YOKSULLUK VE GELİR DAĞILIMINDA ADALETSİZLİĞİN ÖNLENMESİNE YÖNELİK STRATEJİLER VE POLİTİKALAR

1. YOKSULLUK VE GELİR DAĞILIMINDA
ADALETSİZLİĞİN ÖNLENMESİNE
YÖNELİK STRATEJİLER VE
POLİTİKALAR
PROF.DR.COŞKUN CAN AKTAN
Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır.
Coşkun Can Aktan, Kamu Ekonomisi, İzmir: Anadolu Matbaacılık, 2007.
Sunumu Hazırlayan: Burak Koca

2. YOKSULLUK NEDİR
Yoksulluk fazla üretememenin ve aynı
zamanda üretilen değerler karşılığında
elde edilen değerlerin bireyler arasında,
bölgeler arasında, sektörler arasında
adil bir şekilde paylaştırılamamasından
kaynaklanır

3. EN BAŞTA İKLİM VE DOĞA KOŞULLARI
YÖNÜNDEN BAZI ÜLKELER YADA ÜLKE İÇİNDEKİ
BAZI BÖLGELER DAHA FAZLA ÜRETME
KAPASİTESİNDEN YOKSUN OLABİLİRLER BU
DURUMDA YOKSULLUĞU BERABERİNDE GETİRİR
NEDENFAZLAÜRETEMİYORUZ

4. NÜFUS ARTIŞI
VE
YOKSULLUK
NÜFUS ARTIŞI BİR YANDAN
ÜLKELERİN DAHA FAZLA ÜRETİM
YAPMALARINA İMKAN
SAĞLARKEN ÖTE YANDAN
ÜLKELERİN DAHA FAZLA
TÜKETMELERİNEDE NEDEN OLUR
TÜKETİMÜRETİM

5. YÜKSEK
FAİZ
ORANLARI
ADALETSİZ
VERGİ
SİSTEMİ
DOĞAL
AFETLER
ENGELLİ
KİŞİ SAYISI
FAZLALIĞI
MİRAS
YOLU İLE
ELDE
EDİLEN
GELİRLER
KİŞİLER ARASI
YETENEK
FARKLILIKLARI
PİYASADA
TEKELLEŞMENİN
OLMASI
DEVLET
TEŞVİKLERİ
ENFLASYON İŞSİZLİK
YAPISAL
SORUNLAR
RANT
EKONOMİSİ
YOKSULLUĞUN
NEDENLERİ

6. BİREYLER ARASI YETENEK VE
GAYRET FARKLILIKLAR
ÖZÜRLÜ BİREYLER
DOĞAL AFETLER
DOĞA KOŞULLARI
V ERGİ
KAÇAKÇILIĞI
ADALETSİZ VERGİ
SİSTEMİ
HIZLI NÜFUS ARTIŞI
İKLİM
TEKELLEŞME
DEVLET TEŞVİKLERİ
ENFLASYON
İŞSİZLİK
YÜKSEK FAİZ VE
RANT EKONOMİSİ
MİRAS
GELİR DAĞILIMINDA ADALETSİZLİK VE YOKSULLUK
N
E
D
E
N
L
E
R
İ

7. Önemlebelirtelimki,
•bir ülkede fazla üretim
yapamama aynı zamanda devlet
müdahalesi ile de yakından
alakalıdır
DİKKAT
•Devlet
müdahalesinin
fazla olduğu
ülkelerde bireylerin
ekonomik
faaliyetlerde
bulunmaları
doğrudan ve/veya
dolaylı olarak
sınırlanmış olur.
Örneğin
•vergi oranlarının
yüksek olduğu bir
ülkede bu üretim
üzerinde olumsuz
sonuçlar doğurur.
Aynı şekilde,
devletin
borçlanma yoluyla
ekonomiye
müdahalede
bulunduğu
ekonomilerde ister
istemez rant
ekonomisi ortaya
çıkar ve bu üretim
ekonomisinin
daralmasına
neden olur.
Devletin teşvik
politikasını araç olarak
kullanarak ekonomiye
müdahale etmesi
halinde de yine belirli
kesimler lobicilik
yoluyla haksız teşvikler
alarak zengin
olabilirler.

8. • Negatif gelir vergisi uygulanmalıdır
• Artan oranlı vergi tarifesi uygulanmalıdır
• Servet vergilerine ağırlık verilmelidir,
• Gelir vergisi uygulanmasında ücretliler için özel indirim uygulanmalıdır.
• Ücretlilerin en az geçim indirimi dahilindeki gelirleri vergi dışında bırakılmalıdır
1. Vergi Politikası Önerileri
Yoksullukla mücadelede refah devletinin
çözüm önerilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

9. 2. Kamu Harcamaları Politikası
•Eğitim, sağlık, sosyal güvenlik hizmetleri
devlet tarafından bedava sunulmalıdır, •İşsizlik sigortası oluşturulmalıdır,
•Bölgeler arasındaki dengesizliklerin azaltılması için devlet
bu bölgelerde kamu yatırım harcamalarını artırılmalıdır, •Tam istihdamı sağlamaya yönelik kamu
harcamaları artırılmalıdır,
•Tarım kesimine sübvansiyonlar verilmeli; tarımsal
destekleme alımları politikası uygulanmalıdır, •Esnaf ve sanatkarlara yönelik teşvikler
sağlanmalıdır,
•Yoksullara direkt parasal yardımlar
yapılmalıdır, •İşsizlere yönelik bilgi ve beceri
kazandırma kursları açılmalıdır,
•Toprak reformu ile yoksul vatandaşlara
arazi ve arsalar dağıtılmalıdır.

10. Liberallere göre yoksullukla
mücadelede sosyal refah
devletinin sonuçları
hizmetlerde kalitesizlik, israf,
savurganlık, verimsizlik, ağır
vergi yükü dolayısıyla düşük
yatırım ve işsizlik vesaire
sorunlardır
Liberal devlet taraftarları ise
devletin yoksulluk sorununun çözümü
değil, çoğu zaman kaynağı olduğu
görüşündedirler

11. YOKSULLUK
EĞİTİM İHTİYACI
SAĞLIK HİZMETLERİ
İHTİYACI GELİR İHTİYACI
DEVLET EĞİTİM
KURUMLARI
KALİTESİZ HİZMET
DEVLET HASTANELERİ
KALİTESİZ HİZMET
İSRAF SAVURGANLIK VERİMSİZLİK
YÜKSEK KAMU HARCAMALARI
AĞIR VERGİ YÜKÜ
DÜŞÜK ÖZEL YATIRIM
İŞSİZLİK
SOSYAL GÜVENLİK
İHTİYACI
SOSYAL GÜVENLİK
KURULUŞLARI
DÜŞÜK GÖNÜLLÜ
TASARRUF
SOSYAL TRANSFER
TEMBELLİK
DÜŞÜK EKOMOMİK
BÜYÜME
KİŞİ BAŞI DÜŞÜK GSYİH
D
E
V
L
E
T
M
Ü
D
A
H
A
L
E
S
İ

12. •Piyasa ekonomisi
güçlendirilerek üretim
artırılmalı; böylece işsizliğin
azaltılması amaçlanmalıdır,
•Düşük vergi oranları ile
üretimin artırılması
amaçlanmalı; böylece
işsizliğin azaltılması ve
bireylerin gelirlerinin ve
refah düzeyinin artırılması
sağlanmalıdır,
•Zorunlu özel sosyal
güvenlik sistemi
uygulanmalı; devlet sadece
pirimi ödemeyecek
durumda olanların primlerini
karşılamalıdır
•Zorunlu özel sağlık sigortası
sistemi uygulanmalı; devlet
sadece pirimi
ödeyemeyecek durumda
olanların primlerini
karşılamalıdır,
•Devlet hiçbir sektöre ve
kesime direkt parasal
yardım yapmamalıdır,
•İşsizlik sigortası
kaldırılmalıdır
•Bireylerin bilgi ve becerileri
geliştirilerek, nitelikli işgücü
haline getirilmelidir,
•Özel eğitim kurumları
güçlendirilmeli
Liberallerin yoksullukla mücadele konusundaki önerilerini ise şu şekilde
sıralayabiliriz: