In deze workshop bespreken wij hoe open tekstboeken een toegevoegde waarde zijn in het onderwijs. Hierbij focussen we op de voordelen voor docent en student en delen we een handleiding voor het opzetten van een open tekstboek project binnen jouw instelling.

1. digitale leermaterialen
Open tekstboeken in het onderwijs
SURF onderwijsdagen, 9-11-2021
Dr. Michiel de Jong
Coördinator Open Education, TU Delft Library
Technische Universiteit Delft

2. digitale leermaterialen
Programma van vandaag
14:30-14:45 Introductie Open tekstboeken
• Open tekstboeken in NL
• Didaktiek en onderwijsliteratuur
• Voorbeelden open tekstboeken
14:45 – 15:30 workshop
Onderwijs ontwerpen met open tekstboeken

3. digitale leermaterialen
Een open tekstboek is een studieboek met een open copyright-
licentie wat online beschikbaar is gesteld voor vrij gebruik door
studenten, docenten en andere belanghebbenden
Het Open Textbook
Vrij gebruik:
• Gratis downloaden
• Onbeperkt hergebruiken en delen
• Elders opslaan
• Aanpassen en combineren met ander werk
• Publiceren in aangepaste vorm

4. digitale leermaterialen
Open Education
•Onderwijs meer betaalbaar en toegankelijk voor studenten
•Meer vrije uitwisseling van kennis tussen experts
•Lesmateriaal makkelijker aan te passen aan lessen
•Studenten betrekken door middel van interessante leeropdrachten

5. digitale leermaterialen
Internationale context
Beweging voornamelijk ontstaan in VS en Canada
• Studieboeken veel te duur
• Grote inkomenskloof tussen studenten
In Nederland lijkt dit probleem minder groot
• Probleem vooral zichtbaar bij aanschaf van
onderwijscollecties
• Docent en student hebben hier minder zicht op
Bron: https://www.aei.org/carpe-diem/the-new-era-of-the-400-college-textbook-which-is-part-of-the-unsustainable-higher-education-bubble/

6. digitale leermaterialen
Tekstboeken in Nederland
Welke problemen met onderwijsliteratuur nemen
wij waar?
• Beperkte en verlate levering van studieboeken
• Zeer beperkte gebruiksmogelijkheden
• Moeizame afstemming met onderwijs
• Slechte overeenkomsten tussen auteurs en
uitgevers
Analysis of an Open Textbook Adoption in an American History Course: Impact on Student Academic Outcomes and Behaviors
Penny Beile, Aimee deNoyelles, and John Raible, College & Research Libraries (C&RL), Volume 81, no.4 (2020)
Bron https://crl.acrl.org/index.php/crl/article/view/24437/32279

7. digitale leermaterialen
Mogelijkheden Open tekstboeken
•Docenten kunnen eigen lesmateriaal publiceren -> erkenning
•Onderwijsliteratuur sluit beter aan op lesontwerp
•Studenten hebben te allen tijde toegang tot lesmateriaal
•Instelling kan haar expertisegebieden tentoonspreiden
•Een eigen open tekstboek biedt docenten nieuwe lesactiviteiten

8. digitale leermaterialen
Didaktiek en onderwijsliteratuur
Co-creatie tussen docenten en studenten
• Creatie van open tekstboeken, (School of Trades &
Technologies - Medicine Hat College)
• Waarom? Bijgewerkte informatie, in de taal van
studenten
• Plus creatie van video's door studenten (uitleg van
onderwerpen en gedetailleerde walkthroughs over
hoe ze een probleem zouden oplossen)
https://bccampus.ca/2021/01/18/co-creating-oer-with-students-in-the-trades/

9. digitale leermaterialen
Blooms Taxonomy

10. digitale leermaterialen
Interactie met content -
samenwerken & peer feedback

11. digitale leermaterialen
Ontwikkelingen
binnen
Nederland
2017: Maak het vindbaar: Haagse
Hogeschool
2017: VU: Start
Stimuleringsregelingproject
ecotoxicology
2018: TU Delft Open Textbooks
2021: Open tekstboeken
Rijksuniversiteit Groningen

12. digitale leermaterialen
https://textbooks.open.tudelft.nl/textbooks

13. digitale leermaterialen
Workshop: onderwijs ontwerpen met open tekstboeken
Opdracht: introduceer een open tekstboek leeractiviteit in jouw cursus
Deel 1
• Formuleer in groepen van 4-6 een case (5-10 minuten)
• Werk de case uit met elkaar (15-20 minuten)
Deel 2
• Plenair uitwisselen van cases (15 minuten)
Deel 3
Afronding en samenvatting

14. digitale leermaterialen
Leeractiviteit ontwerpen
Probleemdefinitie
• Problemen met huidig boek
• Studenten ontevreden
• Nieuwe cursusstructuur
• Geen bruikbare werken
Verwerken in cursus
• Welke leerdoelen heeft het vak?
• Welke rol speelt het open tekstboek in
behalen van leerdoelen?
• Welke leeractiviteiten passen hierbij?
(Blooms taxonomy)
• Hoe meet je het studiesucces?
Duurzaamheid
• Eenmalige activiteit of evolutie?
• Samenwerking met andere
instellingen?
• Hoe kunnen anderen het gebruiken?
• Is het breder toepasbaar?
Het tekstboek samenstellen
• Auteurs: docenten en/of
studenten?
• Volledig of ten dele onsluiten?
• Wat voor content?

15. digitale leermaterialen
Samenvatting

16. digitale leermaterialen
https://www.versnellingsplan.nl/Kennisbank/tool-kies-wijzer-digitaal-leermateriaal/

17. digitale leermaterialen
Links naar tools en materialen
Versnellingszone digitale en open leermaterialen: https://www.versnellingsplan.nl/naar-digitale-open-leermaterialen/
• Stappenplan open tekstboek: https://www.versnellingsplan.nl/Kennisbank/open-tekst-boek/
• Kieswijzer digitaal leermateriaal: https://www.versnellingsplan.nl/Kennisbank/tool-kies-wijzer-digitaal-leermateriaal/
• Inventarisatie bestaande open tekstboeken: https://www.versnellingsplan.nl/Kennisbank/infographic-en-verslag-
inventarisatie-open-tekstboeken/
• TU Delft Open textbooks: https://textbooks.open.tudelft.nl/textbooks