2. ΤΟ ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ
• Η ακρόπολη της Πάτρας. Ζωντανό, αν και λεηλατημένο πολλές φορές, το Κάστρο στέκει ακόμη όρθιο για να θυμίζει τις
στρατιές αυτών που θέλησαν να το κατακτήσουν. Βυζαντινοί, Σλάβοι, Σαρακηνοί, Φράγκοι, Ενετοί, Οθωμανοί, Γάλλοι,
διεκδίκησαν, ο καθένας στην εποχή του, το σύμβολο-προστάτη της Πάτρας. Σήμερα λειτουργεί ως αρχαιολογικός χώρος και
φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις.
• Στον τετράγωνο πύργο του νότιου τείχους βρίσκεται εντοιχισμένος ένας αντρικός κορμός ρωμαϊκού αγάλματος. Όσο και αν
είναι παράδοξο, αυτό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το θρύλο της Πατρινέλας! Έλεγαν παλιά ότι ήταν το στοιχειό της πόλης,
μια κοπέλα ντυμένη άντρας που θρηνούσε κάθε φορά που μια συμφορά απειλούσε την Πάτρα. Το άγαλμα πρόσθεσε εδώ η
οικογένεια των Παλαιολόγων, αφού ανέκτησε το 1430 την πόλη από τους Ενετούς και έκανε επισκευές στο Κάστρο. Σήμερα
δυσκολευόμαστε να το δούμε, καθώς το κρύβουν μεταγενέστερα κτήρια.Mόλις το 1975 ανακηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος.
3.
4. ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ
• Το Ρωμαϊκό υδραγωγείο της Πάτρας ήταν μεγάλο έργο των ρωμαϊκών χρόνων και ζωτικής σημασίας για την ύδρευση της
πόλης.
• Κατασκευάστηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ., πιθανότατα από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Ανδριανό για την αντιμετώπιση της
λειψυδρίας στην Πάτρα που έως τότε υδρευόταν από πηγάδια.
• Το μήκος του ήταν 7,5 χιλιόμετρα από τις πηγές του σημερινού χωριού Ρωμανός έως την Πάτρα. Από τις ίδιες πηγές
υδρεύεται και σήμερα η πόλη.
• Η χρήση ήταν αδιάκοπη μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα και επισκευάστηκε πολλές φορές με τελευταία το 1838 από τον
δήμαρχο Ι. Μπουκαούρη.
• το 1874 σταμάτησε η χρήση του μετά την διοχέτευση νερού στην πόλη με σωλήνες.
• Στο υδραγωγείο σήμερα διασώζονται ορατά τμήματά του στην συνοικία Σαμακιά.
5.
6. ΤΟ ΡΩΜΑΪKO ΩΔΕΙΟ
• Το Αρχαίο Ωδείο πολλοί το αναφέρουν και Ρωμαϊκό Ωδείο διότι κτίσθηκε επι Ρωμαϊκών χρόνων. Ο Παυσανίας
είχε πει πως ήταν το αξιολογώτερο στην Ελλάδα αν εξαιρεθεί το Ηρώδειο της Αθήνας. Βρίσκεται κοντά στην
πλατεία Αγ. Γεωργίου και πλαισιωμένο από τις οδούς Γερμανού, Σωτηριάδου και Παντοκράτορος. Είχε όλα τα
βασικά μέρη του Θεάτρου, κοίλο, ορχήστρα, προσκήνιο, σκηνή, παρασκήνια, και είναι μικρότερο από το Ηρώδειο
καθώς η διάμετρος του κοίλου του είναι η μισή περίπου απο αυτή του Ηρώδειoυ μπορούμε να πούμε ότι χωράει
τους μισούς θεατές από αυτό (2.500, περίπου της Πάτρας, 5- 6 χιλιάδες της Αθήνας). Tο κοίλο του θεάτρου δεν
είναι λαξευτό, όπως με άλλα θέατρα, ούτε στηρίζεται σε κάποιο φυσικό αντέρεισμα. Για τη στήριξη του
χρειάστηκε να κατασκευαστεί αναλημματικός τοίχος που δεν σώζεται σε όλο του το ύψος.Το ανάλημμα είναι
κτισμένο με πέτρες και επενδυμένο με πλίνθους κατά το ισοδομικό τρόπο, ενισχύεται δε κατά διαστήματα από
ογκώδεις, χτισμένους με τον ίδιο τρόπο, πεσσούς. Την ίδια κατασκευή και στον τοίχο της πρόσοψης καθώς και
στα στα χωρίσματα της σκηνής και των παρασκηνίων.
7. Η πρόσοψη του Αρχαίου Ωδείου
Η πρόσοψη , που βλέπει προς το νότο , έχει πέντε ανοίγματα , εισόδους , προς τη σκηνή και δύο , στα πλάγια , προς
τα παρασκήνια. Ο τοίχος της σκηνής προς την πλευρά του κοίλου φέρει οχτώ κόγχες εκ των οποίων οι τέσσερις
αψιδωτές και οι υπόλοιπες ορθογώνιες.Κόγχες φέρει και ο χαμηλός τοίχος του προσκηνίου απέναντι από την
ορχήστρα .Η ορχήστρα είναι ημικυκλική με επένδυση από μαρμάρινες πλάκες και χωρίζεται από το κοίλο με επίσης
χαμηλό θωράκιο.Οι θεατές μπαίνουν στο θέατρο από τρεις κτιστές κλίμακες που ξεκινούν από την πίσω πλευρά
του κοίλου και καταλήγουν στο διάζωμα.Το διάζωμα χωρίζει το κοίλο σε δυο μέρη.Το κάτω διάζωμα αποτελείται
από τέσσερις κερκίδες με δεκαέξι σειρές καθισμάτων.Τρεις κλίμακες διευκολύνουν τη διακίνηση των θεατών στο
κάτω μέρος .Το επάνω διάζωμα έχει επτά κερκίδες και σώζονται επτά σειρές καθισμάτων και ανάλογες κλίμακες .
Ίσως υπήρχαν και άλλες σειρές και να καταστράφηκαν μαζί με το επάνω μέρος του αναλημματικού τοίχου.
8.
9. Η εσωτερική άποψη του Αρχαίου Ωδείου
Κατά την γνώμη του Ευθ. Μαστροκώστα χτίστηκε στο τέλος του 170 μ.χ από τα ευρήματα που βρέθηκαν.Δεν είναι έργο ακμής
και το σπουδαιότερο είναι ότι κτίστηκε από την πόλη χωρίς αυτοκρατορικούς πόρους, γι' αυτό αρχικά οι πατρινοί στη κορυφή
του είχαν τοποθετήση με υπερηφάνεια άγαλμα αξιόλογο με αυτό του Απόλλωνα (κλάπηκε για λάφυρο από τους Γαλάτες στη
νίκη τους επι των πατρινών). Δυστυχώς η αμάθεια και η απληστία των χρόνων εκείνων είχαν σαν αποτέλεσμα τη λεηλασία των
ευρημάτων.Για πολλές δεκαετίες έμενε αναξιοποίητο. Έτσι μετά από χρόνια αποκαλύφθηκε το 1889 κατά την εκσκαφή για τα
έργα του λιμανιού από την πλατεία Αγ. Γεωργίου μέχρι την οδό Νικήτα. Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ο πατρινός
αρχιτέκτονας Ι. Βασιλείου φρόντισε για την αναστήλωση του Θεάτρου και την επικάλυψη με μαρμάρινες πλάκες του κάτω
διαζώματος. Στο γύρω από το Ωδείο χώρο εκτίθενται σαρκοφάγοι, ψηφιδωτά και άλλα αρχαία κομμάτια που μεταφέρθηκαν
εκεί μετά την ανεύρεσή τους κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές της Πάτρας.
10.
11. Στα δημόσια οικοδομήματα της ρωμαϊκής Πάτρας συγκαταλέγεται και μεγάλο αμφιθεατρικό κτίσμα, που αποκαλύπτεται τα
τελευταία χρόνια στην καρδιά της σύγχρονης πόλης. Συγκεκριμένα, το κτίριο καταλαμβάνει την πλαγιά και την επίπεδη έκταση
κάτωθεν της πλατείας Αγίου Γεωργίου, σε χώρο δηλαδή γειτονικό προς το ρωμαϊκό Ωδείο, θα μπορούσαμε να πούμε στην
περιοχή των θεαμάτων της αρχαίας πόλης.Ο Παυσανίας αναφέρει ότι συνάντησε θέατρο, γεγονός που έχει προκαλέσει
προβληματισμό σχετικά με την ταύτισή του. Φαίνεται πάντως ότι πρόκειται για το αρχαίο ρωμαϊκό στάδιο της πόλης, έργο
πιθανώς της εποχής του Δομητιανού .Η κατασκευή του θα πρέπει να έγινε ανάμεσα στα χρόνια 80 και 90 μ.Χ. Η αναφορά του
Παυσανία στον χώρο με τη λέξη θέατρο δεν είναι η μόνη από την αρχαιότητα που αποδίδεται σε στάδιο, καθώς με τη λέξη αυτή
εννοείται ο χώρος των καθισμάτων των θεατών.
Στην αρένα του σταδίου θα πρέπει να γίνονταν αθλητικοί, μουσικοί και θεατρικοί αγώνες, αλλά και οι γνωστές ρωμαϊκές
θηριομαχίες και μονομαχίες. Από την πόλη της Πάτρας σώζονται ανάγλυφα και επιτύμβιες στήλες με παραστάσεις μονομάχων,
ενώ ένα μεγάλο ψηφιδωτό δάπεδο από ρωμαϊκή έπαυλη στα Ψηλαλώνια φέρει παραστάσεις αθλητικών, ποιητικών, μουσικών
και θεατρικών αγώνων.
ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ
12.
13. Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΓΕΦΥΡΑ
Η Ρωμαϊκή γέφυρα Πάτρας είναι μνημείο ρωμαϊκών χρόνων στην Πάτρα. Αποτελείται από συγκρότημα δύο γεφυρών, μία
μονότοξη και μία νεότερη δίτοξη που θεωρείται η καλύτερα σωζόμενη δίτοξη γέφυρα στην Ελλάδα. Ο χώρος που βρίσκεται η
γέφυρα είναι οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος, επισκέψιμος και βρίσκεται στην είσοδο της πόλης από Αθήνα στην
διασταύρωση των οδών Αρέθα και Νέα Εθνική Οδό Πατρών-Αθηνών νυν Παπαδιαμάντη, λίγα μέτρα πριν το αρχαιολογικό
μουσείο της πόλης.
Η γέφυρα βρίσκεται στην διασταύρωση της Ν
Η γέφυρα βρίσκεται στην διασταύρωση της Ν. Εθνικής οδού με την οδό Αρέθα και είναι καλά διατηρημένη.
Είναι γνωστή και με το όνομα «Γέφυρα του Παυσανία», γιατί από εκεί πέρασε ο περιηγητής κατευθυνόμενος προς το Αίγιο.
(173 με 174 μ.Χ.)
Εντοπίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, κατά τις εκσκαφικές εργασίες για την οικοδόμηση ιδιωτικής οικίας. Πρόκειται
για την καλύτερα σωζόμενη δίτοξη γέφυρα στην Ελλάδα.
Η γέφυρα κατασκευάστηκε το 2ο - 3ο αι. μ.Χ. στον ποταμό Καλλίναο, που σήμερα ρέει περί τα 100 μ. νοτιότερα και ταυτιζόταν
λανθασμένα με το Μείλιχο ποταμό.
Αντικατέστησε άλλη παλιότερη του 1ου αι. μ.Χ., που διατηρείται λίγο νοτιότερα και είναι αρκετά μικρότερη, μονότοξη,
κατασκευασμένη από πωρόλιθους.
16. ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ «ΑΠΟΛΛΩΝ»
Tο Θέατρο Απόλλων, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ερνστ Τσίλερ, κοσμεί από το 1872 την πλα¬τεία Βασιλέως Γεωργίου. Ακολουθεί
τα πρότυπα της ιταλικής Αναγέννησης. Παρατήρησε πόσο συμμετρικό είναι το κτήριο και πόσο ανάλαφρο μοιάζει χάρη στα
τοξωτά ανοίγματα στην πρόσοψή του. Τα χρώματα και τα διακοσμητικά του στοιχεία έχουν ως πηγή έμπνευσης την αρχαιότητα.
Μην ξεχάσεις να στρέψεις το βλέμμα σου ψηλά για να δεις τις αγαλματένιες κόρες στην οροφή του!
Εξωτερική άποψη θεάτρου
Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για το χτίσιμο του θεάτρου ήταν τα ακριβότερα και πολυτελέστερα της εποχής: πέτρα από την
Τεργέστη, κάγκελα από την Αγγλία, αγάλματα από τη Βιέννη, μάρμαρα από το Λιβόρνο, πέτρα από τον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας
και διάφορα άλλα από την υπόλοιπη Ελλάδα. Στο εσωτερικό της οροφής υπάρχουν ωραίες οροφογραφίες. Ο φωτισμός αρχικά
γινόταν με κεριά. Το 1878 φωτίστηκε με φωταέριο και το 1899 με ηλεκτρικό ρεύμα. Θα μπορούσε να θεωρηθεί το απαύγασμα
της αρχιτεκτονικής του νεοκλασικού ρυθμού, τουλάχιστον για την Πάτρα. Κατά τα έτη 1916, 1917 και 1918 χρησιμοποιήθηκε για
στρατώνα. Η πρώτη παράσταση που δόθηκε ήταν τον Οκτώβριο του 1872 με το μελόδραμα (όπερα) του Βέρντι "Ο χορός των
μεταμφιεσμένων»
•
19. ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ
Η ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ
• «Το σπίτι που γεννήθηκα» , Κωστής Παλαμάς
• Σε αυτό το σπίτι γεννήθηκε το 1859 ο κορυφαίος Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς όπου και έζησε σε αυτό ως το 1865
πηγαίνοντας έπειτα να μείνει στο θείο του στο Μεσολόγγι αφού έμεινε νωρίς ορφανός από γονείς. Αφού συνέβησαν αυτά το
σπίτι για κάποιο διάστημα λειτούργησε ως σχολείο θηλέων.
• Η οικία του Παλαμά στην Πάτρα σώζεται ως σήμερα, στην οδό Κορίνθου 241
• Τρία χρόνια πριν τη γέννηση του ποιητή στο ίδιο σπίτι γεννήθηκε η μεγάλη Ιταλίδα πεζογράφος Ματθίλδη Σεράο.
• Το 2013 ξεκίνησε η διάσωση και η ανάδειξη της οικίας σε Μουσείο Πολιτισμού Γραμμάτων και Τεχνών.
20.
21. ΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ
Το διώροφο επιβλητικό κτήριο που ξεχωρίζει στην οδό Μαιζώνος ήταν αρχικά το σπίτι του πλούσιου σταφιδέμπορου Ι.
Μακρυγιάννη, ενώ από το 1897 στεγάζει το Δημαρχείο. . Στο εσωτερικό του φιλοξενεί πίνακες εμπνευσμένους από την ιστορία
της πόλης, του πατρινού ζωγράφου Επαμεινώνδα Θωμόπουλου.
22. Στην πλατεία Αγίου Γεωργίου βρίσκεται η διώροφη οικία Γαλανοπούλου. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αστικής κατοικίας του
Mεσοπολέμου . Οι κίονες, διαφέρουν από τους τρεις αρχαιοελληνικούς ρυθμούς. Λιτές γραμμές και καθαρά γεωμετρικά
σχήματα αποτελούν τα στοιχεία της νέας τάσης. Περπατώντας στο ισόγειο στη στοά, μπορείς να θαυμάσεις το μικρό κήπο, που
κρύβεται στο πίσω μέρος.
23. Στην πλατεία Ψηλά Αλώνια κτίστηκε στις αρχές του 20ού αι. η οικία Γκολφινοπούλου, γνωστή ως Αλάμπρα λόγω του ομώνυμου
καφενείου που στέγαζε στο ισόγειο (σήμερα λειτουργεί ως εστιατόριο). Οι καμπύλες που χαρακτηρίζουν το κτήριο το συνδέουν
με το αρχιτεκτονικό ρεύμα αρ νουβό.
24. Το διώροφο κτήριο Πραπόπουλου του αρχιτέκτονα Ιωάννη Βασιλείου βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίου Νικολάου και
Κορίνθου. Η κυματιστή γραμμή της οροφής και τα περίτεχνα διακοσμητικά μοτίβα πλαισιώνουν τα παράθυρα. Πρόκειται για
στοιχεία δανεισμένα από την ευρωπαϊκή (νεομπαρόκ) αρχιτεκτονική της εποχής του.
25. Το Παλαιό Δημοτικό Νοσοκομείο, σε σχέδια του δανού αρχιτέκτονα Θ. Χάνσεν, θεμελιώθηκε το 1857 από το βασιλιά Όθωνα.
Λειτούργησε ως νοσοκομείο μέχρι το 1973. Έγιναν πολλές επεκτάσεις και προσθήκες, στη βάση όμως του αρχικού νεοκλασικού
σχεδίου με τους λιτούς όγκους. Σήμερα έχει ανακαινιστεί και λειτουργεί ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων, διατηρώντας τη
μνημειακή του αξία.
28. Η ΠΟΛΗ-ΛΙΜΑΝΙ
Η εικόνα του λιμανιού στην αρχαιότητα Ο Παυσανίας πέρασε από την Πάτρα το 2ο αι. μ.Χ. Κοντά στο λιμάνι επισκέφτηκε το
Ιερό της Δήμητρας με τη μαντική πηγή (το αγίασμα που αναβλύζει σήμερα δίπλα στο Ναό του Αγίου Ανδρέα) και το
παραθαλάσσιο ιερό άλσος. Εκεί ο περιηγητής εξερεύνησε τους ναούς του Απόλλωνα και της Αφροδίτης, που ήταν
διακοσμημένοι με τα λίθινα αγάλματα των δύο θεών.
Αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως λιμάνι το νοτιοδυτικό παραλιακό κομμάτι, κοντά στο Ναό του Αγίου Ανδρέα. Το 2ο αι. μ.Χ. οι
Ρωμαίοι πραγματοποίησαν σημαντικά έργα στην περιοχή που ορίζει η οδός Μπουμπουλίνας, καθώς η Πάτρα έγινε ο
συγκοινωνιακός κόμβος με τη Δύση.
29.
30. Νέες εργασίες ξεκίνησαν το 19ο αι. Επιβάτες, προϊόντα και ήθη εισήχθησαν από τους δρόμους της θάλασσας. Το
εμπόριο της σταφίδας διαμόρφωσε την όψη και τη λειτουργία του λιμανιού. Οι πρώτες σταφιδαποθήκες, Μπάρρυ,
Βουρλούμη και ΑΣΟ, κτίστηκαν για να δώσουν στέγη «στο μαύρο χρυσό».
Η πόλη, λαμπερή και κοσμοπολίτισσα, έσφυζε από ζωή και κίνηση.
33. 20ός-21ος αι. Το λιμάνι της Πάτρας συνεχίζει να αποτελεί πύλη προς την Ευρώπη, σημειώνοντας αξιόλογη εμπορική και
επιβατική δραστηριότητα. Τα τελευταία χρόνια γίνονται αλλαγές και προσθήκες στο νέο πια λιμάνι, στην Ακτή Δυμαίων.
Ωστόσο, αγαπημένος περίπατος παραμένει η οδός Αγίου Νικολάου και ο μόλος, προσφέροντας απλόχερη θέα στην ανοιχτή
θάλασσα
Στις μέρες μας οι βασικές εγκαταστάσεις μετατοπίζονται και πάλι στη νότια παραλία, στην Ακτή Δυμαίων. Εδώ γράφεται η νέα
σελίδα στην ιστορία του λιμανιού.. του νέου λιμανιού.
34. ΠΑΛΑΙΟΙ ΝΑΟΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ
Ι. Ν. ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ
Βρίσκεται κοντά στο Ρωμαϊκό Ωδείο και ήταν ο πρώτος καθεδρικός ναός της Πάτρας. Η ομώνυμη εκκλησία στην Άνω Πόλη
κατασκευάστηκε μετά την απελευθέρωση σε αντίγραφα σχεδίων της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης. Είναι τρίκλιτη
βασιλική με χαλκοσκέπαστους τρούλους και στη θέση της υπήρχε αρχαίο ιερό του Ολυμπίου Διός. Ο πρώτος ναός χτίστηκε το
900 μ.Χ. και αργότερα μετατράπηκε σε Κουρσούμ Τζαμί. Έχει δύο ρολόγια, που το ένα δείχνει πάντα «5 και 5» την ώρα που οι
Ιταλοί βομβάρδισαν την Πάτρα στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.
35. Ι. Ν. ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ
Ο Ναός του Αγίου Ανδρέα (1908-1974), ο μεγαλύτερος στα Βαλκάνια, ακολουθεί τα βυζαντινά πρότυπα. Ο επιβλητικός τρούλος
του ξεχωρίζει στην πόλη. Δίπλα του στέκει, μικρός και διακριτικός, ο παλιός ναός (1836-1843), Εγκαινιάστηκε το 1843.
Κτίστηκε στη θέση που μαρτύρησε ο Άγιος. Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική,έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. Το
εσωτερικό του κοσμούν οι τοιχογραφίες του Δημήτρη Χατζηασλάνη, γνωστού ως Βυζάντιου, που εκτός από αγιογράφος ήταν και
συγγραφέας. Καθεδρικός ναός από το 1845.
36. Ο ΝΕΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓ. ΑΝΔΡΕΑ
Θεμελιώθηκε την 1/6/1908 υπό του βασιλέα Γεωργίου του Α’.
Καθυστέρησε στην κατασκευή για διάφορους λόγους (αστάθεια εδάφους, τροποποίηση σχεδίων, πόλεμος, κ.α).
Την επίβλεψη της κατασκευής είχε αρχικά ο μηχανικός Α. Μεταξάς και στη συνέχεια ο Γ. Νομικός.
Εγκαίνια στις 26/9/1974 υπό του Μητροπολίτη Νικοδήμου.
Στις ημέρες μας, συνεχίζεται η αγιογράφηση του Ιερού Ναού.
37. ΤΟ ΝΈΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
α .
Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο στεγάζεται σε ένα
Αν μπεις από τη βόρεια είσοδο στην πόλη, θα συναντήσεις ένα κτήριο σύγχρονης αισθητικής, το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο. Το
οικοδόμημα θυμίζει παιχνίδι με γεωμετρικά σχήματμοντέρνας σύλληψης και αισθητικής κτίριο στην Βόρεια είσοδο της Πάτρας.
Η μόνιμη έκθεση του μουσείου διαρθρώνεται σε τρείς μεγάλες θεματικές ενότητες, που καταλαμβάνουν αντίστοιχα τις τρεις
αίθουσες του Μουσείου.
Πρόκειται, λοιπόν για την αίθουσα του Ιδιωτικού Βίου, την αίθουσα της νεκρόπολης και την αίθουσα του Δημόσιου βίου.
Οι δύο πρώτες άνοιξαν στις 24 Ιουλίου 2009, ενώ η τρίτη υποδέχτηκε
38.
39. Άραγε οι κλίμακες χωρίζουν ή μήπως ενώνουν την Άνω και την Κάτω Πόλη; Σίγουρα αποτελούν τόπο συνάντησης και ιδανικό
σημείο για να απολαύσεις τη θέα.
Οι Σκάλες Γεροκωστοπούλου ή Γιογκαράκη είναι η μεσαία από τις τρεις κλίμακες. Σήμερα καφετέριες αντικατέστησαν τις
παραδοσιακές εμπορικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες που φιλοξενούνταν στην περιοχή, κομμάτι άλλωστε του Μαρκάτου.
Οι πετρόκτιστες Σκάλες Πατρέως είναι οι νοτιότερες, ενώ οι μεγαλύτερες βρίσκονται στην οδό Αγίου Νικολάου, από όπου η θέα
της πόλης καθώς και των αιτωλικών ακτών απέναντι κόβει την ανάσα.
40. Η υπερσύγχρονη γέφυρα του Ρίου
Η υπερσύγχρονη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου «Χαρίλαος Τρικούπης», στολίδι της περιοχής, συνδέει το προάστιο της
Πάτρας Ρίο με το Αντίρριο, ενώνοντας την Πελοπόννησο με τη Στερεά Ελλάδα.
Η υπερσύγχρονη γέφυρα του Ρίου, λαμπερή μέσα στη νύχτα, ενώνει την πόλη με την απέναντι αιτωλική ακτή.
41. • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Ελένη Φεσσά Εμμανουήλ, Η αρχιτεκτονική του νεοελληνικού θεάτρου, 1720-1940. Αθήνα 1994.
• Μαριλένα Κασιμάτη, Ziller. Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2010.
• Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, Έρνστ Τσίλλερ 1837-1923. Η Τέχνη του κλασικού,
• Εκδόσεις Μέλισσα. Αθήνα 2006.
• Ευανθία Στιβανάκη, Θεατρική κίνηση και δραστηριότητα στην Πάτρα από το 1828 έως το 1900.
• Εκδόσεις περί-τεχνών. Πάτρα 2001.
• Νίκος Μπακουνάκης, Η υποδοχή του λυρικού θεάτρου στην Ελλάδα.
• Εκδόσεις «Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας». 1986.
• Νίκος Μπακουνάκης, Το φάντασμα της Νόρμα. Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1991.
• Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικό Λεξικό της πόλεως των Πατρών. Πάτρα 1995.
• Βασίλης Λάζαρης, Καποδιστριακή Πάτρα, Ιστορική μονογραφία. Εκδόσεις περί-τεχνών. Πάτρα 2002.
• Ζωγραφική-Χαρακτική-Σχέδια, από τις συλλογές της Δημοτικής Πινακοθήκης Πατρών,
• που περιέχει και τα έξι πρωτότυπα σχέδια του Τσίλλερ για το θέατρο. Εκδόσεις Δήμου Πατρέων. 2009. ΠΗΓΕΣ
• Πάτρα: Οδηγός πληροφόρησης/Λάμπρος Σ.Βρεττός
• Αλέκος Μαρασλής, Γιατροί και Ιατρική στην Πάτρα και Πολιτική Υγείας
• Περιοδικό "Αχαϊκή Ιατρική"
• Πρακτικά Συνεδριάσεων Δημοτικού Συμβουλίου
• Στέφανου Ν. Θωμόπουλου, Ιστορία της πόλεως Πατρών, από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821, επιμέλεια Βασίλης Κ. Λάζαρης, Αχαϊκές εκδόσεις, Πάτρα 1998,
ISBN 960-7960-10-6.
• Μαθητές
