1. 1-15 sierpień 2021 • nr 15 (2142) • GAZETA GÓRNICZA • cena 1,85 zł (w tym 8 proc.VAT)
Chcemy rzetelnego dialogu
Czytaj s.4
Przez górnicze spółki przetacza się personalna
karuzela.
Trzeba znaleźć „złoty środek”
Czytaj s.5
- O sytuacji w kopalni Zofiówka (JSW) i w
ZZG w Polsce – „Górnik” rozmawia z wice-
przewodniczącym Mariuszem Rzeszutek.
Górnicy nie mogą
zostać bez pracy
Czytaj s. 9
Kiedy pracownik może
odmówić wykonania polecenia
przełożonego?
Czytaj s.8
Nawiązując stosunek pracy, pracownik zobo-
wiązuje się do wykonywania pracy określonego
rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierow-
nictwem.
- Jednorazowe odprawy dla górników likwido-
wanych kopalń to jedna z możliwości łagodze-
nia społecznych skutków transformacji energe-
tycznej w Polsce,ale to nie rozwiązuje problemu
– mówił w Rudzie Śląskiej – przewodniczący
OPZZ.
ISSN 0017-226X
Ukazuje się od 1897 roku
www.gornik.zzg.org.pl www.facebook.com/dwutygodnikgornik
Gwóźdź do trumny
górnictwa
Jeśli metan zostanie objęty unijnym systemem opłat za
emisję, natychmiast padną polskie kopalnie, a tysiące
górników pójdzie na bruk.
Czytaj s.3
2. 2
strona
„Górnik”- Dwutygodnik Zwiazku Zawodowego Górników w Polsce
Redaktor naczelny: Jarosław Bolek. Rada Programowa: Marek Gaik, Leszek Piotrowski, Arkadiusz Siekaniec, Wojciech Skowron, Krzysztof Wojciechowski
Adres wydawcy: Jarbol Media, ul. Jana III Sobieskiego 376, 42-580 Wojkowice, tel. 507 871 129; kontakt: Rada Krajowa ZZG w Polsce, Plac Grunwaldzki 8-10,
40-950 Katowice, tel.: 32 255 36 63, kom. 507 871 129; fax: 32 255 16 46; https://gornik.zzg.org.pl; jarbol@gazeta.pl
Wydawca: JARBOL MEDIA. Druk: Polskapresse Sp. z o.o. Oddział Poligrafia
Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo do adiustacji i skracania tekstów oraz nie odpowiada za treść ogłoszeń reklamowych.
Wydobycie, zatrudnienie, zwały
W całym pierwszym półroczu br. wielkość krajo-
wego wydobycia węgla przekroczyła 27,7 mln ton
(wobec blisko 26,5 mln ton w pierwszym półroczu
2020 r.), a sprzedaż zbliżyła się do 28,2 mln ton
(wobec 24,2 mln ton przed rokiem). Stan zapa-
sów węgla na zwałach w końcu czerwca tego roku
był znacząco niższy w odniesieniu do czerwca
2020 r., kiedy na zwałach leżało przeszło
7,2 mln ton niesprzedanego surowca. Obecnie
stan zwałów jest mniejszy o ok. 1,9 mln ton - w
końcu czerwca br. wynosił on ponad 5,3 mln ton.
Na koniec czerwca br. - jak podała w poniedzia-
łek ARP - kopalnie zatrudniały 78,7 tys. osób w
porównaniu do 78,9 tys. pracowników miesiąc
wcześniej i 81,8 tys. osób przed rokiem. W całym
2020 r. polskie kopalnie wydobyły ok.
7,2 mln ton węgla kamiennego mniej niż rok
wcześniej, a sprzedaż tego surowca była mniejsza
rok do roku o ok. 5,4 mln ton. Wydobycie spadło
o blisko 11,7 proc. (do poziomu 54,4 mln ton), a
sprzedaż o ponad 9,2 proc. (do 53 mln ton).
Banki przeciwko węglowi również
na innych kontynentach
Banki ograniczają finansowanie nowych projek-
tów energetycznych opartych na węglu w bied-
niejszych krajach Azji. Jak donosi The Wall Street
Jurnal, także większość kluczowych instytucji fi-
nansowych w Japonii, Korei Południowej, a także
część w Chinach,sygnalizowała w ostatnim czasie,
że planuje zaprzestanie lub stopniowe zmniejsza-
nie środków na inwestycje poza granicami kraju,
gdyż ich rządy coraz częściej postrzegają zagra-
niczne projekty węglowe. Zjawisko ograniczania
środków na inwestycje węglowe dotyczy nie tylko
Azji. W minionych tygodniach jedna z zachod-
nich instytucji finansowych poinformowała o wy-
cofaniu finansowania dla przedsięwzięć w Kenii i
Zimbabwe.
SRK chce udostępnić szyby
górnicze na magazyny energii
Porozumienie o budowie śląskiego systemu ma-
gazynowania energii zostało podpisane przez
Instytut Badawczy KOMAG, Spółkę Restruktu-
ryzacji Kopalń oraz Katowicką Specjalną Strefę
Ekonomiczną w siedzibie ministerstwa aktywów
państwowych. Spółka Restrukturyzacji Kopalń
wyznaczyła cztery pierwsze lokalizacje: szyb
pierwszy w Kopalni Węgla Kamiennego Śląsk,
szyb pierwszy w Kopalni Makoszowy, szyb Bu-
dryk w Kopalni Centrum oraz szyb Gigant w
Zabrzu. Te szyby są opuszczone, niezagospodaro-
wane i niszczeją. Mogą posłużyć magazynowaniu.
W konsultacjach wzięło udział łącznie 5033 my-
słowiczan, z czego 1767 osób wyraziło sprzeciw i
wypowiedziało się negatywnie w sprawie budo-
wy kopalni i eksploatacji złoża węgla kamienne-
go Brzezinka 3, a 3260 osób poparło planowaną
inwestycję. Jako główny argument wskazano in-
nowacyjność planowanej kopalni, powołując się
na liczne korzyści płynące dla całego miasta oraz
regionu.
Tymczasem już po zakończeniu konsultacji prezy-
dent Mysłowic zwrócił się do Ministerstwa Kli-
matu i Środowiska o cofnięcie koncesji. Powodem
takiej decyzji jest ryzyko, że z powodu budowy
nowej kopalni Mysłowice i inne miasta regionu
mogą zostać pozbawione środków unijnych na
sprawiedliwą transformację. W liście otwartym
do prezydenta spółka Brzezinka przypomina ko-
rzyści płynące z powstania kopalni i nowatorskie
rozwiązania mające wpisywać się w Zielony Ład i
transformację energetyczną. - Projekt „Brzezinka
3” będzie pierwszym i podstawowym elementem
klastra, którego uzupełnieniem będzie wdrożenie
przez naszych partnerów technologicznych za-
awansowanych technologii przetwarzania węgla
związanych z produkcją syngazu, wodoru, węgla
bezdymnego i innych produktów wykorzystywa-
nych w różnych sektorach gospodarki – czytamy
w liście otwartym. - Wracając do projektu „Brze-
zinka 3”, warto podkreślić, że jego założenia od
początku wykluczały przeznaczenie wydobytego
węgla dla energetyki zawodowej, tj. do spalania
w elektrowniach. Powodów takiej decyzji jest kil-
ka. Po pierwsze rodzaj wydobywanego węgla nie
nadaje się do wykorzystania w elektrowniach. Po
drugie, strategią spółki jest wpisanie projektu w
proces transformacji energetycznej będący częścią
europejskiego tzw. Zielonego Ładu, który powstał
znacząco później niż rozpoczęcie prac nad pro-
jektem Brzezinka 3” i który obserwujemy z dużą
uwagą. Pomimo bardzo intensywnej, negatywnej
narracji prowadzonej obecnie wokół branży wy-
dobycia węgla kamiennego, warto pamiętać, że
tak cenny surowiec jakim jest węgiel ma i będzie
miał w przyszłości szerokie zastosowanie w wie-
lu gałęziach gospodarki. Bez wątpienia będzie on
wykorzystany w inny sposób niż dotychczas, gdy
w dużej mierze był spalany. Z tego względu nie
zgadzamy się na traktowanie naszego projektu w
ujęciu rodem z XIX wieku – czytamy dalej.
- Jesteśmy przekonani, że z perspektywy włoda-
rza miasta projekt „Brzezinka 3” może być po-
strzegany jako szansa na prawdziwe gospodarcze
koło zamachowe dla Mysłowic, zapewniające w
cyklu życia ponad 225 min zł opłat i podatków do
2040 roku, nie wspominając o CIT, VAT, ZUS i
PIT, płynących do budżetu państwa i częściowo
do samorządu, szacowanych łącznie na miliardy
złotych. Byłoby to doskonałe uzupełnienie środ-
ków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji,
które mogłyby wpłynąć wcześniej do kasy miasta.
Wpływy na takim poziomie oznaczają dla miasta:
możliwość uporania się z rosnącym zadłużeniem
oraz zjawiskiem ucieczki ludzi młodych i spadku
demograficznego, szansę na powstanie nowych
ośrodków zdrowia, domów kultury i domów
dziennego pobytu dla seniorów oraz basenu czy
aquaparku, którego tak brakuje miastu. To także
szansa na nowe żłobki i przedszkola – argumentu-
je spółka w liście do prezydenta Mysłowic.
- Z informacji, które podaje inwestor pracę w za-
kładzie mogłoby znaleźć powstanie 900 nowych
miejsc pracy i ok. 4 - 5 tysięcy w sektorze około-
górniczym, a wpływy do zadłużonego miasta mo-
głyby wzrosnąć o 25 mln zł rocznie.Tym bardziej,
jak podaje inwestor, ma to być jedna z najbardziej
nowoczesnych kopalń, która nie będzie konkuro-
wać na rynku energetyki zawodowej. A przecież
nikt nie wie co będzie za kilka lat.Już dzisiaj zwały
na przykopalnianych placach świecą pustkami, a
cena węgla dawno nie była tak wysoka. Z punk-
tu widzenia związków zawodowych nowe miej-
sca pracy, które może wygenerować ta inwestycja
to najlepszy powód, by poprzeć przedsięwzięcie.
Trudno się więc dziwić, że spotkało się ono z
poparciem społeczności lokalnej, która w kon-
sultacjach społecznych opowiedziała się za nową
kopalnią – mówi „Górnikowi” Sebastian Czogała
– wiceprzewodniczący ZZG w Polsce.
Jarosław Bolek
fot.: pixabay.com
Mieszkańcy za kopalnią
Zdecydowana większość mieszkańców Mysłowic, którzy wzięli
udział w konsultacjach społecznych w sprawie wydobycia węgla
kamiennegozezłożaBrzezinka3,opowiedziałasięzatąinwestycją.
Rodzinie, Bliskim i Przyjaciołom najszczersze wyrazy współczucia, wsparcia
i otuchy w trudnych chwilach
z powodu śmierci
Jana Zająca
Pierwszego Przewodniczącego ZZG w Polsce w KWK Silesia
składa: Zarząd ZZG w Polsce PG "Silesia"
Z głębokim żalem i smutkiem zawiadamiamy, że zmarł Kolega
Jan Zając
Były przewodniczący ZZG w Polsce KWK "Silesia", Członek Rady Krajowej.
Jan Zając był założycielem i pierwszym przewodniczącym ZZG w Polsce KWK "Silesia",
który swą sunkcję pełnił w latach 1992 - 2000.
Rodzinie, Bliskim i Przyjaciołom wyrazy szczerego współczucia
w imieniu całego Związku
Składa Kierownictwo Rady Krajowej
3. Gigantyczne podwyżki dla polityków
„Jeżeli kondycja budżetu państwa rzeczywiście jest tak
dobra, to powinno to skutkować wyższymi płacami
także dla ponad 560 tys. pracowników sektora publicz-
nego, bez których polskie państwo nie byłoby w sta-
nie funkcjonować” – pisze przewodniczący OPZZ do
prezydenta Andrzeja Dudy. Kilka dni temu prezydent
podpisał rozporządzenie o podwyżkach dla polityków.
Rozporządzenie o podwyżkach prezydent Andrzej
Duda podpisał w piątek 30 lipca. Ustawa weszła w
życie już dwa dni później, 1 sierpnia. Zgodnie z prze-
pisami Parlamentarzyści zarobią teraz ponad 12 tys. zł
miesięcznie, a wiceministrowie ok. 16 tys. zł. Wzrosła
także pensja premiera oraz marszałków Sejmu i Senatu
- do 20,5 tys. zł.
Spór zbiorowy w ZUS
Związkowcy i związkowczynie z ZUS wchodzą z pra-
codawcą w spór zbiorowy. Domagają się rzeczy najbar-
dziej podstawowych: zatrudnienia nowych pracowni-
ków, którzy odciążyliby nieludzko przepracowanych
urzędników, przestrzegania czasu pracy, możliwości
wypicia szklanki wody czy sprawnego sprzętu. Jeśli zo-
staną zignorowani kolejny raz, zastrajkują.
Wzrosną płace w Kolejach Śląskich
Od 100 zł brutto do 250 zł brutto wzrosną wyna-
grodzenia zasadnicze w Kolejach Śląskich – to naj-
ważniejsze zapisy porozumienia podpisanego przez
przedstawicieli organizacji związkowych i pracodaw-
cę. Podwyżki otrzyma większość pracowników firmy.
Porozumienie podpisane 29 lipca kończy spór zbioro-
wy trwający w spółce od dwóch lat. W negocjacjach
z przedstawicielami zarządu Kolei Śląskich brały
udział dwie organizacje związkowe: zakładowa „Soli-
darność” oraz Międzyzakładowy Związek Zawodowy
Maszynistów Kolejowych Regionu Śląsko-Dąbrow-
skiego w Katowicach. Porozumienie wejdzie w życie
1 października tego roku. Zgodnie z jego zapisami o
kwoty wynoszące od 100 do 250 zł brutto wzrosną
wynagrodzenia zasadnicze m.in. kierowników pocią-
gów, konduktorów, rewidentów taboru, maszynistów
oraz sprzątaczy taboru kolejowego. Na nieco innych
zasadach wzrosną wynagrodzenia instruktorów. Za-
miast podwyżek stawek zasadniczych otrzymają oni
dodatkową miesięczną premię wynoszącą 300 zł brut-
to. Będzie ona przyznawana za brak wypadków spo-
wodowanych przez pracowników szkolonych przez
poszczególnych instruktorów. Ponadto, od 1 stycznia
przyszłego roku systemem nagród objęci zostaną pra-
cownicy spółki, którzy w tej chwili nie mają prawa do
miesięcznej premii. Jak wyjaśnia Piotr Potocki, cho-
dzi o pracowników administracji, którzy stanowią ok.
30 proc. załogi spółki. Kolejny zapis porozumienia sta-
nowi, że po zakończeniu I kwartału 2022 roku strony
przystąpią do dalszych negocjacji płacowych.
Jeszcze w tym roku Komisja Europejska ma
wydać rozporządzenie służące redukcji emisji
metanu w energetyce i w kopalniach węgla.
Środowiska ekologiczne naciskają, by metan
włączyć do systemu handlu emisjami. Jeśli
zapadłaby taka decyzja, oznaczałaby dla Pol-
ski natychmiastowe zamknięcie kopalń. Przy
obecnych cenach uprawnień do emisji CO2,
objęcie metanu unijnym ETS kosztowałoby
np. Jastrzębską Spółkę Węglową aż 2 mld zł
rocznie – wynika z szacunków firmy.
Polskie spółki węglowe systematycznie dzia-
łają, by zmniejszyć emisję metanu i zwięk-
szyć gospodarcze wykorzystanie ujętego w
instalacje odmetanowania gazu. Kopalniami
o największej w JSW metanowości są: Szczy-
głowice, Pniówek i Budryk. Zaś w PGG to
Mysłowice-Wesoła i Sośnica.
JSW wykorzystuje ok. 60 proc. ujętego już
metanu i realizuje program gospodarczego
wykorzystania metanu, instalując silniki ga-
zowe i budując u łady kogeneracyjne. Pro-
dukcja energii elektrycznej z metanu wzrosła
w spółce z ponad 70 tys. megawatogodzin
w roku 2018 do niespełna 100 tys. mega-
watogodzin w roku 2020, co zaspokoiło ok.
10 proc. zapotrzebowania firmy na prąd -
wylicza dyrektor biura odmetanowania JSW,
Artur Badylak. Aby w uzasadniony ekono-
micznie sposób wykorzystywać cały ujęty
w instalacje odmetanowania gaz, potrzebne
są kosztowne inwestycje (JSW liczy tu np.
na programy wspierające redukcję emisji)
zwiększające efektywność odmetanowa-
nia (w ub. roku wyniosła ona w spółce ok.
39 proc.) oraz zmiany przepisów, zwalniają-
ce większe instalacje wykorzystujące metan z
opłat emisyjnych. Z kolei, jak nas informuje
Tomasz Głogowski – rzecznik PGG - w ko-
palniach spółki w celu zapewnienia bezpie-
czeństwa pracy prowadzi się odmetanowanie
górotworu przy zastosowaniu 9-ciu stacji
odmetanowania. W 2020 roku ujęto w nich
92,25 mln m3 metanu. Obecnie PGG S.A.
eksploatuje 6 jednostek kogeneracyjnych o
łącznej mocy elektrycznej 10,5 MW, produ-
kujących energię elektryczną i ciepło, 4 kotły
gazowe oraz w 2 lokalizacjach odbywa się
współspalanie gazu metanowego z węglem
w celu produkcji ciepła. W celu zwiększenia
poziomu zagospodarowania ujętego meta-
nu, PGG S.A. prowadzi inwestycję budowy
4 jednostek wytwórczych na gaz z odmeta-
nowania kopalń o łącznej mocy elektrycz-
nej 8 MW. W 2021 uruchomione zostaną
2 jednostki, które pozwolą na dodatkowe
zagospodarowania metanu na poziomie ok.
7,7 mln m3 na rok. Kolejne 2 jednostki uru-
chomione zostaną w 2022 roku, co również
zwiększypoziomzagospodarowanegometanu
o następne 7,7 mln m3 metanu. PGG S.A. w
2020 roku ujęła w stacjach odmetanowania
92,25mlnm3metanu.Zagospodarowanieuję-
tego metanu wyniosło 54,81 mln m3 z czego
24,74 mln m3 stanowiło wykorzystanie
własne, a 30,07 stanowiło sprzedaż do pod-
miotów zewnętrznych – informuje „Górnika”
Głogowski.
Światowa emisja metanu wyniosła ok.
596 mln ton, z czego 60 proc. to efekt dzia-
łalności człowieka. Europa odpowiada za
ok. 11 proc. emisji gazów cieplarnianych,
z czego niespełna jedna trzecia pochodzi z
energetyki, w tym 7 proc. z górnictwa, a ok.
1,3 proc. z JSW.
Jakie konsekwencje będzie mieć ewentual-
ne objęcie metanu unijnym systemem ETS?
Arkadiusz Siekaniec – wiceprzewodniczący
ZZG w Polsce uważa, że proces ten będzie
generował potężny wzrost kosztów - nie-
możliwy, w obecnej sytuacji, do udźwignięcia
przez polskie górnictwo. Tym samym takie
rozwiązanie stanie się przysłowiowym gwoź-
dziem do trumny polskiego górnictwa. Naj-
więcej problemów przyniesie naszej branży
metan z powietrza wentylacyjnego. Składa
się na to wiele barier zarówno o charakterze
technicznym jak i ekonomicznym (olbrzy-
mie nakłady inwestycyjne). Duże znaczenie
we wdrożeniu technologii wychwytywania
metanu z powietrza wentylacyjnego sprawia
ryzyko zapłonu i związane z tym względy
bezpieczeństwa. W tym przypadku bacznie
będziemy obserwować inicjatywę JSW, która
chce wdrożyć pilotażowy projekt ogranicze-
nia emisji tego metanu – komentuje „Górni-
kowi” Siekaniec.
Działania Komisji Europejskiej zawarte w
Strategii Metanowej będącej częścią zaak-
ceptowanego przez polski rząd Europejskie-
go Zielonego Ładu dopuszczają włączenie
metanu do Europejskiego Systemu Handlu
Emisjami (ETS). Konsekwencją tego będzie
rozporządzenie, służące redukcji emisji me-
tanu w energetyce i kopalniach. - Z naszego
punktu widzenia obciążenie polskich spółek
węglowych i kopalń kosztami opłat za emi-
sję metanu jest w takim zakresie niedopusz-
czalne. W swojej działalności nasz związek
wielokrotnie informował o tym przedstawi-
cieli rządu, również przy okazji toczących się
negocjacji umowy społecznej dla górnictwa
węgla kamiennego. Minister Piotr Dziadzio
brał także udział w pracach zespołu do spraw
Czystych Technologii Węglowych (w którym
i ja uczestniczyłem). W pracach tego zespołu
naukowcy, pracodawcy i związkowcy na jego
wniosek wskazali zagrożenia związane z ob-
łożeniem metanu systemem ETS i rekomen-
dowali rządowi działania jakie należy podjąć
w tej kwestii. Wnioski z prac Zespołu zosta-
ły przyjęte i przekazane stronie rządowej –
przypomina lider ZZG w Polsce.
Proces legislacyjny w organach UE niestety
drobnymi krokami zmierza do przodu. Przed
odpowiedzialnymi za polskie górnictwo stoją
poważne wyzwania,którym muszą spróbować
sprostać. Najwyższy czas podjąć niezwłoczne
działania zmierzające do maksymalnego ogra-
niczenia emisji metanu do powietrza wenty-
lacyjnego kopalń. Możliwe to będzie jeśli
wzrośnie efektywność odmetanowania ponad
potrzeby wynikające z bezpieczeństwa, a uzy-
skana w ten sposób nadwyżka metanu zosta-
nie wykorzystana energetycznie do produkcji
ciepła, prądu i chłodu. Zespół zarekomen-
dował wiele rozwiązań, których wdrożenie
zmniejszy negatywne skutki ewentualnego
wprowadzenia ETS-u na metan. Działania
te wymagają jednak systemowego wsparcia, w
zakresie polityki unijnej prowadzonej przez
rząd oraz znacznych środków finansowych
na nowoczesne technologie. Nie można rów-
nież zapomnieć o zmianach prawodawstwa
krajowego. I to nie tylko w formie powrotu
do stanu z 2018r., kiedy obowiązywały tzw.
„fioletowe certyfikaty”, tj. system wsparcia
produkcji energii elektrycznej i cieplnej z
metanu kopalnianego w skojarzeniu. Wobec
narastających zagrożeń należy przyspieszyć
zmiany w prawie, które na wzór niemiecki
pozwolą energetyce wykorzystującej metan z
pokładów węgla na uzyskanie takiego wspar-
cia, jakie uzyskuje energetyka wykorzystujące
OZE – apeluje związkowiec.
Drugim frontem działania jest dyplomacja
i wsparcie europarlamentarzystów w celu
niedopuszczenia, aby regulacje prawa euro-
pejskiego kolejny raz dobiły nasz przemysł
wydobywczy generując potężne bezrobocie –
ostrzega Arkadiusz Siekaniec.
Czasu zatem jest niewiele,by przekonać unij-
nych decydentów co do zagrożeń dla tysięcy
pracowników i polskiej gospodarki w przy-
padku wprowadzenia podatku za wyemito-
wane tony metanu przez kopalnie.
Jarosław Bolek
fot. srk.com.pl
Gwóźdź do trumny górnictwa
Jeśli metan zostanie objęty unijnym systemem opłat za emisję,
natychmiast padną polskie kopalnie, a tysiące górników pójdzie
na bruk.
3
strona
4. 4
strona
W 12 numerze (czerwcowym) „Górnika”
alarmowaliśmy o dramatycznym braku gór-
ników, szczególnie w KWK ROW. Wówczas
związki zawodowe w KWK ROW (Ruch:
Marcel, Chwałowice, Rydułtowy, Jankowi-
ce) domagały się zwiększenia zatrudnienia,
bo sytuacja robił się dramatyczna. Pracow-
nicy odchodzą na emerytury, a w zamian
nie ma nowych przyjęć lub alokacji z kopalń
Polskiej Grupy Górniczej (PGG). Zagraża
to bezpieczeństwu pracy i realizacji planów
wydobywczych, ale i może doprowadzić do
wcześniejszej likwidacji – ostrzegaliśmy. Co
się zmieniło od tego czasu? Na to pytanie
odpowiada Krzysztof Wojciechowski – prze-
wodniczący ZZG w Polsce Ruchu Marcel w
rozmowie z zzg.org.pl:
- zzg.org.pl: Jak sobie radzicie z tymi pro-
blemami?
- KrzysztofWojciechowski: Jak to w górnic-
twie bywało i jest, radzić sobie trzeba. Nastę-
pują przesunięcia załogi w miarę potrzeb np.
przy pracach przygotowawczych. Jesteśmy
kopalnią dwu ruchową, gdzie prace prowa-
dzimy na macierzy, Marcel, jak i na Marklo-
wicach, więc jak nie ma takiej potrzeby in-
tensywności prac na danym oddziale, danego
ruchu, to się przenosi pracowników. Są to
działania krótkoterminowe,które nie przyno-
szą znacznych rezultatów. Zakład Przeróbki
Mechanicznej Węgla, jest zagrożony pracą w
systemie trzy zmianowym, ponieważ brakuje
pracowników. Tutaj zostały podjęte decyzje,
że pracowników przesuwamy z zmiany trze-
ciej na zmiany pierwszą i drugą, gdzie trzeba
zabezpieczyć obsługę i remonty w ciągu tech-
nologicznym na ZPMW.Zostało skierowane
pismo organizacji związkowych działających
w kopalni ROW do Zarządu PGG, doty-
czące bardzo złej sytuacji zatrudnieniowej na
kopalni ROW.
- zzg.org.pl: Czy uzyskaliście jakąś odpo-
wiedź na to pismo o uzupełnienie zatrud-
nienia?
- Krzysztof Wojciechowski: Odbyły się
spotkania z prezesem Janczewskim na po-
szczególnych ruchach w kopani ROW, gdzie
tematem przewodnim było zatrudnienie.
Uzupełniane braków kadrowych ma następo-
wać poprzez alokację pracowników z innych
kopalń PGG, którzy wyrażą chęć pracy w
kopalni ROW. Najważniejszym argumentem
przenosin danego pracownika jest miejsce
zamieszkania. Poprzez portal pracownika
taka oferta została przedstawiona pracow-
nikom PGG o możliwości przeniesienia do
pracy na kopalni ROW. Obawiam się, że to
nie wystarczy na pokrycie braków kadrowych
i jest nieuniknione, aby spółka musiała przy-
jąć do pracy osoby z rynku zewnętrznego. Po
prostu nie będziemy mieli kim pracować i
wykonywać nadane zadania produkcyjne.
- zzg.org.pl: Czy braki zatrudnieniowe
wpływają na stan bezpieczeństwa pracy?
- Krzysztof Wojciechowski: Oczywiście, że
braki w zatrudnieniu wpływają na bezpie-
czeństwo pracy. Możemy podawać przykłady,
gdzie przy pracach transportowych w bryga-
dach pracowało cztery, pięć osób a teraz pra-
cują np. dwie osoby, co powoduje wydłużenie
czasu pracy, skutkiem czego może być utrata
koncentracji, sprawności psychofizycznej, itp.
- zzg.org.pl: Dziękuję za rozmowę.
pytania zadał: Arkadiusz Siekaniec
Wciąż brakuje pracowników
Zarząd Polskiej Grupy Górniczej S.A. pod-
jął decyzję o dokonaniu zmian w kilku ko-
palniach. Dyrektorem kopalni zespolonej
Ruda został Wiesław Piecha, dotychczaso-
wy naczelny inżynier KWK Staszic-Wujek.
Zaś dotychczasowy dyrektor kopalni Ruda
Krzysztof Kiełbiowski objął funkcję dyrek-
tora kopalni Sośnica. Jednocześnie decyzją
zarządu PGG S.A. Damian Bera, został po-
wołany na stanowisko naczelnego inżyniera
KWK Staszic-Wujek.
- Osobiście nie znam nowego dyrektora.
Wiemy wszyscy, że jest z dawnego Katowic-
kiego Holdingu Węglowego. Mieliśmy już
spotkanie z nowym dyrektorem, który się
przedstawiał.Powiedział,że związki zawodo-
we traktuje poważnie i chce z nami współpra-
cować.Lubi prawdę.Trzeba z nim rozmawiać
bez ogródek uczciwie. Zaraz po urlopie od-
będzie się kolejne spotkanie,na którym,mam
nadzieję, że nowy dyrektor zaprezentuje nam
swoją wizję na przyszłość. Dochodzą do nas
różne informacje w związku z łączeniem
ruchów w jedną kopalnię, co ma nastąpić w
2023r – komentuje „Górnikowi” zmiany w
kopalni Ruda – Zbigniew Zatorski – prze-
wodniczący ZZG w Polsce w Ruchu Halem-
ba. Nie wiemy dokładnie co nas czeka. Chce-
my też wiedzieć jak na to wszystko zapatruje
się dyrektor Piecha. Trochę nas zdziwiła ta
zmiana personalna, bo dotychczasowy dy-
rektor Krzysztof Kiełbiowski dobrze współ-
pracował ze stroną społeczną. Dużo zrobił
dobrego zarówno dla Ruchu Halemba jak i
całej kopalni Ruda – mówi nam Zatorski. I
dodaje, że w relacji z dyrekcją związki zawo-
dowe oczekują otwarcia i rzetelnego dialogu.
Mamy nadzieję,że właśnie tak będą wygląda-
ły nasze relacje z nowym dyrektorem.
Z kolei zmiany kadrowe na KWK „Mysło-
wice-Wesoła” zadziwiły tamtejsze związki
zawodowe. -„Piękny prezent” w dniu swoich
urodzin otrzymał od zarządu PGG naczelny
inżynier KWK „Mysłowice-Wesoła”mgr inż.
Wiesław Chyłek.Został wezwany do centrali
PGG i dostał odwołanie ze stanowiska. Dla-
czego odwołuje się osobę, która jako znako-
mity fachowiec zna tę kopalnię jak nikt inny?
To zła zmiana. Pracował u nas od studiów.Tu
zaczynał swoją karierę zawodową. Ponoć po
urlopie decydenci mają jeszcze przemyśleć,
gdzie teraz będzie pracował. Od paru miesię-
cy mamy dwóch nowych dyrektorów i to on
jako jedyny znał tę kopalnię bardzo dobrze co
skutkowało wykonywaniem planu wydobyw-
czego – mówi „Górnikowi” Sebastian Czo-
gała – wiceprzewodniczący Rady Krajowej
ZZG w Polsce i przewodniczący w kopalni
Mysłowice-Wesoła. I pyta: czy zdaniem za-
rządu PGG oraz dyrekcji nasza kopalnia nie
zasługuje na spokój kadrowy? Czy był niewy-
godny dla niektórych osób, ponieważ był wy-
magający? Jedno jest pewne takie działania
nie przyniosą korzyści naszej kopalni.
Po protestach związków w JSW doszło w
spółce do zmian personalnych. Jak na razie
wybrano trzech wiceprezesów. Ogłoszone 12
lipca postępowanie kwalifikacyjne dotyczy-
ło stanowiska prezesa Jastrzębskiej Spółki
Węglowej oraz jego czterech zastępców: ds.
ekonomicznych, ds. handlu, ds. rozwoju oraz
ds. technicznych i operacyjnych. O każde z
tych stanowisk ubiegało się co najmniej pię-
ciu kandydatów. Łącznie wpłynęło 29 zgło-
szeń, z których jedno nie spełniło kryteriów
formalnych. W piątek w siedzibie JSW Rada
przesłuchiwała kandydatów do zarządu. Jak
podano w opublikowanym w nocy z 30 na 31
lipiec komunikacie, zdecydowano o powoła-
niu trzech wiceprezesów spółki: Sebastiana
Bartosa, który w zarządzie JSW będzie od-
powiadał za handel, Roberta Ostrowskiego,
który zajmie się sprawami ekonomicznymi,
oraz Edwarda Paździorko, który obejmie
stanowisko wiceprezesa ds. technicznych i
operacyjnych. Rada nie wyłoniła na razie
nowego prezesa JSW - jego obowiązki nadal
będzie pełnić (do czasu powołania nowego
prezesa, ale nie dalej niż do 15 sierpnia) od-
delegowany członek Rady, dyrektor Główne-
go Instytutu Górnictwa w Katowicach, prof.
Stanisław Prusek. Rada Nadzorcza ponowiła
jego delegowanie do zarządu, powierzając
mu także pełnienie funkcji wiceprezesa ds.
technicznych i operacyjnych, zanim obejmie
ją Edward Paździorko. Obowiązki wicepre-
zesa JSW ds. rozwoju, decyzją Rady, będzie
na razie (do czasu powołania następcy) pełnił
wiceprezes ds. pracy i polityki społecznej Ar-
tur Wojtków.
Jarosław Całka
fot.: pgg.pl
Chcemy rzetelnego dialogu
Przez górnicze spółki przetacza się personalna karuzela.
5. - Po protestach związków zawodowych
został odwołany cały zarząd JSW. Są już
wybrani nowi wiceprezesi, czekacie na pre-
zesa. Dlaczego domagaliście się zmian per-
sonalnych?
- Jeśli nie ma dialogu w firmie, to burzy się
cała machina współpracy. A dialog społeczny
jest najważniejszy. Powinna być rozmowa i
wspólne pertraktacje, np. jak na Bogdance. U
nas tego nie było w ostatnim czasie. To była
nienormalna sytuacja. Stąd też i związkowy
mocny protest przeciwko byłej prezes JSW.
Była reakcja. Czekamy na wybór prezesa i
konstruktywny dialog z nowymi władzami,
bo załoga czeka na rozmowy płacowe.
- Szczególnie, że sytuacja ekonomiczna
spółki nie jest najgorsza, a węgiel koksowy
w polityce unijnej jest uznawany za strate-
giczny więc istnieje jakieś bezpieczeństwo,
że nie powielicie drogi wygaszania kopalń
węgla kamiennego.
- Bezpieczeństwo zatrudnienia jak i wyna-
grodzenia to najistotniejsze elementy, które
interesują pracownika. Oczekiwania co do
płac są duże. Ceny rosną a zarobki nieko-
niecznie. A ruchów płacowych już dawno
nie było. Przeszeregowań nie było chyba
od dwóch lat, przynajmniej nie było ich w
2020r., a to daje ludziom stały pieniądz, pod-
stawę. Liczymy na konstruktywne rozmowy
w temacie płac z nowymi menedżerami spół-
ki. Dla załogi to priorytet.
- A jak wygląda sytuacja ZZG w Polsce w
kopalni Zofiówka ?
- Jesteśmy jedną z dziesięciu organizacji
związkowych w kopalni. Należą do nas za-
równo pracownicy dołowi, jak i powierzch-
ni, przeróbki czy administracji. Dzięki temu
mamy lepsze dotarcie do różnych grup pra-
cowniczych w kopalni i możemy sprawniej
i solidarniej pomagać wszystkim pracowni-
kom. Dzięki reprezentatywności ZZG JSW
mamy bieżący wpływ na pracodawcę.
- Mówiłeś, że w zasadzie w spółce ostatnio
nie było konstruktywnego dialogu z praco-
dawcą, a między związkami ?
- Choć funkcjonuje dziesięć organiza-
cji to nie mamy większych zgrzytów na
kopalni. Dogadujemy się bezproblemo-
wo. Jak wszędzie zdarzają się od czasu do
czasu, jakieś pojedyncze rozbieżności, ale
w ważnych sprawach potrafimy mówić jed-
nym głosem. To dobrze wróży naszym kon-
taktom z pracodawcą. Sprawniej przebiega
proces ustalania jednego stanowiska i tym
samym jesteśmy dla pracodawcy silnym ne-
gocjatorem.
- Kopalnia Zofiówka to Ruch kopalni Bo-
rynia- Zofiówka. Jak wygląda wasza sytu-
acja wydobywcza?
- Obok KWK Knurów- Szczygłowice je-
steśmy na plusie co do planów PTE. Wydo-
bywamy średnio 8 tys. ton węgla. Na chwilę
obecną mamy 3 ściany. Rozjeżdżamy też
12 kolejnych przodków, by utrzymać dobrą
passę. Nasza kopalnia zatrudnia ok.3,5 tys.
pracowników.Na szczęście po zawirowaniach
wracają inwestycje bez których przecież nie
byłoby rozwoju. Ogromny wpływ na relacje z
dyrekcją kopalni mają comiesięczne spotka-
nia ze stroną społeczną.Dzięki temu jesteśmy
na bieżąco z tym co dzieje w sferze planów i
sytuacji ekonomicznej .
- A jak z ofertą dla pracowników?
- Staramy się wychodzić do ludzi z różnorod-
ną ofertą i to nie tylko tą urlopową, ale przez
cały rok. Świadczenia statutowe, pomoc w sy-
tuacjach losowych, pomoc zdrowotna np. dla
członków emerytów, którzy wymagają więk-
szej troski zdrowotnej. A także interwencje.
Ostatnio np. dzięki naszej interwencji uda-
ło się załatwić klimatyzację na „przeróbce”,
gdzie była zbyt wysoka temperatura. Mamy
również wpływ na podwyższanie kwalifikacji
pracowników. Dzięki regularnym BHP-ów-
kom możemy lepiej monitorować warunki
pracy i przyglądać się działaniom pracodawcy
oraz wpływać na jego decyzje co do polepsza-
nia warunków pracy.
- A kim jest wiceprzewodniczący Rzeszu-
tek i jakie ma spojrzenie na liderowanie w
związku?
- Pracuję na oddziale środków trwałych, a
swą prace zawodową w górnictwie rozpo-
cząłem w 1993 roku już w strukturach JSW
S.A. Wiceprzewodniczącym zostałem po
niedawnym nieszczęśliwym wypadku na-
szego kolegi, który pełnił tą funkcję. Lider
związku musi wyśrodkować postulaty załogi
i ofertę pracodawcy. Trzeba znaleźć ten złoty
środek. Zawsze spotykamy się gdzieś pośrod-
ku. Dobro spółki jest nadrzędne. Nie może-
my być samobójcami, tylko racjonalistami.
Nigdy nie możemy zamykać się na argumen-
ty drugiej strony, tylko trzeba je udowodnić.
Konsensus w dialogu to priorytet.
- Dziękuję za rozmowę.
Trzeba znaleźć „złoty środek”
- O sytuacji w kopalni Zofiówka (JSW) i w ZZG w Polsce z Mariuszem
Rzeszutek – rozmawia Jarosław Bolek.
Przewodniczący Jerzy Starzyński
Przewodniczący Jerzy Starzyński
Wiceprzewodniczący Mariusz Rzeszutek
Wiceprzewodniczący Mariusz Rzeszutek
Wiceprzewodniczący Piotr Poręba
Wiceprzewodniczący Piotr Poręba
5
strona
6. 6
strona
Górnictwo soli
W latach 2016-2020 w kopalniach soli nie odno-
towano wyrzutów gazów i skał. Niemniej jednak
w KS „Kłodawa” S.A. w Kłodawie prowadzono
eksploatację soli w warunkach występowania tego
zagrożenia. We wskazanym okresie w zakładzie
tym miały miejsca zdarzenia, świadczące o wystę-
powaniu gazów pod zwiększonym ciśnieniem:
1. W lutym 2016 r. w eksploatowanej komorze
solnej KS-19b na poziomie 690 m nastąpił wy-
pływ gazów z wierconego otworu strzałowego, w
którym stwierdzono stężenia 8 ppm siarkowodoru
i 27% metanu. W przekroju przodka nie stwier-
dzono przekroczeń dopuszczalnych stężeń gazów.
Wywiercono 5 otworów o długości 4 m, z których
tylko w jednym, na głębokości ok. 3 m, stwier-
dzono 100 ppm H2
S i 6% CH4
z jednoczesnym
wypływem o charakterze pulsacyjnym o wartości
6001/h, trwającym około 3 min.
2. W czerwcu 2016 r. zgłoszono wypływ siarko-
wodoru z wierconego otworu we wnęce technolo-
gicznej w przekopie PT-782. Przeprowadzona w
tym samym dniu wizja lokalna potwierdziła obec-
ność bituminu i siarkowodoru w otworze. Wyko-
nane następnego dnia, w ramach prognozy lokal-
nej, otwory o długości 4 m nie wykazały obecności
metanu lub siarkowodoru.
3. W grudniu 2016 r. w chodniku KS-4/770 na
poziomie 770 m zgłoszono obecność bituminów i
siarkowodoru w drążonym przedwiercie. Otwory
wykonane w ramach prognozy lokalnej potwier-
dziły obecność siarkowodoru (maksymalnie 28
ppm) oraz metanu (maksymalnie 0,5%). W prze-
kroju wyrobiska nie stwierdzono obecności tych
gazów.
4. W sierpniu 2017 r. w chodniku PT-782 (od
strony up. 202) zgłoszono obecność bituminów i
siarkowodoru w drążonych dwóch otworach strza-
łowych. Otwory wykonane w ramach prognozy
lokalnej potwierdziły obecność siarkowodoru
(maksymalnie 4 ppm) oraz metanu (maksymalnie
0,23%). W przekroju wyrobiska nie stwierdzono
obecności tych gazów.
5. W październiku 2018 r. w chodniku chKS-
12/770 stwierdzono obecność siarkowodoru i me-
tanu w otworze strzałowym. Otwory wykonane w
ramach prognozy lokalnej potwierdziły obecność
siarkowodoru (maksymalnie 8700 ppm) oraz me-
tanu (maksymalnie 75%). W przekroju wyrobiska
nie stwierdzono obecności tych gazów.
6. W październiku 2018 r. w chodniku chKS-
13/770 stwierdzono obecność siarkowodoru i
metanu w otworze prognozy bieżącej. Otwór wy-
konany w ramach prognozy lokalnej potwierdził
obecność siarkowodoru (maksymalnie 8100 ppm)
oraz metanu (maksymalnie 85,1%). W otworze
stwierdzono maksymalne ciśnienie wynoszące
700 kPa oraz intensywność wypływu o charakte-
rze pulsacyjnym w przedziale 200 - 14001/h, aż
do zaniku ciśnienia. W przekroju wyrobiska nie
stwierdzono obecności gazów CH4
i H2
S.
7. W marcu 2019 r. podczas wiercenia otworu w
ramach prognozy bieżącej w upadowej 203 na
poziomie 780 m stwierdzono obecność metanu
(10%) i siarkowodoru (>200 ppm). W atmosferze
przodka nie stwierdzono obecności tych gazów.
Wypływ ciągły o charakterze pulsacyjnym (in-
tensywność 30 - 50 1/h) zarejestrowano w dniu
następnym, z czasem słabnący. Czas trwania wy-
pływu wynosił około 24h.W ramach prognozy lo-
kalnej wykonano 5 otworów o długości 4 m każdy.
W dwóch z nich stwierdzono obecność metanu
(po 28%) oraz siarkowodoru (>200 ppm). W po-
zostałych trzech nie stwierdzono obecności tych
gazów, z wyjątkiem jednego, w którym stwierdzo-
no śladowe ilości siarkowodoru - 3 ppm.
8. W maju 2019 r. podczas rutynowej kontroli
chodnika KS-14 na poziomie 770 m zauważono
wypływ bitumiczny ze „starego” otworu prognozy
bieżącej. W ramach prognozy lokalnej wykona-
no trzy otwory o długości 4 m każdy. W żadnym
otworze nie stwierdzono występowania metanu i
siarkowodoru.
9. W maju 2019 r. podczas wiercenia otworów
strzałowych w upadowej 203 na poziomie 780 m
stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych stężeń
gazów w otworze prognozy bieżącej. W ramach
prognozy lokalnej wykonano dwa otwory o dłu-
gości 4 m każdy. Podczas wiercenia otworów nie
stwierdzono obecności metanu i siarkowodoru.
10. W czerwcu 2020 r. przodowy zgłosił emanację
gazową wydobywającą się z otworu strzałowego
na KS-37/720 w polu nr 2, z wyczuwalną wonią
siarkowodoru. Roboty w przodku wstrzymano, a
na każdej zmianie roboczej wykonywano pomiary
stężenia gazów CH4
i H2
S. Po 10 dniach wyko-
nano prognozę lokalną. Odwiercono 4 otwory o
długości 4 m. Podczas wiercenia otworów badaw-
czych nie stwierdzono zjawisk gazodynamicznych.
Jedynie podczas wiercenia czwartego otworu na
głębokości od 2 m do 3 m wystąpił przerost pia-
sku anhydrytowego, który był najprawdopodob-
niej powodem nagromadzenia gazów i późniejszej
emanacji.
11. W czerwcu 2020 r. zanotowano drugie zjawi-
sko, tym razem na chodniku PT-782 w polu nr
2. Przodowy zgłosił pojawienie się plamy bitu-
micznej w lewej górnej części wyrobiska. Roboty
wstrzymano. Po przybyciu na miejsce pracowni-
ków mających wykonać prognozę lokalną, stwier-
dzono w dodatkowych dwóch otworach strzało-
wych obecność H2
S w ilości 7 ppm i 12 ppm, oraz
CH4
w ilości 0,2% i 0,3%. Wykonano 5 otworów
badawczych o długości 4 m każdy, z czego cztery
otwory wykonano w sąsiedztwie odkrytych źró-
deł emanacji, a jeden w sąsiedztwie wypływu bi-
tumicznego, który uznano za już nieaktywny. W
jednym z otworów prognozy lokalnej, zlokalizo-
wanym nad nowymi źródłami emanacji w połowie
ich odległości od siebie, stwierdzono występowa-
nie w otworze H2
S w stężeniu 40 ppm i CH4
w
stężeniu 0,6%.
Zagrożenie zawałowe i oberwaniem się skał ze
stropu i/lub ociosów
W latach 2016-2020, w podziemnych zakładach
górniczych zaistniały 24 zdarzenia związane z za-
grożeniem zawałowym, z czego 17 zdarzeń miało
miejsce w kopalniach węgla kamiennego. W ich
wyniku zaistniały 3 wypadki śmiertelne, 1 wypa-
dek ciężki i 4 wypadki powodujące czasową nie-
zdolność do pracy.W wyniku opadu skał ze stropu
i/lub ociosów zaistniało 17 wypadków śmiertel-
nych oraz 13 wypadków ciężkich.
W 2020 r. w podziemnych zakładach górniczych
wydobywających węgiel kamienny wystąpiły 3
zawały, w wyniku których zaistniał 1 wypadek
śmiertelny i 2 wypadki powodujące czasową nie-
zdolność do pracy:
• w dniu 16 marca, w Węglokoks Kraj Sp. z o. o.
KWK „Bobrek-Piekary”Ruch Bobrek w Bytomiu,
w przekopie nadosadnikowym w rejonie skrzyżo-
wania z osadnikiem 8 na poziomie 840 m, sięga-
jący do wysokości około 6,0 m, przyczyną zawału
była utrata stabilności i podporności skorodowanej
obudowy chodnikowej. Zawał spowodował 1 wy-
padek śmiertelny i 2 wypadki powodujące czasową
niezdolność do pracy;
• w dniu 25 czerwca, w PGG S.A. Oddział KWK
Bolesław Śmiały w Łaziskach Górnych w prze-
kopie zachodnim poziom 420 m, na odcinku ok.
8 m, na którym rumowisko skalne wraz ze zła-
maną obudową grawitacyjnie przemieściło się do
wyrobiska wypełniając go do wysokości około 2,8
m; przypuszczalną przyczyną zawału była utrata
stabilności i podporności skorodowanych oraz
niewzmocnionych odrzwi obudowy chodnikowej;
• w dniu 6 września, w PGG S.A. Oddział KWK
Ruda Ruch Halemba w Rudzie Śląskiej w prze-
kopie wentylacyjnym do pokładu 402, na odcinku
wyrobiska o długości około 6 m, na którym rumo-
wisko skalne i połamana obudowa wypełniły jego
przekrój na szerokości około 2,2 m i wysokość 1,5
m; przyczyną zawału była utrata stabilności i pod-
porności skorodowanych odrzwi obudowy chod-
nikowej.
W 2020 r. w KGHM Polska Miedź S.A. nie wy-
stąpiły zawały stropu.
W 2020 r. w podziemnych zakładach górniczych
miały miejsce 3 wypadki śmiertelne związane z
opadem skał ze stropu i ociosów:
• w dniu 15 września, w PGG S.A. Oddział
KWK ROW Ruch Rydułtowy w Rydułtowach, w
przodku drążonego chodnika 11-E1 w pokładzie
703/1-2 na poziomie 1150 m, po urobieniu cali-
zny na głębokość około 1,5 m górnik przodowy
wszedł do przodka po stronie ociosu wschodnie-
go. W tym czasie z niezabezpieczonego stropu i
ociosu wschodniego wyrobiska odspoiły się bryły
skalne, które przewróciły i przygniotły górnika
przodowego do spągu;
• w dniu 7 października, w JSW S.A. KWK „Knu-
rów-Szczygłowice” Ruch Szczygłowice w Knuro-
wie, w przodku drążonej pochylni 22d, o wzniosie
około 15°, odspoiły się bryły węgla, które prze-
mieściły się po spągu i uderzyły górnika w głowę,
który znajdował się w odległości około 9,5 m od
czoła przodka;
• w dniu 10 września, w KGHM Polska Miedź
S.A. O/ZG „Rudna”w Polkowicach, w pasie P-51
pola eksploatacyjnego RU-XIX/2, oddziału gór-
niczego G-ll, na głębokości 1160 m, po wstrząsie
górotworu o energii 2,7xl04
J nastąpił opad skał ze
stropu, w zasięgu którego znalazł się nadsztygar.
Przyczynami wypadków śmiertelnych i ciężkich,
w latach 2016-2020, związanych z zagrożeniem
zawałowym i opadem skał ze stropu i/lub ociosów,
było uderzenie pracowników opadającymi ze stro-
pu bryłami węgla lub skalnymi w następstwie: •
przebywania pod niezabezpieczonym stropem;
• wykonywania prac pod niezabezpieczonym stro-
pem;
• tolerowania przez osoby dozoru ruchu wykony-
wania prac związanych z rabowaniem chodnika,
pomimo braku pełnego zawału w części już zli-
kwidowanej;
• niedostatecznego nadzoru nad prowadzonymi
robotami przez osoby dozoru ruchu;
• niezachowania należytej ostrożności przez po-
szkodowanych;
• braku pełnej obrywki brył skalnych w stropie
wyrobiska;
• braku właściwej oceny zagrożenia oberwania się
skał ze stropu i ociosu.
Zagrożenie klimatyczne
W 2020 r. w kopalniach węgla kamiennego, w
około 540 wyrobiskach wystąpiły warunki upraw-
niające do skrócenia czasu pracy. Szacunkowa
liczba zatrudnionych w tych wyrobiskach w ciągu
doby wynosiła około 8 100 pracowników.
W kopalniach rud miedzi (w tym w wyrobiskach
wykonanych w soli kamiennej) w 2020 r. przekro-
czenie temperatury stwierdzono w 162 wyrobi-
skach i rejonach, w których zatrudniano około 7
400 pracowników.
Dążenie do poprawy warunków klimatycznych
w najbardziej zagrożonych kopalniach wiąże
się przede wszystkim ze stosowaniem urządzeń
chłodniczych. W 2020 r. w czterech kopalniach
węgla kamiennego stosowano centralną klimaty-
zację, a w pięciu klimatyzację grupową. Na koniec
2020 r. w kopalniach węgla kamiennego czyn-
nych było około 329 urządzeń chłodniczych kli-
matyzacji indywidualnej i klimatyzacji grupowej
lub centralnej. W KGHM Polska Miedź S.A. w
2020 r. stosowano centralną klimatyzację w O/
ZG „Rudna” i O/ZG „Polkowice-Sieroszowice”.
Ponadto: • w O/ZG „Lubin” wykorzystywano 108
samojezdnych maszyn górniczych wyposażonych
w klimatyzację, w tym:
Zagrożeniawgórnictwiecz.2
7. • 93 posiadały klimatyzację zamkniętej kabiny
operatora,
• 15 posiadało klimatyzację nawiewną (kabina
otwarta);
• w O/ZG „Rudna” wykorzystywano 300 samo-
jezdnych maszyn górniczych wyposażonych w kli-
matyzację, w tym:
• 234 posiadały klimatyzację zamkniętej kabiny
operatora,
• 66 posiadało klimatyzację nawiewną (kabina
otwarta);
• w O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” wykorzysty-
wano 270 samojezdnych maszyn górniczych wy-
posażonych w klimatyzację, w tym:
• 231 posiadały klimatyzację zamkniętej kabiny
operatora,
• 39 posiadało klimatyzację nawiewną (kabina
otwarta).
Zagrożenie wodne
W 2020 r. nie wystąpiły niebezpieczne zdarzenia
związane z zagrożeniem wodnym. Organy nad-
zoru górniczego nadal monitorowały działania
KGHM Polska Miedź S.A. w Oddziale ZG „Po-
lkowice-Sieroszowice”mające na celu: zwiększenie
wydajności systemu odwadniającego w rejonie SG,
rozbudowę systemu odwadniania zakładu oraz
ograniczenie dopływów do wyrobisk za pomocą
zabiegów uszczelniających górotwór, prowadzo-
ne po zdarzeniu wzmożonego dopływu wód do
wyrobisk górniczych, które zaistniało w 2019 r. w
polu SI-XVII/2 na poziomie 1050 m. Analizą ob-
jęto także raporty dzienne przesyłane przez służby
kopalniane, w których informowano o wielkości
szacowanego dopływu wód do wyrobisk, rzędnej
lustra wody w polu SI-XVII/2 oraz intensywności
odwadniania.
Zagrożenie wybuchem pyłu węglowego
W latach 2016-2020 nie odnotowano zdarzeń
związanych z wybuchem pyłu węglowego. Ostat-
nie tego typu zdarzenie miało miejsce w 2008 r. w
KHW S.A. KWK „Mysłowice-Wesoła” w Mysło-
wicach, gdzie doszło do wybuchu pyłu węglowego
w wyniku samozapalenia się węgla oraz zapalenia
i wybuchu metanu w otamowanej części chodnika
IX wsch., w pokładzie 510, na poziomie 665 m.
W ramach kontroli zakładów górniczych prowa-
dzonych w 2020 r. sprawdzany był stan zagrożenia
wybuchem pyłu węglowego, w szczególności po-
przez kontrolę stanu zabezpieczenia miejsc możli-
wego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego,
w tym kontrolę:
• pobierania prób pyłu kopalnianego do badań la-
boratoryjnych w celu określenia ilości części nie-
palnych i wody przemijającej w próbach;
• stanu zapór przeciwwybuchowych;
• stosowania i sprawności urządzeń zraszających w
maszynach urabiających oraz na drogach odstawy
urobku;
• stosowania środków chemicznych powodujących
zmniejszanie napięcia powierzchniowego wody
stosowanej w systemach zraszających.
W 2020 r. w podziemnych zakładach górniczych
wydobywających węgiel kamienny stosowano
łącznie 259 mechanicznych urządzeń do opylania
wyrobisk pyłem kamiennym.
Zagrożenia techniczne od maszyn i urządzeń
W latach 2016-2020 w podziemnych zakładach
górniczych zaistniało 65 wypadków śmiertelnych
i ciężkich, których przyczyną było nieprzestrze-
ganie przepisów w zakresie eksploatacji maszyn,
urządzeń i instalacji technicznych lub niezgodny
z dokumentacją ich stan techniczny. Następstwem
ignorowania przepisów była nieprawidłowa obsłu-
ga, nieprawidłowe zachowanie się pracowników
na styku człowiek maszyna lub ignorowanie złego
stanu technicznego. Konsekwencją tych nawar-
stwionych nieprawidłowości były wypadki powo-
dujące najczęściej ciężkie obrażenia lub śmierć.W
2020 r. w podziemnych zakładach górniczych
miało miejsce 7 wypadków śmiertelnych (6 w
kopalniach węgla kamiennego oraz 1 w kopalni
rud miedzi) oraz 6 wypadków ciężkich (3 w ko-
palniach węgla kamiennego oraz 3 w kopalniach
rudy miedzi),które były następstwem niewłaściwej
eksploatacji maszyn i urządzeń.
Przyczynami tych wypadków było:
• obsługa urządzeń niezgodnie z dokumentacją
techniczną;
• stosowanie urządzeń niezgodnie z przeznacze-
niem;
• wykonywanie prac naprawczych niezgodnie z
technologią;
• wykonywanie załadunku materiałów niezgodnie
z instrukcją;
• wykonywanie prac konserwacyjnych przy maszy-
nach będących w ruchu;
• niestosowanie środków ochrony przed upadkiem
z wysokości;
• przebywanie w strefach roboczych maszyn;
• przebywanie na drogach transportowych;
• wykorzystywanie do jazdy ludzi maszyn niedo-
stosowanych do transportu osób.
Na podstawie przeprowadzonych badań powypad-
kowych stwierdzono, że 54% wypadków śmier-
telnych i ciężkich z udziałem maszyn i urządzeń
górnictwa podziemnego, zaistniałych w 2020 r.,
spowodowanych było tzw. „czynnikiem ludzkim”
tj. niewłaściwym zachowaniem lub błędnym po-
stępowaniem pracowników.
Awarie
W latach 2016-2020 w górnictwie podziemnym
miało miejsce 36 awarii, z czego 29 wystąpiło
w kopalniach węgla kamiennego (co stanowiło
80,6% wszystkich awarii), 4 awarie wystąpiły w
kopalniach rud miedzi oraz 3 w zakładzie prowa-
dzącym działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt
4 ustawy z dnia 9 czerwca 201 lr. - Prawo geo-
logiczne i górnicze. W roku 2020 w górnictwie
podziemnym miały miejsce 3 awarie związane z
eksploatacją maszyn i urządzeń. Jedna awaria wy-
stąpiła w kopalni węgla kamiennego, natomiast 2
w Centralnym Zakładzie Odwadniania Kopalń:
• w dniu 9 lutego, w JSW S.A. KWK „Knurów-
-Szczygłowice” Ruch Szczygłowice nastąpiło
awaryjne wyłączenie z ruchu dwóch wentylatorów
spowodowane zadziałaniem zabezpieczeń w insta-
lacji sterowania, sygnalizacji i blokad. Postój trwał
43 minuty i w tym czasie doszło do przekroczenia
dopuszczalnych stężeń metanu w niektórych wy-
robiskach podziemnych;
• w dniu 11 maja, w SRK S.A. w Bytomiu Oddział
w Czeladzi Zakład Centralny Zakład Odwadnia-
nia Kopalń Ruch II Pompownie Stacjonarne Pom-
pownia „Szombierki”doszło do awarii rozdzielni 6
kV R-S budowy otwartej, zlokalizowanej na po-
wierzchni zakładu górniczego zasilającej między
innymi górniczy wyciąg szybowy oraz rozdzielnie
6 kV RD-601 i RD-708, zasilające urządzenia i
układy głównego odwadniania odpowiednio na
poziomie 630 m i 790 m. W czasie wykonywania
czynności łączeniowych w polu rozdzielni nastąpi-
ło zwarcie łukowe pomiędzy szynami zbiorczymi i
stykami odłącznika szynowego, a następnie pożar
aparatury zabudowanej w polu;
• w dniu 18 czerwca, w SRK S.A. w Bytomiu, Od-
dział w Czeladzi, Centralny Zakład Odwadniania
Kopalń, Ruch II Pompownie Stacjonarne, Pom-
pownia Stacjonarna Siemianowice, awarii uległ
górniczy wyciąg szybowy zabudowany w szybie
„Kolejowy I”. Awaria nastąpiła po nagłej burzy
z intensywnymi opadami deszczu powodującej
wdarcie się wody do podpiwniczenia budynku
maszyny wyciągowej i zalanie kanału chłodzenia
silnika napędowego maszyny wyciągowej. Woda z
kanału chłodzenia została wypchnięta na uzwoje-
nia silnika wyciągowego i spowodowała ich zawil-
gocenie oraz doziemienie w obwodach prądowych.
W wyniku tego doszło do uszkodzeń kwalifiku-
jących wycofanie silnika z eksploatacji. Żadna z
awarii nie spowodowała wypadku, a jedynie czaso-
we wstrzymanie ruchu zakładu górniczego.
Zagrożenia związane ze stosowaniem środków
strzałowych
W latach 2016-2020, w górnictwie podziemnym
zaistniały 2 niebezpieczne zdarzenia związane ze
stosowaniem środków strzałowych - obydwa w
kopalniach węgla kamiennego. W wyniku tych
zdarzeń 2 górników doznało obrażeń powodu-
jących czasową niezdolność do pracy. W 2020 r.
w górnictwie podziemnym odnotowano jedno
niebezpieczne zdarzenie związane z używaniem
środków strzałowych w Węglokoks Kraj Sp. z o.o.
KWK „Bobrek-Piekary” Ruch Bobrek, w wyniku
którego pracownik doznał obrażeń powodujących
czasową niezdolność do pracy.
Inne zagrożenia
Zagrożenie związane z występowaniem siarko-
wodoru występuje w dwóch kopalniach rud mie-
dzi, wchodzących w skład KGHM Polska Miedź
S.A., tj. O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” w Kaź-
mierzowie oraz O/ZG „Rudna” w Polkowicach.
Głównymi miejscami występowania naturalnych
związków chemicznych, w tym siarkowodoru, są
rejony, w których stwierdza się zmniejszenie miąż-
szości skał węglanowych do 10 m oraz gdy nad
anhydrytami występuje złoże soli. Wymienione
miejsca obecnie stwierdzane są w oddziałach gór-
niczych zlokalizowanych w rejonie szybów SG-1
i SG-2 obszaru górniczego „Sieroszewice” oraz w
polach eksploatacyjnych SI-XXV/3 i GL-XXIX/1
obszaru górniczego „Rudna”.Podstawą stosowanej
profilaktyki gazowej jest rozpoznanie geologicz-
ne prowadzone w oparciu o prognozę regionalną.
Opracowanie sporządzone w oparciu o wyniki
badań składu powietrza oraz dotychczasowe ema-
nacje siarkowodoru nie wskazuje jednoznacznie
na wydzielenie stref wzbogacenia w siarkowodór
i wymaga ciągłej identyfikacji i badań. Rozpozna-
nie zagrożenia gazowego oraz prowadzenie robót
górniczych w warunkach możliwości wystąpienia
zagrożenia gazowego i zjawisk gazogeodynamicz-
nych w zakładach górniczych KGHM Polska
Miedź S.A., realizowane jest na podstawie „Wy-
tycznych prowadzenia rozpoznania zagrożenia
gazowego i potencjalnych zjawisk gazogeodyna-
micznych oraz prowadzenia robót górniczych w
warunkach możliwości wystąpienia tych zagrożeń
w zakładach górniczych KGHM Polska Miedź
S.A.”pozytywnie zaopiniowanych w pracy badaw-
czej wykonanej przez Główny Instytut Górnic-
twa w Katowicach w lutym 2019 r. pt.: „Sporzą-
dzenie opinii Wytycznych (wraz z załącznikami)
prowadzenia rozpoznania zagrożenia gazowego
i potencjalnych zjawisk gazogeodynamicznych
oraz prowadzenia robót górniczych w warunkach
możliwości wystąpienia tych zagrożeń w Zakła-
dach Górniczych wydobywających rudy miedzi.”
W ramach prowadzonych działań profilaktyki
przed zagrożeniem, w wyznaczonych rejonach
wyposażono załogę w środki ochrony indywidu-
alnej (półmaski oddechowe z pochłaniaczami par
i gazów organicznych i gogle gazoszczelne) oraz
wprowadzono obowiązek wykonywania pomiarów
stężenia H2
S podręcznymi analizatorami gazów.
Jednym ze sposobów zwiększenia bezpieczeństwa
prowadzenia robót górniczych jest ograniczenie
strefy rozprzestrzeniania się niebezpiecznych ga-
zów, poprzez wydzielanie wyrobisk, tzw. „tuneli
wentylacyjnych”, odprowadzających powietrze,
o podwyższonych stężeniach siarkowodoru i in-
nych szkodliwych gazów, bezpośrednio do szybu
wentylacyjnego (O/ZG „Polkowice-Sieroszowi-
ce”). „Tunele wentylacyjne” stanowią wyrobiska
szczelnie izolowane systemem tam od pozostałych
czynnych wyrobisk górniczych. Obowiązuje do
nich bezwzględny zakaz wstępu. W celu zmniej-
szenia uciążliwości zapachowej siarkowodoru, w
„tunelach wentylacyjnych” zabudowano instalacje
zamgławiające powietrze kopalniane.
Podejmowane są również działania profilaktyczne,
polegające na:
• wykorzystaniu wentylatorów wolnostrumie-
niowych do lokalnego intensywnienia przepływu
powietrza, w którym stwierdzono źródło emanacji
gazu;
• wyznaczeniu stref niebezpiecznych;
• izolowaniu przestrzeni zawałowych za pomocą
tam pełnych lub zabudowanych na kamieniu;
• izolowaniu przestrzeni (wyrobisk), w których
stwierdzono źródło emanacji gazu;
• stosowaniu środków chemicznych do doszczel-
nienia lub pokrywania stropu, ociosów lub tam;
• stosowaniu urządzeń filtrujących typu TS-F1.
Źródło: WUG - Ocena stanu bezpieczeństwa pracy,
ratownictwa górniczego oraz bezpieczeństwa
powszechnego w związku z działalnością
górniczo-geologiczną w 2020 roku
7
strona
8. 8
strona
Nawiązując stosunek pracy, pracownik zobowią-
zuje się do wykonywania pracy określonego rodza-
ju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem.
Obowiązek poddania się kierownictwu podlega
jednak ograniczeniom. Czy pracownik może od-
mówić wykonania polecenia przełożonego?
Obowiązki pracownika
Zgodnie z art. 100 Kodeksu pracy pracownik jest
obowiązany wykonywać pracę sumiennie i staran-
nie oraz stosować się do poleceń przełożonych,
które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z
przepisami prawa lub umową o pracę.
Dalej Kodeks wymienia kluczowe obowiązki pra-
cownicze, zaliczając do nich:
- przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakła-
dzie pracy;
- przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w
zakładzie pracy porządku;
- przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeń-
stwa i higieny pracy, a także przepisów przeciw-
pożarowych;
- dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie jego
mienia oraz zachowywanie w tajemnicy informa-
cji, których ujawnienie mogłoby narazić praco-
dawcę na szkodę;
- przestrzeganie tajemnicy określonej w odręb-
nych przepisach;
- przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współży-
cia społecznego.
Granice obowiązku stosowania się do poleceń
przełożonych wyznaczają następujące względy:
- polecenia muszą dotyczyć pracy,
- nie mogą być sprzeczne z przepisami prawa
- ani z umową o pracę.
Polecenie dotyczące pracy
Polecenie dotyczące pracy może dotyczyć w
szczególności przydzielenia do realizacji określo-
nych zadań, określenia sposobu ich wykonywania,
terminów i kolejności realizacji, respektowania
konkretnych wymagań w zakresie organizacji i
dyscypliny pracy. Pracodawca musi zadbać o to,
aby polecenie zostało pracownikowi skutecznie
zakomunikowane.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna,
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 5 listopada 1998
roku, I PKN 417/98
Wydane zastępcy kierownika apteki polecenie udania
się do komendy policji w celu rozpoznania należących
do pracodawcy przedmiotów pochodzących z kradzie-
ży w tej aptece jest poleceniem dotyczącym pracy.
Polecenia pracodawcy, które dotyczą pracy, a wy-
kraczają poza jej rodzaj (ustalony zakres obowiąz-
ków), mogą tylko wyjątkowo dotyczyć innej pracy.
Nie można bowiem na podstawie art. 100 kp ob-
chodzić regulacji z art. 29 § 1 pkt 1 kp dotyczą-
cej rodzaju umówionej pracy i w trybie polecenia
zmienić pracownikowi pracę na inną niż określona
w umowie. Przepis art. 100 kp stanowi regulację
dotyczącą kierownictwa pracodawcy i podporząd-
kowania pracownika, jednak zasadniczo tylko w
zakresie umówionej pracy. Natomiast podporząd-
kowanie się przez pracownika poleceniu wykra-
czającemu poza ten zakres może być wymagane
jedynie w sytuacji uzasadnionej koniecznością wy-
konywania innej pracy, w sytuacji wyjątkowej.
W Kodeksie pracy określono dwa konkretne
wyjątki od zasady, że pracownik ma obowiązek
wykonywania tylko tych poleceń, które dotyczą
umówionej pracy. Mamy z nimi do czynienia w
przypadkach:
- powierzenia pracownikowi innej pracy niż okre-
ślona w umowie o pracę na czas nieprzekraczający
3 miesięcy w roku kalendarzowym,gdy jest to uza-
sadnione potrzebami pracodawcy (art. 42 § 4 kp),
- powierzenia pracownikowi innej odpowiedniej
pracy w czasie przestoju (art. 81 § 3 kp).
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna,
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 7 września 1999
roku, I PKN 277/99
Podporządkowanie pracownika (art. 22 § 1 kp)
może polegać na określeniu przez pracodawcę czasu
pracy i wyznaczeniu zadań, natomiast co do sposobu
ich realizacji pracownik ma pewien zakres swobody,
zwłaszcza jeżeli wykonuje zawód twórczy.
Pracownik może odmówić wykonania polecenia
przełożonego
Pracownik może odmówić wykonania polecenia
wydanego przez przełożonego, tylko jeżeli wykra-
cza ono poza ramy określone wspomnianymi już
trzema kryteriami, czyli jeśli polecenie nie dotyczy
pracy, jest sprzeczne z prawem lub niezgodne z
umową o pracę.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych z 14 października 1977 roku, I
PRN 136/77
Wynikający z art. 100 kp obowiązek pracowni-
ka sumiennej i starannej pracy, polegający także na
dążeniu do uzyskiwania jak najlepszych wyników i
przejawianiu odpowiedniej inicjatywy – nie może
być rozumiany w ten sposób, że jego krytyczny sto-
sunek do wydanych mu poleceń służbowych zwalnia
go z powinności ich wykonania. Ocena bowiem, czy
zadanie objęte poleceniem służbowym jest w interesie
zakładu pracy zależy od kierownictwa zakładu. Od-
mienny pogląd prowadziłby do dezorganizacji pracy
i podważałby zasady dotyczące jednoosobowego kie-
rownictwa zakładem pracy. Nie ogranicza to – rzecz
oczywista – prawa pracownika do krytycznej oceny i
podejmowania inicjatyw, zmierzających do poprawy
działalności jego zakładu pracy.
Przykład 1.
W umowie o pracę jako miejsce wykonywania
pracy wskazano Kraków. Przełożony polecił pra-
cownikowi, aby przez 6 miesięcy wykonywał pra-
cę w oddziale firmy, w Gdańsku. Ma on prawo
odmówić wykonania tego polecenia, ponieważ
jest ono niezgodne z treścią zawartej przez niego
umowy o pracę. W omawianym przypadku strony
stosunku pracy mogłyby zmienić miejsce wykony-
wania pracy tylko w drodze zmiany umowy o pra-
cę dokonanej w trybie przewidzianym w Kodeksie
pracy (porozumienie stron albo wypowiedzenie
warunków pracy).
Przykład 2.
Przełożony przekazał pracownikowi-magazynie-
rowi polecenie, aby ten pokwitował przyjęcie do
magazynu narzędzi,których faktycznie nie dostar-
czono, uzasadniając to w ten sposób, że i tak nikt
się nie zorientuje. Pracownik odmówił. Niewyko-
nanie wspomnianego polecenia było prawnie uza-
sadnione, gdyż postąpienie zgodnie z dyspozycją
przełożonego wiązałoby się z naruszeniem prawa,
które mogłoby nawet zostać uznane za przestęp-
stwo poświadczenia nieprawdy wymienione w art.
271 Kodeksu karnego i zdefiniowane jako czyn
osoby uprawnionej do wystawienia określonego
dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę,
co do okoliczności mającej znaczenie prawne.
Konsekwencje nieuzasadnionego niewykonania
polecenia
Za niewykonaniem polecenia służbowego muszą
stać zawsze dostateczne racje. Nieuzasadniona od-
mowa zastosowania się do dyspozycji przełożone-
go jest istotnym naruszeniem porządku i dyscypli-
ny pracy, co upoważnia pracodawcę do stosowania
wobec pracownika określonych sankcji.
Wymienić należy tu najpierw możliwość zastoso-
wania wobec pracownika odpowiedzialności po-
rządkowej,polegającej na nałożeniu na niego kary:
- upomnienia,
- nagany
- lub kary pieniężnej (art. 108 i nast. kp).
W poważniejszych przypadkach niewykonanie
polecenia służbowego może być przyczyną uza-
sadniającą rozwiązanie przez pracodawcę umowy
o pracę:
- za wypowiedzeniem (art. 32 kp);
- a nawet bez wypowiedzenia, z winy pracownika
– jeżeli odmowa wykonania polecenia stanowi, w
ocenie pracodawcy, ciężkie naruszenie podstawo-
wych obowiązków pracowniczych (art. 52 kp).
Zasadność ukarania pracownika lub rozwiązania z
nim umowy o pracę z powodu niewykonania pole-
cenia przełożonego, podlega – w przypadku sporu
między pracownikiem a pracodawcą – ocenie sądu
pracy.
Wyrok Sądu Najwyższego z 13 czerwca 1973 roku,
I PR 160/73
Pracownik, który nie wykonuje bez uzasadnionej
przyczyny poleceń przełożonego, nie może – nawet
jeśli jest jedynym żywicielem rodziny – powoływać się
na to, że wypowiedzenie umowy o pracę było sprzecz-
ne z zasadami współżycia społecznego. Zarzut taki
bowiem można postawić wówczas jedynie pod adre-
sem pracownika.
Trudno byłoby wskazać bardziej podstawowy
obowiązek pracowniczy niż wykonywanie poleceń
przełożonych. Dlatego też każdy przypadek od-
mowy podporządkowania się takiemu poleceniu
bardzo negatywnie wpływa na relację między stro-
nami stosunku pracy. To powinno skłaniać praco-
dawców (przełożonych) do wydawania pracowni-
kom tylko takich poleceń, które nie będą budzić
kontrowersji dotyczących ich dopuszczalności.
Maciej Karpiński - poradnikpracownika.pl
Kiedy pracownik może odmówić wykonania
polecenia przełożonego?
OD 1 SIERPNIA 2021 ZMIANIE
ULEGAJĄ GODZINY DYŻURÓW
PRAWNYCH
Każdy członek Związku Zawodowego Górników
w Polsce ma prawo do bezpłatnej porady praw-
nej. W zakresie udzielania porad i konsultacji dla
członków Związku:
- z prawa pracy i ubezpieczeń społecznych,w spra-
wach dotyczących członków Związku;
- z innych dziedzin prawa, niż prawo pracy i ubez-
pieczeń społecznych, jeżeli udzielanie porad czy
konsultacji ma związek ze świadczeniem pracy,
przez członka Związku, na rzecz pracodawcy, u
którego działa podstawowa lub zrzeszona organi-
zacja związkowa ZZG w Polsce.
Biuro prawne jest czynne:
- od godz. 9.00 do 14.00 poniedziałek - dyżur sta-
cjonarny
- od godz. 9.00 do 14.00 środa - dyżur stacjonarny
- od godz.8.00 do 13.00 piątek - dyżur zdalny (tel.
e-mail)
Porad i konsultacji udzielają:
adw. Wojciech Hotek
tel. 605 446 255,
e-mail: wojciech.hotek@adwokatura.pl
adw. Paweł Larisch
tel. 692 326 286,
e-mail: larischpawel@gmail.com
Tematykę porad poza dniami dyżurów można
zgłaszać pod nr. telefonu do działu prawnego +32
255 24 53 oraz na e-mail: radakrajowa@zzg.org.pl
Poniżej harmonogram dyżurów na miesiąc sier-
pień 2021:
Dyżury stacjonarne będą pełnić w dniach:
13.08.2021r.- mec. W. Hotek
16.08.2021r.- mec. W. Hotek
18.08.2021r. - mec. P. Larisch
23.08.2021r. - mec. P. Larisch
25.08.2021r. - mec. P. Larisch
30.08.2021r. - mec. P. Larisch
Dyżury zdalne będą pełnić, w dniach:
06.08.2021r. - mec. W. Hotek
11.08.2021r. - mec. W. Hotek
20.08.2021r. - mec. P. Larisch
27.08.2021r. – mec. P. Larisch
NOWE ZASADY
FUNKCJONOWANIA
BIURA PRAWNEGO
9. Przewodniczący OPZZ przedstawił stan aktu-
alnych negocjacji OPZZ z parlamentarzystami
i rządem na forum Rady Dialogu Społecznego
dotyczących transformacji górniczo-energetyczną.
– To jedno z najważniejszych zadań dla ruchu
związkowego – mówił przewodniczący Ogólno-
polskiego Porozumienia Związków Zawodowych.
– Jednorazowe odprawy dla górników likwido-
wanych kopalń to jedna z możliwości łagodzenia
społecznych skutków transformacji energetycznej
w Polsce,ale to nie rozwiązuje problemu.Chodzi o
mocne gwarancje utworzenia nowych, wartościo-
wych i trwałych miejsc pracy w miejsce tych, które
utracimy w zamykanych kopalniach i zakładach
z nimi kooperujących. - Ludzie nie mogą zostać
bez pracy - podkreślił Radzikowski. Kol. Radzi-
kowski zapoznał członków Prezydium z pracami
OPZZ w zakresie emerytur stażowych, opinio-
wania projektów aktów prawnych związanych z
transformacją energetyczną i „Polskim Ładem”.
Omówił także działania zmierzające do wypra-
cowania mechanizmów wzrostu wynagrodzeń w
przedsiębiorstwach.
Prezydium ZZG zajęło się także projektem nowe-
lizacji tzw. ustawy górniczej, przyjętym przez rząd
20 lipca. W projekcie przewidziano wydłużenie
możliwości przekazywania kopalń do spółki re-
strukturyzacyjnej do końca 2023 r. oraz ich likwi-
dacji ze środków budżetowych przez kolejne cztery
lata,do końca 2027 r.Omówiono aktualną sytuację
w spółkach i zakładach. Poruszono min. proble-
my kadrowe w kopalni zespolonej ROW, zmianę
na stanowisku dyrektora KWK „Ruda”, zabiegi o
wzrost wartości posiłków regeneracyjnych i inne
ważne aspekty funkcjonowania organizacji zakła-
dowych. Przewodniczący Dariusz Potyrała zapo-
znał Członków Prezydium z przyjętym przez rząd
projektem nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu
górnictwa. W dyskusji omówiono najważniejsze
aspekty projektowanych zmian i ich skutki dla
pracowników. Projekt ustawy został przekazany
do dalszych konsultacji z organizacjami szczebla
podstawowego oraz do Działu Prawnego.
W dalszej części Prezydium zapoznało się z zało-
żeniami do projektu Polityki Surowcowej Państwa
oraz działaniami kierownictwa związanymi z sys-
temem wsparcia dla firm okołogórniczych.
Omówiono też opinię jaką związek, poprzez
OPZZ, złożył odnośnie projektu rozporządzenia
w sprawie kwalifikacji górniczych. W dalszej czę-
ści poruszono szereg spraw związanych z bieżą-
cym funkcjonowaniem organizacji.
A.Siekaniec, Biuro Prasowe OPZZ
Górnicy nie mogą zostać bez pracy
21 lipca w Rudzie Śląskiej obradowało Prezydium Rady Krajowej
ZZG w Polsce. W posiedzeniu wziął udział przewodniczący
Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Kol. Andrzej
Radzikowski.
Po raz kolejny po podwyżce stawek zasadniczych
mamy tę sanuj sytuację co zwykle. „Podnieśli
staw ki, za to obniżyli premię i wychodzi na to
samo”- irytuje się załoga.Częściowo mają ludzie
rację, bo wygląda to po prostu źle i trudno, żeby
było dobrze odbierane. Problem w tym, że jest to
tylko pól prawdy. Faktycznie winą Zarządu jest,
że nie czuje nastrojów załogi i z nieznanych nam
powodów nie mówi otwarcie, czym jest premia i
z czego wynika. Zamiast tego mamy nieprawdzi-
we przekonanie, że premia jest formą motywacji
i nagrody za dobrą pracę. Nie jest.
W naszym funduszu płac premia pełni tylko funk-
cję regulacyjną. Jej wysokością reguluje się wy-
konanie funduszu płac. Premia za poszczególne
miesiące jest już znana od dawna i zaplanowana
do końca roku. Powiązano ją z zaplanowanym
poziomem produkcji. Dlaczego nie powiedziano
tego wprost? Można się tylko domyślać, że dla-
tego żeby mieć „straszak” na pracowników. Wi-
docznie zabrakło wyobraźni. odwagi i woli, żeby
stosować inne. znacznie lepsze i przyjaźńiejsze dla
ludzi formy motywacji,których współczesna teoria
organizacji pracy oferuje od metra i jeszcze tro-
chę. Od „przedwojny” i komuny nauka zrobiła w
tym zakresie znaczne postępy i grzechem jest nie
wykorzystać tego. Tymczasem, w naszej kopalni
znana jest jedyna forma motywacji,jak za czasów
słusznie minionych - karać, najlepiej finansowo.
Chyba, że ktoś uznał, że właśnie o to chodzi,
żeby załoga była niezadowolona i kierowała swo-
ją złość do związków zawodowych. Bo do kogo
ludzie będą dzwonić? Raczej nie do prezesów.
Tak czy inaczej,fundusz plac musi być wykonany
zgodnie z porozumieniem. W innym przypadku
związki zawodowe mają prawne narzędzia, żeby
to egzekwować. Stąd od czasu do czasu, na koniec
roku.wypłaca się „nagrody za wkład i zaangażowa-
nie”. Tak naprawdę są to niewypłacone pieniądze
z funduszu płac, które „nam się po prostu należą”.
I to trzeba wyraźnie powiedzieć. Ciekawi jesteśmy
jak w tej sytuacji Zarząd chce prowadzić rozmowy
o zmianach w organizacji pracy, które mają pomóc
naszej kopalni przetrwać trudny czas transforma-
cji. Trudno będzie o zaufanie. To nie jest dobra
robota panowie Prezesi. Nie wystarczy polegać
na obiektywnej prawdzie wyliczeń matematycz-
nych. Ludzie nie komunikują się ze sobą za po-
mocą liczb tylko słowami i emocjami. Czasem
warto odpuścić sobie sztywne wyliczenia. Nad-
miernie oszczędni tracą dwa razy. Lepiej wsłu-
chać się w nastroje i zostać na chwilę psycholo-
giem.To bardziej pomaga w komunikacji.
Związki zawodowe od dawna stoją na stanowi-
sku, że fundamentem motywacji jest stabilność
pracy i płacy. Dopiero na tym można budować
kolejne formy zachęty. Najlepiej pozapłacowej,
bo szafowanie ludzkim wysiłkiem i pieniędzmi
zwykle źle się kończy. Stąd nasze postulaty pewnej
i stabilnej płacy w miarę porównywalnej miesiąc
do miesiąca i przede wszystkim przewidywalnej.
Pisaliśmy o nich poprzednio. Wiara w magiczną
moc premii jest nieco przestarzała. To jak widać
po prostu nie działa albo działa zupełnie odwrot-
nie niż się zakłada. Dbanie o kondycję finansową
firmy kosztem pracowników nie zmobilizuje za-
łogi do dbałości o zakład pracy. Walczymy o jak
najlepsze miejsca pracy,a nie o wegetację.W naj-
bliższym czasie czekają nas spotkania Zarządu
LWB z zarządami związków zawodowych (5.08.
i 12.08.2021 r). O ich rezultatach będziemy na
bieżąco informować.
Szczęść Boże
fot.: LWBogdanka/Wikimedia Commons
Magiczna moc premii?
Kol.
Sebastian Koćwin
Wiceprzewodniczący OPZZ
W odpowiedzi na prośbę o konsultację projektu
ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w
wychowaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw,
przedstawiamy poniżej uwagi ZZG w Polsce do
tego projektu.
Zwracamy uwagę, iż po wejściu w życie projektu
ustawy zmieni się instytucja wypłacająca zasiłek.
Dotychczas organem realizującym świadczenie
wychowawcze był organ wykonawczy gminy,
tj. wójt, burmistrz, prezydent miasta, natomiast
zmiana zakłada przeniesienie tych kompetencji
na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. ZUS bę-
dzie nie tylko przyjmować wnioski, lecz również
przyznawać i wypłacać świadczenia oraz prowa-
dzić postępowania w sprawie świadczenia.
Wydaje się, że zmiana podmiotu obsługującego
program Rodzina 500+ może ograniczyć świad-
czeniobiorcom dostępność do urzędu obsłu-
gującego realizację programu, która dotychczas
miała miejsce na szczeblu gminy - a po przyjęciu
nowelizacji praktycznie zostanie przeniesiona o
szczebel wyżej - na poziom powiatu, gdyż to na
poziomie powiatu funkcjonują oddziały i placów-
ki ZUS. Tym samym podmiot odpowiedzialny
za realizację programu przeniesiony zostanie
„dalej od obywatela”.
Dodać należy, iż obecnie składany co roku wnio-
sek może przybrać różną formę zarówno papiero-
wą, jak i elektroniczną. Zmiany zakładają nato-
miast wykorzystanie wyłącznie elektronicznych
kanałów składania wniosków. Nie będzie już
możliwości złożenia papierowego wniosku, nato-
miast konieczne będzie skorzystanie z:
1. Platformy Usług Elektronicznych PUE ZUS,
2. systemu teleinformatycznego banków krajo-
wych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-
kredytowych,
3. poprzez platformę informacyjno-usługową
EMPATIA.
Jeśli nawet, z punktu widzenia interesu państwa
przedmiotowa zmiana może być oceniona jako
korzystna, to może być istotnym utrudnieniem
dla najbiedniejszych świadczeniobiorców,
zwłaszcza tych zamieszkałych poza miastami i
większymi aglomeracjami, gdzie dostęp do In-
ternetu jest ograniczony. Uderzy też w najbied-
niejszych, wymuszając zakup sprzętu i dostępu
do sieci Internet. Uniemożliwi to zapewnienie
równego dostępu do tego świadczenia w przy-
padku najbiedniejszych rodzin, które korzystają z
programu i negatywnie wpłynie na dostępności
programu.
W naszej opinii nowelizacja nie powinna unie-
możliwiać składania wniosków w formie trady-
cyjnej.
Zmianie ulegną również zasady wypłaty świad-
czenia wychowawczego, ponieważ wypłata
świadczenia w formie gotówkowej nie będzie
już możliwa. Zdaniem projektodawców rozwią-
zanie to ma na celu spowodowanie oszczędno-
ści po stronie kosztów związanych z dystrybucją
świadczenia. Dla beneficjentów nie posiadają-
cych rachunków bankowych będzie jednak du-
żym utrudnieniem i podniesie koszty uzyskania
świadczenia o koszty utrzymania rachunku ban-
kowego. Uważamy, że forma wypłaty gotówko-
wej powinna być nadal dopuszczalna.
Nie sposób nie wspomnieć o modyfikacji w zakre-
sie przyznawania świadczenia wychowawczego w
sprawach koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego w taki sposób, że świadczenie to
przysługiwać będzie w Polsce w pełnej wyso-
kości niezależnie od ustalenia pierwszeństwa
w wypłacie świadczeń w innym kraju. Zmiana
ta powinna być oceniona pozytywnie, ponieważ
jej celem jest zagwarantowanie, że osoby korzy-
stające ze swobody przemieszczania się nie były
traktowane gorzej niż osoby niekorzystające z tej
swobody.
Za korzystne należy uznać odejście od wymo-
gu corocznego składania wniosków 500+, co
pozwoli na ułatwienie świadczeniobiorcom ko-
rzystania z programu. Nie będzie już koniecz-
ne coroczne odnawianie uprawnień, ponieważ
wystarczy jak rodzic raz złoży wniosek, a będzie
mieć zapewnioną automatyczną kontynuację po-
mocy finansowej. Skróceniu ma także ulec okres,
w którym ZUS będzie mógł dochodzić zwrotu
nienależnie pobranych świadczeń 500+ z 10 na
2 lata. Jako pozytywne należy ocenić także wpro-
wadzanie zmian w sposób stopniowy.
9
strona
10. 10
strona
Nad jeziorem Rogóźno 1 sierpnia odby-
ły się zawody wędkarskie o Puchar Zło-
tej Orfy. W zawodach udział wzięło 19
drużyn, drużyna ZZG w Polsce zajęła II
miejsce. Związek udostępnił ośrodek i
ufundował również nagrody.
Jb, fot. ZZGwP
W Parku Miejskim Podzamcze w Łęcz-
nej 31 lipca odbył się 24 Festiwal Kapel
Ulicznych i Podwórkowych. Zapocząt-
kował go ZZG w Polsce w LW Bog-
danka. – Myśmy jako związek to zaczęli
24 lata temu. Mieliśmy kapelę i zrobili-
śmy coś na wzór spotkań kapel. Wtedy
nie nazywały się festiwalem – wspomina
Grzegorz Jadwiżuk – przewodniczący
ZZG w Polsce w LW Bogdanka.Impreza
z roku na rok nabierała rozmachu. Potem
przejęło ją Centrum Kultury pod egidą
burmistrza. – Na początku sam również
występowałem, grałem na gitarze. Potem
kilkakrotnie prowadziłem konferansjer-
kę – dodaje Jadwiżuk. ZZG w Polsce od
samego początku sponsoruje festiwal. W
tym roku dodatkowo zorganizowało plac
zabaw z „dmuchańcami” dla najmłod-
szych uczestników festiwalu kapel, co
okazało się strzałem w dziesiątkę.
Jb, fot. ZZGwP
Festiwal kapel
O Puchar Złotej Orfy
11. Idzie słoń i mrówka przez pustynię.
Słoń mówi:
- A może pobawimy się w szukanie?
- Dobra ale ty szukasz.
Słoń szukał i szukał, aż wreszcie usiadł i
powiedział:
- Mam Cię w d*pie.
Mrówka:
- A skąd wiesz? Podglądałeś!
»««»»«
Trzy koleżanki z biura przychodzą w
odwiedziny do czwartej, leżącej w szpi-
talu.
- I co, dajecie sobie radę beze mnie? -
pyta chora.
- Podzieliłyśmy Twoją robotę i jakoś leci.
Zosia robi na drutach, Jola parzy kawę, a
ja zabawiam szefa.
»««»»«
Dzwoni pracownik do szefa i mówi, że
nie może iść do pracy. A szef na to:
- A dlaczego!?
Pracownik odpowiada:
- Bo mam chore oczy.
- To ma pan zapalenie spojówek? - pyta
szef.
- Nie,po prostu nie widzę się dziś w pra-
cy.
»««»»«
Szef do pracownika:
- Czy wierzy pan w życie pozagrobowe?
- Ależ skąd!
- To dziwne. Godzinę temu dzwonił
pański dziadek. Ten sam na którego po-
grzeb zwalniał się pan z pracy tydzień
temu.
Rozwiązanie krzyżówki z „Górnika”nr 13 brzmiało: „CO BYŁO, NIE WRÓCI.”. Na-
grody wylosowali: Matylda Kraś z Katowic i Leon Kowalski z Bytomia. Gratulujemy!
Nagrody prześlemy pocztą.
Kolejne liczby umieszczone w prawym dolnym rogu utworzą hasło. Wśród Czytelni-
ków, którzy prawidłowo rozwiążą hasło rozlosujemy nagrody rzeczowe. Rozwiązania
należy przesłać pocztą na adres redakcji z dopiskiem: ZZG w Polsce lub e-mailem.
Prosimy o podawanie adresu zwrotnego. Poprawne rozwiązania prosimy przesyłać do
31 sierpnia.
Składniki:
Kruche ciasto:
• 20 dag masła
• 20 dag margaryny
• 6 żółtek
• ¾ szklanki cukru
• 2 łyżeczki cukru waniliowego
• 3 szklanki maki pszennej
• 2 szklanki mąki krupczatki
• ½ szklanki mąki żytniej pełnoziarnistej
• 2 łyżeczki proszku do pieczenia
Beza z kokosową nutką:
• 6 białek
• ½ szklanki cukru
• 3 łyżki mąki ziemniaczanej
• ½ szklanki wiórek kokosowych
• aromat waniliowy
Masa jagodowa:
• ½ kg jagód (mogą być mrożone)
• 1 galaretka wiśniowa
• ½ szklanki bułki tartej
Wykonanie:
Masło utrzeć z margaryną na puszystą
masę. Dalej ucierając dodawać żółtka,
cukier i cukier waniliowy. Na koniec do-
dać wymieszane razem mąki i proszek do
pieczenia. Całość razem posiekać nożem
i zagnieść kruche ciasto.
Białka ubić ze szczyptą soli na sztywną
masę. Dodać cukier i nadal ubijać, aż cu-
kier się rozpuści. Na koniec dodać mąkę
ziemniaczaną, wiórki kokosowe, kilka
kropli aromatu waniliowego i całość ra-
zem wymieszać.
Jagody przesypać do miski. Dodać gala-
retkę wiśniową w proszku, bułkę tartą i
razem wymieszać.
¾ kruchego ciasta rozłożyć do prostokąt-
nej formy o wymiarach 25 na 36 cm wy-
łożonej papierem do pieczenia. Na ciasto
wyłożyć bezę z kokosową nutką, potem
jagody, a na samej górze rozłożyć posyp-
kę z pozostałego kruchego ciasta (¼).
Ciasto włożyć do nagrzanego piekarnika
i piec przez około 45 minut w tempera-
turze 180 °C.
Po ostudzeniu ciasto można posypać cu-
krem pudrem.
Smacznego!
Jagody w kruchym cieście
Żona górnika poleca...
11
strona
