การนำเสนอของ เครือข่ายสถาบันการศึกษาที่เกี่ยวข้องกับระบบสาธารณสุข โดย ดร. วุฒิพงศ์ เป็นหัวหน้าคณะวิจัย แสดงให้เห็นว่า "ระดับอำเภอ" ของไทย สามารถสร้างระบบสาธารณสุขปฐมภูมิที่เข้มแข็งได้

1. ผลการขับเคลือน
ระบบสุขภาพระดับอําเภอและ
ระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิ
ศึกษาโดย :
เครือข่ายวิชาการพัฒนาระบบสุขภาพปฐมภูมิ : AIN DHS
ดร.วุธิพงศ์ ภักดีกุล
ผู้ช่วยอธิการบดี ฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ
ระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิ
ของประเทศไทย

2. วัตถุประสงค์
1. เพือสร้างเครือข่าย สนับสนุนการรวมกลุ่มและผสานความ
ร่วมมือของเครือข่ายวิชาการในแต่ละภูมิภาค ร่วมศึกษา
และพัฒนาเครือข่ายระบบบริการปฐมภูมิ
2. เพือสรุปรวบรวมผลการประเมินการดําเนินงานพัฒนา2. เพือสรุปรวบรวมผลการประเมินการดําเนินงานพัฒนา
เครือข่ายระบบบริการปฐมภูมิของแต่ละภูมิภาคพืนที
3. เพือศึกษาสังเคราะห์บทเรียนจากการดําเนินงานของ
เครือข่ายระบบบริการปฐมภูมิของแต่ละภูมิภาคพืนที เป็น
องค์ความรู้ทางวิชาการ
2

3. กรอบแนวทางการศึกษาสรุปผลงานการพัฒนา
ระบบสุขภาพอําเภอ (DHS)

4. บูรณาการระเบียบวิธีวิจัย ระยะ ก.ค. 2557 – ธ.ค.
2558
การศึกษาเชิงบูรณา
การ
แบ่งทีมงาน 3 ทีม
ทฤษฎี/วิจัย นโยบาย
แบ่งทีมงาน 3 ทีม
มอบหมายตามชุดโครงการ
ประชุมติดตาม
บริบท การปฏิบัติจริง
เยียมชืนชม ระดมความคิดเห็น
4

5. เครือข่ายวิชาการ
กระบวนการเชิงคุณภาพ
ศึกษาเอกสาร
 ถอดบทเรียน
ถอดบทเรียน
เครือข่าย AIN
แบบสอบถาม
 ถอดบทเรียน
สนทนากลุ่ม
สัมภาษณ์
สังเกตพืนที

6. พืนทีรับผิดชอบของ สปสช. 12 เขต
ทังประเทศ
วิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D)
เชิงปริมาณเชิงปริมาณ
แบบสอบถามสํารวจความคิดเห็น
ผู้บริหารหน่วยงานสาธารณสุข
(สสอ. + รพ. + รพ.สต.= 5,268 )
ข้อมูล ณ 30 ตุลาคม 2558 = 2,574 แห่ง
คิดเป็นร้อย 48.9

7. ข้อมูลทัวไปของผู้ตอบแบบสอบถาม (n=2574)
Mean=36.52 7

8. ข้อมูลทัวไป(ต่อ)
8

9. การรับรู้และตอบสนองนโยบายการพัฒนาระบบบริการ Service
Plan
9

10. 10

11. CONTECT
Civil Culture Base วัฒนธรรมการทํางานกับประชาชน
Organization คือการมีความเป็นองค์กรมาก่อน
Network การเครือข่ายทีแนบแน่น
Team บุคคลแกนนําสําคัญในพืนที
CC
OO
NN
TT
11
Team บุคคลแกนนําสําคัญในพืนที
Experience ประสบการณ์ดี/ล้มเหลว นําไปสู่การเรียนรู้Experience ประสบการณ์ดี/ล้มเหลว นําไปสู่การเรียนรู้
ร่วมกัน
Connection & Community & Continuous
Technique ทุกพืนทีอําเภอมีการบูรณาการใช้เทคนิค
TT
EE
CC
TT

12. -- CBLCBL
-- SRHSRH
-- PCAPCA
-- คปคปสอสอ.. ติดดาวติดดาว
-- FMFM
-- กรรมการกรรมการ
จังหวัดจังหวัด ทุนเดิมทุนเดิม
ก่อนก่อน DHSDHS
ทุนเดิมทุนเดิม
ก่อนก่อน DHSDHS
KM
HA
CUP
COC
คปสอ.
อําเภอควบคุมโรค
เข้มแข็ง
ก่อนก่อน DHSDHS
HA
CUP
Self Assessment
กระบวนการขับเคลือน

13. รูปแบบและกลไกการขับเคลือน
1) กลไกทีมีอยู่เดิม คือ การนิเทศงานระดับเขต จังหวัด อําเภอ
การประเมิน HA / PCA /เภอควบคุมโรคเข้มแข็ง
2) กลไกขับเคลือนหลัก คือ AI ตาม DHS – PCA
QOF survey /คปสอ.ติดดาว/ SRRT/ QRT
3) กลไกขับเคลือนเสริม คือ การใช้กระบวนการ PILA
R2R / ศูนย์ COC / Home health Care/ CBL /
13
R2R / ศูนย์ COC / Home health Care/ CBL /
SRM / ธรรมนูญสุขภาพ หรือ ชัญชีสุขภาพอําเภอ
/มีระบบ “แกหลา” เพือจัดการสุขภาพตนเองของชุมชน
มีกองทุนฯ
4) เกิดรูปแบบการขับเคลือนทีเหมาะสมกับบริบทพืนที
เช่น เกิดเป็นสภาสุขภาพอําเภอ / SHA-CUP / Bird Project
ลําสนธิ Model / สาระภี Model / คลินิกชุมชนอบอุ่น ฯลฯ

14. 14

15. 15

16. UCCARE

17. UCCARE&ODOP
Understanding : เน้นพูดคุยมากกว่าประชุม
Network : มีเครือข่ายเกือหนุนในพืนที
Integrate : บูรณาการเทคนิค และResource Sharing
UU
NN
II
17
Integrate : บูรณาการเทคนิค และResource Sharing
Quick : ไวต่อปัญหาของชุมชน (Essential care)
Utility : อรรถประโยชน์ด้านสุขภาพ
Empowerment : สร้างขวัญกําลังใจ ตรวจเยียม และแลกเปลียนเรียนรู้
II
QQ
UU
EE

18. ODOP จากระบบสุขภาพ
อําเภอ (DHS)
บริการเชิงรุก ท้องถิน - ชุมชน
บริการแบบ(1A 4Cs)
- ใกล้บ้านใกล้ใจ
- ต่อเนือง
- ผสมผสาน&องค์
รวม
- ประสานทุกส่วน
- ชุมชนมีส่วนร่วม
หน่วยบริการปฐม
ภูมิ
PRIMARY CARE
•สร้างแนวทาง
มาตรฐาน
•ฝึกอบรม
•นิเทศงาน
•สนับสนุน
•ระบบส่งต่อ
•ระบบข้อมูล
การดูแลสุขภาพตนเอง
SELF-CARE
บริการเชิงรุก
ควบคุมโรคระบาด
สร้างเสริมสุขภาพในชุมชน/
โรงเรียน/สถานประกอบการ
อนามัย สิงแวดล้อม
ท้องถิน - ชุมชน
อปท.
องค์กรชุมชน
หมอพืนบ้าน
วัด โรงเรียน
หน่วยราชการ
ผู้นําชุมชน
องค์กรพัฒนา
อสม.
การดูแล ผู้ป่วย ทีบ้าน

19. Family Care Team; FCT ความหวังรับต่อไม้สุดท้ายสู่
ประชาชน
19

21. 21

22. การบรรลุเป้าหมายและผลลัพธ์(Overall Goals/Outcome
22

23. ตัวแปล
การบรรลุเป้าหมายและผลลัพธ์(Overall
Goals/Outcome)
ค่าสัมประสิทธ์สหสัมพันธ์
(r)
p-value
อายุ 0.076 0.216
การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรต้นกับการบรรลุเป้าหมายและผลลัพธ์
(Overall Goals/Outcome)
อายุ 0.076 0.216
อายุราชการ 0.077 0.209
การรับรู้และตอบสนองนโยบาย 0.234* 0.0001
ผลการดําเนินงานตาม UCCARE 0.904* 0.0001
ผลการดําเนินงาน Family Care Team 0.910* 0.0001
กระบวนการขับเคลือนนโยบาย 0.246* 0.0001
*มีนัยสําคัญทางสถิติทีระดับ .05

24. ตัวแปรพยากรณ์ b SEb Beta t
การรับรู้ต่อนโยบายและสนับสนุนตาม
ปัจจัยนําเข้า Building Block ทัง 6
.219 3.192 .222 2.750*
กระบวนการขับเคลือนนโยบายด้วย DHS .466 .222 .928 32.559*
ผลการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ
เมือใช้ผลลัพธ์ (Outcome) เป็นตัวเกณฑ์
*มีนัยสําคัญทางสถิติทีระดับ .05
**มีนัยสําคัญทางสถิติทีระดับ .01
กระบวนการขับเคลือนนโยบายด้วย DHS .466 .222 .928 32.559*
ผลการดําเนินงานตาม UCCARE .403 .933 .910
31.551*
*
ผลการดําเนินงาน Family Care
Team
.782 .928 .932
32.887*
*
R = .923; R2 = .852; SE = 2.60370; a = 3.23 (* p< 0.05; **p<
0.0001)

25. ตัวแปรพยากรณ์ b SEb Beta t
ปัจจัยด้านการรับรู้ต่อนโยบาย .197 3.192 .192 2.750*
กระบวนการขับเคลือนนโยบาย .466 .222 .222 2.559*
ผลการดําเนินงานตาม UCCARE .403 .933 .933 31.551**
ผลการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ เมือใช้ความเครียดในการปฏิบัติงานเป็นตัวเกณฑ์
*มีนัยสําคัญทางสถิติทีระดับ .05
**มีนัยสําคัญทางสถิติทีระดับ .01
ผลการดําเนินงานตาม UCCARE .403 .933 .933 31.551**
ผลการดําเนินงาน Family Care
Team
.782 .928 .928 32.887**
R = .923; R2 = .852; SE = 2.60370; a = 3.23

26. สมการพยากรณ์ความสําเร็จในการปฏิบัติงาน โดยใช้คะแนนมาตรฐาน
สามารถเขียนได้ดังนี
Z'(outcome) = 0.222 (ปัจจัยนําเข้าตาม Building Block ทัง 6) +0.928
(กระบวนการขับเคลือน;DHS)+ 0.910(การเกิดมี UCCARE) + 0.932
(Family care team)

27. ข้อพิจารณาและข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย
1. FCT ส่งผลทางบวกต่อผลลัพธ์ในการปฏิบัติงานสูงสุด
ร้อยละ 93.2 ดังนัน ควรสนับสนุนการขับเคลือนการ
พัฒนาระบบสุขภาพปฐมภูมิ ด้วยการสร้างทีมหมอ
ครอบครัวให้ครอบคลุมครอบครัวให้ครอบคลุม
2. ควรสนับสนุนงบประมาณ บุคลากรทีเหมาะสมกับบริบท
พืนที และเสริมสร้างแรงจูงใจการทํางาน
3. ควรหนุนเสริมการถ่ายทอดเทคโนโลยี ระหว่างพืนที
27

28. Provincial levelProvincial level
Regulator Provider Purchaser
DHS (รพ.+สสอ.)
ควรบูรณาการหลักเกณฑ์ ตัวชีวัด
(KPI)