Fotoelektrik Sensorlar

Fotoelementlər aşağıdakı prinsiplərlə işləyir :
Xarici fotoeffektli fotoelementlər
Daxili fotoeffektli fotoelementlər
Fotoventil fotoelementləri

Xarici effektli fotoelementlərə vakuum və qazla doldurulmuş fotoelementlər və
fotoelektron vurucular daxildir.
 Vakuum fotoelementi :

Vakuum fotoelementi
Qazla doldurulmu fotoelement

 Qazla doldurulmuş fotoelementlər
• İstifadə olunan təsirsiz qazlar
• Tətbiq sahələri: Bu elementlər çox
zəif işıq sellərini qeyd etmək üçün, həmçinin
spektroskopiyada, qalınlıqölçənlərdə, səviyyə-
ölçənlərdə və s. istifadə olunur.

 Fotorezistorlar
Fotorezistorun quruluşu :
1. Yarımkeçirici materialdan hazırlanmış lövhə və ya
nazik təbəqə
2. Dielektrik (misal üçün şüşə keramika və ya kvars)
Fotoelementlərin əsas xarakteristikasından biri müqavimətin tam bölünmə ilə
dəyişməsidir:
- fotorezistorun qaranlıqda olan müqaviməti;
- fotorezistorun müqavimətidir.
• Hazırlanması: İşığa həssas təbəqə kimi selen, sink sulfidi, kadmium, germanium,
silisium və s. materiallar tətbiq olunur.
1 2
iş
qar
R
R
n 
qarR
işR

 Fotorezistorun quruluşları
Real Fotorezistor elementləri

Fotorezistorun Arduino üzərində yığılmış sxemləri

Fotorezistorun tranzistorlarla qurulmuş sxemi
Fotorezistorla rele idarə dövrəsi
 Gecə işləyən dövrə Gündüz işləyən dövrə

Venti fotoelementi

Fotodiodlar
• Hazırlanması - Fotodiod elektron – deşik (p – n) keçidinə malik yarımkeçirici
kristaldan (Ge, Si, Ga, As və s.) hazırlanır və hər iki oblastdan ayrıca metal çıxışları
olur.
• 2 rejimi vardır - Fotogenerator və Fotodiod rejimləri
• Fotodiodun işarəsi :

• Simvolu:
• Aşağıdakı növləri vardır :
1)Germanium fotodiodu
2)Simmetrik fotodiod
3) Shockley(4D) fotodiodu
 Germanium fotodiodu. Sturkturu
• Real fotodiodlar

• Fotodiodun işləməsi :
a)Struktur görünüşü
b)Simvolik görünüşü
Simmetrik fotodiodlar
• PNP və NPN tipdə hazırlanır
• Cərəyanın İnduktivlikdən aslılığı
• Tətbiq sahələri : Uzaqdan idarəetmə sistemlərində, alarm sistemlərində ,elektronik
hesablama cihazlarında , yanğın mühafizə sistemlərində tətbiq olunur.

Fototranzistorlar
• Fotodiodun və fototranzistorların xarakteristikaları:
Giriş kəmiyyəti: işıqlanma;
Çıxış kəmiyyəti: müqavimət .
Həssaslıq: 30 mA/lm (fotodiod) və 130 mA/lm (fototranzistor),
Tezlik diapazonu: Hs (fotodiod), Hs (fototranzistor);
• Fototranzistorun işarəsi :
  3
10500    4
1030 

• Fotodiodun və fototranzistorun dövrəyə qoşulma sxemləri aşağıdakı göstərilmişdir.
• Üstün cəhətləri : kiçik ətalətlilik;
• Nöqsan cəhətləri: qaranlıq cərəyanın temperaturdan çox asılılığı; arzu olunmayan
spektral xarakteristika.
• Fototranzistorlara aid real elementlər :
E
Ry Uçıx
I
Ek
Rk Uçıx
Ik

• PNP və NPN tipli hazırlanır:
• Fototranzistorlu işığa həssas dövrə sxemi

• Ürək döyüntülərini ölçmə dövrəsi :

• Statik rele idarəetməli fototranzistor
• Arduino üzərində qurulmuş fototranzistor

• LED avtomatik gecə infraqırmızı yaxınlıq detektoru :
• Diod-tranzistor optron cütü :

 Rəng və kontrast fotoelektrik sensorları
• 42JS/JT VisiSight 45 CLR ColorSight 45 CRM Color Registration Mark
 Optik lifli kabellər
• 43G Glass 43P Plastic

Optik lifli sensorlar
• 42FA Slim 42FB Analog Output 42FT Harsh-Duty 45FSL High-Speed
Şaxəli Sensorlar
• 45LSP Plastic 45LST Metal

Ümumi məqsədli sensorlar
• 42CA 18mm Plastic 42CF 12mm Metal 42CM 18mm Metal 42CS Stainless Steel
Təhlükəli yer sensorları
• 42 Series 5000 42G Series 9000