Education

1. Til va yozuv
Reja:
1)Kirish
2)Til va uning xususiyatlari
3) Tilning kelib chiqish tarixi
4)Qadimgi yozuv turlari
Pan oʻqituvchisi: Aqmuratova Bibisanem
Tayyorlagan: Jienbaeva Dilfuza

2. • Til kishilarning eng muhim aloqa vositasi.Til odamlarning bir-
birlari bilan muomalada bo’lishi uchun yordam beradigan eng
muhim vositadir.Odamlar til vositasida o’z fikrlarini his-
tuyg’ularini ifodalaydilar.Insoniyat jamiyatning shakllanishida
tilning roli beqiyosdir.
Yozuv — muayyan bir tilda qabul etilgan va kishilar o’rtasidagi
muloqatga xizmat qiladigan yozma belgilar yoki tasvirlar tizimi.
Yozuv — kishilik jamiyati madaniy taraqqiyotining tom ma’nodagi
ibtidosi, bashariyatning uzoq va murakkab tadrijiy takomili
jarayonidagi omillarning eng asosiylaridan biri. Yozuv tildan
ancha keyin paydo bo’lgan

3. Til va uning xususiyatlari
Til
Ogʻzaki
Yozma
nutq

4. Yozuvning paydo boʻlish tarixi
Yozuv miloddan oldingi I – ming yilliklarda paydo
bo’lgan.Neolit davriga kelib odamlar ba`zi hodisa
va voqealarni uzoq masofaga yetkazish niyatini
jonli va jonsiz narsalarning rasmini chizish orqali
amalga oshirganlar. Bunday yozuv frazeografiya
deb nom olgan. Frazeografiya degani – fraza gap,
grafiya – yozaman, ya`ni gap yozaman ma`nosini
bildiradi. Frazeografiya yozuvi ikki turga bo’linadi:
a) aks (tasvir) yozuvi; b) qadimgi shartli alomatlar.
Aks (tasvir) yozuvini piktografiya (piktus – tasvir,
grafiya – yozaman) deb ataganlar.Qadimgi shartli
alomatlar (mukammallashgan)sirasiga avlod va
qabila nishonlari, avlod, qabila va shaxs mulki
alomatlari (mas. Tamg’a, dog’), ustalar muhri va
boshqalar kiradi.

5. Qadimgi ilk yozuv turlari
Misr yozuvi
Shumer yozuvi Finikiya yozuvi
Sanskrit yozuvi

6. O’rtа Оsiyo хаlqlаri, jumlаdаn, o’zbеk хаlqi
fоydаlаngаn yozuvlаr
• O’rtа Оsiyodаgi хаlqlаr, jumlаdаn, o’zbеk хаlqi o’tmishdа turli
yozuvlаrdаn fоydаlаngаn. Bu yozuvlаr o’z sistеmаsigа ko’rа fоnоgrаfik
– hаrf-tоvush yozuvidаn ibоrаt bo’lgаn. Mаsаlаn, so’g’d, pаhlаviy,
O’rхun-Yenisеy (runik), uyg’ur, аrаb kаbi yozuvlаr shulаr jumlаsidаndir.
Bu yozuvlаrning bаrchаsi hаm оrоmiy yozuvi bilаn qаysidir jihаtlаri
bilаn bоg’liqdir.

7. •Аrаb yozuvi 1929- yilgаchа.
•Lоtin yozuvi 1929-1940 –yillаr.
•Rus grаfikаsi 1940-1995- yillаr.
•Rus vа lоtin grаfikаsi 1995-2014 –yillаr.
O’zbеk хаlqi ХХ аsr dаvоmidа
quyidаgi yozuvlаrdаn fоydаlаndi:

8. Savollar:
Achchiq savol
berib....
Anjom uy
ziynati...
Donning
achchigʻi
yaxshi...
Iliq soʻz -
shakar
Yomon gap
bosh qozig’i
“Sen” ham
bir ogʻizdan
chiqadi

9. Foydalanilgan adabiyotlar
1.Abdurahmonov G`., Rustamov H.Ona tili.10-11 sinflar uchun
darslik –T., 1997.
2.Asqarova M va boshqalar .Ona tili.-T.,1997 .
3.www.lex.uz. – O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari
ma’lumotlari milliy bazasi.
5.www.library.ziyonet.uz - ta’lim portali.

10. Eʼtiboringiz uchun rahmat