẫu các câu hỏi đã được chuẩn
bị trước. Hệ thống câu hỏi được thiết kế dưới dạng trả lời “Có” hoặc “Không”.
Dưới đây là bảng tóm tắt các nội dung mà nhân viên kiểm toán khoản mục tiền
thường hỏi những người có liên quan, sau đó dựa vào kinh nghiệm của KTV mà
đưa ra những nhận đánh giá nhận xét chung về KSNB đối với khoản mục tiền.
Bảng 4.1: Bảng câu hỏi đánh giá HTKSNB của Công ty Đông Du
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ TƢ VẤN ĐÔNG DU
Khách hàng: Công ty TNHH ABC Việt Nam Người lập:…. Ngày: 11/03/2016
Niên độ kế toán: 01/01/2015 – 31/12/2015 Người kiểm tra:… Ngày: 14/03/2016
Người soát xét:…
Trả Có ảnh
Câu hỏi
lời hưởng
nghiêm trọng
đến BCTC
Tiến và các khoản tương đương tiền
1, Công việc kế toán và thủ quỹ có do 1 người đảm nhận K
không?
2, Hàng tháng kế toán tiền mặt có đối chiếu với thủ quỹ C
không?
3, Việc kiểm kê quỹ tiền mặt có được thực hiện thường C
xuyên không?
4, Các khoản tiền thu về có được gửi ngay vào ngân hàng C
không?
5, Việc đối chiếu với ngân hàng có được thực hiện hàng C
tháng, hàng quý không?
6, Các khoản tiền ngoại tệ có được theo dõi riêng không? K
7, Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh có được ghi chép dựa trên C

VIETKHOALUAN.COM
các chứng từ không?
8, Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh có được ghi chép đúng kì C
không?
Kết luận: HTKSNB Tốt Bình thường X Không tốt
RRKS Thấp Trung bình X Cao
Sau khi tìm hiểu khái quát chung về KSNB đối với vốn bằng tiền, KTV nhận
thấy rằng nguyên tắc bất kiêm nhiệm được tuân thủ, các khoản tiền mặt thu về
được gửi ngay vào ngân hàng, có sự đối chiếu thường xuyên giữa kế toán tiền gửi
và ngân hàng hàng tháng, quý. Các nghiệp vụ phát sinh được ghi sổ đúng kì, ghi
chép dựa trên chứng từ. KTV cũng nhận thấy rằng tiền mặt được kiểm kê thường
xuyên. Kết luận của KTV là hệ thống KSNB với khoản mục vốn bằng tiền khá tốt,
RRKS được xác định ở mức trung bình. Trong quá trình kiểm tra tài khoản vốn
bằng tiền trưởng nhóm lưu ý với các nhân viên trong nhóm thực hiện kiểm toán
khoản mục này về:
- Các chi phí hợp lý, hợp lệ.
- Sự đầy đủ, hợp lý, hợp lệ của hóa đơn, chứng từ.
- Quá trình ghi chép, định khoản có đúng với chuẩn mực kế toán hiện hành
không.
- Sự tuân thủ các quy chế tài chính của công ty.
4.1.4. Đánh giá, phân bổ mức trọng yếu tại Công ty TNHH ABC Việt Nam

Ước lượng ban đầu về mức trọng yếu cho tổng thể BCTC


Đánh giá mức trọng yếu là bước rất quan trọng trong giai đoạn chuẩn bị
kiểm toán. Việc xác định mức độ trọng yếu đối với mỗi khách hàng giúp KTV
trong việc lập kế hoạch và thực hiện chương trình kiểm toán hữu hiệu. Từ đó KTV
xác định được số lượng bằng chứng kiểm toán cần thu thập khi kiểm toán BCTC.
Trong bước này KTV thường xem xét tính hoạt động liên tục của khách hàng
bằng cách tìm hiểu về hoạt động sản xuất kinh doanh và HTKSNB của khách
hàng. Bằng các kỹ thuật xem xét tài liệu, phỏng vấn trực tiếp Ban giám đốc, kế
toán của đơn vị khách hàng. KTV đánh giá HTKSNB của khách hàng có hữu hiệu
và đáng tin cậy không. Công ty Đông Du đã xây dựng một mức ước lượng và tỷ lệ
hợp theo hướng dẫn của VACPA đối với việc tính toán mức trọng yếu trên tổng
thể BCTC được trình bày dưới đây:

VIETKHOALUAN.COM
Bảng 4.2: Ước lượng ban đầu về mức trọng yếu cho tổng thể BCTC của ABC
Tên các chỉ tiêu của số gốc Tỷ lệ
Lợi nhuận sau thuế Từ 5% đến 10%
Doanh thu Từ 0,5% đến 3%
Tổng tài sản 2%
Đối với Công ty ABC, chỉ tiêu được KTV xác định mức trọng yếu là doanh
thu. Mức trọng yếu t ổng thể và mức trọng yếu thực hiện được xác định như sau:
Bảng 4.3: Bảng xác định mức trọng yếu cho tổng thể BCTC của Công ty ABC
Chỉ tiêu Nội dung
Chỉ tiêu đƣợc sử dụng để ƣớc tính
Doanh thu
mức trọng yếu
Lý do lựa chọn chỉ tiêu này để xác Doanh thu là chỉ tiêu quan trọng phản
định mức trọng yếu ánh tốc độ tăng trưởng và phát triển của
công ty.
Giá trị chỉ tiêu đƣợc lựa chọn (a) 23.898.801.198
Doanh thu: 0,5% - 3% (b) 1,33%
Mức trọng yếu tổng thể (c) = (a)*(b) 317,314,053
Mức trọng yếu thực hiện
237,985,540
(d) = (c)*(50%-75%)
Ngƣỡng chênh lệch có thể bỏ qua
9.519.422
(e) = (d)*4% (tối đa)
Nhận xét: Chỉ tiêu được KTV lựa chọn để xác định mức trọng yếu là các
chỉ tiêu đặc trưng của doanh nghiệp, tuy nhiên việc xác định các chỉ tiêu này cũng
như các tỷ lệ tương ứng phụ thuộc rất lớn vào sự xét đoán của KTV.
4.2. Thực hiện kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền
4.2.1. Thiết kế và thực hiện thử nghiệm kiểm soát, đánh giá lại RRKS
Sau khi thực hiện đánh giá sơ bộ, nhân viên kiểm toán áp dụng các thể thức
cụ thể như: quan sát, phỏng vấn, xem xét,… chủ yếu tập trung vào sự hiện diện
các quy chế do doanh nghiệp quy định thể hiện trong các văn bản, kiểm tra sự hoạt
động và tính liên tục của các quy chế kiểm soát đã được đơn vị đề ra. Nhằm mục
đích khảo sát đối với KSNB và đánh giá lại RRKS trước khi đi vào thực hiện các
thử nghiệm cơ bản. Tuy nhiên, thực hiện thử nghiệm kiểm soát có thể được KTV
thực hiện lồng ghép với thử nghiệm chi tiết.

VIETKHOALUAN.COM

VIETKHOALUAN.COM
Tại Công ty Đông Du, các KTV thiết kế các thử nghiệm kiểm soát và thực
hiện như sau:
Bảng 4.4: Bảng thiết kế các thử nghiệm kiểm soát
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ TƢ VẤN ĐÔNG DU
Khách hàng: Công ty
TNHH ABC Việt Nam
Niên độ kế toán: Năm 2015
Người lập: ….
Người soát xét: …
Ngày lập: 11/03/2016
Ngày soát xét: 14/03/2016
Chủ đề: Thực hiện thử nghiệm kiểm soát
Mục tiêu kiểm Thử nghiệm kiểm soát Đánh giá lại
soát RRKS
Khoản mục vốn bằng tiền
1, Công việc kế Xem xét các văn bản quy định về phân công Kiểm soát tốt,
toán và thủ quỹ có nhiệm vụ, trách nhiệm đồng thời quan sát không thay
do 1 người đảm công việc trong những ngày kiểm toán. đổi RRKS
nhận không? → Thủ quỹ và kế toán tiền tách biệt.
2, Hàng tháng kế Kiểm tra dấu vết đối chiếu trên sổ kế toán và Kiểm soát tốt,
toán tiền mặt có sổ quỹ thu thập các văn bản làm chứng nhận không thay
đối chiếu với thủ cho công việc đối chiếu giữa thủ quỹ và kế đổi RRKS
quỹ không? toán quỹ.
→ Có đối chiếu hàng tháng, việc đối chiếu
thể hiện bằng văn bản, có chữ ký kế toán tiền
mặt và thủ quỹ.
3, Tiền mặt tồn Kiểm tra biên bản kiểm kê quỹ, xem xét Kiểm soát tốt,
quỹ được kiểm kê những ai chứng kiến và thực hiện công việc không thay
1 tháng/1 quý/1 này. đổi RRKS
năm một lần? → Việc kiểm kê quỹ tiền mặt được thực hiện
đều đặn vào cuối quý dưới sự chứng kiến của
thủ quỹ, kế toán tiền mặt, kế toán trưởng.
Cuối năm tài chính việc kiểm kê quỹ tiền
mặt có thêm sự chứng kiến của Giám đốc.
4, Việc đối chiếu Phỏng vấn kế toán ngân hàng về vấn đề này, Kiểm soát tốt,
với ngân hàng có xem xét các sổ phụ ngân hàng có được gửi không thay
được thực hiện một cách định kỳ không. đổi RRKS
hàng tháng, hàng → Ngân hàng gửi sổ phụ vào cuối mỗi tháng

VIETKHOALUAN.COM
quý không?
5, Các nghiệp vụ Phỏng vấn kế toán trưởng về quy định chi Kiểm soát tốt,
kinh tế phát sinh tiền đồng thời chọn mẫu theo đơn vị tiền tệ không thay
có được ghi chép (>5.000.000 đồng) 5 phiếu chi bất kỳ, xem đổi RRKS
dựa trên các xét việc thực hiện chi tiền có đúng các quy
chứng từ không? định tại đơn vị không, như chữ ký người xét
duyệt, người nhận tiền, chứng từ gốc đính
kèm, tính hợp lý, hợp lệ của nội dung chi
tiền.
→ Chỉ có Giám đóc duyệt chi những khoản
tiền có giá trị trên 10 triệu đồng, trong
trường hợp Giám đốc đi vắng thì phó giám
đốc được phép duyệt những khoản tiền nhỏ
hơn 5 triệu đồng những sau đó phải báo cáo
cho Giám đốc. Các khoản chi mua hàng hóa
lớn hơn 5 triệu đồng có ít nhất 2 biên bản
báo giá kèm theo. Công ty đã thực hiện đúng
quy định ban hành.
6, Các nghiệp vụ Tiến hành kiểm tra trong thử nghiệm chi tiết.
kinh tế phát sinh
có được ghi chép
đúng kỳ không?
4.2.2. Thực hiện các thử nghiệm cơ bản
4.2.2.1. Thực hiện thủ tục phân tích
Tại Đông Du các thủ tục phân tích thường ít được thực hiện đầy đủ. Tuy
nhiên, có một điều không thể phủ nhận là các thủ tục phân tích sẽ giúp các KTV
nhận ra các sai sót tổng quát một cách nhanh chóng, giúp tiết kiệm thời gian và
công sức để thực hiện các thử nghiệm chi tiết. Các thủ tục phân tích mà các KTV
của Đông Du thực hiện:

Khóa luận: Quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền, HAY

Khóa luận: Quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền, HAY

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Khóa luận: Quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền, HAY

Similar to Khóa luận: Quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền, HAY (20)

More from Viết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default

More from Viết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Khóa luận: Quy trình kiểm toán khoản mục vốn bằng tiền, HAY