KAMU TERCİHİ İKTİSADININ TEMEL VARSAYIMLARI

1. Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Kamu Tercihi İktisadı, Ankara: Seçkin Yayınları, 2017
Sunumu Hazırlayan: Arzu Özge Alüç
KAMU TERCİHİ İKTİSADININ
TEMEL VARSAYIMLARI
Prof.Dr.Coşkun Can AKTAN

2. KAMU TERCİHİ
YAKALAŞIMI
VARSAYIMLARI
METODOLOJİK
BİREYCİLİK
POLİTİK
MÜBADELE
RASYONELLİK
(RASYONALİTE)

3. Bireyci toplum görüsüne
sahiptir.
Bireylerin kolektif
karar almasında ve
kolektif faaliyetler
yürütmesinde vasıtadır.
Politik birimlerle işbirliği
yaparak bireylerin
amaçları gerçekleştirir.
Birey tercihleri
sonucunda oluşmuştur.
Temelinde birey vardır.
Metodolojik
Bireycilik

4. POLİTİK MÜBADELE
KAMU TERCİHİ
TEORİSYENLERİNE
GÖRE SİYASAL
SÜREÇ DE BİR
MÜBADELE
SÜRECİDİR.
SİYASAL SÜREÇTE ÖZEL
ÇIKARLAR DEĞİŞ
TOKUŞ EDİLMESİ
ŞEKLİNDE BİR
GÖNÜLLÜ MÜBADELE
BULUNMAKTDIR.
SİYASAL SÜRECİN
KATALAKSİ(MÜBADELE
BİLİMİ) KAPSAMINA
DAHİL EDİLMESİNİN
NEDENİ TEMELİNDE
BİREYLERİN
TERCİHLERİ
DOĞRULTUSUNDA
OLUŞMASIDIR.

5. Temel “politik mübadele”,
herhangi bir anlamlı ekonomik
etkileşimden önce gelmelidir.
Özel mallar ve hizmetler
konusundaki düzenli bir ticaret,
yalnızca bireylerin mülkiyet ve
kaynaklarının kontrolü haklarını
garanti eden, özel sözleşmeleri
yürüten ve devletin gücüne
sınırlamalar getiren, çerçevesi
belirlenmiş bir yasal yapı
içerisinde uygulama alanı
bulabilir.
İyi tanımlanmış ve
işleyen yasal düzen
içerisinde bile “politik
mübadele” zorunlu
olarak ekonomik
mübadeleyi karakterize
eden, karşılıklı alışveriş
yapan iki kişiden
ziyade, toplumun tüm
üyelerini ilgilendirir
1 2
Politik Mübadele Süreci, Ekonomik Mübadeleden İki
Farklı Neden Dolayısıyla Daha Karmaşıktır;

6. Gönüllü
Mübadele
Varsayımı
Kamu çıkarını
bireylerin
isteklerinden ve
ihtiyaçların-
dan farklı bir şey
olarak görmez.
Toplumu, onu oluşturan
bireylerden farklı olarak var
olan bir unsur olarak
nitelendirmez.
Devleti özel
firmaların piyasa
içinde yeterince
karşılayamadığı
veya isteksiz olduğu
talepleri
karşılamanın bir
aracı olarak görür.
Bireysel
çıkarlara
hizmet etmek,
devletin ve
piyasaların
lehine olan
şeydir.
Bireysel
çıkarlara
hizmet
etmek,
devletin ve
piyasaların
lehine olan
şeydir.

7. Rasyonellik varsayımı temelde
bireylerin ekonomik
faaliyetlerinde olduğu gibi,
politik faaliyetlerinde de özel
çıkarlarını artırma eğiliminde
oldukları düşüncesine dayanır
RASYONELLİK

8. Rasyonellik
Metodolojik
Bireycilik
Birey
Rasyonellik kavramı ,
metodolojik bireycilik
varsayımı ile de tutarlıdır. Zira,
devletin ve diğer politik
birimlerin temelinde bireyin
olması, onların piyasa
sürecindeki davranış
güdülerine benzer güdülere
sahip olmasını ve bu güdülere
uygun davranışlarda
bulunmasını beraberinde
getirmektedir.

9. Bireyler,
rasyonel ve
tutarlı
tercihlere
sahiptirler .
Bireyler, rasyonel
olmaları sonucu
faydalarını
maksimize edecek
tercihlerde
bulunurlar.
Bu açıdan, Kamu
Tercihi teorisi, kamu
ekonomisinde temel
amacın “kamu çıkarı”
veya “toplumsal
çıkarı” maksimize
etmek olduğu
düşüncesini reddeder.

10. James M. BUCHANAN
Buchanan, ahlaki
sınırlamalardan dolayı bir
dereceye kadar bazı kamu karar
alıcıların bu varsayımın
gerektirdiği davranışlardan
farklı hareket ettiğini kabul
etmekle birlikte, bireylerin
sosyal olarak değil, politik
olarak kendi bireysel çıkarlarını
kollamak için çıkar grupları
şeklinde organize olduklarını
savunmaktadır
Kamu Tercihi yaklaşımına göre, politik ve ekonomik davranış
arasındaki fark iki alandaki insan etkileşimi yönlendiren kural ve
kurumlara dayanır.

11. Klasik iktisatçıların “görünmez el” teorisi
politik alanda da çalışıyor olabilir. Kamu
Tercihi teorisinin amacı, politik alanda
bunun böyle olup olmadığını belirlemektir.
Homo Economicus modelinde bireyler önlerine
çıkan kısıtlamalar karşısında çıkarlarını maksimize
edecek biçimde davranış gösterirler. Bu kavram,
kendi kişisel çıkarları peşinde koşan bireylerin
farkında olmadan toplum çıkarlarına da hizmet
ettikleri görüşünü ortaya koyan klasik iktisatçıların
çalışmaları sonucu ortaya çıkmıştır
Firmalar, tüketiciler ve işçiler kendileri için en
büyük kazancı elde etmeye çalıştıkları zaman,
rekabetçi piyasalar sosyal olarak etkin sonuçlar
verir.