Artan rekabet koşulları içerisinde organizasyonlar hedeflerine ulaşmak hizmet/ürün verimliliğini arttırmak, var olan süreçlerini daha etkin ve optimal biçimde kullanmak için değişik sistemler arayışı içerisindedir. Günümüzde var olan sistemlerden Kurumsal Süreç Yönetim(BPM) sistemi organizasyonların hedeflerine ulaşmadaki en etkili sistem olarak öne çıkmaktadır. Organizasyonlar bu sistemi bünyelerine uygularken var olan süreçleri gözden geçirerek hatalı, performansız veya eksik süreçlerde iyileştirmeler yaparak istenen hedeflere ulaşmada , ölçülebilir performans ve maliyet düşüşlerine ulaşabilir Böylece daha yönetilebilir ve rekabetçi
1. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
İŞ SÜREÇLERININ IYILEŞTIRILMESININ AR-GE PROJESI
OLARAK ELE ALINMASI VE BPM ARACI
KULLANIMI
Bilal Dursun
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Mühendislik Yönetimi Yüksek Lisans Öğrencisi
bilaldursun@outlook.com
ÖZET
Artan rekabet koşulları içerisinde organizasyonlar hedeflerine ulaşmak
hizmet/ürün verimliliğini arttırmak, var olan süreçlerini daha etkin ve optimal biçimde
kullanmak için değişik sistemler arayışı içerisindedir. Günümüzde var olan sistemlerden
Kurumsal Süreç Yönetim(BPM) sistemi organizasyonların hedeflerine ulaşmadaki en
etkili sistem olarak öne çıkmaktadır. Organizasyonlar bu sistemi bünyelerine uygularken
var olan süreçleri gözden geçirerek hatalı, performansız veya eksik süreçlerde
iyileştirmeler yaparak istenen hedeflere ulaşmada , ölçülebilir performans ve maliyet
düşüşlerine ulaşabilir Böylece daha yönetilebilir ve rekabetçi bir yapıya kavuşabilirler.
Anahtar Kelimeler: Kurumsal Süreç Yönetimi, BPM, Süreç İyileştirme
BUSINESS PROCESSES IMPROVEMENT AS R&D PROJECT
AND BPM TOOLS USAGE
ABSTRACT
Organizations within Increased competition achieve their goals services / products to
improve the efficiency of existing processes is in search of different systems to use more
efficiently and optimally . Today, there are many systems for helping organizations one
of them stands out Business Process Management (BPM) system as the most effective
system in achieving the objectives of the organization. Organizing these systems have in
implementing the constitution, the process of reviewing the error, to achieve the
performance or incomplete processes in the target desired by improving measurable
performance and achieve the cost reductions so much more manageable and achieve the
competitive structure
Keywords: Business Process Management , BPM Reengineering
3. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
1. GİRİŞ
Her geçen gün artan rekabet koşulları ve beklentilerin yükselmesi müşterilerin ve
çalışanların isteklerinin artmasına sebep olmaktadır. Etkili bir yönetim için işletmelerin
bütün bölümlerinin uyum içinde çalışması, bölümler arası bilgi akışının verimli hale
getirilmesi ve tekrarlarının azaltılması gerekmektedir. Bu amaca ulaşmak için ise etkili
süreç yönetiminin yapılması gerekmektedir. Süreç ; tekrarlanabilen ölçülebilen bir
sahibi veya sorumluları olan hiyerarşik yapıda yönetilmesi gerekmeyen, eylem ve
işlemler dizisidir. Bir başka tanımla süreç : bir ya da daha fazla girdinin kuruluş içi
ve/veya dışındaki müşteriler için çözüm oluşturan bir ya da daha çok çıktı şekline
dönüştürülmesinin sağlandığı bir faaliyet ya da karşılıklı ilişkileri olan faaliyetler
kümesidir. Girdileri olan, bunlara müşterileri için değer ekleyen ve çıktı üreten bir
faaliyetler dizisidir. İşletmeler üretmiş oldukları ürün ya da hizmetlerden yararlanan
müşterilerinin ihtiyaç ve beklentilerini karşılamak için süreçlere ihtiyaç duyarlar. Her
ürün ya da hizmet mutlaka bir sürecin sonucu olarak ortaya çıkar. Süreci olmayan bir
ürün/hizmet olmayacağı gibi, bir ürün/hizmeti olmayan bir süreçte olamaz. Etkili bir
süreç yönetiminin yapılması için işletmeler iç ve dış süreçlerinin incelenmesi, hatalı
süreçlerin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için etkili süreç iyileştirmesi ve arge
yapılanmasına ihtiyaç duyar.
1. ARGE KAVRAMI
Ar-ge bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni bilgileri elde etmek veya
mevcut bilgilerle yeni malzeme, ürün ve araçlar üretmek, yazılım üretimi dâhil olmak
üzere yeni sistem, süreç ve hizmetler oluşturmak veya mevcut olanları geliştirmek amacı
ile yapılan düzenli çalışmalardır. Bu tanımlamalar ışığında işletmelerin işleyiş
yapısındaki süreçlerin tasarlanması , iyileştirilmesi ,performans takibi için yapılacak
çalışmalar ar-ge kapsamı içerisinde değerlendirilmektedir.
1.1 AR-GE ’nin Amaçları
4. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
AR-GE fonksiyonunun temel amacı sürekli değişen bir çevrede faaliyette bulunan
işletmelerin, bu değişimlere ayak uydurmalarını sağlamak, gelişme ve büyümelerine
yardım etmek ve bunun sonucunda canlılıklarının sürekliliğini sağlamaktır. Bu temel
amaca bağlı olarak AR-GE fonksiyonunun diğer bazı amaçları da aşağıdaki gibi
sıralanabilir:
• Yeni ürün ve süreçleri geliştirmek
• Mevcut ürün ve malzemeler için yeni kullanım alanları bulmak
• Yeni üretim teknikleri bulmak veya mevcut üretim tekniklerini geliştirmek • Rakip
işletmelerin gelişmelerine ayak uydurarak rekabet gücünü korumak
• İşletmede verimliliği artırmak
• Üretim maliyetlerinin düşürülmesini sağlamak,
• İşveren-işçi ilişkilerinin iyileştirilmesini sağlamak
• Yönetime doğru ve gerekli bilgilerin zamanında ulaşmasını sağlayacak yönetim bilişim
sisteminin kurulmasını sağlamaktır
Her AR-GE çalışması şu üç aşamayı içermelidir: ölçme, izleme ve değerlendirme. Bunu
başarabilmek sistematik çalışmayla mümkündür. Gelişmiş sanayi ülkelerinin yer aldığı
OECD’ye göre arge üç farklı uygulamayı bünyesinde barındırır;
Temel araştırma (basic research): Belirli, özgün bir uygulama veya kullanım
düşünülmeden, kuramsal veya deneysel çalışmalarla olguların ve gözlemlenebilir
durumların altında yatana ilişkin yeni bilgi edinmeye denir.
Uygulamalı araştırma (applied research): Uygulamalı araştırma da özgün bilgi
üretmeye yöneliktir. Ana hedef olarak doğrudan özgün ve pratik bir amaç içerir.
Deneysel geliştirme: Araştırma ve/veya pratik deneyimden edinilmiş ve halen varolan
bilginin üzerinde yükselen, ancak yeni materyaller, ürünler, devreler üretmeye; yeni
süreçler, sistemler hizmetler oluşturmaya veya halen üretilmiş veya oluşturulmuş
olanları büyük ölçüde iyileştirmeye yönelik sistemli çalışmalardır.
5. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
İşletmelerde etkin bir Ar Ge yönetimi için, Ar Ge bölümünün:
• Doğru bir şekilde örgütlendirilmesi,
• İşletmenin diğer bölümleri ile etkileşimli olması,
• İşletmenin dış çevresi ile etkileşimli olması,
• Performans ölçüm sistemine sahip olması gerekmektedir
1.2 Kurumsal Süreç Yönetimi’ni uygulamak isteyenişletmeler için yapılması
gerekenfaaliyetler
ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi’nde açıklandığı gibi süreç yaklaşımı uygulamak
isteyen bir işletme yönetimi aşağıdaki faaliyetlerinin yerine getirmesi gereklidir:
Hedeflediği sonuçlara ulaşmak için süreçlerini tanımlamalıdır.
Süreçlerinin girdileri ile çıktılarını tanımlamalı ve ölçülebilir duruma
getirmelidir.
Süreçlere ilişkin alt süreçleri ve faaliyetleri belirlemelidir.
Fonksiyon ve süreçler arası ilişkileri ortaya koymalı ve ölçülebilir duruma
getirmelidir.
Süreçlere ilişkin olası riskleri, akışını, tedarikçilerini, müşterilerini ve diğer ilgili
kesimlerin süreç üzerindeki etkilerini belirlemelidir.
Sürecin yönetimine ilişkin yetki ve sorumlulukları açık, anlaşılır ve dengeli bir
şekilde paylaştırılmalıdır.
Sürecin kuruluş içi müşterilerini, tedarikçilerini ve diğer ilgili kesimlerini ve
beklentilerini tanımlamalıdır.
İstenilen sonuçlara ulaşılabilmesi için sürecin aşamalarını, faaliyetlerini, kontrol
noktaları ile yapılacak ölçümlerini, süreç sahibi ile ekip üyelerinin eğitim,
malzeme, bilgi ve yöntem ihtiyaçlarını saptamalıdır.
Süreçlerin analizini yapmalıdır.
Düzeltici ve önleyici faaliyetlerin nasıl yapılacağı belirlenmelidir.
6. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
Süreç iyileştirme fırsatlarını araştırmalıdır.
Süreç ve ürün değişikliklerinin nasıl kontrol edileceği saptanmalıdır.
1.3 Kurumsal Süreç Yönetimi(BPM) Kavramı ve Kullanımdaki Hedefler
Bir işletmenin Kurumsal Süreç Yönetimi (BPM) yapısına geçişindeki amaçlar
arasında ; işletmelerin varlıkları arasında sayılabilecek süreçlerin ortaya çıkarılması,
belgelendirilmesi, herhangi bir sürecin gerçekten nasıl çalıştığı, süreçlerde
iyileştirmelerin yapılmasını ve adımların otomatik yapılmasını, performans takibi ve
raporlamaların yapılması hedeflenmektedir. Bu bağlamda süreç yönetimi arge projesi
7. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
olarak değerlendirilip gerekli çalışmaların yapılması sağlanmalıdır. Yapılacak olan Ar-
ge çalışması sonucunda ortaya çıkması beklenen hedeflerden bazıları;
Kurumsal performans kriterlerinin ortaya çıkarılmasıyla süreçlerin maliyetlerini,
kişilerin performans takibi
Kaynakların optimum kullanımı
Süreçlerde yaşanan hataları azaltmak,
Değer yaratmayan faaliyetleri belirleme
Departmanlar arası oluşan zaman, ve bilgi kayıplarını minimize etmek
Ölçüm bilgileriyle daha şeffaf bir yapıya kavuşmasını sağlanması
Objektif ölçümlere dayandırılarak süreçlerin sürekli iyileştirilmesi
Yönetimsel kararları almada kolaylık
Süreç adımlarında veya adımlar içindeki işlemlerde değişiklikler yaparak, katma
değeri olmayan adımları ve bürokrasiyi atarak veya azaltarak, veya salt süreç
katılımcılarının eğitim ve çalışma koşullarında iyileştirmeler yaparak süreçte
iyileşmeler yapmak
Süreçlerin etkin ve verimli çalışması
8. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
Şekil 1. Kurumsal Süreç Yönetimi (BPM) Yaşam Döngüsü
1.4 BPM ve Yeniden Yapılanma
Organizasyonlar Kurumsal Süreç Yönetimi Sistemini bünyelerindeki yapıya
uygularken var olan süreçleri gözden geçirerek süreç iyileştirmelerine gitmelidirler.
Yeniden yapılanma (reengineering) kavramı 1990‘larda gündemimize gelmiş bir
kavramdır. Ekonomik etkenler, üretkenlik üzerine yapılan çalışmalar ve toplam kalite
yönetimi gibi metotların zorlaması ile süreçleri optimize etmek önemli bir konu haline
gelmeye başlamıştır. BPM geçiş projesinde yeniden yapılanma süreci içerisinde
aşağıdaki adımlar izlenmelidir.
* Süreç adımlarında veya adımlar içindeki işlemlerde değişiklikler yaparak, katma
değeri olmayan adımları ve bürokrasiyi atarak veya azaltarak, veya salt süreç
katılımcılarının eğitim ve çalışma koşullarında iyileştirmeler yaparak süreçte iyileşmeler
yapmak
9. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
* Sürecin sil baştan yapılarak baştan tasarlanması (yeniden tasarım)
* Kıyaslama (“benchmark”) sonucu seçilen bir sürecin aynen uygulanması
* İyileştirme çalışmasından önceki ve sonraki durumları karşılaştırmak amacıyla süreç
performans ölçümleri yapılır
1.5 BPM Aracı Pazar Araştırması
Yapılan araştırmaya göre BPM pazarı 2014 te 4.7$ milyar dolarken 2019 yılında
10.73$ milyar dolara ulaşılması beklenmektedir. Ülkemizde 2011 yılında yapılan bir
ankete göre katılımcılara çalıştığınız iş yerinde bpm ürünü kullanıyor musunuz veya
bpm ile ilgili bir çalışma / proje yürütüyor musunuz sorusuna ankete katılanların %34
ü çalışılan iş yerinde bpm ürünü kullanılıyor veya bpm ile ilgili bir proje yürütülüyor
yönünde cevaplandı. Gartner araştırma şirketinin yaptığı araştırmaya göre 2015 yılı
içerisinde BPM pazarında büyük rol oynayan firmaların pazardaki rolleri aşağıdaki
grafikte yer almaktadır.
10. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
Şekil 2. BPM Aracı 2015 Yılı Gartner Firması Pazar Araştırması
1.6 BPM Aracı Seçiminde Dikkat Edilmesi GerekenKonular
Analiz ve alternatif süreç oluşturma yetenekleri
Ayrıntıların herhangi bir seviyesinde sürecin incelenmesi
Simülasyonlar
Süreçlerin zaman çizelgesinde grafikle temsili
Raporlama
Seçilecek aracın mobil destekli ,web tabanlı olması veya bulutta tutuluyor
olabilmesi .Bazı nedenlerden dolayı şirketler sadece masaüstü tabanlı ürünü tercih
etmekteler
Teknik Yetenekler: Şirketlerde kullanılan diğer uygulamalarla
uyumluluğu(ERP,CRM,PDKS….)
BPM toolu seçerken dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise geliştirme ve
destek maliyetinin göz önüne alınmasıdır. Geliştirilecek olan süreçlerin elektronik
ortama aktarılması noktasında bu maliyetler büyük bir etken olacaktır.
Seçilecek BPM aracının hangi özellikleri barındırdığı kullanılan framework ,diğer
ürünlerle entegrasyonundaki esneklikler, platform bağımlılıkları gibi özellikleri
göz önünde bulundurmak gerekir
2. SONUÇ
Bir BPM geçiş projesi beraberinde mutlaka bir yeniden yapılandırmayı gerektirir.
Bu yeniden yapılanma sonucunda işletmedeki süreçlerde iyileştirmeler yapılarak veya
bazı süreçler yeniden tasarlanarak işletme içerisindeki süreçler daha optimal hale getirilip
organizasyon içerisindeki süreçler daha performanslı hale gelmiş olacaktır. İşletmeler
Kurumsal Süreç Yönetimi sistemine geçiş sırasında süreç iyileştirmeleri yaparak mevcut
kaynakların daha efektif kullanılması iş akışlarının objektif olarak ortaya konulması,
çalışan performansında artışlar sağlanması gibi kazanımlar elde edecektir Organizasyon
içerisindeki tüm departmanları, müşterileri, tedarikçileri ve iş ortakları, aynı havuz
içerisindeki iş akışlarını kullanarak, tamamen konsolide bir yapı içerisinde çalışma
imkanı bulacaklardır böylece müşteri memnuniyetinde artış yaşanması sağlanmış
olunacaktır. Süreçlerdeki hatalar giderilerek iyileştirmeler sonucunda çalışan
11. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
performansı daha ölçülebilir bir yapı alacak ve süreç maliyetleri düşürüleceği için
organizasyonun rakiplerine karşı rekabet etmede avantaj sağlanmış olunacaktır.
3. KAYNAKÇA
Bilim,Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı https://anahtar.sanayi.gov.tr/tr/news/isletmelerde-teknoloji-ve-
ar-ge-yonetimi/192
Uluslararası Teknoloji Birliği http://www.utb.org.tr/
EĞE Alper, OECD ÜlkelerindeYenilik Sistemleri ve Türkiye için DurumDeğerlendirilmesi,Ankara,2002
TÜBİTAK, Oslo Kılavuzu
http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/Oslo_3_TR.pdf
Türkiye Odalar veBorsalar Birliği;Teknoloji Geliştirmeve Yenilik Destekleri Rehberi, Sayı 3, 2004.
CLARKE E. Thomas; “Scientists and Engineers as R&D Managers”,R&D Innovator,Volume 2, Number 9,
September, 1993
Gartner http://www.gartner.com/
Yıldız Teknik Unv. www.yildiz.edu.tr
12. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
Erkut; SüreçlerleEl Kitabı,1998
BPTrends www.bptrends.com/
International Organization for Standardization http://www.iso.org
ITU Y.Lisans Tezi Fehime Ç. “ İşSüreçleri YönetimSistemlerininGüncel DurumuVe
Kurulumu”
13. İstanbul Medeniyet Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü
EK BİLGİ
Adı SOYADI: Bilal Dursun
Adresi: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
E-posta adresi: bilaldursun@outlook.com