Thema Gevel isoleren ; spouwmuren, buitengevelisolatie, voorzetwanden Voorlichtingsbijeenkomsten Verduurzamen Woning

1. Verduurzaming van woningen in Maasgouw
4 GEVELISOLATIE
spouwmuur – buitengevelisolatie – binnenmuurisolatie – ramen-kozijnen
1

2. Voorbeeld: spouwmuur bestaande woningen
ongeïsoleerd - geïsoleerd
bu
bi
2

3. 1 dag – weinig hinder – nauwelijks zichtbaar
1
2
3
4
3

4. Spouwmuurisolatie
na-geïsoleerd

5. Na-isolatie Spouwmuurisolatie
• Maatwerk
• woningen voor 1930: meestal geen spouw
• woningen vanaf 1980: vaak al geïsoleerd
• indien een spouwmuur al geïsoleerd is, maar
onvoldoende:
• indien economisch aantrekkelijk,
• technisch mogelijk wel nog na-geïsoleerd worden

6. Spouwmuur: bouwjaar en gevel
• Bouwjaar vóór 1925
• oorspronkelijk NIET geïsoleerd
• geen spouw - geen spouwmuurisolatie
• Na-isoleren mogelijk door een geïsoleerde voorzetwand of door isolatie aan de buitenzijde.
• Bouwjaar van 1925 – 1974
• in de meeste gevallen wel een spouwmuur, maar deze is vaak nog niet geïsoleerd.
• spouwmuurisolatie effectief en rendabel
• meestal niet genoeg voor lage temperatuurverwarming en voor warmtepomp
• Bouwjaar 1975 – 1990
• bij nieuwbouw al geïsoleerd,
• t.o.v. nieuwbouw nu heel lage isolatiewaarde - mogelijk verminderde prestatie.
• na-isolatie en daarmee prestatieverbetering mogelijk
• Bouwjaar 1990 en later
• Woningen altijd geïsoleerd, maar de kwaliteit van de isolatie kan verschillen.
Na-isolatie is technisch een oplossing om de isolatiewaarde te verhogen.
6

7. Inspectie spouwmuur
• is er al isolatie aanwezig? (volledig gevuld?)
• zijn er (potentiële) koude- en/of vochtbruggen
aanwezig?
• zijn er (brugvormende) speciebaarden
aanwezig?
• ligt er bouwpuin in de spouw?
• onvolledige spouw, of
spouw met bindstenen?
7

8. Na-isoleren spouw met
• EPS (licht verlijmde) piepschuim
korreltjes
• Minerale wol
• Glaswol
• Steenwol
• Schuimen:
• PUR-schuim
• Aminotherm
• ........
• Voor de professional
(geen DHZ-klus)
• Kies voor gecertificeerd bedrijf
• Prijzen:
concurrerend-vergelijkbaar
€25 - €30 /m2
• Subsidie: € 8-/m2
 SPOUWMUURISOLATIE:
meest snel terugverdiend
8

9. Opmerking m.b.t. prijzen voor materialen en energie
• Sinds 2021-2022 zijn zowel de prijzen voor materialen als voor
energie sterk gestegen.
• De energieprijzen (voor gas en stroom) zijn bovendien sterk
verschillend van leverancier tot leverancier.
• In het navolgende geven we aan welke prijzen we gebruiken.
Maar dat zijn voorbeelden gebaseerd op de beschikbare gegevens
ten tijde van het samenstellen van deze informatie.
• de hoogte van Uw kostenbesparing: vermenigvuldig de m3
gasbesparing (of kWh/jr stroombesparing) met uw EIGEN
contractprijs voor gas en stroom.
9

10. Hoeveel warmte en geld verdwijnt er door de gevel ?
spouwmuur
ongeïsoleerd
spouwmuur
geïsoleerd
warmte-weerstand
Rc= 0,36 W/m2K
warmte-weerstand
Rc= 1,66 W/m2K
6 cm
jaarlijks per m2
gas: 13,94 m3
€ 11,85
jaarlijks per m2
gas: 4,02 m3
€ 3,42
besparing: 9,92 m3
€ 8,43
investering: € 30
subsidie: € 8
netto: € 22
10

11. De gasprijs is van invloed.
spouwmuur
ongeïsoleerd
spouwmuur
geïsoleerd
6 cm
jaarlijks per m2
gas: 13,94 m3
€ 31,37
jaarlijks per m2
gas: 4,02 m3
€ 9,05
besparing: 9,92 m3
€ 22,32
investering: € 30,-
subsidie: € 8,-
netto: € 22,-
€ 13,94
€ 9,92
€ 4,02
11

12. Inspectie - Beoordeling
• wordt de kruipruimte via de spouw geventileerd? oplossing
mogelijk; eerst oplossen
• optrekkend vocht?  oplossing mogelijk; eerst oplossen
• is er een lekkend dak of lekkende dakgoot die natte gevel of
inwatering veroorzaakt?  oplossing mogelijk;
eerst oplossen
• geschilderde muur:
• vormt de verflaag een sterk dampremmende laag?
• zijn de bakstenen vorst-bestendig?
• bladdert er nu al verf af (bijv. op de hoeken?)
12

13. Iets meer over
geschilderde
buitenmuren
kan de spouw van
geschilderde buitenmuren
geïsoleerd worden?
Ja, mits ……
13

14. enkele feiten vooraf
• Een geïsoleerde spouwmuur heeft als resultaat dat de het buitenblad
(het buitenste deel van de muur) KOUDER blijft
• Daarmee , indien nat geworden door bijvoorbeeld slagregen, minder
snel droogt: een geïsoleerde gevel blijft langer nat.
• Daarmee sneller KAN vervuilen
• Doordat het buitenblad kouder blijft, moet de baksteen en het
voegwerk tussen de stenen, vorstbestendig zijn.
Slechte kwaliteit bakstenen en oudere bakstenen, kunnen niet of
onvoldoende vorstbestendig zijn,
14

15. O C
dikte [mm]
Buiten 0 O C
Binnen 22 O C
buitenblad -
baksteen
ongeïsoleerde
spouw
binnenblad –
kalkzandsteen
pleisterlaag
gips
15
oppervlakte
temperatuur ~17oC
bij een ongeïsoleerde
spouw

16. 0.45
1.57
19.28 20.25
20.54
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
0 50 100 150 200 250 300
temperatuurverloop
geïsoleerde spouwmuur
O C
dikte [mm]
Buiten 0 O C
Binnen 22 O C
buitenblad -
baksteen
geïsoleerde
spouw
binnenblad –
kalkzandsteen
pleisterlaag
gips
16
oppervlakte
temperatuur ~ 21oC
bij een geïsoleerde
spouw

17. de buitenmuur wordt kouder
de binnenmuur warmer = comfort + besparing
17
hier, bij Tbui= 0oC :
gem. temp buitenblad ca. +1oC

18. De (binnen-)muur blijft warmer
bij de geïsoleerde spouwmuur
• Comfort:
• geen “koudeval”, geen “tocht”
• Gezondheid:
• geen (oppervlakte-) condensatie
• geen schimmel
• geen allergieën
18

19. de geschilderde buitenmuur
Hoeft geen probleem te zijn!
Echter: bedrijven zijn (onterecht) bang voor claims t.g.v. schade.
• verflaag die afbladdert
• schilferende bakstenen
19
persoonlijke mening:
veelal onterechte
terughoudendheid
aanbieders
ir. Chris Hamans
T binnen = +20oC
T buiten = -10oC hoge dampdruk
RV= bv 50%
=> dampdruk1168 Pa
lage dampdruk
RV= bv 60%
=> dampdruk 165 Pa
 verzadigingsdruk bij -10o:
258 Pa << 1168 pa
damptransport
condensatie
dichte verflaag
de waterdamp kan slecht door de
(dampremmende) verflaag en
condenseert achter die verflaag
en in de baksteen  mogelijk
vorstschade

20. 1. is er zonder isolatie in de spouw al
een probleem of schade ?
• het damptransport blijft het zelfde
+
de buitentemperatuur blijft dezelfde
hoe groot is het probleem werkelijk?
20
T buiten = -10oC
lage dampdruk
RV= bv 60%
=> 165 Pa
 verzadigingsdruk:
258 Pa << 1168 Pa
damptransport
condensatie
dichte verflaag
hoge dampdruk
RV= bv 50%
=> 1168 Pa
T binnen = +20oC
het is niet constant -10oC , 0oC of 5oC
niet statisch, maar dynamisch 
damptransport gaat heen en terug
2. hoe dampremmend (dicht) is de verflaag?
is die werkelijk van invloed?
de oppervlakte temp = buitentemp is maatgevend
hoeveel vocht zit er bij “ongeïsoleerd” IN DE baksteen ?
heeft de baksteen NU (=ongeïsoleerd) vorstschade ?
(bladdert de verf af? Springen er schilfers van de bakstenen?)

21. het opgevoerde argument
“vochtproblemen binnen”
21
bij een hogere oppervlakte-temperatuur binnenblad
minder kans op vochtproblemen = condensatie
Topp= 20.5 oC
max dampdruk = 2409 Pa bij 20,5oC
Topp= 16,8 oC
max dampdruk = 1911 (Pascal) bij 16,8oC
Bij Tbi= 22oC  max toelaatbare Rel. Vochtigheid RV = 72% Bij Tbi= 22oC  max toelaatbare Rel. Vochtigheid RV = 91%
gezond binnenklimaat met relative vochtigheden (RV) tussen 40% en 70%: laat binnenoppervlak nooit kouder dan 17o worden

22. het terecht opgevoerde argument
- risico op vochtproblemen binnen -
door “vuile spouw”
22
met “open” verflaag zonder verflaag
slagregen
Tgem: 3oC
Topp: 12oC ??
ZONDER ISOLATIE
“koude-brug”= kortsluiting tussen warm en koud
“vocht-brug”= bruggetje voor regenwaterdoorslag
vocht brug
koude brug
koudere
plek
risico op
condensatie

23. het terecht opgevoerde argument
- vochtproblemen binnen -
“vuile spouw”
23
slagregen
MÉT ISOLATIE
met “open” verflaag zonder verflaag
Tgem: 1oC
Topp: 15oC ??
“koude-brug”= kortsluiting tussen warm en koud
“vocht-brug”= bruggetje voor waterdoorslag
koude brug
minder
koud
minder
risico op
condensatie

24. BELANGRIJK: spouw moet schoon en droog zijn.
zonder en mét isolatie
geschilderd of niet
• persoonlijke
mening:
veelal onterechte
terughoudendheid
aanbieders
• de spouw moet SCHOON en VRIJ zijn
• baksteen en voegen moeten vorstbestendig zijn.
• geen inwatering van buitenblad, geen optrekkend vocht
• met een geïsoleerde spouw blijft de buitenmuur kouder in de
winter en warmer in de zomer.
de buitenmuur blijft daardoor langer nat (in najaar en winter).
• mogelijk groene aanslag en gevaar voor vorstschade (schilferen)
• geschilderd of niet
spouw moet vrij en schoon zijn.
• geen bindstenen (oude muren – verbinding tussen binnen-en buitenblad)
• geen puin en specieresten
24
persoonlijke mening:
veelal onterechte
terughoudendheid
aanbieders.
ir. Chris Hamans

25. Verduurzaming van woningen in Maasgouw
GEVELISOLATIE BUITEN – BINNEN

26. Gevel isolatie – buiten
Voorzet wand – binnen
26

27. Buitengevel isolatie
ETICS = External Thermal Insulation Composite System
Voor een:
• massieve gevelmuur zonder spouw
of
• onvoldoende geïsoleerde spouwmuur
(bijv. voor doelstelling all-electric warmtepomp)
of
• renovatie gevel, “littekens” verbouwing,
27

28. Principe opbouw
28
en/of mech. bevestiging

29. Ook afwerking met (wit geschilderde) steenstrips mogelijk
29
afgevoegde steen strips op
isolatie
wit geschilderd
een oplossing voor onze
beschermde dorpsgezichten?

30. Enkele eisen
bij buitengevel-isolatie (ETICS)
• Ondergrond:
• Vlakheid
• Weerstand, draagkracht
• Geen vocht, uitbloeingen
• Geen mos, algen of schimmels
• Zuigvermogen ondergrond (voor verlijming op ondergrond)
• Aansluiting, voegen
• Ramen en deuren, neggekanten
• Leidingen, hemelwaterafvoeren
• Aanpassingen dakgoot, dakoverstek
30

31. Gebruikte isolatiematerialen
31
denk aan de
brandveiligheid !
250 mm EPS ≈ 6,5 liter
benzine per m2 gevel

32. Hoeveel warmte verdwijnt er door de gevel ?
met en zonder buitengevel-isolatie
massieve muur
ongeïsoleerd
massieve muur
geïsoleerd
warmte-weerstand
Rc= 0,19 W/m2K
warmte-weerstand
Rc= 6,29 W/m2K
25 cm
jaarlijks per m2
gas: 20,30 m3
€ 20,30
jaarlijks per m2
gas: 1,14 m3
€ 1,14
besparing: 19,16 m3
€ 19,16
investering: € 228
subsidie: € 38
netto: € 190
32
buitengevel - isolatie
bu
bi

33. Hoeveel geld verdwijnt er door de gevel ?
massieve muur
ongeïsoleerd
massieve muur
geïsoleerd
25 cm
jaarlijks per m2
gas: 20,30 m3
€ 45,68
jaarlijks per m2
gas: 1,14 m3
€ 2,57
besparing: 19,16 m3
€ 43,11
investering: € 228
subsidie: € 38
netto: € 190
33
buitengevel - isolatie
bu
bi

34. voorzetwand
(dus binnen-isolatie)
34

35. Gevel isoleren – binnen, met voorzetwand
• woonruimte wordt iets kleiner.
• zorgvuldige uitvoering vereist i.v.m.
koudebruggen en risico condensatie
• handige DHZ-ver met goede
aanwijzingen kan het !
• ........
35

36. dampremmende laag
zorgvuldig aanbrengen:
naadloos
van wand tot wand,
van vloer tot plafond,
zonder doorbrekingen
36
binnen 20oC
bijv. buiten 0oC
isolatie getekend zonder
stijlen en regels
en binnenafwerking
dampremmende laag
naadloos
Tbu= 0oC
Tbi= 20oC
bijv. buiten 0oC

37. 37
buiten 0oC
isolatie getekend zonder
stijlen en regels
dampremmende laag
koud
Tbu= 0oC
koud
Tbu= 0oC
Tbi=
20oC
Tbi=
20oC
warm
condensatie risico
= schimmel-rot
hoek inpakken
incl. damprem

38. buiten 0oC
isolatie getekend zonder
stijlen en regels
dampremmende laag
koud
Tbu= 0oC
Tbi= 20oC
koud
Tbu= 0oC
warm
condensatie risico
= schimmel-rot
vooral bij balken vanuit de
koude buitenmuur is er
condensatie risico = houtrot :
aansluiting rondom inpakken
met isolatie + damprem
balk inpakken
incl. damprem
38

39. 39
al dan niet massieve
(volsteens) muur
of
spouwmuur met
onvoldoende prestatie
stijlen en regels
ook mogelijk met
“metal stud”(metaal profielen)
isolatie
dampremmende laag:
dikke naadloze folielaag
van wand tot wand - van plafond tot vloer
eventueel:
spaanplaat
of OSB-plaat:
voor
draagkrachtige
bevestigingen
(kastjes,
boekenrek, ..)
afwerking:
bijv. gipsplaat
eventueel met leidingspouw (3 á 4 cm dik)
voor elektroleidingen, stopcontacten en
schakelaars:
d.m.v. extra tengellat op stijlen tussen
dampremmende laag en OSB-plaat

40. Voorzetwand
40
“houten stijlen/regels” “metal stud” (metalen profielen)
opbouw

41. meerlaagse isolatie-opbouw
41
1e isolatielaag
regelwerk
2e isolatielaag
dampremmende laag

42. met “leiding”- spouw
42
leidingspouw d.m.v.
tengels/panlat dikte =
ruimte voor electroleiding /
stekker-schakelaardoos
leidingen
aanbrengen

43. met “leiding”- spouw
43
leidingspouw
opvullen met
lichte minerale wol
(steenwol / glaswol)
afwerken met bijv.
gipsplaat / eventueel met
extra achterliggende osb
of spaanplaat

44. 44
afwerken met bijv.
gipsplaat
Voor meer “draagkracht”
voor kasten etc.
eventueel met extra
achterliggende osb- of
spaanplaat

45. 45
bestaande massieve (steense) muur
of

46. 46
i.p.v. houten stijlen en regels ook mogelijk met metalen profielen (metal stud)

47. Voorzetwanden
voorzetwanden plaatsen is meestal een bewerkelijke ingreep:
• bestaande leidingen, stopcontacten, schakelaar, verwarmingsbuizen,
radiatoren, ...... t/m inbouwkeuken, op of tegen de bestaande muren
moeten gedemonteerd worden !
• goede voorbereiding en planning is noodzakelijk
• te isoleren (buiten-) muren moeten vrij van optrekkend vocht en
regendoorslag zijn.
• en .... de ruimte wordt kleiner !
• dampremmende laag zorgvuldig aanbrengen:
van vloer tot plafond, van wand tot wand, zonder doorbrekingen /gaten
47